Morgunblaðið - 22.05.1973, Page 23

Morgunblaðið - 22.05.1973, Page 23
__—....... .„ ■■■■ ■ . . MORGUNBL.AÐIÐ, ÞRIÐJODAGUH 22. MAI 1973 23 Vildi dr. Bjarni verða menntamálaráðherra í tJTVARPSÞÆTTI sl. sunnudags kvöld svaraði Hannibal Valdi marsson ýmsuni ummæluni dr. Bjarna Guðnasonar, alþni. sem — Laxárdeilan Framhald af bls. 2 (Yztukvisl) og Syðstukvísl. Dragseyjarstifla verði lokuð að vetriinuim, enda komi fuUar bæt- ur fyriir það tjón er af því hlýzt samkvæmt mati. Rennslisjöfnunairvirki við Mý- vwtnisósa verði starfrækt í fullu samkomulagi Laxárvirkjunar og Veiðifélags Laxár og Krákár og Veiðifélags Mývatns. 8. gr. Rekstri allra orkuvera við Brúar verði haigað á þann veg, að fishraaktarmöguleikum verði spillit sem minnst. Samkomulag er um það milli aðila að Laxárvirkjun greiði ár- lega till eflingar fisfcræktar í Laxá 2%0 — tvö pro miille — af árlegum tekjum þeim, sem Lax- áirviirkjun fær af orkuverum í ánni. Gjaldið skal reiknað á sanaa grundvelli og gjald fyrir- tækisins til fiskræktarsjóðs. Á grundvelli þessa falla land- eigendur frá öllum kröfum um bætur á hendur Laxárvirkjun, fyrir hugsanlegt tjón á fisk- ræktamytjum af völdum nefndra orkuvera og tilheyrandi mann- virkja. Greiðsla samkvæmt þessari grein endurskoðist að 10 árum liðnum með hliðsjón af athug- unum, sem fram hafa farið á vanhöldum niðurgönguseiða og hoplax vegna umræddra 6.5 MW. virkjunar. Ákvæði þessarar greinar ná ekki til þeirra mála, sem stefnt hefir verið í og fara eiga fyrir ger ðardóminn. 9. gr. Ríkisstjórnin mun láta semja frumvarp til iaga um vemdun Laxár- og Mývatnssvæð isinis og leggja það fyrir Alþingi, ha.nn liefur viðhaft i útvarpi og sjónvarpi vegna ráðherraskipt- anna. 1 fyrrgreindum þætti lét Ilannibal Valdimarsson að þvi liggja, að Bjarni Guðnason hefði við stjórnarmyndunina haft hug á að verða menntamálaráðherra. Orðrétt sagði Hannibal Valdi- marsson: „Ætli það kunni ekki að hafa hvarflað að prófessornum, þegar stjórnin var mynduð að honum bæri embætti menntamálaráð- herrans. Og skilja menn vanstill ingu Bjarna Guðnasonar nú, þegar enn þarf að ráðstafa ráð- herraembætti og hann er þá sjálf ur nýbúinn að loka sig úti í kuld anum. Ég skil a.m.k. andvarp Bjama Guðnasonar í upphafi út varpsviðtalsins, þegar hann sagði: „Ég stend dálítið utangátta í þinginu." Það sem mér finnst sárgrætilegast við Bjarna Guðna son er sú ógæfa hans að hafa brugðizt okkur i sameiningarmál inu.“ Þyrla landhelgisgæzlunnar teku r mann á QVIýrdalssandi. Kötluhlaupið f lúið Liitla-Hvammi, 20. miaí. SÍÐASTLIÐINN laugardag var æfing á vegum Almianinavarna rikisins I Vik í Mýrdal með hugs anlegt Kötlugos í huga. Æfingin byrjaði klukkan 14 með því, að hringt var frá Loranstöðinni á Reynisf jalli til sýslumannsins i Vík og tilkynnf að jarðskjálfta- mælar þar sýndu töLuverðar jarð hræringar. Um sama leyti kom símtai frá Herjólfsstöðum í Álftaveri, um að sýnileg breyting væri á jöklinum við Katlustöðv- ar og einnig fyndist brennisteins- lykt. Að þessu athuguðu þótti sterkur grunur leika á, að Kötlu- gos væri í aðsigi. Þessu næst tilkyninir sýSlumað ur símstöðinni í Vík og Almanna- vörnum um atburðinn og einnig er björgunarsveit Slysavamafé- lagsins í Vík köllluð út. Mæta meðlimir hennar strax við sina bækistöð. Klukkan 23 mlnút- ur yfir tvö er aðvörunarkerf- ið sett í