Morgunblaðið - 26.10.1974, Page 14

14
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. OKTÖBER 1974
Gervihn attamyn d
Vatnajökull séður
frá gervihnetti f 920
km hæð. Á þessari
óvenju skýru mynd
má lesa ýmislegt
um undirlag Vatna
jökuls.
Hinn 23. júlí 1972 lét banda-
riska geimferðastofnunin NASA
skjóta á loft gervihnetti, sem
hlaut heitið ERTS — 1 en ERTS
er skammstöfun fyrir Earth
Resources Technology Satellite.
Gervihnöttur þessi er sem sé ein-
göngu ætlaður til vísindalegra
rannsókna og myndir þær, er
hann tekur, getur hver sem er
fengið með kostnaðarverði; hér-
lendis hjá Landmælingum ís-
lands.
ERTS —1 fer umhverfis jörð-
ina í 103 mínútum (14 sinnum á
sólarhring) í 920 km fjarlægð, og
er braut hans næstum frá norðri
til suðurs. Myndirnar taka yfir
185 km breitt belti og gangi gervi-
hnattarins þannig hagað, að
myndaræmurnar þekja hver aðra
að nokkru leyti. A 18 dögum ná
þær að þekja yfirborð jarðar og
hnötturinn þá kominn á sömu
braut og 18 dögum áður. Yfir Is-
land fer hnötturinn um eða rétt
um hádegi að heimatíma, sem er
sami og núverandi íslenzkur tími
og tilfærsla brautar hans er slík,
að hver staður kemur á mynd þrjá
daga í röð. Þær rafbylgjur, sem
gefa myndirnar, eru teknar upp á
myndsegulband. Auk þess getur
gervihnötturinn tekið á móti öðr-
um upplýsingum um breytingar á
hitaútstreymi frá yfirborði Surts-
sýnir landið undir Vatnajökli
Hinn 31. janúar 1973 náðist frá gervihnettinum ERTS
— 1 sérlega góð mynd af meginhluta Vatnajökuls og
nokkru af umhverfi hans og má á þeirri mynd sjá
ýmislegt, sem ekki hefur verið veitt athygli áður. Um
þetta efni skrifa Sigurður Þórarinsson jarðfræðingur,
Richard S. Williams frá U.S. Geological Survey í Virg-
iniu og Kristján Sæmundsson jarðfræðingur greinar í
nýútkomið hefti af Jökli, tfmariti Jöklarannsóknafélags
tslands og er þar birt þessi mynd f mælikvarða um
1:1000,000 tekin úr 920 km hæð og einnig hlutar af henni
enn meira stækkaðir. Skýringar þeirra og frásögn af
gervihnettinum gefa góða hugmynd um möguleika þess-
ara gervihnattamynda. En þessi ákveðna mynd virðist
hafa leitt ýmislegt í ljós um undirlag jökulsins. t ágripi
með fyrri greininni segir Sigurður:
eyjar og telur skjálfta á Reykja-
nesskaga.
Hinn 31. janúar 1973 náðist sér-
staklega góð mynd af meginhluta
Vatnsjökuls og nokkru af um-
hverfi hans. Myndin ér tekin kl.
12.08, er ERTS — 1 var á leið frá
NA til SV. Sól er 7 gráður yfir
sjóndeildarhring. Mynd þessi er
Ólöf D. Árnadóttir:
Hvað er blómamenning ?
„Því hvað er auður af I
og hús
ef engin jurt vex
f þinni krús“.
(H.K.L.)
DAGANA 11.—12. sept. var
haldið námskeið á vegum Garð-
yrkjudeildar Sambands sunn-
lenskra kvenna og Garðyrkju-
skóla rikisins að Reykjum í
ölfusi, í skemmtilegu umhverfi
og við ágætar aðstæður í húsa-
kynnum skólans. Þetta er í ann-
að skipti, sem slíkt námskeið er
haldið, og komust helmingi
færri að en vildu, að þessu
sinni.
Það var Ragna Sigurðardóttir
í Kjarri, hin landskunna dugn-
aðar- og jarðræktarkona, sem
stjórnaði námskeiðinu. Mun
hún hafa átt hugmyndina að
þessari starfsemi í upphafi og
skipulagt hana ásamt Grétari
Unnsteinssyni, hinum ötula og
áhugasama skólastjóra Garð-
yrkjuskóla ríkisins.
Mig langar til þess að drepaá
eitt atriði, sem var á dagskrá
mílli matar og kaffis þann 12.
sept. Þó ætla ég ekki að fara að
lýsa þessu efni, sem var sýni-
kennsla í blómaskreytingum,
það verður ekki gert með orð-
um, en mig langar til að rabba
við ykkur um nokkrar hug-
myndir sem varpað var fram,
eða gætu hafa komið í hug okk-
ar, við kennsluna.
Við komum okkur fyrir í stór-
um blómaskála, eða öllu heldur
malargarði, sem tengir saman
tvær álmur skólans. Rigning-
in buldi á þakinu og hljómaði
sem undirspil við þær spaugi-
legu athugasemdir sem læri
meistarinn, hollendingurinn A.
