Morgunblaðið - 05.11.1975, Side 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 5. NÖVEMBER 1975
Minning:
Svavar Helgason
framkvœmdastjóri
Fæddur 18. maí 1931
Dáinn 26. okt 1975.
Þau sorgartíðindi bárust stjórn
Sambands íslenskra barnakenn-
ara mánudaginn 27. okt. s.l., að
tveir stjórnarmanna hefðu látist
af slysförum kvöldið áður.
Það tók Iangan tíma að átta sig
á því og trúa að Svavar Helgason
og Þórhildur Jónasdóttir væru
iátin. Nokkrum dögum áður hafði
stjórnin undirbúið fundahöld
með barnakennurum víðs vegar
um landið, og stjórnarmenn
höfðu skipt með sér að sækja
fundina. Það kom í hlut þeirra
Svavars og Þórhildar að sjá um
fundahöldin á Vestfjörðum og
þau voru á heimleið, er bifreið
þeirra fór út af veginum við
Vatnsdalsá í Vatnsfirði á Barða-
strönd með fyrrgreindum afleið-
ingum.
Við, sem eftir lifum, eigum æði
erfitt með að sætta okkur við það,
þegar fólk er hrifið burt mitt úr
dagsins önn, fólk sem er fullt af
starfsorku og sem virðist eiga
ólokið ótalverkefnum. Frammi
fyrir slíkum atburðum finnum
við '. al hvað við erum lítil og
\ anmegnug. Við drupum höfðu í
auðmýkt og reynum að hugga
okkur við það, að Svavar og Þór-
hildur hafi verið kölluð til starfa
að háleitari og göfugri verkefnum
en við í skammsýni okkar hugð-
um bíða þeirra okkar á meðal.
Svavar Helgason fæddist 18.
maí 1931 i Haukadal í Dýrafirði,
sonur hjónanna Bergljótar
Bjarnadóttur og Helga Pálssonar
kennara. Þar ólst hann upp í
mannvænlegum, samhentum syst-
kinahópi og vandist öllum venju-
legum störfum eins og þau tíðkuð-
ust við sjó og í sveit á þeim tím-
um.
Svavar stundaði nám í Núps-
skóla og lauk landsprófi þaðan
árið 1951. Þaðan lá leiðin í Kenn-
araskólann og vorið 1954 útskrif-
aðist hann sem kennari. Hann hóf
kennslu þegar næsta haust við
Skóla ísaks Jónssonar. Um þær
mundir var Breiðagerðisskólinn í
Reykjavfk að taka til starfa og
þangað réðst Svavar kennari
haustið 1955.
Það kom fljótt í ljós, að hér var
vaskur maður á ferð. Hann var
glæsimenni bæði í sjón og raun,
fullur velvildar og ætíð boðinn og
búinn að rétta hjálparhönd. Hann
var farsæll kennari og gagn-
kvæmt traust ríkti milli hans og
nemenda. Það kom líka af sjálfu
sér, að kennarar fólu honum for-
ustuhlutverk í félagsmálum sín-
um. Hann var ungur kjörinn til að
sitja þing barnakennara og jafn-
framt var hann kosinn fulltrúi
þeirra á þing Bandalags starfs-
manna ríkis og bæja.
Svavar átti sæti í stjórn Stéttar-
félags barnakennara í Reykjavík
á árunum 1960—1962 og var um
skeið formaður félagsins.
Árið 1964 var hann kjörinn í
stjórn Sambands íslenskra barna-
kennara og átti sæti þar óslitið
upp frá því. Hann var varafor-
maður samtakanna 1972—1974.
Svavar átti sæti í stjórn Banda-
lags starfsmanna ríkis og bæja frá
árinu 1970, og hann var fulltrúi
barnakennara í stjórn lífeyris-
sjóðs stéttarinnar. Framkvæmda-
stjóri Byggingarsamvinnufélags
barnakennara var hann frá árinu
1970.
Árið 1967 var Svavar ráðinn
framkvæmdastjóri Sambands ís-
lenskra barnakennara. Starfsemi
samtákanna var f örum vexti og
mönnum var ljóst, að sæti fram-
kvæmdastjóra yrði að vera vel
skipað. Svavar brást heldur ekki
vonnm manna Hann vann að mnl-
efnum samtakanna af heilum
hug og sparaði þá hvorki
tíma né fyrirhöfn, ef því
var að skipta. Ilæfileikar
hans voru líka ótvíræðir.
