Morgunblaðið - 12.05.1973, Blaðsíða 13

MORGUNBLAH> *>• ' GÁRDAGUR 12. MAt 19Í73
13
„Enginn hefur beðið mig um
neina skýrslu, herra forseti“
Frásögn Newsweek af framburöi Johns W. Dean
I»að vakti mikla athygli og
eftirvæntingu, þegar banda-
ríska vikuritið „Newsweek“
boðaði í byrjun vikunnar, að
það mundi skýra frá þætti
Johns W. Deans, hins brott-
rekna lögfræðiráðgjafa Nix-
ons, forseta, í Watergatemál-
inu og því með, að hann væri
reiðubúinn að sverja fyrir
rétti, að forsetinn hefði hælt
Bér fyrir þann þátt, er hann
hefði átt í því, að hilma yfir
aðild starfsmanna Hvita húss-
ins að málinu. Hér fer á eftir
það helzta, sem Newsweek seg
tr, að Dean hafi látið uppi:
Dean segist iiafa heyrt um
innbrotið í aðalstöðvar demó-
tarata í Watergatebyggingvmium
í Wítsihington daginn eftir að
það var framið eða 18. júní
1972, er hanm kom heim til
Bandaríkjanina frá Manila á
Filippseyjum. Hann sámaði þá
tM Washimgton til að láta vita
að haran ætlaði að vera yfir
nótt í San Francisco, en þegar
hann heyrði fréttimar, tók
hann næstu flugvél austur.
E>ean segist ekki hafa vitað um
fyrirætílanimar um innbrotið
og njósnirnar en á leiðinni í
flugvéiinni hafi ýmis atvik leit
að á hug hans, einkum þó tveir
fúndir í skrifstofu Johns Mitch
ells, dómsmálaráðherra, þar
sem rætt hafi verið um pólitisk
ar njósnir. Á öðrum þessara
funda hafi Gordon .Liddy skýrt
frá ýmisum áætlunum sánum um
rekstur kosninigabaráttunnar.
Newsweek segir, að Dean hafi
setið agndofa undir ræðuhöld-
um Liddys um „árásir, síma-
hlemnir, mannrán og jafnvel
sérstaikar sveitir gleðikvenma".
Eftir seinni fundinn á Dean að
hafa mótmælt við Haldeman og
sagt að „siíkt ætti ekki einu
sinni að ræða á skrifstofu dórns
má laráðherra". I>ví hafi Haide
maii samsinnt. Þetta segir
Dean vera það síðasta, sem
hann heyrði um Watergate,
þar til hamn hringdi tii Was-
hington 18. júnl.
Hann upplýsir, að I Hvlta
húsinu hafi verið mikið um að
vera, þegar hann kom þang-
að. Gordon Strachan, aðstoðar
maðuir Haldemans hafi upp-
lýst, að hann hafi að boði
Haldemans þegar í stað eyði-
lagt Mustunartæki er voru í
skirifstofu hans og á fundi í
sfltrifstofu Ehriichmans hafi
verið ákveðið að opna pemimga
stkáp úr skrifstofu Howards
Hunts. Þar hafi þeir fundið
Skammbyssu, hlustunartæki,
skýrslu um geðheilsu Damiels
Ellsbergs og fölsuð simskeyti,
er bendiluðu John F. Kenn-
edy, fyærum foreta, við dauða
Ngo Dinh Diems, fyrruim for-
seta S-Vietmams.
Dean segir, að sér hafi orðið
mikið um, en þegar hann hafi
síkýrt Ehriiehmam frá innihaldi
skápsins, hafi hann stungið
upp á þvi, að Dean fleygði því
í Potomacána á leiðinni heim tii
sin í Aiexandria, Virginia. Það
segir Dean, að sér hafi þótt
óráðlegt og að FBI hafi feng-
ið mestan hiuta þessara gagna
þar á meðal hafi hann afhent
Patrick Gray símskeytin um
dauða Diems með þeim ummæl-
um, að bezt væri, að þau sæju
aldirei dagsin® ljós. Gray hefur
upplýst að hanm hafi látið
brenna þesisa pappíra.
