Morgunblaðið - 22.03.1975, Page 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. MARZ 1975
13
Þessir tveir peningar eru
úr safni Ragnars Borg —
annar er gamall rómverskur
siifurpeningur frá tfmum
Trajanusar keisara en
myndin er af honum. Hinn
peningurinn er stærsta
myntin sem nú er í umferd f
heiminum. 20 balboa silfur-
peningur frá Panama. Báðir
peningarnir eru sýndir hér f
eðlilegri stærð.
sum löndum
afharafélag-
l þess o.fL
siðar. Greininni fylgja myndir
af ýmsum gjaldmiðli.
Stjórn Myntsafnarafélagsins
hefir ákveðið að gera tilraun
með svokallaðan skiptaklúbb.
Það er meiningin að menn geti
hitzt þar einu sinni f mánuði, til
að byrja með. Verða þar verð-
listar, sem félaginu berast, svo
og bækur úr bókasafni félags-
ins. Einnig geta menn komið
þangað með mynt, sem þeir
vilja láta í skiptum. Fyrsti
klúbbfundurinn verður hinn 3.
apríl á Rauðarárstíg 1, 2. hæð
og hefst klukkan 8.30. I
húsnæði því, sem er til umráða,
komast fyrir 20—30 manns.
Það má þá fá stærra húsnæði
seinna, ef klúbburinn sprengir
þetta húsnæði strax utanaf sér,
en stjórnin býst við allmörgum
því á seinasta fundi, á laugar-
daginn var, voru um 90 manns
á fundi hjá Myntsafnarafélag-
inu.
Minnt skal á samkeppnina
um merki Myntsafnarafélags-
ins. Hún er öllum opin og veitt
verða ein verðlaun að upphæð
10.000 krónur. Skilafestur er til
15. april n.k. kl. 12. á hádegi.
Formaður dómnefndar er
Freyr Jóhannesson tæknifræð-
ingur.
kölluð manilla (eins og arm-
band í laginu, en minna og þvf
ekki nothæft sem slíktX Þessar
manillur notuðu menn í Níger-
fu, en þær voru innkallaðar
sem gangmynt uppúr 1920 og
var greitt fyrir hvert stykki 2‘/4
skildingur. Stóri kringlótti
bronspeningurinn með
Janusarhöfðinu er rómverskur
frá þriðju öld fyrir Krist. Hann
vegur rúm 250 grömm. Fyrir
framan hann er söðullagaður
peningur frá Austur-Indlandi,
þrfr postúlfnspeningar frá
Sfam, en þeir voru innkallaðir
um miðja seinustu öld. Fremst
f horninu hægra megin eru
skeljar, sem notaðar liafa verið
sem gangmynt víða f Afrfku.
Löngu, snúnu járnstengurnar
eru kissi-peningar frá Vestur-
Afrfku og kringlóttu pen-
ingarnir sem festir eru saman á
band, eru kfnverskir, en svona
peninga hafa þeir notað undan-
farin u.þ.b. 2000 ár. Peningur-
inn með gatinu og ferkantaða
myntin við hliðina á honum,
eru frá Japan (1835 og 1868).
Silfurhnullungurinn með
stimplunum þrem er gang-
mynt, sem lengi hefir verið
notuð á Austur-
Indiands-skaganum til skamms
tíma. í forgrunninum eru svo
kúlulagaðir peningar frá Sfam,
8 mismunandi verðgildi. Mynt-
in heitir tical og af peningun-
um má lesa að þeir voru slegnir
fyrir Maha Mongkut um miðja
síðustu öld.
Myndin er úr bók Johans
Chr. Holm „De gamle mönter“.
Sunn-
lendingar
ákveða mót
og kappreiðar
Sumarið 1 973 stóðu fjögur hesta-
mannafélög sunnan heiðar fyrir
sameiginlegu hestamóti á Rangár-
bökkum og bar þetta mót nafnið
„Stórmót sunnlenskra hesta-
manna". Á mótinu voru 40 kyn-
bótahryssur dæmdar I ættbók,
sýndir úrvals gæðingar og fram
fóru kappreiðar með háum
peningaverðlaunum.
Þar sem á s.l. sumri var haldið
Landsmót á Vindheimamelum féll
þetta sameiginlega hestamót
niður en um vorið bundust enn
fleiri hestamannafélög sunnan
heiðar saman um að halda „vor-
mót" Alls stóðu að þessu móti 8
hestamannafélög. Á mótinu komu
fram 30 stóðhestar, voru þeir
sýndir og dæmdir og þeir sem
fengu meðaleinkunn yfir 7,50
voru færðir I ættbók.