Hann var greindur og athuguli og
framkoman á þann veg, að menn
gátu leitað til hans með hvers
kyns málefni. Starf framkvæmda-
stjórans reyndist líka mjög eril-
samt, en Svavar tók öllum með
sama hlýja viðmótinu og greiddi
götu þeirra með lagni og festu.
Hann tók ekki ákvarðanir nema
að vel yfirlögðu ráði en hélt vel á
málum, þegar hann hafði myndað
sér skoðun á hlutunum. Þess
vegna var svo ánægjulegt að
vinna með honum að lausn mála.
Svavar kom oft fram sem full-
trúi stéttar sinnar, bæði innan-
lands og á erlendum vettvangi og
þá komu mannkostir hans vel í
ljós. Hann vakti athygli manna
með fágaðri framkomu og drengi-
legum málflutningi og ávann sér
traust þeirra er honum kynntust.
Svavar vár tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Guðrún Guðmunds-
dóttir og eignuðust þau þrjú
börn:
Ásgerði Stefaníu, f. 11. jan.
1953. Hún er gift Poul Michead og
eru þau búsett í Main í Bandaríkj-
unum. Þau eiga tvær dætur.
Sólveigu, f. 6. des. 1954. Hún
vinnur í Samvinnubankanum og
Jakob Guðmund f. 25. okt. 1959.
Hann vinnur hjá ölgerðinni Agli
Skallagrímssyni.
Guðrún og Svavar slitu samvist-
um árið 1969.
Árið 1971 kvæntist Svavar eftir-
lifandi konu sinni Unni Bjarna-
dóttur kennara við Vörðuskólann.
Þau höfðu að mestu lokið við að
reisa einbýlishús að Fornuströnd
5 á Seltjarnarnesi af miklum
dugnaði þar sem þau höfðu búið
sér hlýlegt og fallegt heimili.
Svavar bar mikla umhyggju fyr-
ir börnum sínum og samband
hans við þau var náið og traust. Á
sama hátt varð hann Brynjólfi og
Jónu Elvu, börnum Unnar, hollur
vinur og góður heimilisfaðir.
Samband fslenskra barnakenn-
ara hefur misst traustan forustu-
mann og farsælan framkvæmda-
stjóra, sem hefur öðrum fremur
mótað stefnu samtakanna undan-
farin ár. Skarð hans verður vand-
fyllt.
Við nánustu samstarfsmenn
hans í stjórn sambandsins sjáum
á bak góðum vini og félaga.
Við blessum minningu hans og
þökkum öll störf hans i þágu
kennarastéttarinnar.
Við vottum aðstandendum,
elskulegum foreldrum, konu og
börnum ásamt öðrum ástvinum
innilega samúð.
Guð gefi, að ljós góðra minn-
inga um mætan mann lýsi þeim
og ylji á dimmum dögum.
Ingi Kristinsson
Þe'gar Svavar Helgason er með
svo skyndilegum hætti horfinn af
sviði hins daglega lífs og sam-
fylgdinni við hann er lokið, fer
ekki hjá því að hvarf hans snerti
mjög flesta félaga í stétt barna-
kennara í Reykjavík, enda voru
störf hans mörg undanfarin ár
helguð okkur og unnin til hags-
bóta fyrir okkur.
Ungur að árum valdist Svavar
til forystu í S.B.R. og reyndist þar
ötull og fylginn sér, en jafnframt
sanngjarn og hófsamur f viðhorf-
um til manna og málefna.
Er Svavar hóf störf fyrir S.Í.B.,
komu þessir kostir hans enn ber-
legar í Ijós, enda naut hann óskor-
aðs trausts allra sem til hans leit-
uðu — allra vanda vildi hann
leysa, ef unnt mátti reynast.
Þekking hans á stöðu, kjörum og
réttindum kennarastéttarinnar
var viðurkennd af öllum, fyrst og
fremst kennurum sjálfum, en
ekki síður af þeim fjölmörgu aðil-
um, sem hann átti samskipti við
fyrir hönd kennara.
Fyrir óeigingjarnt starf hans í
þágu reykvískra kennara og fyrir
einstaka velvild og hjáipfýsi í
garð félags okkar, þökkum við nú
af heilum hug.
Um leið vottum við fjölskyldu
hans dýpstu samúð okkar og ein-
læga hluttekningu.
Stjórn S.B.R.
