Morgunblaðið - 22.05.1973, Blaðsíða 16

16
AIORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. MAÍ 1973
JKtffgustMiiMfe
Otgefandi hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjóri og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Askriftargjald 300,00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasðlu 18,00 kr. eintakið.
öíkisstjórn hins smáa brezka
** stórveldis urðu á hrapal-
leg mistök að morgni sl. laug-
ardags, er hún tók ákvörðun
um að beita bandalagsþjóð
sína í Atlantshafsbandalaginu
hernaðarlegu ofbeldi. Af-
skipti brezka flotans af vernd
íslenzkrar fiskveiðilögsögu er
hernaðarleg árás á íslenzkt
yfirráðasvæði og það er
meiriháttar misskilningur hjá
þeim herrum, Edward Heath
og sir Alec Douglas-Home,
ef þeir halda, að íslenzka
þjóðin muni láta undan síga
frammi fyrir yfirgangi og of-
beldi Breta. Öðru nær. Það
munu Bretar sannreyna, áður
en þessari landhelgisdeilu er
lokið.
Þegar í dag ber ríkisstjórn-
inni að hafa frumkvæðí um
sameiginlegan fund með leið-
togum stjórnarandstöðunnar
til þess að samræma sjónar-
mið og nauðsynlegar aðgerð-
ir. Ennfremur ber að kalla
saman fund í landhelgisnefnd
og utanríkismálanefnd Al-
þingis til þess að fjalla um
hernaðarofbeldi Breta. Hvort
tveggja hefði að sjálfsögðu
átt að gera strax á laugardag-
inn, þegar vitnaðist um
ákvörðun brezku stjórnarinn-
sem komið er skiptir þó
mestu, að fullt samráð verði
hér eftir haft milli stjórnar
og stjórnarandstöðu og að
samstaða takist um föst og
ákveðin viðbrögð við ofbeldi
Breta.
Ríkisstjómin hefur strax
bannað lendingar brezkra
herflugvéla á íslenzkum flug-
völlum. Það var rétt ákvörð-
un. Ríkisstjórnin hefur enn-
fremur kallað sendiherra
okkar í London heim til við-
ræðna. Ekki er ástæða til, að
hann snúi aftur til London
að sinni. Næsta skrefið hlýt-
ur að vera að kæra fram-
ferði Breta fyrir Atlantshafs-
bandalaginu. í 4. gr. Atlants-
hafssáttmálans segir: „Aðilar
munu hafa samráð sín á
milli hvenær, sem einhver
þeirra telur friðhelgi lands-
svæðis einhvers aðila, póli-
tísku sjálfstæði eða ör-
yggi ógnað.“ Á grundvelli
þessa ákvæðis ber ríkisstjóm-
haldinn verður í Kaupmanna-
höfn í júní. Það er alvarlegt
mál, þegar eitt aðildarríkja
Atlantshafsbandalagsins ger-
ir hernaðarlega árás á ís-
lenzkt yfirráðasvæði. Við
verðum að vænta þess, að
bandalagsríki okkar í Atlants-
hafsbandalaginu veiti okkur
liðsinni, þegar slíkir atburðir
gerast og knýja Breta til þess
að hypja sig á brott með her-
skip sín úr íslenzkri fisk-
veiðilögsögu.
Þá ber nú þegar að at-
huga möguleika á að kæra
framferði Breta fyrir Sam-
einuðu þjóðunum og krefjast
tafarlaust fundar í Öryggis-
ráðinu til þess að fjalla um
ofbeldisaðgerðir Breta gegn
íslenzku þjóðinni. Að
óreyndu verður því ekki trú-
að, að Sameinuðu þjóðirnar
veiti íslendingum ekki lið-
sinni frammi fyrir yfirgangi
og ógnunum Breta. Gera
verður brezku ríkisstjórninni
STÓRVELDIÐ SMÁA
ar, og ber að harma hversu
svifasein stjórnvöld hafa ver-
ið, enda er utanríkisráð-
herra, sem einkum ber
ábyrgð á landhelgismálinu,
staddur fyrir austan tjald og
forsætisráðherra hefur ekki
séð ástæðu til að kalla hann
heim vegna málsins. Úr því
inni nú að ákæra Breta á
fundi Atlantshafsráðsins og
knýja samaðila okkar að
bandalaginu til að setja Bret-
um úrslitakosti, svo að sam-
staðan innan þess rofni ekki.
Gefst gott tækifæri til þess
á utanríkisráðherrafundi At-
lantshafsbandalagsins, sem
ljóst, að engar frekari við-
ræður munu fara fram við
hana af Íslands hálfu meðan
brezk herskip eru í íslenzkri
fiskveiðilögsögu. íslendingar
láta ekki kúga sig til undan-
halds með svo ósvífnum að-
gerðum.
Strax ber að hafa samráð
við ríkisstjórnir annarra
Norðurlanda og leita eftir
ákveðnum stuðningi þeirra
við ísland vegna yfirgangs
brezka flotans. Norðurlöndin
hafa sameiginlega mikil áhrif
á alþjóðavettvangi og nú ríð-
ur okkur íslendingum á að
fá stuðning þeirra — meira
en nokkru sinni fyrr. Sam-
hliða er nauðsynlegt að hafa
samband við allar þær þjóð-
ir, sem hafa lýst yfir stærri
fiskveiðilögsögu en 12 mílum
og leita eftir stuðningi þeirra
við ísland í þeirri alvarlegu
aðstöðu, sem nú er komin
upp á miðunum í kringum
landið. Gera verður sérstakar
ráðstafanir til þess að kynna
þjóðum heims þá atburði,
sem nú eru að gerast við Is-
land.