Ringelberg, lét óspart fjúka í
sambandi við klaufalega með-
höndlun á skrautmunum og
blómum. Við fengum að vita að
við kunnum varla að setja blóm
í vatns, sem verður til þess að
þau veslast upp og deyja fyrir
tímann, samanber rósir, sem
settar eru í ískalt vatn. Og við
fengum að vita að við höfum
ekki þekkingu eða hugsun á að
hagræða blómum þannig að
fegurð þeirra og yndisþokki fái
notið sín sem best, þar að segja,
við kunnum ekki þá list að láta
blómin tala, eins og það er orð-
að.
En hvernig eigum við þá að
fara að þvi áð láta blómin tala?
Því get ég ekki svarað (þrátt
fyrir námskeiðið!), það verða
galdramenn eins og Ringelberg
að segja okkur og sýna, þótt
ráðin liggi við hvers manns dyr.
En hér koma nokkrir sundur-
lausir þankar.
Við byrjum á því að leysa
upp hina stóru blómavendi,
með það fyrir augum að dreifa
þeim yfir lengri tíma. Ég skal
reyna að útskýra þetta nánar,
en þar sem hér var um að ræða
sýnikennslu á skrautblómum
úr gróðurhúsum verðum við að
einskorða okkur við þau, enda
við hæfi þar sem við erum
stödd í ylræktarbænum Hvera-
gerði.
Það hljómaði f fyrstu dálítið
undarlega þegar leiðbeinandi
okkar, er við vissum að var
gamalgróinn blómasali fór að
tala um að það væri stundum
óþarflega mikið keypt af blóm-
um. Gat honum verið alvara?
Jú, víst var honum alvara, en
hann átti ekki við heildina
heldur hitt, að fólk keypti
stundum óþarflega mikið af
blómum í einu. I stað þess að
gera stór kaup stöku sinnum
væri mun betra að taka fá blóm
í senn, en veita sér þá ánægju
sem oftast. — Að sjálfsögðu
myndi Ringelberg með gleði
selja okkur átta rósir eða svo,
þakka, hneigja sig lítið eitt og
brosa örlítið, en trúlega aðeins
örlftið, sitt besta bros geymir
hann nefnilega viðskiptavinin-
um, sem kaupir eina rós á viku
í tvo mánuði.
En svo minnst sé á blómagjaf-
ir — hvers vegna þarf endiiega
að miða blómagjafir svo mjög
við hátíðir og tyllidaga eins og
nú er lenska? Er ekki enn þá
meiri þörf fyrir þennan gleði-
gjafa til þess að lýsa upp hvers-
dagsleikann, frá mánudegi til
laugardags? Hvaða vit er til
dæmis í þvf að margir komi
samtímis með stóra blómvendi
þegar hún Rúna frænka á af-
mæli? Hún lendir bara á vand-
ræðum þegar allir vasar eru
orðnir fullir. Eftir nokkra daga
er hún svo búin að fá hálfgert
ofnæmi fyrir blómum. Það líð-
ur að vfsu hjá strax og vasarnir
eru aftur orðnir auðir og ef til
vill fá þeir að standa auðir í
ellefu mánuði á ári. En er það
blómamenning? Og Rúna
frænaka, sem hefði sér til unað-
ar, getað átt blóm i sinni krús
allt árið um kring, ef við hefð-
um aðeins kunnað þá list að
láta þau falla á veg hennar eitt
og eitt, eða tvö og þrjú í senn.
Að láta blómin falla smám sam-
an yfir sviðið — máski það sé
einmitt einn þáttur þess sem
nefnt hefur verið blómamenn-
ing.
Að gefa eitt blóm hefur viss-
an þokka. Hvernig á því stend-
ur er ekki gott að segja. Líklega
er það þó meðal annars vegna
þess að viðtakandanum er
treyst til þess að skapa fegurð í
húsi sfnu úr litlum efnivið. Að
finna slíkt traust er meir en
gaman, það er heiður. og kemur
mér þá í hug setningin, sem
töframaðurinn Ringelberg
endurtók, hvað eftir annað:
„Að gera mikið úr litlu, það er
listin."
Vitanlega eru okkur ekki
bönnuð hjálpargögnin. Á
hverju heimili má finna sitt
hvað, sem vel getur staðið með
hvers konar afskornum blóm-
um, greinum og stráum, svo
sem lauf af pottablómum, vax-
kerti, ávexti og alls konar stytt-
ur og steina. Þið trúið þvf víst
ekki að hægt sé að nota papríku
við blómaskreytingu, en þetta
gerði meistarinn með ágætum
árangri. Hvað við notum fer
eftir hvers manns eign og hug-
arflugi.
Einn er sá þáttur í sambandi
við blómagjafir, sem ég á bágt
með að láta undan falla að
minnast á, þótt það kunni að
vera viðkvæmt mál, en hann
mun snerta flest okkar ein-
hvern tíma á æfinni.
Hugsið ykkur öll blómin sem
bfða manns, þegar við höfum
Ringelberg fræðir þátttakendurna á nám
kvatt þennan heim. Hver hefur
ekki verið viðstaddur útför þar
sem kistan er alþakin blómum,
með blóm til beggja handa f
vösum, stórum og smáum. Það
eru svo margir fleiri en nán-
ustu ættingjar og vinir, sem
vilja veita hinum góða ferða-
félaga vott þakklætis og vin-
áttu, þó hann sé nú — kominn
hvurt, kannski eitthvað langt í
burt — eins og í vísunni stend-
ur.
Við sitjum og einblfnum á
þetta litrfka haf, hvílík fegurð,
hugur okkar fyllist undrun og
aðdáun. Hvar skyldu þau nú