gang, en það eru sírennur á tveim stöðum í kauptúninu, einnig óku tveir bíl- ar um staðinn og þeyttu sírenn- ur í sífellu. Þá hlupu sendiboðar björgunarsveiitarinnár í hvert hús neðan „Bakka“, því allir eiiga að koma að sýsiumannishúsinu og tilikynna íbúunum að þeir eigi að yfirgefa húsin niður á sandi. Þeir sem ekki treysta sér gang andi eru fluttir burt af björgun- arsveitarmönnum. Yfirleitt hrað aði fóik sér út úr húsunum og ýmiist fór það í einkabilum eða gangandi. Þrjár manneskjur voru fluttar í sjúkrabörum og var sjúkrabíll I þeim flutning- um. Ailt gerðist þetta með leiftur- hraða, því klukkan 14.40 voru allir íbúarnir búnir að yfirgefa húsin neðan „Bakka" og hafði þetta genigið betur en við var búizt. Mýrdalssandur var lokaður og voru tveir menn staddir þar á bíl og voru því iokaðir inni. Þyrla Landheigisgæzlunnar kom Ljósm. Mbl. Sigþór. og sótti þá, en þá var hún á leið austur i Álftaver og Meðalliand, þar sem hún bjargaði eininig fólki. Að æfingunini lokinini buðu Ai- mannavarniir öiium íbúum Vífcur kauptúns til kaffidrykkju i fé- iagsheimM'iinu Leilkskáium. Þar voru rædd öryggismál og æfing- ar í sambandi við brottfliutning fólks er hættu ber að höndum. Til máls tóku þar Pétur Sigurðs- son, formaður Almannavaima, Einar Oddsson, sýsiumaður, Sig- urður Þórarinsson, jarðfræðing- ur, sem var að koma úr könnun- arflugi yfir Kötlu og Guðjón Petersen. Á beðan á æfingunni stóð var veður mjög gott og þóttá ráða- mönnum æfiingiin ’takast mjög vel og ekki sakar að geta þess, að enginn Vikurbúi stoarst úr leik, 'þegar æfinigiin fór fram. — Sir Alec Framhald af bls. 1 brezku ríkisstjórnarinnar hafi rignt inn i hin ýmsu ráðuneyti alla helgina. • Nigel nokktir Marsden, tog- araeigandi, sagði, að íslend- ingar yrðu að gera sér grein fyr- ir, að þetta væri ekki árásar- aðgerð af hálfu Breta, heldur væri hér aðeins verið að fram- fylg.jíi alþjóðalögum og reyndar væri timi til kominn, að alþjóða- lög væru einhvers metin. I skeyti AP til Morgunblaðs- ins sagði m.a.: í daig, mánudag, sauð upp úir í þorskastriðinu og það varð að alþjóðlegu vandamáli er tekur til herstöðvar Atlantshafsbanda lagsins á Keflavikurflugvelli, þar sem bandarískt herlið hefur að- setur. Islenzk yfirvöld gripu til þeirrar ráðstöfwnar í re'ði simni yíir því að Bretar skyldu senda herskip inn í )ii.na umdei'ldu fisk veiðilögsögu landsins, að banna brezikum herfl'Uigivéium lending- air á Keflavíkurfluigvelli. Bretar svöruðu þessu með þeirri fyrir skipun til brezka togaraflotans, að „fisika og kæra sig kollótta". Utanrikisráðherra Bretliands skýrði frá þessu á fundi neðri málstofunnar en iagði jafnframt á það áherzlu, að Bretar g-erðu sér enn voniir um að takast mætti að ná samkomuliagi og bimda með þvi enda á ftekveiðidedil- una . . . Starfsmenn í varnarmálaráðu- neytimu brezka leiða að þvl get- ur, að bann islenzku rikisstjóm- arinniair við liendingu brezku flug vélanna sé í því skyni seht að sýna fram á hiin.a viðkvæmu að- stöðu herstöðvariinnar, en hiaft er eftir heimi'ldum innan NATO, að missiir Keflavikurstöðvariinn- air mundi rjúfa skarð í varmar- keðju vestrænnia rikja. Hins veg air væru fyrir hendd áætlianlr um það hvemig fylla mætti siikt slkairð. Siir ALec DougLas Home sagði á fundi neðri málstofumnar að lendingarbannið í Keflavik skipti Breta liitlu máli en sagði: „Engu að síður ætti þetta ekki að koma fyrir milli tveggja bandalags- rikja iirmain Atlantshafsbandalags iins.