Morgunblaðið - 29.05.1974, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. MAl 1974
17
Sr. Hreinn
Hjartarson:
grein fyrir þessu, þeir vita, að
þeir eiga ekki langt eftir enda
kalla þeir sjálfir hver annan
„lifandi lík '.
Hún er ömurleg frásögn
þeirra vinanna Jörgens og
Jens, sem kom fram i blaðavið-
tali við þá. Látum þá segja frá.
,,Við byrjuðum með eiturefni
fyrir sex til sjö árum. Það er
hægast að segja, að það sé
okkur að kenna, hvernig komið
er fyrir okkur, Við þekktum
ekkert til eiturefna, en allt í
einu höfðum við það í hönd-
unum og það var í tísku að
neyta þess. En þegar maður
einu sinni er byrjaður, er ekki
svo auðvelt að hætta. Þvi vilja
foreldrar okkar ekki trúa, þeir
vilja hjálpa okkur eftir bestu
getu, en þeir skilja ekki, hvers
vegna við getum ekki tekið
okkur á og hætt. Hver getur
sannfært þá um, hversu erfitt
það er að hætta?"
Þeir eru 22 og 25 ára gamlir.
Jörgen revnir að styðja við
Jens, sem verla getur gengið
vegna sára og kýla, sem hann
hefur um allan iíkamann. Þeir
eru á leið til sjúkrahúss.
,,Við erum að rotna niður og
við getum varla staðið á fót-
unum lengur. Það er þegar búið
landi og gildir það einnig
um þá tslendinga sem hér
hafa farið út í ..sterku
efnin", þeir hafa komist á
bragðið heima á Islandi. Eitur-
efnum er sem sagt liku smygl-
að til Islands. Það er nokk-
uð gerl með bréfum og
smásendiugum, en það hefur
einnig verið reynt i nokkuð
stórum stíl, eins og komið hefur
i Ijös, þegar lögreglunni hefur
tekist að hafa hendur i hári
smyglaranna. Það skyldu þö
ekki lika finnast svonefndir
bakmenn á Islandi? Það er
mjög líklegt að svo sé. Þegar
ungmenni, sem hér hefur verið
atvinnulaust að mestu svo vik-
um og mánuðum skiptir, getur
allt 1 einu keypt sér farmiða til
Islands; fram og til baka og haft
með sér hass, sem er tugþús-
unda kr. virði, þá liggur beinast
við að álíta, að einhver standi á
bak við, það hlýtur að vera, því
einhvers staðar frá koma pen-
ingarnir. Það þarf að hafa uppi
á þeim, sem ávaxta fé sitt á
þann hátt að kaupa og selja
eiturefni og það á að refsa þeim
miklu fremur en þeim ung-
mennum, sem verða fórnardýr
eiturlyfjaneyslunnar.
Nú er sumarið gengíð i garö
Eiturlyfjaneysla — Kaupmannahöfn
Jörgen og Jens. — Þeir þekktust áður en þeir urðu eiturlvf janeyt
endur, og þeir fvlgjast stöðugt að.
UNDANFARNAR vikur hefur
nokkuð verið rætt og ritað um
misnotkun eiturefna hér í
Kaupmannahöfn. Kveður nú
við annan tón en fyrir pokkrum
árum. er jafnvel læknar voru í
hópi þeirra. sem i ræðu og riti
töldu hass skaðlaust efni og
neyslu þess hvorki hættulega
né vanabindandi. Nú er það álit
margra sérfróðra manna um
þessi mál, að hassið sé einmitt
byrjunin, nevsla þess sé undan-
fari notkunar á sterkari eitur-
efnum svo sem LSD og
..morfínbasa".
Nýr þáttur í hinni raunalegu
sögu eiturlyfjanevtenda er haf-
inn. — Dauðsföll, graftarkýli,
afskornir limir, ónýt lifur,
þetta eru einkenni þeirra ung-
menna. sem af einhverjum
ástæðum urðu fórnardýr eitur-
efnanna fyrir sex til sjö árum.
Er talið, að margir tugir ungra
manna og kvenna láti lífið á
næstu tveimur til þremur árum
vegna nevslu eiturefna. Það
hjáipar ekki, þótt unnt væri að
venja þetta fólk af eiturlyfja-
notkun því sum liffæri eru
þegar óvirk, likaminn hefur
hreinlega gefist upp. Eitrið
hefur eyðilagt bæði líkama og
sál, Þetta eru afleiðingarnar af
margra ára misnotkun eitur-
lvfja, næringarlevsi og lélegri
aðbúð. Hjá flestum var byrjun-
in — hass. Það sakaði ekki að
prófa að reykja hass nokkrum
sinnum, það væri alveg skað-
laust. Þetta var hugsanaháttur
þessa fólks í fyrstu, en nú
hugsar það öðruvisi, því það
veit betur, það hefur lært af
reynslunni. En reynslan hefur,
þvi miður, orðið þessu fólki
dýrkeypt, það verður að gjalda
fyrir hana með lifi sinu. Þeir
eiturlyfjaneytendur, sem verst
eru settir, gera sér fyllilega
að taka helminginn af hægri
fætinum á mér, því drep var
komið í hann." segir Jörgen.
