Morgunblaðið - 15.04.1973, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. APR'lL 1973
— tengiliður kynslóðanna
KYNSLÓÐABILIÐ er vafa-
laust hvergi meira en í af-
stöðunni til popptónlistar-
innar: Unga fólkið elskar
hana og eldra fólkið hatar
hana. Og því er maðurinn
Jimmy Savile augljóslega
einstakt fyrirbæri, því að
hann er í brezka popptón-
listarheiminum einasti tengi
liðurinn á milli yngri og
eldri kynslóðarinnar, sem
eitthvað kveður að, síðan
„sætu-drengja-skeið“ Bítl-
anna leið. Enginn einstakl-
ingur í brezka poppheimin-
um á jafn almennum vin-
sældum að fagna meðal
þessara tveggja kynslóða og
Jimmy Savile. Hægt er að
benda á ýmsa poppsöngvara
og söngkonur, eins og Cliff
Richard, Cillu Black og Tom
Jones, sem eiga gífurlegu
fylgi að fagna meðal eldri
kynslóðarinnar, — en vin-
sældir þeirra hafa minnkað
til muna meðal yngri kyn-
slóðarinnar og þau eru nú
aðeins meðtekin sem við-
felldnir listamenn, sem gam-
an er að sjá og heyra af og
til, en alveg óþarfi að vera
að æsa sig yfir. En Jimmy
Savile heldur sínu fylgi og
vart er að sjá, að á því muni
nokkur breyting verða á
næstu árum, — nem? ef svo
illa færi að andlit hans
fengi á sig mjög áberandi
hrukkur og önnur aldurs-
merki. Maðurinn er jú ein-
hvers staðar á milli fertugs
og fimmtugs!
Það þykir vafalaust ótrúlegt,
að maður á þeim aldri -geti tal
izt stjarna unga fólksins, en
það má Jimmy eiga, að hann
ber aldurinn vel — virðist enn
þá aðeins vera á milli tVítugs
og þrítugs.
En hver er þessi Jimmy Sa-
viile og hvað gerir hann ?
Jimmy Savile er fyrrum kola
námumaður og forstjóri dans-
staðar, en er nú plötusnúður,
heiðursfélagi landgönguliðs
brezka flotans, ötull starfsmað-
ur góðgerðastarfsemi, kaup-
la-us dyravörður á elliheimili í
Leeds, aðstoðarheiðu-rsskemmt-
anastjóri í Broadmoor-geð-
sjúkrahúsinu, félagsráðgjafi
við sjúkrahús í Stoke, forseti
Landssambands áhugamanna
um líkamsrækt, heittrúaður ka
þóli-kki, göngukappi, hjólreiða-
garpur, dávaldu-r og OBE
(sæmdur heiðursmerki Breta-
drottningar).
Það hljómar ekki ótrúlega,
þótt sumu fólki fi-nnist þessi
Jimmy Savi-le harla óraunveru
legur. Hvemig getur einn mað-
ur verið allt þetta? En því er
erfitt að svara. Jimmy Savile á
sér eitthvert ieyndarmál, sem
enginn 'þekkir með vissu, en
það er augljóslega lykillinn að
velgengni hans. Menn sem
þekkja hann vel, — ef það er
á annað borð hægt —, segja,
að hann sé greindur, mun
greindari en í fljótu bra-gði
virðist, gjörsamlega laus við
sjálfselsku, óþreytanlegur, að
því er virðist, og getur umgeng
izt a'la jafn auðveldlega. Ein
skýrin-g er þó til á því hversu
auðvelt hann á með öll sam-
skipti við annað fóik og 'hve
vel það keinn að meta hann:
Eutrapelia. Þetta er g-ris'kt orð
og táknar hæfileikann til að fá
fólk til að hlæja án þess að
gera grin. Það er sama hvar
Jimmy Savile fer, afflls staðar
fer fólk að brosa eða hlæja.