“ Sir Alec sagði síðam að Bret- ar hefðu orðið fyrir síendurtek- inni áreitni og væri ekki hægí að vænta þess af neinind þjóð að hún umlbæri slíkt, þegar málið væri komið á það stig að nauð- synlegt væri að senda flotann á vettvang. „Enginn okkar hér í þimginu flagnar því að við urð- um að grípa til flotans. Það þarf tæpast að taka það fram að við vorum mijög tregir til þess. Vitasfculd skiljum við að íslendingar byggja á fiskveið- um. Þær eru iíflsfojörg þeirra, en samfcomuliag, sem gert væri í samiræmi við skilmála alþjóða- dómstói9 mundi vissulega ekki verðla ísilendingum neitt reiðar- slag.“ Sir Alec áréttaði að Bret- ar væru tilbún ir ti’l sátta og samininga, og lét í ijós þá von að sarmnin gav.ðræðu r yrði hægt að taka upp á ný. Hanin sagði, að herskipin yrðu kölluð á brott ef ísiendingar hættu að áreita brezlku fiskiskipin. Ekki var „vopna£<kaki“ Breta alveg ómótmælt í meðri málstof- unni, segi.r í sikeyti AP að lok- um. Donald Stewart, þingmiaður skozfcra þjóðernissimna, sagði, að það væri allls ekki full'kom- inn stuðningur við stefnu stjórn ariinniar. Más'taöur ísLendinga mun sigra að iókum. Því fyrr sem við láituim af herskipastefniu otók ar þeirn mun betra, sagði hann. Þá gerðu þingmenn hróp að verkamanmiaflioikksþiinigmaininin- um Eric Heffer, þegar hanin sagði: „Við meguim ekki haga öltkur eims og við gerðuim fynr á fímium sem heimisveldi, að beita fulllu valdi gegn smáþjóð- um. UMRÆÐUR í BRUSSEL UM LANDHELGISMÁLIÐ Sir Edward Peak, fuHtrúi Breta í Norður-Atlantshafsráð- inu, ræddi á fundi ráðsims í dag urn bamm íslenzikra stjómvalda við þvi að brezkar herfLugvélar fengju að lenda á islenzkum fliugvöliLum. Sagði talsmaðiur ráðsins að málið he'fði verið reif að á sérstökum fundi, sem hald inn var til að ræða tilttögur Bandarí'kj'anna um fækkun i her sveituim i Evrópu. Andre de Staercke, fulltrúi Belga, rifjaði upp að í fyrri deil um milli Breta og Islendinga um fistkveiðilandhelgi hefði ráð- ið beitt áhrifum sínum til að ná samkomulagi. Ráðið hefur áður beitt sér í deilum milli meðlima- ríkja Atlantshafsbandalagsms, m.a. milli Grikklands og Tyrk- lands vegna Kýpurdeilunnar á siinum tíma. I AP-skeyti er tekið fram, að fulltrúi ísiainds, Tómais Tómas- son, hafi svarað fulltrúa Breta stuttlega. I AP-skeyti fyrr i dag er tek- ið fram að íslendingar hafi sett þetta lendingarbann í hefndar- skyni, vegna þess að Bretar hafi sent flota sinn á Islandsmið. Talsmaður brezka utamríkis- ráðuneytisins sagði að harma bæri ákvörðun Islendiaga og ill- skiljanlegur væri grundvöUur hennar. Hins vegar yrðl þetta mál kannað nánar. Brezka varn- armálaráðuneytið sagði að brezkar flugvélar notuðu Kefla víkuirflugvöll reglulega til lend- ingar til að fá eldsneyti til larug- flugs i könnunarferðum þeirra er þeir fylgdust með ferðum sov ézkra kafbáta. VERKAMANNAFLOKKURINN STYÐUR FLOTAVERNDINA Pramk Judid, talsmaður Verka- mianinaflokksims í þingimu um flotamál, gaf um helgina út yfir- liý.siingn þar sem hann sagði, að flotinn myndi njóta velviTja alir- ar brezku þjóðiarinnar i því óhemju erfiðia verkefni, sem hanin hefði tekizt á herðar, ve-gna síendurtekinnair áreiitni telenzkn faliibyssulbátainina. Hiins vegar bætti hainn þvi