Morgunblaðið - 05.03.1974, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. MARZ 1974
3
Nýrsilungur á
boðstólum allan
ársins hring
Stærsta fiskeldisstöð landsins
••
tekin til starfa að Oxnalæk
f.v. Guðmundur Hjaltason framkvæmdastjóri Tungulax H/F ásamt stjórn féiagsins, Þurlður
Finnsdóttir, KristinnGuðbrandsson, Eyjólfur Konráð Jónsson og Dýrfinna Tómasdóttir.
„Það er von okkar, sem að
þessu félagi stöndum, að þessi
tilraun megi bera þann árang-
ur, að víða um land verði hafizt
handa um silungsrækt, að upp-
spretturnar og bæjarlækirnir
verði notaðir einn af öðrum til
fiskræktar og hún geti orðið
það btisilag á mörgum býlum,
sem ummunar," sagði Eyjólfur
Konráð Jónsson stjórnarfor-
maður Tungulax h/f f ræðu,
sem hann flutti við opnun fisk-
eldisstöðvar fyrirtækisins að
öxnalæk við Hveragerði sl.
laugardag. Hér er um að ræða
merkan áfanga í fiskeldis-
málum á íslandi og er öxna-
lækjarstöðin hin stærsta hér á
landi, húsið sjálft um 900 fer-
metrar, og í vor verður hafizt
handa við gerð útitjarna, en
alls verða 7000 fm undir vatni
þar á staðnum.
Mikill fjöldi gesta var við-
staddur opnunina, en í stöðinni
er fyrst og fremst ætlunin að
aia silung til manneldis, bæði
bleikju og sjóbirting. Verða
seiðin alin innandyra í u.þ.b. 10
sm stærð, en síðan flutt í úti-
tjarnirnar, þar sem þau verða
alin í u.þ.b. 200 g þyngd, en þá
sett á markað, og er hver fiskur
einn málsverður. Vonir standa
til þess, að framleiðslan geti
orðið um 50 tonn á ári, en jafn-
framt verður um að ræða eldi á
silungs- og laxaseiðum til sölu
og tii að sleppa i þær ár, sem
félagið er að rækta. Eyjólfur
Konráð rakti í ræðu sinni þró-
un félagsins og sagði m.a.
,,Á þessu ári eru 5 ár liðin
síðan hlutafélagið Tungulax
var stofnað, en rúmur áratugur
er síðan þeir félagar prófessor
Snorri Hallgnmsson, Kristinn
Guðbrandsson og Oddur Olafs-
son hófu tilraunir til fiskeldis
og byggðu litla fiskræktarstöð
að Keldum. Þeir hófu og fisk-
Þór Guðjónsson veiðimálastjóri
og Már Elísson fiskimálastjóri
skoða Öxnalækjarstöðina.
rækt á Skaftársvæðinu og
gerðu ræktunarsamning um
Eldvatn í Meðailandi.
Aðalhvatamaðurinn að stofn-
un Tungulax h/f var Snorri
heitinn Hallgrímsson, sem af
eldlegum áhuga vann að fisk-
ræktarmálum öllum stundum,
sem hann gat varið frá erfiðu
prófessors- og læknisstarfi, og
var hann fyrsti framkvæmda-
stjóri félagsins.
Tungulax h/f hefur haldið
áfram rekstri fiskræktar-
stöðvarinnar að Keldum og lít-
ils tilraunabús á Öxnalæk, sem
þeir Snorri Hallgrímsson og
Kristinn Guðbrandsson reistu
vorið 1969. Þá hefur félagið
haldið áfram ræktun í Tungu-
læk og Hæðarlæk í Landbroti
og ræktun Eldvatns í Meðal-
landi, sem er ein stærsta berg-
vatnsálandsins.
Við Hæðarlæk hefur félagið
reist 360 fermetra eldishús og
eru þar gerðar tilraunir með
lax og sjóbirting, sem m.a. er
Framhald á bls. 31
Séð yfir Öxnalækjarstöðina.
SKOGI PLANTAÐ I SER-
STAKA ÞJÓÐHÁTÍÐARLUNDI
Í ár eru liðin 75 ár frá upp-
hafi skógræktar á islandi. Árið
1899 var gróðursett til skógar í
hallið austan Almannagjár á
Þingvöllum. Að þessu stóðu fá-
einir áhugamenn, bæði Danir
og islendingar.
Á síðastliðnu ári ákvað stjórn
Skógræktarfélags íslands að
beita sér fyrir þvf, að þessa
afmælis yrði sérstaklega
minnzt samtimis því, sem skóg-
ræktarfélögin tækju þátt í að
minnast ellefu alda byggðar í
landinu. Stjórnin lagði til, að
þetta yrði fyrst og framst gert
með þvi, að félögin beittu sér
fyrir sem almennastri þátttöku
í gróðursetningu trjáplantna á
völdum stöðum í héruðum
landsins. í hverju héraði yrði
þannig plantað i sérstakan
þjóðhátíðarlund.
Stjórn Skógræktarfélagsins
kynnti þessar hugmyndir fyrir
héraðsskógræktarfélögunum.
Þeim var þar mjög vel tekið.
Eitt félag, Skógræktarfélag
Árnesinga hafði þá þegar
ákveðið að minnast þessara af-
mæla með sérstökum átaki i
plöntun og verja til þess hálfri
milljón króna.