Hann er alls ekki alltaf að
reyna að vekja hlátur, en því
er ekki að neita, að það er eitt-
hvað í útliti hans og fari, sem
kemur fólki til að hlæja. Eða
hver er önn-ur skýring til á því
að hann kemur fólki ailt eins
til að hlæja, þegar hann situr
hinn rólegasti og er að skrifa,
eins og þegar hann stendur
uppi á sviði og reytir af sér
brandarana? En ljóst er, að
hann nýtur lifsins vel og hver
einasta mínúta er -honum sjálf-
um gleðigjafi. Aldrei hefur
no'kkur maður séð hann dapr-
an i bragði — a.m.k. hefur en-g
i-nn gefið sig fram sem vitni að
sliku hugarástandi hans.
Jimmy Savile vinnur að jáfn
aði einn dag í viku — og hef-
ur sem svarar 12 millj. króna
í árslaun — eða -nær kvart-
milljón fyri-r hvern vin-nudag.
Hann stjómar tveimur vikuleg
um útvarpsþáttum í BBC —
„Speakeasy" og „Salvile's Trav
els", sem hann tekur upp báða
sama dag-inn, er -kynnir í sjón
varpsþættin'Um „Top of the
Pops“ hálfsmánaðarlega, og
það tekur hann tvo tíma í
senn, og að auki skrifar hann
vikulega dálk i brezka sunnu-
dagsblaðið „The People", stutt-
an dálk, sem hann skrifar á
milli upptöku á útvarpsþáttun-
-um tvieimur. Og afgangin-um af
vikunni ver hann til mannúð-
arstarfsemi — ýmist á sjúkra-
húsum og hælum eða á alls
kyns mannamótum, keppn-um
og samkomum 'í þágu -góðgerða
starfsemi. Sem dæmi um það
má nefna, að eftir hverja upp-
töku á „Top of the Pops“ ek-
ur hann til Broadmoor-geð-
sjúkrahússins og horfir á út-
sendin-gu þáttarins í hópi sjúkl
inganna. Han-n héfur eigin
lykla að öllum hliðum og dyr-
um stofnunarinnar.
Um þættina hans er það að
segja, að „Savile's Travels" er
hljómplötuþáttur, þar sem in-n
í er fiéttað viðtölum hans við
alls konar fólk, sem hann hef-
ur hitt hér og þar vikuna á
undan. „Speakeasy" er hljóm-
plötu- og rábbþáttur, hljóðrit-
aður í stórum sal að viðstödd-
um fjölda fólks alls staðar að,
sem fær tækifæri til að varpa
fram spurningum til þeirra
þekktu manna, sem eru gestir
hverju sinni og Jimmy á viðtöl
við. „Top of the Pops“ er sjón-
varpsþáttur, sem snýst um
brezka popptónlistarvinsælda
listann, aðallega kynning á
flytjendum la-ganna á listanum
og öðrum hljómlistarmönnum,
sem eiga mestum vinsæld-um að
fagna og eru með nýjar plöt-
u-r á markaði; og í dálk-um Sín-
um í „The People" fjaillar hann
jöfnum höndum um popptónlist
og popplistamenn, mannúða-r
starf sitt og persónulegar skoð
anir sínar á þjóðmálum al-
mennt.
Hann hefur góðar tékjur og
han-n kann að meta peningana.