Eitt atriði I vitmisbuirði De-
ans segir Newsweek, að stang-
iist mjög á við það, sem áður
hafi verið sagt um Watergate-
málið; harcn staðhæfi sem sé að
hanm hafi aldrei verið beðinn
um neina skýrslu um málið né
namnsókn á hiutdeiid Hvita
hússins í þvi; hvorki hafi Nix-
on forseti, gert það né neinn
annar á hans vegum. Segiist De-
an raunar aðeins hafa séð for-
setamn eircu sinni á tímabilinu
frá því imnbrotið var framið og
tál 29. ágúst, þegar Nixon til-
kyinnti opinberlega, að ráð-
gjafi sinn í Hvita húsinu hefði
fulflvissað sig um, að enginn
„núverandi starfsmaður stjóm
arinnar" vaari flæktur í
Watergatemálið. Þetta eima
skipti segir Dean að hafl verið
14. ágúst og þá hafi um tutt-
ugu mamns verið þar einnig —
og hann kveðst aldrei bafa
heyrt minnzt á skýrsiuna, sem
harcn hafi átt að gefa forsetan-
um, fyrr en hann heyrði frétt-
ima i útvarpinu 29. áigúst, þá í
Gaiitor-niu ásarnt starfsliði for-
setans.
Dean kveðst ekki hafa séð
Nixon aftur fyrr en nokkrum
dögum eftir að kærur voru
borniar fram 15. september sl. á
hendur sjömenningunum, sem
handte'knir voru eftir innbrot-
ið í Watergate. Þá segir harcn,
að Haldeman hafi kaliað hann
inn á skrifstofu forsetans og
þeir tveir, Nixom og Haldeman,
hafi verið hinir kátustu. Ástæð
an hafi verið sú að Jeb Stuart
Magruder slapp við ákæru, en
það hafi verið meira en þeir
þorðu að vona. Þeir hafi álykt
að, að það væri að þakka til-
rauoum Deans tö að halda mál
inu leyndu og forsetinn hafi
sagt: „Vel gert, John, Bob er
búinn að segja mér, hvað þú
hafiir unnið gott starf.“
Newsweek segir að Dean
hafi ekki reynt að koma sér
undan þeirri sök að hafa tekið
þátt í að reyna að þagga málið
niður. Hann kveðst einnig hafa
áit þátt i útvegun tögfræðircga
fyrir sakbi >mingarca, sem
dæmdir voru, en þeir hafi feng
ið greiðsiur frá Fred LaRue,
aðstoðarmanni Johns Mitehellis,
í nefnd þeirri, sem vann að
endurkjöri forsetans. Deam seg
ist ennfremur hafa talað við
Gordon Liddy um innbrotið,
tveimur dögum eftir það og
Liddy hafi þá upplýst, að þeir
hafi verið búnir að fara ircn í
aðalstöðvar demókrata áður
en Maigruder hafi nauðað á
þeim að fara aftur.
Þáttur Deans í málircu fór
fyrst að komast upp eftir ftug
slysið, þar sem eigirckona
Hunts fórst, en hún hafði í fór
um sínum 10.000 dollara í 100
dala seðlurn og var á leið til
ótilgreinds staðar í Chicago.
Hunt sendi þá lögfræðing sinn
John W. Dean
til Chajrtes Colsons, starfs-
manns i Hvíta húsinu, með þau
skilaboð, að eitthvað yrði að
g-era til að koma í veg fyrir
að hann fengi iangan fanigelsis
dóm. Colson talaði við Ehrlich
roan og Dean, að þvi er hann
segir og Ehrlichman fór sáðan
inn til forsetams og kom út aft-
ur með þeim uramælum, að Nix
on hefði lofað að náða Hunt.
Sagði Ehrliehmam lögfreeðimgi
Huruts að tjá honum, að allt
væri í lagi, en skýra það ekki
nánar.
Newsweek segír, að þegar
rannsóknin hafi farið að bein-
ast nær Dean á dögunum, hafi
hann hætt að vera „uppáhald"
í Hvíta húsinu og Haldeman,
Ehriichman og Níxon forseti,
hafi þá farið að Ieggja að hon-
um að segja af sér. Dean seg-
ir, að Nixon hafi kallað sig tii
viðtals og rétt sér skjal, sem
haf i verið uppsögn og jafnframt
nokkurs konar játning og beð-
ið hann að skrifa undír. Þar
sem ekki hafi verið gert ráð fyr
ir afsögn Ehrlichmans <Jg
Haldemans, hafi Dean hins veg
ar neitað að skrifa undir, —
hann hafi verið staðráð-
inn í því að fara ekki nema
þeir færu einnig.