Fyrir tuttugu árum tók Breiða-
gerðisskólinn til starfa hér í
Reykjavík. Kennararnir, sem þar
hófu störf, komu víða að og voru á
ýmsum aldri. En aldursmunur og
ólíkar skoðanir innan þessa hóps
komu ekki í veg fyrir, að þarna
myndaðist samstillt lið, glaðvært
og frjálslegt. Sá, sem fljótlega
valdist þar til forystu var Svavar
Helgason. Það þurfti engan að
undra. Mannkostir hans, góðvild
og glæsimennska gerðu hann
sjálfkrafa að foringja, hvar sem
hann fór. Sem kennari var hann
einnig frábær. Nemendurnir
hændust að honum og skilningur
og trúnaðartraust rikti milli hans
og þeirra. Svavar hafði mikinn
áhuga á félagsmálum og var kos-
inn í margar trúnaðarstöður inn-
an kennarasamtakanna. Þar
reyndist hann dugandi baráttu-
maður, traustur og úrræðagóður.
Síðustu árin hætti hann kennslu
en gerðist í staðinn framkvæmda-
stjóri Sambands íslenskra barna-
kennara. Þar var réttur maður á
réttum stað. Allir þeir fjölmörgu,
sem til hans leituðu, fengu góða
úrlausn sinna mála, veitta af alúð
og prúðmennsku.
Við barnakennarar höfum
misst einn af okkar bestu mönn-
um. Skarðið, sem nú hefur mynd-
ast í forystusveit okkar verður
vandfyllt. En sárastur er þó miss-
ir ástvinanna. Eiginkonu börnum,
foreldrum, systkinum og ástvin-
um öllum vottum við dýpstu sam-
úð. Við þökkum Svavari Helga-
syni samstarfið og samfylgdina.
— Blessuð sé minning hans.
Kennarar Breiðagerðisskóla.
I þrjú skipti hefi ég átt
leið um Dýrafjörð. I öll
þau skipti skartaði hann
sfnu fegursta, svo að allt um-
hverfið heillaði. 1 eitt skiptið
fórum við ferðafélagarnir að
skoða Skrúð, garðinn, sem séra
Sigtryggur á Núpi gerði. Þar
blómguðust nú fögur lauftré og
stæðileg barrtré, sem gáfu von
um, að gróðurmáttur íslenskrar
moldar væri þess umkominn á
klæða jafnvel berangur grænum
skógi. Mér fannst hugblær af
skólastörfum séra Sigtryggs og
hugsjónum hans enn svífa yfir
staðnum og héraðinu. Á leiðinni
fram að Núpi varð mér tíðlitið
yfir fjörðinn tij Haukadals, þar
sem Svavar Helgason, sem við
kveðjum f dag hinstu kveðju var
fæddur og upp alinn. Þau hug-
hrif, sem ég varð fyrir þarna
koma upp I hugann, þegar ég
minnist Svavars.
í Haukadal ólst Svavar upp á
heimili foreldra sinna Helga Páls-
sonar og Bergljótar Bjarnadóttur
ásamt systkinum sínum Andreu,
Guðmundu og Bjarna. Helgi faðir
hans, sem var kennari í Haukadal
og Keldudal í mörg ár stundaði
jafnframt sjósókn og hafði búfé
til búdrýginda. Svavar kynntist
þannig búskaparháttum til sjós og
lands í uppeldi sínu á þessu
menningarheimili, sem mótaði
hann í bernsku. Það kom fljótt f
ljós að Svavar var góðum gáfum
gæddur og lá Ieiðin því í Núps-
skólann þar sem hann lauk lands-
prófi. Þaðan hélt hann í Kennara-
skólann og lauk þaðan kennara-
prófi vorið 1954. Kennslu stund-
aði hann síðan í allmörg ár þar til
hann var framkvæmdarstjóri
Sambands fslenskra barnakenn-
ara, en þvf starfi gegndi hann til
dauðadags.
Svavar vakti alls staðar athygli
fyrir glæsimennsku og prúð-
mannlegt fas. Hitt var þó mikil-
vægara, að allir, sem honum
kynntust, mátu hann mikils fyrir
mannkosti og drengskap. Hann
hafði mikinn áhuga á félagsmál-
um og óx orðstir hans þar með
hverju ári. Hið ágæta upplag hans
hefur sjálfsagt ráðið þar mestu
um, en ég er viss um, að hið góða
heimili, sem hann ólst upp á, og
þau áhrif, sem hann varð fyrir f
skóla séra Sigtryggs hafi þar og
nokkru ráðið. Atthagarnir áttu
líka mikil ítök í Svavari. Hann var
virkur félagi í Dýrfirðingafélag-
inu og formaður þess um árabil,
og fannst mér andi ungmennafé-
lagshreyfingarinnar vera leiðandi
afl í því starfi hans.