Hann á Jaguar — E-módel,
Rolls Royce, Mercedes Benz
með hj-öl-hýsi aftan í, Morris
Mini og pínulitinn bíl, sem er
eins konar yfiiþyggð skeli-
naðra, — og síðast en ekki sízt
reiðhjól. Hvers vegna veltir
han-n sér svona upp úr pen
ingunum? „Þegar maður hefur
verið blankur, eins og ég hef
verið, þegar maður þekkir þá
tilfinningu að ganga hjá ódýru
kaffihúsi og eiga ekki ei-nu
sinni fyrir tebolla, þá ömur-
legu tilfinningu — og ha-na hef
ég fundið, ek-ki ein-u sinni, ekki
tvisvar, heldur svo tugum
skiptir, — og síðan kemst mað
ur yfir peninga, þá passar mað
ur upp á þá og maður reynir
að tryggja, að aldrei framar á
æviinni þurtfi maður að vera
blank-ur. Ég var ekki í sjö mín-
útur í kola-námunum, heldur í
sjö ár, og kaupið var tvö
pund á viku (500 kr. á núver-
andi -gengi). Og iþegar ég
meiddist í námun-um — ég á enn
þá hækjumar heima — þá
fékk ég 16 skfldinga á viku í
sjúkrapeninga. Sextán skild-
inga! (nú jafnvirði 190 króna).“
Jimmy er fæddur í Leeds,
yngstur af sjö bömum af-
greiðslumanns hjá veðmangara.
Starf föður hans krafðist
skjótrar 'hugsunar og þann eig-
inleika hefur Jimmy erft. Eftir
að hann hætti í kolanámu-num
vegna meiðslanna, kom hann á
fót diSkóteki — kannski því
fyrsta í heiminum — í litlu
kaffihúsi. Síðar réðst hann til
stórfyrirtækiis, sem rak danshal'l
ir úti um allt Bretland, og
vann sig á sex árum upp úr
stöðu aðstoðarframkvæmda-
stjóra danshallarinnar og plötu
snúðs í -stöðu forstjóra með
hálfa aðra millj. í árstekjur. Ef
hann -hefði haldið áfram væri
hann vafalaust kominn S stjórn
alls fyrirtækisins. En hann hélt
ekki áfram — vegna þess, að á
vikulegum fridegi sín-um vann
hann aukavinnu, sem veitti
honum rúmlega þrefaldar árs-
tekjur aðalstarfsins. Hann
stjórnaði -plötukynningarþætti
Wamer Brothers hljómplötu
fyrirtækisins í Radio Luxem-
bourg — og segir nú, að skýr-
in-gin á vinsældum sínum þá
hafi verið sú, að enginn skiidi
eitt einasta orð af .því sem
hann sagði. Þetta var í byrjun
sjöunda áratugarins. Síðan hef-
ur stjama hans á frægðarhimni
poppheimsins farið hækkandi
og tekj-urnar með. En ennþá
heldur hann sig við næstum
sama hraðan-n í tali, þegar hann
kynnir plötumar. Pólk skil-ur
hann þó öllu bet-ur nú en þá;
það er farið að venjast þessu.
Um skeið stjórnaði hann út-
varpSþætti, sem var svo ná-
kvæmlega skipulagður, til að
koma sem flestum lögum fyrir,
að Jimmy fékk aðeins 13 sek-
únd-ur á milli iaga til að segja
sí-nar kynningar. Og aldrei
kom það fyrir, að þessi stutti
tími virtist ekki nægja honum.
Hann virtist jafnvel auðveld-
lega geta tekið heil viðtöl á
þessum tíma.
Hann hefur alla sína plötu-
snúðstíð haft skjannahvítt hár
— litað að sjálfsögðu -— og vel
sítt. Ef 'honum hefur fundizt
ástæða tiil sérstakra hátíða-
brigða, hefur hann gjaman lit-
að hárið — og þá ekki á neinn
venjulegan hátt, heldur rönd-
ótt og köflótt eða einhvem
veginn flekkótt. Og hann er
með risastórt nef og hefur enga
ástæðu séð til að láta igera á þvi
aðgerð til að min-nka það eða
fegra á einhvem hátt. Og hann
hefur aldrei viljað Mta farða
sig í sjónvarpsþáttum. „Ég er
annaðhvort ég eða einhver
annar. Ég er dálítið latur, svo-
leiðis að ég nenni ekki að hafa
fyrir því að vera einhver ann-
ar. Ég er ég. Þess vegna er ég
aldrei með farða i sjónvarpi.
Allir aðrir nota hann. En ■ ég
Jimmy Savile að töfra stúlkurnar. Aldursins vegna gæti hann
verið pabbi þeirra.