Þann 12. marz s.l. var haldinn á
Hvolsvelli fundur formanna hesta-
mannafélaga á Suðurlandi. Til
þessa fundar var boðað í þeim
tilgangi að ræða um samstarf
þessara félaga s.s. um mótahald.
Hér verður á eftir gerð grein fyrir
þvl helsta, sem fram kom á fund-
inum.
Kappreiðar sumarsins
Á fundiunum var skýrt frá því að
hestamannafélögin hefðu ákveðið
eftirtalda kappreiðadaga:
Hestamannafélagið Sindri, Mýrdal
og Eyjafjöllum, laugardaginn 28
júní að Sindravelli við Pétursey.
Hestamánnafélagið Ljúfur, Hvera-
gerði, sunnudaginn 29. júni að
Reykjakoti i Ölfusi.
Hestamannafélagið Geysir Rangár-
vallasýslu, sunnudaginn 6. júli á
Rangárbökkum.
Hestamannafélögin Sleipnir, Sel-
fossi og Smári, Hreppum og Skeið-
um sunnudaginn 20. júlí að
Murneyrum.
Hestamannafélagið Logi, Biskups-
tungum, sunnudaginn 3 ágúst á
skeiðvellinum við Hrisholt hjá
Tungufljótsbrú
Vormót
Ákveðið var að félögin héldu sam-
eiginlegt vormót, sem yrði auka-
sýning á stóðhestum, en skv. lög-
um um búfjárrækt nr. 31/1973 IV
kafli, 34. gr. eru slikar sýningar
heimilaðar. Þarna verða sýndir
reiðfærir stóðhestar, sem ekki
hafa áður verið sýndir á
Fjórðungsmótum eða Landsmót-
um. Þátttöku þarf að tilkynna til
formanna viðkomandi hesta-
mannafélaga viku fyrir mótið, sem
haldið verður sunnudaginn 1 1.
mai n.k. Stóðhestar. sem lengra
eiga að , komi laugardaginn 10.
mai að Tamningarstöðinni á Hellu.
Dómstörf hefjast á laugardags-
kvöldið og halda áfram á sunnu-
deginum og hefjast þá kl. 9.00 um
morguninn. Sýningar og dómar
stóðhestanna hefjast svo kl.
14.00 á sunnudeginum á móts-
svæðinu á Rangárbökkum.
Ákveðið er að gefa út fjölritaða
skrá með upplýsingum um stóð-
hestana. Verðlaunapeningar verða
veittir fyrir þrjá efstu stóðhestana
I hverjum aldursflokki, og sá stóð-
hestur, sem hlýtur hæstu saman-
lagða einkunn hlýtur farandbikar,
sem Búnaðarbankinn á Hellu
hefur gefið.
Stórmót
Einnig var á þessum fundi tekin
ákvörðun um að halda Stórmót
sunnlenskra hestamanna sunnu-
daginn 10. ágúst á Rangár-
bökkum. Kynbótasýningar á mót-
inu eru haldnar sem auka-
sýningar, en eins og áður sagði
eru þær heimilaðar skv. búfjár-
ræktarlögum. Þarna eiga að koma
til sýningar kynbótahryssur og af-
kvæmahópar og er ráðgert að
dómar á þeim hefjist laugardaginn
9. ágúst kl. 10.00 við Tamningar-
stöðina á Hellu. Skrásetning kyn-
bótahrossa þarf að hafa farið fram
hjá formanni viðkomandi hesta-
mannafélags viku fyrir sýningu.
Mótið sjálft hefst á sunnudegin-
um kl. 13.00 með sýningu kyn-
Framhald á bls. 18
A þessari mynd er Anton Guðlaugsson f Vfk á Drottningu, eign
Charlottu Guðlaugsson. Drottning var vaiin besti töltarinn á hesta-
þingi Sindra s.l. sumar.
Frá aðalfundi Sindra
Hestamannafélagið Sindri
hélt nýverið aðalfund sinn. Á
sfðasta ári voru 25 ár liðin frá
stofnun Sindra og er nú f undir-
búningi að gefa út vandað
afmælisrit, er geymi sögu
félagsins og þeirra manna og
hesta, sem hæst hefur borið á
svæði félagsins, sem er Áifta-
ver, Mýrdalur og Eyjafjöll.
Það nýmæli var tekið upp í
starfi félagsins, að félagið starf-
rækti tamningastöð i Vík i
Mýrdal i vetur. Tamningamað-
ur var Bergur Pálsson frá
Steinum og þótti mönnum starf
hans gefa góða raun.