Svavar var tvíkvæntur. Með
fyrri konu sinni Guðrúnu Guð-
mundsdóttur átti hann þrjú börn,
Asgerði, sem er gift og búsett f.
Bandaríkjunum, Sólveigu, sem er
ógift og búsett í Reykjavfk og
Jakob, sem er á heimili móður
sinnar. Sfðari kona Svavars ér
Unnur Bjarnadóttir kennari og
höfðu þau reist sér fagurt heimili
að Fornuströnd 5 á Seltjarnar-
nesi. Börnum Unnar, Brynjólfi og
Elfu, reyndist Svavar sem ástrfk-
ur faðir og félagi svo sem hann
ætíð var sínum eigin börnum.
Svavars er nú sárt saknað af
okkur systkinum Unnar, tengda-
móður hans og fjölskyldum okk-
ar. Við vottum Unni, börnunum,
foreldrum hans og systkinum
dýpstu samúð í þeirra miklu sorg.
Bjarni Kristinn Bjarnason.
Skjótt hefur sól brugðið sumri.
Svavar Helgason er allur langt
um aldur fram. Þrátt fyrir viss-
una um ómælisbilið mill lífs og
dauða koma andlátsfregnir jafn-
an að manni varbúnum og ekki
síst ef um er að ræða náinn ætt-
ingja, vin eða samstarfsmann.
Þess vegna kom fregnin um and-
lát vinar okkar, Svavars svo óvið-
búið sem hvirfilvindur á kyrrum
sólskinsdegi.
Svavar Helgason, kennari, var
síðustu árin framkvæmdastjóri
Sambands íslenskra barnakenn-
ara og í samstarfi við hann að
málum kennara kynntist ég hon-
um, fyrir utan margar ferðir og
aðrar ánægjulegar stundir, sem
við hjónin nutum í samvistum við
hann og eiginkonu hans, Unni
Bjarnadóttur.
Ég er viss um, að ég mæli fyrir
munn allra okkar í stjórn Lands-
sambands framhaldsskólakenn-
ara þegar ég fullyrði að betur
gerður maður til félagsstarfa sé
vandfundinn. Lipur í samstarfi,
tillögugóður, rólegur og yfirveg-
aður og traustastur þegar mest
reyndi á. Hlýleg og aðlaðandi
framkoma hans átti einnig stóran
þátt í þvl trausti, sem allir sam-
starfsmenn báru til hans. Ég
minnist þess að á síðasta ferðalag-
inu sem við fórum á vegum fé-
lagssamtaka fyrir mánuði síðán
hafði einn af okkur félögum orð á
því við hann, að það væri eitthvað
í framkomu hans og viðmóti sem
gerði það að verkum að hann bæri
meira traust til hans en nokkurs
annars sem hann hefði samskipti
við utan slns heimilis.
Reyndar gæti hann ekki skil-
greint I hverju það lægi. Og það
var einmitt þetta I fari Svavars,
þetta óskilgreinda, óútskýrða,
sem vakti traust og tiltrú.
I samstarfi kennarafélaganna
S.I.B. og L.S.F.K. átti Svavar
einna drýgstan þátt I þvl að það
hefur farið vaxandi og verið
hnökralaust. Áhugi hans á því
samstarfi byggðist fyrst og fremst
á því að með sterkri félagslegri
stöðu allra kennara I landinu
mætti gera stóra hluti til að
treysta stöðu þeirra og ekki slður
til eflingar skólastarfsins I heild.
Það er því með miklum söknuði
og eftirsjá að við félagar hans og
samstarfsmenn I L.S.F.K. kveðj-
um hann hinstu kveðju. Eftir
stendur vandfyllt skarð.
Þótt eftirsjáin gagnvart starfi á
sviði félagsmála sé mikil verður
hún þó ómælanlega gagnvart vin-
inum og félaganum Svavari.
Sárastur verður þó harmurinn
hjá eiginkonu hans Unni Bjarna-
dóttur, foreldrum hans, börnum
og systkinum. Það sem má sín
mest gegn harmi og söknuði er
minningin um góðan dreng sem
eflaust hefur haft góða heim-
>
komu I fyrirheitna landið. Ég og
kona mín vottum þeim okkar inni-
legustu samúð og biðjum þann
sem öllu ræður að blessa þau og
vernda.
