Morgunblaðið - 24.08.1973, Síða 17

MORGUNBLAÐIÐ — FÖSTUDAGUR 24. ÁGÚST 1973
17
Húsnæðismálastj ór n
vantar um 2000 millj.
á næstu 18 mánuðum
— Rætt við Gunnar Helgason um öngþveitið í húsnæðislánakerfinu
Gunnar Helgason
EINS og frani hefur kom-
ið í Morgunblaðinu ríkir
svo mikill fjárskortur hjá
Húsnæðismálastjórn, að
nánast ekkert fjárinagn er
fyrir hcndi til þess að
veita fyrri hluta lán til
húsbyggjenda, sem eiga
rétt til slíkra lána á þessu
ári. Er talið, að Byggingar-
sjóð skorti a.m.k. 700 millj-
ónir króna nú þegar til
þess að geta innt þessar
lánveitingar af hendi. Hins
vegar er allt í óvissu um,
með hverjum hætti þetta
vandamál verður leyst eða
hvort það verður leyst og
þá hvenær.
Morgunblaðið hefur átt
viðtal við Gunnar Helga-
son, sem er annar af full-
trúum Sjálfstæðisflokksins
í Húsnæðismálastjórn. um
þann vanda, sem nú steðj-
ar að húsbyggjendum og
fjárskort Húsnæðismála-
stjórnar. Fer samtalið hér
á eftir:
— Hvað hefur verið gert
til þess að leysa þennan fjár-
hagsvanda Húsnæðismáia-
stjómar?
— Ljóst er að þessi tala,
þ.e. 700 mitljónir, sem fram
hefur komið í blöðum er sízt
of áætluð, segia: Gunnar HeLga
son, ef Húsnæðismálastjóm
á að hafa einhverja mögu-
leika til þes® að inna lán af
hench tdl húsbyggjenda á svip-
aðan hátt og undamfarin ár,
en þá fengu allir þeiir, sem
gert höfðu fokheit fyrfr 1. nóv
ember, frumlán. Einu pening-
amir, sem Húsnæðismáia-
stjóm hefur nú til frumlána
og fraimkvæmdalána og ektoi
hefur verið ráðstafað eru 28
milljónir króna. Hins vegar
hefur, við talningu umsókna,
komið í ljós, að hinn 15. ágúst
sl. höfðu samtals 646 umsókn
ir verið úrskurðaðcir fullgild-
ar og lánshæfar hjá Húsnæð-
ismáiastofnunininii og þessu
til viðbótar hafði verið tii-
kynnt um 177 fokheldar íbúð-
Lr eða samtals 823 íbúðir, en
i júní sl. lágu samtals 2092
nýjar lánsumsókndr fyrir
vegna byggingu nýrra íbúða.
Hefur þessi taia haakkað sið-
an.
Frumlán út á þessar 823
umsókndr miðað við 350 þús-
und króna lán nema 288 millj-
ónum króna. Húsnæðismála-
stjóm hefur gert ráð fyrir
því, að a.m.k. 400 íbúðir til
viðbótar verði fokheldar fyr-
ir 1. móvember en ég tel mjög
senniiegt að sú tala sé of lág
og eims geti verið, miðað Við
umsóknarfjölda, að 500—600
íbúðir kynnu að verða fok-
heldar fyrir 1. nóv. En jafnvel
þótt ekki yrði um að ræða
nema 400 íbúðir, sem yrðu
fokheldar á þessu timabiii,
nemur sú upphæð 160 milljón-
um króna. Fjárþörfin af þess-
um sökum nemur því varlega
áætlað um 448 millljómum
króna en frá þeirri upphæð
dragast fyrrnefndar 28 millj-
ónir, þannig að eftir standa
420 milljónir. Til viðbótar
þessu þurfa nauðsynlega að
koma framhaldslán til þeirra
einstaklinga, sem fengu frum
lán sdn greidd í maímánuði
sl. og nemur sú upphæð 136
milijániuim króna. l>á er ekk-
ert fjármagn fyrir hendá til
veitingar framkvæmdalána,
hvorki til verkamannabú-
staða, byggingarsamvinnufé-
laga eða anmarra aðila. Bygg-
ingaraðilar hafa talið, með
réttu, að slik framkvæmdalán
væru undirstaða þess, að þeir
gætu haldið uppi eðlilegri
byggingarstarfsemi. Sérstak-
lega hygg ég að skortur á fé
til framkvæmdalána komi
harkalega niður á byggiingu
verkamannabústaða víðs veg
ar um land, sem nú er hafin
og slíkar framkvæmdir víða
í undirbúningi. Lágmarks-
upphæð til þessara þarfa er
um 150 milljónir króna. Sam-
tals er fjárskorturinn miðað
við þessar forsendur því rúm-
lega 700 miHjónir en raunar
kæmi mér ekki á óvart, að í
raun vanti 800-—850 milljón-
ir króna.