Dean segist hafa farið á fund
íorsetans 21. marz — daginn,
setn forsetinm sagðí síðar, að
sér hefði borizt vitneskja um,
að starfslið hans hefði farið á
bak við hann. Kveðst
Dean hafa sagt við forsetann
að „enginn virðist skilja, að af
sögn mín er ekki vandamálið
. . . vandamálið er, að forseta-
embættið er haldið meiri hátt-
ar krabbameini, sem verður að
skera burt“. Síðan segist Dean
hafa sagt forsetanum nákvæm-
iega frá öllu, sem gert hafi ver
ið til að þagap málið rciður, þar
j meðal hvemíg reynt hefði ver
ið að þagga niður i sakbom-
ingunum sl. haust með fjár-
greiðsflum. Loks segist Dean
hafa lagt á það áherzlu, að eng
in rannsókn hafi nokkum tima
farið frétm til að sýna fram á
sakleysi starfsliðs Hvita húss-
ins. Nixon hafi svarað því til,
að hann hafi fengið munnlega
frásögn af skýrslu Deans en
Dean þá aftur staðhæft: „Það
hefur enginn beðið mxg um
neina sikýrslu, herra forseti. Ég
hef ekki gengið um og spurt
fólk spurninga i skrifstofunum.
Það var engin skýrsla."
Dean upplýsir, að forsetinn
hafi, þegar hér var komið, ver
ið hálf risinn úr sæti, sýnilega
furðu lostinn, en Dean hafi
enn á ný minnt hann á, að hann
hafi hvítþvegið starfsiið sitt á
grundvelli skýrslu, sem ekki
hafi verið til . . . og hvað sem
síðar gerðist á þessum fundi
var ekki lagt harðar að Dean
að segja af sér þarcn daginn.
Þá segir Newsweek, að það
sem rauf þögnina, hafi verið af
sögn Patricks Grays. Eftir að
harcn upplýsti á fundi rann.sókn
arnefndar öldungadeikJar
þingsins, að Dean hefði setrni-
tega logið að leynilögreglunni
í upphafi rannsóknar málsins,
sendi Dean uppljtemgar til sak
sóknara, sem bendluðu þá Ma-
gruder, Ehrlichman, Haldeman
og hann sjálfan við máMð og
hét frekari upplýsingum gegn
þvi, að þær yrðu ekki notaðar
gegn horcum síðar. 13. april
fékk Magruder veður af þvi,
að hann hefði verið bendlaður
við málið og fór þá á fund sak
sóknara og gaf frekari upplýs
ingar, sem aðallega flæktu
John Mitchell inn í máiið. Ðag
inn eftir á Magruder að hafa
sagt við kunningja sinn, að nú
vaeri allt búið, Nixon
hefði skipað öllum að
segja sannleikann, sjálfur væri
hamn búinn að játa sinn hluta
og bætti við „Það fara margir
í fangelsi, Mitchell, LaRue,
Mardian, ég sjálíur, Dean, Col
son Strachan og kainnski Halde
man . .
Fulltrúadeildin snýst
gegn stefnu Nixons
Mansfield boðar átök um
valdsvið þings og stjórnar
Washinigton, 11. maí
AP — NTB
ÞAU tiðindi gerðust í gaer í full
trúadeild bandaríska þingsins, að
hún felldi með 219 atkvæðum
gegn 188 óskir stjórnarinnar nm
tjlfærslu fjárveitinga, sem ætlað
ar hafa verið til landvarna, sam
tals um 450 milljóna dala; þar af
veitingu 175 milljóna dala til á
framhaldandi loftárása á Kam-
bodiu og annarra hemaðarað-
gerða í Indó-Kina.
Er þetta í fyrsta sinn á þeim
þrettán árum, sem Bandarikin
hafa verið flækt i styrjöldina í
Indó-Kína, að fulltrúadeild.in tek
ur afstöðu gegn fjárveitingum,
Söii forseti landsins og stjórn
fara fram á til hernaðarins þar.