Við kveðjum þig einnig Svavar
og þökkum allt sem þú veittir
okkur. Hjá okkur lifir minningin
um fölskvalausa vináttu og mörg
atvik frá ógleymanlegum sam-
verustundum.
Ólafur S. Ólafsson.
Svavar kæri vinur. Að þú sért
horfinn frá okkur er svo ótrúlegt
að draumi er lfkast. Kannski
elska guðirnir þá sem deyja ung-
ir. Sé svo verður léttbærara að sjá
á bak góðum vini og góðum dreng.
Ég minnist allra samverustund-
anna með þér og Unni. Glaðværð-
in, einlægnin og styrkurinn, það
voru þínir eiginleikar og þannig
vil ég minnast þín.
Guð styrki Unni og styðji I sorg
hennar og söknuði.
Inga.
Sumarið hafði kvatt. Vetrardag-
nrinn fyrsti liðið og minnt okkur
á að skipt hafði skilum.
Hugir yorir setja sig I varnar-
stöðu því skuggarnir lengjast.
Okkur finnst við vera viðbúin,
því betur sem við höfum aldur til
að minnast tímanna rásar.
En hversu algjört er vanmætti
vort eigi að síður, þegar fregnin
um hörmulegt slys berst oss til
eyrna?
Svavar Helgason er dáinn. Sam-
herji hans, ung kona og móðir
líka. Dauðaslys, — og harmurinn
er fullgjör.
Alúð og áhugi til að vinna stétt-
arsystkinum sínum gagn, var Ijós-
ið sem kvatt hafði þau til þessarar
ferðar er varð þeim jarðnesk leið-
arlok.
Dýrfirðingafélagið þekkti þessa
alúð Svavars Helgasonar, hann
hafði verið formaður þess, og
helgað þvi marga stund af tíma
sínum og heimili hans veitt af
rausn þeim er hann kvaddi til, og
lagði á ráðin svo hver vandi mætti
leysast. Hann var sannur I velvild
sinni til félagsins.
Breyttir þjóðfélagshættir hafa
verið að þrengja félagsmálastakk-
inn I landi voru. Það var fjarri
Svavari að gefast upp. Hann
kvatti til samheldni og þolin-
mæði, þó harðdrægt virtist stund-
um að ná árangri. Hann var fé-
lagsmálamaður og verkefnin hlóð-
ust að honum úr mörgum áttum.
Hann lét nýlega af formanns-
starfi þessu, en var hinn góði fé-
lagi þess eigi að síður.
Vor litla þjóð er harmi slegin
við blóðtöku sem þessa. Svavar
Helgason var glæsimenni að allri
sýn. Við munum hann þannig
samherjarnir og gleymum ekki
hvað handtak hans var traust og
innilegt, þá við sóttum hann
heim.
Hann hnígur nú til moldar
fjarri Haukadalnum og Dýrafirði,
sem hann unni svo mjög.
Vor vanmáttug sýn, fær eigi
greint lengd rótarinnar er moldin
geymir, en við vitum að hún er til,
og að hún mun bera nýja kvisti.
Yfir þennan hinnsta hvílustað
vinar og félaga breiðum við alúð-
arþakkir fyrir hugljúfa samfylgd
sem engin mannleg skynsemi fær
greint hvers vegna varð ekki
lengri
Atthagafélag okkar, vottar eft-
irlifandi fjölskyldu hans dýpstu
samúð I þeirra þungbæru sorg.
Einnig sendir félagið ástvinum
Þórhildar Jónasdóttur, er hin
grimmu örlög lustu sama höggi
alúðarfyllstu hluttekningu.
Stjórn Dýrfirðingafélagsins.
Eftir að Svavar Helgason hafði
lokið kennaraprófi 23 ára að aldri
vorið 1954 hóf hann kennslustörf
hér I Reykjavík, og var hann virt-
ur kennari. Hefur góð menntun
hans til starfsins, prúðmannleg
framkoma, festa og góðvild vafa-
laust komið honum að góðum not-
um I þvl starfi.
Svavar hóf ungur afskipti af
félagsmálum, og nutu kennara-
samtökin og heildarsamtök opin-
berra starfsmanna einkum starfa
hans á því sviði.
Mannkostir Svavars urðu til
Framhald á bls. 21