— Hvers vegna hefur ekk-
ert verið gert til þess að
tryggja þetta fjármagn fyrr
en nú, þegar allt er komið í
eiindaga ?
— Húsnæðismálastjóm sá
þegar á síðasta ári fram á
verulega vöntun fjármagns á
þessu ári en í fyrra tókst að
leysa vandann m.a. vegna
þess, að tekjur Byggingar-
sjóðs fóru fram úr áætlun.
Fengið var hið óhagstæðalán
frá liifeyrissjóðunum sem á
sl. ári og þessu hefiur sam-
tals numið um 180 milljón-
um króna og viss fyrlrgreiðsla
úr Seðlabainkanum, þ.e. yfir-
dráttarlán áð upphæð 105
miiljónir króna likt og fyrri
ár.
Eins og ég tók fram áðan
sá Húsnæðismálastjórn mjög
ljóslega fram á mikla fjár-
vöntun á þessu ári og gerði
rikisstjórninni grein fyrir þvi
með bréfum og greiðsluyfir-
litum. Húsnæðismálastjóm
var sammála um það haustið
1972 að fara fram á það við
rfkisstjórn og Alþimgi að fast
framlag rikisins til Bygging-
arsjóðs hækkaði úr 75 millj-
ónum í 200 milljónir en fram
lag rikissjóðs hefur verið ó-
breytt írá þvi núgildandi lög
voru sett 1970, þrátt fyrir tvö-
földun fjárlaga á sama tíma.
l*essum óskum var í engu
sinnt. Telja verður að rikis-
stjórnin hafi haldið, að þetta
mundi fljóta eins og undanfar
in ár með einhverjum bráða-
birgðaúrræðum. Hið eina, sem
frá ríkisstjórninni hefur kom-
ið er raunverulega það, að ný
og aukin útgjöld hafa verið
lögð á Byggingarsjóð án þess
að nýir, fastir tekjustofnar
kæmu á móti. í því sambandi
má benda á lög um byggingu
1000 leiiguíbúða á næstu 5 ár-
um, sem samþykkt voru á sið
asta Alþingi. Húsnæðismála-
stjórn vakbi þá athygld á því,
að ekkert fjármagn væri fyr-
ir hendd til þess að sinna þessu
gagnlega verkefni. LÖgin
voru samþykkt en ekkert
hugsað um að útvega fjár-
magn til þess að gera þessar
framkvæmdir mögulegar.
Fyrir 1% ári var ákveðið að
hækka lán til kaupa á eldri
íbúðum úr 50 miilljónum i 80
milljónir og i ár var ákveðið
að hækka hámarkslán úr 600
þúsundum í 800 þúsund. Ekk-
ert hefur verið gert til þess
að útvega fjármagn til þess
að standa undir þessum hækk
unum lána. En þrátt fyrir, að
níkisstjómin hefði með þess-
um hætti aukið útgjöld Bygg-
ingarsjóðs verulega, taldii hún
fært að svipta sjóðiinn hluta
tekna sinna af launaskatti um
síðustu áramót í sambandi við
samninga við útgerðina þá.
Bn sú upphæð mun nema um
46 millj. króna.
Auk alls þessa má benda á,
að nú fyrst er byggimig verka-
mannabústaða að komast
verulega á rebspöl og krefst
mjög • aukims fjármagns á
þes®u og næsta ári.
Það má búast við þvi, að
Ö4I þessi nýju útgjöld nemi
a.m.k. 900—1000 miilljónum á
næsta ári.
— Hvað hafa lán Húsnæð-
ismálastjómar hækkað mik-
ið í tíð núverandi rikisstjóm-
ar?