Fram kom á fundinum að
félagið stendur vel fjárhags-
lega. Nokkuð voru skiptar
skoðanir meðal fundarmanna
um val fulltrúa félagsins á árs-
þing L.H. Nióurstaða þessa
máls varð sú, að samþykkt var
að formaður félagsins skyldi
sjálfkjörinn en aðrir fulltrúar
væru aðeins kjörgengir í tvö ár
samfelit.
Það sem mestan svip setur á
félagsstarfið hjá Sindra eru
sameiginlegir útreiðartúrar
félagsmanna. Farin er ein sér-
stök félagsferð hálfum mánuði
fyrir kappreiðar félagsins. En
siðustu vikuna fyrir kappreiðar
eru hross félagsmanna höfð á
kappreiðasvæóinu í Pétursey
og á kvöldin koma menn saman
og fara til útreiða, reynist þá
oft gleði í góðum hópi. Hefur
þessi venja haldist allt frá því
að Guðlaugur Jónsson f Vík var
formaður félagsins, en hann
vann félagsstarfi Sindra
ómetanlegt gagn.
A aðalfundinum var stjórn
félagsins endurkjörin, en hana
skipa: Sr. Halldór Gunnarsson i
Holti formaður, Árni Sigurjóns-
son, Vík, gjaldkeri og Vigfús
Magnússon, Vik, ritari. Með-
stjórnendur eru Sigurbergur
Magnússon i Steinum og
Siguröur Sigurjónsson i Skóg-
um. Félagar i Sindra eru nú
126.
Páskalilja
(Narcissus pseudonarcissus)
EIN glæsilegasta jurt og boð-
beri hins unga vors er páska-
liljan, og er hún stundum svo
fljótt á ferðinni að góa er tæp-
lega gengin í garð þegar fyrst
fer að örla á blöðum hennar
undir húsveggnum. Þegar svo
ber til á hún einatt allerfiða
tíma i vændum, næðirigar og
nepja leika hana grátt en
sjaldnast þó svo aó ekki takist
henni þrátt fyrir allt að
blómstra og þar með gleðja
okkur meó geislandi fegurð
sinni og heilbrigði. Þróttur og
harðfengi þessarar laukjurtar
er vafalaust aðalástæðan fyrir
þvi að hún er í röð elstu rækt-
uðu plantna í heimi. Ekki er þó
ræktunarsaga hennar hér á
landi ýkja löng, tæplega meíra
en hálfrar aldar gömul. Páska-
iiljur teljast til haustlauka,
þ.e.a.s. þær eru lagðar i mold
að haustlagi til þess að þær
beri blóm næsta vor. Best er að
gróðursetja þær, sem og aðra
slíka lauka, snemma hausts
til þess að þær nái að mynda
rætur áður en frysta fer að
ráði. 1 myldnum, vel framræst-
um jarðvegi þrifast þær vel
hér á landi og fjölga sér það
mikið að þörf er að grisja þær
á nokkurra ára fresti. Séu þær
ræktaðar fast upp við húsveggi
hættir þeim til að koma full
snemma upp og með því hætta
búin af frosti og kulda. Þegar
blómgun lýkur og blómið visn-
ar skal það brotið af leggnum
til þess að jurtin eyði ekki
orku i fræmyndun, heldur
safni kröftum fyrir næstu
blómmyndun því henni þarf
plantan að ljúka af áður en
blöðin fölna og hvildartiminn
gengur i garð. Páskaliljur eru
mjög mismunandi eftir teg-
undum, en þær eru svo margar
aó vart verður tölu á komió og
á það jafnt vió urn liti, lögun og
stærð blómanna. 1 goðafræð-
inni grísku er til sögn um það
hvernig páskaliljan varð til og
er eitthvað á þessa leið:
Meðal goðanna var ungur
sveinn Narcissos að nafni. Fag-
ur var hann og föngulegur en
ekki laus við hégómagirni.
Kvenhylli naut hann i ríkum
mæli og það svo að gyðjan
Ekkó dó af harmi er hún varð
þess vis aö hann endurgalt
ekki ást hennar. Þetta gátu
goðin ekki fyrirgefió Nar-
cissosi og til þess að refsa hon-
um kröfðust þau þess að
hann svaiaði þorsta sinum i
lind nokkurri, en sem hann
beygði sig niður til aó drekka
og sá spegilmynd sína i vatns-
fletinum varð hann svo hug-
fanginn af sjálfs sin fegurð aó
hann vék ekki þaðan aftur.
Goðin höfðu búið honurn þau
örlög að einblina á spegilmynd
sína unz hann veslaðist upp og
dó. En við lindina óx upp það
fagra blóm sem um aldur mun
bera nafn Narcissosar.
HL/ÁB