,,Við þekkjum vel leiðina inn í
fangelsin, því flestir eiturlyfja-
nevtendur leiðast út á afbrota-
braut til að komast yfir pen-
inga. Þegar við vöknum á
morgnana, er okkar fyrsta
hugsun, hvernig getum við nú
náð í peninga fyrir morfin-
basa."
Nú óska þeir sér einskis
fremur en að geta hætt og tekið
upp eðlilega lifnaðarhætti á ný,
fengið atvinnu eða tekið til við
námið aftur. En þeir óttast, að
það sé orðið of seint. Vinir
þeirra eru allir horfnir, sumir
hafa snúið við þeim bakinu,
aðrir eru enn verr settir én þeir
sjálfir og nokkrir eru dánir.
Upphafið að óláni þeirra
félaga, Jörgens og Jens, var, að
þeir byrjuðu á að reykja hass.
Þetta átti aldrei að verða annað
en smávegis fikt, sem væri
alveg saklaust, en raunin varð
önnur. Þeir eru, því miður,
alltof margir, sem orðið hafa
eiturlyfjunum að bráð og hafa
svipaða sögu að segja.
Er þá svona auðvelt að kom-
ast yfir eiturefni spyrja menn.
Það virðist vera harla auðvelt,
ef peningar eru fyrir hendi.
Um það sjá samviskulausir
smyglarar og braskarar, sem
leggja fram fé til kaupa á eitur-
efnum til að fá það margfalt
aftur. Eru þeir oft nefndir
..bakmenn", því þeir standa á
bak við, fara huldu höfði, en
láta aðra, oft eiturlyfjaneytend-
ur, annast smásöluna fyrir sig.
Oft eru þetta vel metnir borgar-
ar. T.d. komst upp um einn, nú
fyrir skömmu, sem rekur verk-
stæði í norðurhluta borgar-
innar. A fáum árum er hann
búinn að selja um 200 kg af
hassi og hefur grammið farið á
7 til 10 kr.d., svo hann hefur
hagnast sæmilega. Þessi maður
hefur örugglega ekki hugsað
um það böl, sem hagnaður hans
hefur valdið, ekki leitt hugann
að lífi þeirra ungmenna, sem
hann hefur lagt í rúst. Líklega
vita þessir menn ekki hvað þeir
gera, þvi það væri hörmulegt,
ef þeir stunduðu þessa iðju vit-
andi, að þeir væru með því að
eyðileggja lif saklauss ungs
fólks. Hann má vera fagur
hljómurinn af gullinu, ef hann
getur svæft samvisku þeirra
manna, sem vitandi vits hagn-
ast á þvi að selja unglingum
eiturefni.
Það heyrist oft heima á Is-
landi, að Kaupmannahöfn sé
miðstöð fyrir neyslu og sölu
eiturefna og í augum margra er
Kaupmannahöfn stórhættuleg
borg, hvað þetta snertir. Það er
rétt að þvi leyti, að i Kaup-
mannahöfn er auðveldara og
ódýrara að komast yfir eitur-
efni heldur en t.d. i höfuðborg-
um hinna Norðurlandanna.
Veldur þar mestu um hin
gifurlega umferð um borgina
og nægir i því sambandi að
nefna Kastrup-flugvöll sem er
fjórði stærsti flugvöllur í
Evrópu miðað við fjölda lend-
inga. Þá eru mjög örar sam-
göngur til Þýskalands og
Hollands, en frá Amsterdam er
smyglað miklu af eiturefnum
til Danmerkur, en þangað er
þeim aftur smyglað frá
Marseille í Frakklandi, þar sem
efnið er tilreitt fyrir markaðinn
úr hráefninu, sem flutt er frá
Austurlöndum. Er það gert í
smá verksmiðjum, sem stað-
settar eru í ffnum villum, en
aldrei nema nokkra daga í senn
í hverju húsi. Þetta veit lögregl-
an, en hún getur ekki sannað
neitt, nema grípa einhvern að
verki og það virðist vera harla
erfitt, þvi bakmennirnir i fínu
villunum eru oft menn i góðum
stöðum og njóta álits og trausts
samborgara sinna.
Vegna þess, að tiltölulega
auðvelt og ódýrt er að ná í
eiturefni í Kaupmannahöfn,
flykkjast eiturlyfjane.vtendur
þangað, sérstaklega frá hinum
Norðurlöndunum. En flestir
hafa byrjað heima í eigin
og sjálfsagt stefnir hugur
margra íslenskra unglinga tii
Kaupmannahafnar. þegar skóla
lýkur og sumarleyfi hefst. Er
það mjög eðlilegt og undan-
farin sumur hefur fjöldi ungl-
inga frá íslandi komið til Kaup-
mannahafnar til að vinna, sum-
ir i og með í leit að ævintýrum.