— Með lögumum frá 1970
voru hámarkslán ákveðin 600
þúsund með heimild til hækk-
unar á 2ja ára fresti og voru
nú í ár heekkuð upp í 800 þús-
und tíl þeirra, sem hefja bygg
ingaframkvæmdir í ár. Ljóst
er að þessi hækkun er ekki
í samræmi við hækkun vísi-
tölu byggingarkostnaðar,
hvað þá kostnað við byggingu
íbúða. Þess vegna lögðum við
Sjálfstæðismeon til, bæði í
Húsnæðiismálastjórn og á Al-
þingi, að hámarkslán yrðu
hækkuð í 900 þúsund krónur
og hefði sú upphæð þó ekki
nægt til þess að halda í við
hækkun byggingarkostnaðar.
Höfðu þó núverandi valdhafar
mjög ráðizt að Viðreisnar-
stjórninni fyrir það, að lán til
húsbyggjenda væru of lág. Á
það skal bent, áð annar fuil-
trúi Framsðknarflokksins i
Húsnæðismálastjóm var á
sömu skoðun og við sjálfstæð
ismennimir varðandi hækkun
lánanna.
—Hvernig eru horfur í mál
efnum Húsnæðiismálastjórnar
á næsta ári ?
— Þótt vandí Byggingar-
sjóðs sé mikill og geiigvæn-
legur þegar hugsað er til þess
mikla f jölda fólks, sem byggir
vonir sínar á frekari lánum
frá sjóðnum á þessu ári, virð-
ist útlitið eran verra á næsta
ári og kemur þar margt
til, í fyrsta lagi auknar
bygigimgaframikvæmidir í liand
irau og í öðru laigi ný og aiukin
verkefni, sam Bygginigarsjóð
ur á að standa uradir án þess
að raokkuð bóli á fjáröfliun til
þeirra, eins og áður var greirat
frá.
í>ar sem fjárvöratiun Bygig-
inigarsjóðs er 700—800 millj
óndr á þessu ári, er öruggt að
hún er ekki minrai en um eða
yfir 1000 millj. á næsta ári.
Þarf þá á einiu og háMu ári að
aíia nær 2000 milljóna króna
til Byigiging.arsjóðs til þess að
haran getí sirant þvi verkefni,
sem homiuim er ætíað með lög-
um. Verði ekki brugðið skjótt
við, fæ ég ekki araraað séð en
algert neyðarástand skapist í
byglginigariðnaðinum með
þeiim afleiðniguim, að húsnæð
isvandræðin aukist til stórra
muna og fjöldi fólks komiiist í
þrot.
— Þú minmist áðan á óhag-
stætt lán frá Mfeyrissjóð'un-
um. Hvern'ig var því háttað?
Þessi llán eru tryggð með
fullri bygginigavísitöiu, en mið
að við hækkun visitöl u bygg-
ingakostniaðar á undanfömum
árum og þá sérstaklega í tíð
núverandi rikisstjómar
miuradu slíkar lántökur rýra
svo fjárhagsgetu sjóðsins á
stu'ttum tíma, að aranað ráð
stöfiunarfé mundi étast upp
lí'kt og fór fyrir framikvæmda
sjóðum landbúnaðarins ag
'gaimla bygiginigarsjó'ði verka
maranabústaða. Lán með Slílk
um kjörum er engin lausn og
var enigin lausm á fjárhags-
vanda Byggingarsjóðs.
Þegar þetta lán var tekið í
sárri neyð í fyrra, til þess að
bjarga fjölda fólks, sem var 1
vandræðum vegna bygigiraga
sinna, var öll Húsnæðismála-
stjóm sammála að vara við
Lántöku með þessu.m kjörum
og fór þess á leit við ríkisvald
ið að það bætti Byggiragar-
sjóðnium upp það fjárhagslega
tjóra, sem hann yrði fyrir
vegna þessarar lántöku.
Við þeseari málale tan fékk
húsnæðismáiastjórn það svar
frá ríkisvaldinu, að það hefði
verið hlutverk ríkisstjómar og
Alþinigis að leysa vanda sjóðs
ins á l'jðrauim árum og þanniig
mundi það verða i firamtíð-
itini. Nú er að sjá, hvemiig
staðið verður við þau orð.
Ný og ný útgjöld lögð á Bygg-
ingarsjóð - engar nýjar tekjur