Talið er víst, að öldungadeild
þingsins fari eins að, en Elliott
Richardson, landvarnaráðherra
Bagði, að atkvæðagreiðslunni lok
inni, að þetta mundi ekki stöðva
loftárásirnar — aðrar leiðir yrðu
fundnar til að standa straum af
kostnaði við þær.
Atkvæði féllu svo, að 185
demóloratar og 35 republikanar
voru andvigir ósk stjórnarinnar,
en 45 demókratar og 143 repu-
blikanar greiddu atkvæði með
henni.
Til þessa hefur öldurcgadeild
þingsins ein haft uppi andstöðu
gegn stjórninni varöandi styrj-
aldarreksturinn í Indó-Kina en
full'trúadeildin jaftnan sfcutt krö'f
ur hennar. Mike Mansfieid, tedð
togi demókriata í öldunigadeild-
inni, Jrýs-tii ánægju sinni yfir úr-
sfitunum í fulltrúadeildinni og
sagði, að leiða mundi til stjórn
skiputegra átaka, ef forsetinn
tæki ekki mdð af vilja fulltrúa-
deildarinnar varðandi loftárásim
ar á Kamibodiu.
Ronaid Ziegler, blaðafulltrúi
Hvíta hússins, sagði, eftir að úr
slitin voru kunn, að stjórnin
mundi áfram fyigja þeirri stefnu
sem hún teldi rétta, — þ.e. að
aðstoða stjórn Lon Noís i Kam
bodiu svo sem hún hefði óskað
rifttir. „Verði ekki veltt fé til
þess,“ sagði Ziegler, „verður
þingið að bera ábyrgð á afteið-
i:ntgunum.“
Þegar Mike Marcsfield var
spurður álits á þessum ummæl-
uim Zieglers, sagð; hann: „Þeir
(stjómin) hafa kastað stríðs-
hanzkanuim. Þetta mál markar
upphaf átakanna. Virði stjómdn
vilja þingsins að vettuigi, getur
komið til árekstra milli hinna
ýmsu afla þingsins um leiðir til
að end'urreisa völd þess. Fyrsta
skrefið gæti t.d. orðið að tak-
marka við þrjátiu daga það vaOd
sem forsetinn heÆur til að beita
her landsins i neyðartilvikum, án
samiþykkis þinigsins."
Pompidou sjúkur?
FRÉTTARITARI Jyllandspost
cn i Danmörkn skrifar frá Par
ís, að haft sé fyrir satt þar í
borg, að George Pompidou,
forseti Frakklands, gangi ekki
heiU til skógar. Hefur ni.a.
hið hægrisinnaða blað „Min-
ute“ fjallað Itarlega um
heilsufar forseíans og segir
ekki ósennilegt, að þar sé að
leita skýringar á þvi, að hann
óskar eftir að stytta kjörtima
bil sitt úr sjö árum i fimm. —
Að ári liðnu hafi hann setið
á forsetastóli í fimm ár og
sé honiun í num að þá fari
fram forsetakosningar.
Þær röksemdir, sem l'ggja
að baki orðróminum um bág-
boma hesleu forsetans, eru
fýrst og fremst þær, að fjar
vera hans við ýmis tækifæri
hafi óivenj’ulega oft verio
skýrð með veikindum að und
aniflörnu. Söm'jleiðis hafi hann
fitnað og þrútnað mjög í and
liti. Þá hafi hann látið í Ijós
við forseta franska þircgsins,
Edgar Faure, og fleiri þinig-
menn að sér liði ekki vel.
Loks er haft eftir heimild-
«m, rcákommim forsetanum,
að hann sé tíðum örcugur og
George Pompidou
í s'æmu skapi. Er m.a. sagt,
að þessu ástand' sé um að
kenna þær ásakanir, siem
Pomp dou bar ’á Anker Jörg
ensen o T fleiri sósiaidemókrat
iska stjórnarle ðtoga, er þeir
þircguðu 5 Paris i v?tur i boði
franskra sós a d i mokrata —
að þeir væru með nærveru
sinnl að hlutast til um frönsk
inrcanrikis’mál.