Langflestir hafa staðið sig vel
og verið landi og þjóð til sóma,
en samt hefur einn og einn
orðið freistingunum að bráð.
Eg m.vndi eindregið ráða for-
eldrum frá að senda unglinga
til Kaupmannahafnar, nema
viðkomandi hefði fyrirfram
fasta atvinnu og heímili til að
búa á. Það á ekki við flesta
óharnaða unglinga að vinna á
sjúkrahúsi eða ef til vill lélegu
veitingahúsi, þurfa að leigja sér
miður gott herbergi og hafa
engan samastað til að leita til,
ef leiðindi og einmanaleiki
leitar á. Það ér eins og oft sé
stutt í slæman félagsskap og
hann er auðfundinn hér í Kaup-
mannahöfn. Ekki af því, að
Kaupmannahöfn sé verri en
aðrar stórborgir, þegar talað er
um það, sem miður fer í félags-
skap og lifnaðarháttum ungs
fólks. Það hefur hver borg bæði
gott og slæmt upp á aö bjóða,
Kaupmannahöfn ekki síður en
aðrar borgir. Nægir að benda á
söfnin, leikhúsin, garðana,
óteijandi möguleika á að læra
og kynna sér nýjungar o.fl. En
þar sem margt er á boðstólum,
er hver og einn settur í þann
vanda að velja og hafna. Og
þegar um er að ræða unglinga í
ókunnu landi, sem standa
frammi f.vrir þeim vanda að
velja og hafna, þá er ..vegurinn
breiði" því miður of oft fund-
inn og genginn.
Kaupmannahöfn í maf, 1974.
Hreinn Hjartarson.
o
Frétta-
bréf úr
Holtum
Mykjunesi, l.'L maí.
Þótt prentarar sætu á sínum
rassi á annan mánuð og engin
blöð kæmu út þann tima, gekk
lífið sinn vanagang, var meira að
segja öndvegistíð og voraði með
fyrsta móti. Talsverður gróður er
kominn og ýmist búið eða þá verið
að sleppa fé. Siðari hluti vetrar er
einn sá bezti sem menn muna
eftir, mildur og hlýr. Sauðburður
fer að hefjast hvað liður og er
reyndar hafinn á stöku stað.
Vegirnir hafa sloppið vel að þessu
sinni og ekki vitað til að neins
staðar hafi orðið ófært, en óhætt
er að segja að viða þyldu þeir
meira viðhald. Ekki er farið að
bera tilbúinn áburð á tún að
neinu ráði, en verið er að flytja
hann til bænda og er ekki þvi að
leyna, að sumum þykir hann
nokkuð dýr. Nokkurt kal er í tún-
um og sums staðar allmikið. Ekki
er hægt að gera sér grein fyrir þvi
ennþá hve alvarlegt það er, þvi á
stöku stað er talið að votti fyrir
gróðri þar sem jörð sýndist til
skamms tíma dauð.
Fuglalíf er fjörugt i þessari
góðu tíð og eru máfuglar farnir að
verpa sem er óvenju fljótt. Krian
sást hér i dag og segja sumir að
eiginlega sé þá sumarið komið
þegar hún sé komin.
Eftir venju eru einhverjar
framkvæmdir fyrirhugaðar hér.
en byggingarframkvæmdir munu
þó verða með minna móti. Mjiig er
nú orðið dýrt að byggja og svo vill
það dragast nokkuð lengi að
menn fái vitneskju um, hvort þeir
fái framkvæmdalán og er það
mjiig bagalegt.
Fóstþjónustu hefur hrakað hér
i vetur. Um langan aldur hafa
mjólkurbílarnir flutt póstinn. Eft-
ir að mjólkurtankarnir komu á
bæina og bflarnir hættu að koma
nema þrisvar i viku, koma aðrir
bílar með pöstinn tvo daga i viku.
þannig að á vikukorni urðu pöst-
ferðirnar fimm. Um síðustu ára-
möt hættu svo mjólkurbíiarnir
iillum póstflutningum og síðan
hefur pösturinn ekki komiö nema
þrisvar i viku og er hér um stóra
afturför að ræða.
Hér hefur innflúensan verið að
stinga sér niöur og farið hægt
yfir, en yfirleitt lagzt þungt á
fólk. Er langt siðan jafn 'slæm
pest hefur gengið hér.
()g svo eru miklar kosningar
framundan. 20. júni eiga að l'ara
fram þrennar kosníngar i sveita-
hreppum hér á Suðurlandi. Það
eru Alþingis-, sveitarstjórnar- og
búnaðarþingkosningai'. Viða mun
þetta skapa nokkra erfiöleika i
framkvæmd og i sannleika sagt
furðulegt að láta þetta allt bera
upp á sunnudaginn. En það hel'ur
víst sjaldan þýtt að deila við
dómarann.
\1.G.