Af ofangreindu tilefni var
haldinn sameiginlegur fundúr
stjórnar Skógræktarfélags ís-
lands, formanna héraðsskóg-
ræktarfélaganna og allra starfs-
manna Skógræktar ríkisins
dagana 2. og 3. marz að Hótel
Holti i Reykjavik.
Á þessum fundi var rætt um,
á hvern hátt þessu máli yrði
komið í framkvæmd, og hve
mikið hvert og eitt félag gæti
lagt af mörkum.
Frá formannafundi
skógrœk tarfélaga
Samþykkt var, að skógrækt-
arfélögin hefðu forgöngu um
þetta, hvert á sínu starfssvæði.
Félögin nytu til þessa aðstoðar
Skógræktarfélags íslands og
Skógræktar ríkisins.
í hverju héraði yrði valið hent-
ugt svæði fyrir „Þjóðhátfðar-
lund“ f girðingum skógræktar-
félaganna eða öðrum girðing-
um, sem til fengjust.
Þarna yrði einstaklingum,
stofnunum og hvers konar fé-
lögum gefinn kostur á að gróð-
ursetja eða kosta gróðursetn-
ingu i afmarkaða reiti, sem
yrðu merktir þeim, er að þeim
stæðu.
Fram kom, að skógræktarfé-
lögin sjálf munu gróðursetja
verulega meira á þessu ári en
endranær. Áformað er, að á
vegum skógræktarfélaganna
verði gróðursettar um 600 þús-
und skógarplöntur. Til greina
gæti komið, að þessu til viðbót-
ar kæmu plöntur til siðsumars-
gróðursetningar.
Á fundinum voru m.a. sam-
þykktar eftirfarandi ályktanir:
1. Sameiginlegur fundur for-
manna héraðsskógræktarfé-
laga, stjórnar Skógræktarfélags
íslands og starfsmanna Skóg-
ræktar ríkisins skorar á lands-
menn alla að taka þátt í því að
minnast 11 alda byggðar í land-
inu og 75 ára afmælis skógrækt-
ar á íslandi með því að leggja
nokkuð af mörkum til eflingar
skógrækt og landgræðslu. Þvi
er beint til allra sveitarfélaga
að leggja hér nokkuð af mörk-
um og ekki minna en sem svar-
ar 10 kr. á hvern íbúa.
2. Fundurinn minnir á, að
Skógræktarfélag íslands var
stofnað á Þingvöllum á Al-
þingishátíðinni 1930. Að
margra dómi var það bezta gjöf-
in, sem þjóðinni hlotnaðist á
því afmælisári. Landgræðslu-
sjóður var stofnaður lýðveldis-
árið 1944 með mjög almennum
fjráframlögum hvaðanæva af
landinu.
Landgræðslusjóður hefur
reynzt mikil lyftistöng skóg-
ræktarstarfsins og staðið
straum af plöntuframleiðslu
gróðrarstöðvanna að verulegu
leyti.
Þetta ætti að vera hverjum
Islendingi hvatning til þess að
taka þátt í landgræðslustörfum
nú á þessu þjóðhátiðarári, og
gera með því sitt til þess að
þjóðin standi í skilum við land-
ið.
3. Fundurinn fagnar því, að
ríkisstjórnin tók það upp i mál-
efnasamning sinn, að gerð
skyldi „heildaráætlun" um
landgræðslu og skipulega nýt-
ingu landsgæða. Sú áætlun hef-
ur nú verið gerð, og mun við
það miðað, að þjóðin minnist
11 alda byggðar í landinu með
verðugu heildarátaki í þessum
efnum.
Fundurinn skorar á Alþingi
að veita verulega fjármuni til
landgræðslumála í samræmi
við áætlun þessa.
4. Fundurinn vill hvetja al-
menning til að ganga í skóg-
ræktarfélög og gerast þar virk-
ir félagar. Félögin eru hvött til
aukinna starfa á öllum sviðum
skógræktarmála og sérstaklega
til aukinnr kynningar á árangri
þeim, sem náðst hefur með
skógrækt á íslandi.
5. Fundurinn beinir þeirri
áskorun til skólastjóra og ann-
arra forráðamanna skóla í land-
inu, að þeir gefi skólafólki kost
á og hvetji það til virkrar þátt-
töku i skógrækt og öðrum land-
græðslustörfum.
Fundurinn lýsir stuðningi við
þær hugmyndir, sem koma
fram í frumvarpi um land-
græðslustörf skólafólks.
6. Fundurinn vill beina því
til hvers konar félaga, stofnana
og einstaklinga, sem vilja taka
þátti plöntun þjóðhátíðarlunda
eða ljá skógrækt á einhvern
hátt lið á þjóðhátíðarárinu, að
þau snúi sér til viðkomandi
skógræktarfélags eða Skóg-
ræktarfélags islands. Félögin
eru fús til samvinnu og reiðu-
búin til að veita hvers konar
leiðbeiningar og fyrirgreiðslu.
Á fundinum var skýrt frá því,
að stjórn Skógræktarfélags ís-
lands hefði látið gera minnis-
pening vegna 75 ára afmælis
skógræktar á íslandi. Pening-
urinn, sem teiknaður er af
Hring Jóhannessyni, listmál-
ara, verður í takmörkuðu upp-
lagi sleginn. Hann verður síðan
til sölu hjá Skógræktarfélagi ís-
lands og skógræktarfélögunum.
Þá hefur Skógræktarfélag Is-
lands beitt sér fyrir því, að eitt
frimerki verði á þessu ári til-
einkað skógrækt.