við, að rikis- stjórnin brezka yrði að gera sér greiin fyrir því, að ísilenzka þorskastriði'ð væri dæmi um deilur, sem myndu gera vart við sig víða í heiimioum á næstu ár- um. Bretar yrðu að hafa sfcýrt mótaða stefnu í þessum máttiuim, áður en Hafréttarráðstefinan í Chile hæfist á næsta ári. FLOTAVERNDIN VERÐUR DÝR, EN ER NAUÐSYN, SAGÐI GODBER Ei'ns og fram kom í blaðinu á sumnudagiinm var það Joseph Godber, landbúnaðiarráðiherra, sem skýrði frá ákvörðun stjóm- arinmar. Hanm sagðii, að brezka stjómin hefði vissuilega ekki löngun til að f jiaindstoapast við Is- Lendimga og Bretar æsdctu þess eins að hefja saminángaviðræður vlið íslandin'ga tiil að útkljá mál- ið. Godber saigði, að flotimn mynidli siamnarlega ekki iórna að- gerðarliaius hjá og horfa upp á að íislenzkir failLbysisubátar hrektu brezka togara af þeim mi'ðum, sem þeir ætitu forman rétt titt að stunda veiðar á. Godber sagði, aið brezkir togarar, svo og dráttarbátamiir þrir og eftirli'ts- skipin myrnd'u flaira i einiu og öIÍLu efltir fyrirmælum frá her- steipunium. En hann sagðist ekk- ent segjia um, hvað herskipin mynöu hafasit að, ef togarar lemtu enm á ný í átöfcum við ís- Lenzk varðsfciip. Myndli flotimn gera þær ráðstafanir, sem niaiuö- symlegar væru ti'l að toganamdr gætu stundaö veiðar simar í friiði. Godber lét i Ijós vanþókn- un vi'ð eirnn bilaiðamanmiinin, sem sagði á fumdttmum, að flotasend- imgin á ísliamdismiiið væri að ttiílk- indium etaimiiftt þaö, sem. Isttend- 'imgar óskuðu eflttilr, þar sem þeir hefðu þá þau rök, aö þartna væri stórþjóð að nlðasit á smáþjóð. Godber vísaði þessari staðhæf- imgu á bug og sagðli að ffliota- verndin yrði Bretum dýr, en meginreglur væru i veði, þar sem í 'samniinigun'um frá 1961 hefði verlð kveðiið svo á um, að ágreiniimgsmálum af þesisu tagii skyldi vfeiaö titt Alþjóðadóms'tótts- 'ims í Haag. Isíiend'inigar hefðu vi'rt þemnian sammiimg að vettugi, en Bretar sýnt lamglundairgeð og þolinmæði. Vilð svo búið hefði þó ekki mátt lengur utma og ákvörð- um hefði verið teltím um að senda flotamn á vettvang, þegtar sjómenn sem togaraeiigend'ur sameimuðust í kröfum síinum um flotavemd. HEATH LÉT UNDAN ÞRÝSTINGI, SEGIR AP 1 AP-fréttum frá hettigimmi er fjattiilað um, að þorsfcastrið I®- lend'wga og Breta haffi nú magm- azt og færzt á anmað stíg. Siagt er, að Heath, forsætíisráðherra, ha.fi að lokuirn, ásamt öðrum ráðamönmum, látliö undam þrýisit- iingtt sjómamna um herskipa- vemd efltttr átta mámaða baráittu togianainmia till að veiða inmam þeirra 50 milma, sem Isttendingar hefðu einihV.öa tekið sér. ISLENZKI SENDIHERRANN MÓTMÆLTI TAFARI.AUST Jafnsfcjótt og fróttisit um ákvörðum Breta að semda flotamin tiil Islandsmiða, mótmælittt Níels P. Siigurðsson, semdiiherna, við sir Alex Douglas-Home, utamrik- Lsráðherra Breta, segir AP. Krafðist siemdiherraimn þess, að freigátumar yrðu tafarlaost kadl- aðar heim af „ís’iaindsimiöum“, éims og sendiherranm orðaði það. Viið fréttamemm að fumdi lloknum sagði NíeLs, að hamm vomia'ðiLst eftiir því, að Bretar yrðu við þessurn tilmaýu.m. Meðam brezk- ur floti værí ttmniam 50 míJmainma væri óihugsamdi að lönd m gætu saimfíð. Sagðist Níelis í semn hafa orðið voinisvikLnm og hiis.sia, þegar hamn fékk viitmeslcju um ákvörð- um brezku stjórmiarttmmiar

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.