Saga yfirgangs og ofbeld-
is Stóra-Bretlands gagnvart
íslenzku þjóðinni er orðin
býsna löng. Fyrirfram mátti
búast við, að Bretar hefðu
lært sína lexíu í landhelgis-
deilunni 1958—1961. Nú er
komið í ljós, að svo er ekki.
Enda þótt Bretar treysti sér
yfirleitt ekki lengur til þess
að knýja fram vilja sinn
gagnvart öðrum þjóðum með
hervaldi er bersýnilegt, að
þeir telja sig enn eiga í fullu
tré við Íslendinga. íslending-
ar munu standa sem órofa
heild frammi fyrir árásarað-
gerðum Breta — og sigra.
Við höfum verið beitt-
ir vopnuðu ofbeldi
MORGUNBLAÐIÐ sneri sér í
ffær til Hannibals Valdimars
sonar, félagsmálaráðherra,
Magnúsar Kjartanssonar, iðn
aðarráðherra, og- Benedikts
Gröndals, varafomianns Al-
þýðuflokksins og bað þá um
að segja álit sitt á síðustu að-
grerðum Breta í íslenzkri land
helgi. Ummæli þeirra fara
hér á eftir:
Fruntalegt
athæfi
Hanwibal VaMvmaisson, fe-
lagsimálaráðherra sagði:
„Mér finnst þetta óafsakan
legt, óviturlegt og fruintalegt
athaefi af Breta hálfu, eink-
um með tilliti til þess, að
samningaviðraeður eru enn í
gangi milli þjóðanna. Hvorug
ur aðilinin hefur slitið þeim
viðræðum, sem farið hafa
fram uim málið.
Við verðum örugglega allir
sammála um að gera allt sem
í okkar valdi stendur til þess
aið verja landhelgina. Ég tel
að það komi fyllilega til at-
hugunar, að íslendingar snúi
sér nú til Atlantshafshanda-
íagsráðsins og öryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna. Við höf
um verið beittir vopnuðu of-
beldi. Og þá er komið að þvi
að leita til félagsbræðra sinna
meðal þjóðanna.“
Ósigur Breta
Magnús Kjartansson, iðnað
arráðherra, sagði:
„Þetta eru mjöig alvarlegir
atbuirðir. Bretar hafa ráðizt
inn í fiskveiðilandhelgi okkar
með hiernaðarlegu ofheldi. Ég
tel, að gera þurfi ráðstafanir
með fullri alvöru til þess að
þetta ástand haldist ekki of
Hannibal Valdimarsson
Magnús Kjartansson
lengi í þeim tilganigi að koma
í veg fyrir, að Bretar nái þeim
tilganigi siínum að knýja okk
ur t'l undanhalds í landhelgis
málinu.
Ég tel, að í þessum aðgerð
um felist ósig'ur Breta. Þessi
hernaðarlega árás veikir þá
alþjóðlega. Viðhorfin á þeim
vettvanigi eru okkur í vil. —
Þegar Bretar grípa til að-
gerða af þessu tagi, eykur
það aðe'ns stuðning við bar-
áttu okkar.
Við eiigum ekki kost á að
mæta Bretum á þeim velli,
er þeir hafa haslað sér, með
herniaðarvaldi. En mér fiinnst
að íih'Uiga eigi gaumgæfilega,
hvort ekki sé rétt að kæra
þetta athæfi Breta fyrir ör-
ygigisráði Sameiniuðu þjóð-
anna. Ég lít svo á, að Bretar
hafi gerzt brotlegir við stofn
skrá Sameinuiðu þjóðanma.
Því er það rökrétt af okkar
hálfu að snúa okkur til Örygg
isráðsins og knýj,a Breta til
þess að láta af þessum ofbeld
isverkum.
Það er sjálfsagt að kanna,
hvernig þessu er farið gagn-
vart Atlantshafsbandalaginiu.
Skýrt hefur verið frá því i
fréttum, að brezka stjómin
hafi ti'lkynnt Atlanteihafs-
bandalaginu um árásina, áður
en hún hófst. Sé þetta rétt og
fastaráðið ekki gert athuiga-
semdir við það, hljótum við
að lita á það sem mjög óvin-
samiega afstöðu Atlamts'hafs-
bandal'agsins 1 okkar garð.“
Fordæman-
legar þving-
anir
Beniedikt Gröndal, varafor-
maður Alþýðuftokiksi*ns,
sagði:
„Ég tel furðulegt og for-
daemanlegt, a-ð brezka ríkis-
stjórnin skuli beita þvinguin-
um gegn Islendingum i land-
helgiismáli'niu. Þetta sýnir
hversu áhrifamiklar aðgerðir
lan dhel'gisgæz! u n nar gegn
brezku taguruinum hafa ver-
Benedikt Gröndal
ið. Hún hefur geit þeim ó-
möguilegt að stunda ve.ðamar
og reynt svo á þolrif skip-
stjóranna, að þeir sigldu
heim og kröfðust ftotaaf-
skipta.
Það er furðulegt, að brezka
stjórnin skuli beita vopina-
valdi sínu til að halda uppi
fyrirframtöpuiðum málstað
gag'n smáþjóð, sem á lítshags
muni sí'na að verja. ístendinig
ar mótmœla aillir sem einn.
Aðgerðir brezka flotanis í
fiskveiði'landhelgi okkar
munu vekjia athygli manna
víða um heim og auka liíkur
á því, a@ hafréttarráðstefuia
Sameiniuðu þjóðanna setji ný
alþjóðalöig, er tirygigi strand-
ríkjum jafnvel meiri rétt en
íslendingar hafa notað sér til
þessa. Við eigum ekki aðeins
að mótmæla heldur fylgja
þesswm atburðum eftír mieð
aukinni kynn'inigu á máJstað
okkar.“