Morgunblaðið - 26.11.1975, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 26.11.1975, Blaðsíða 16
10 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER 1975 Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavfk. Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson. Ritstjórar Matthias Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Ritstjórnarfulltrúi Þorbjöm GuSmundsson. Fréttastjóri Björn Jóhannsson. Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson. Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6, simi 10 100. Auglýsingar Aðalstræti 6, simi 22 4 80. Áskriftargjald 800.00 kr. á mánuði innanlands. f lausasölu 40,00 kr. eintakið. Iþriðja skipti á rúm- lega einum og hálfum áratug hefur rfkisstjórn í Bretlandi gripið til þess ráðs að beita ofbeldis- aðgerðum gegn viðleitni íslenzku þjóðarinnar til þess að vernda lífsafkomu sína, fiskistofnana á fiski- miðunum við tsland. Saga útfærslu íslenzkrar fisk- veiðilögsögu er um leið saga stöðugrar baráttu við brezkt ofbeldi. Bersýnilegt er, að enda þótt Bretar hafi í öllum fyrri tilfellum orðið að láta undan síga og láta af ofbéldisaðgerðum sínum á íslandsmiðum, hafa þeir ekkert lært en öllu gleymt. Flotaíhlutun Breta í íslenzka fiskveiðilögsögu mun á engan hátt hafa áhrif á þann staðfasta ásetning íslenzku þjóðar- innar að friða fiskimiðin, vernda fiskstofnana og hreinsa tslandsmið af öll- um erlendum fiskiskipum. Þessu markmiði munum við tslendingar ná, hvað sem flotaveldi Breta líður. í orðsendingu þeirri, sem Hattersley afhenti sendi- herra Islands í Lundúnum í gær, er því haldið fram, að Bretar hafi neyðzt til þess að grípa til flotaíhlut- unar vegna þess, að þrátt fyrir „sveigjanleika“ Breta hafi Islendingar ekki verið viðræðuhæfir um veiði- heimildir fyrir brezka togara hér við land. Þetta eru einhver mestu öfug- mæli, sem heyrzt hafa f fiskveiðideilu okkar við Breta nú og hefur Hatter- sley þó ekki kallað allt ömmu sína í þeim efnum. Hér skal enn rifjað upp, að á fyrsta viðræðufundi Is- lendinga og Breta í Reykja- vík í septembermánuði settu Bretar fram þá ótrú- lega ósvífnu kröfu, að þeir héldu óbreyttu aflamagni á fiskimiðunum við Island frá því, sem samið var um í nóvember 1973, og jafn- framt kröfðust þeir ýmissa lagfæringa brezkum togur- um til hagsbóta. Þessum kröfum Breta var að sjálf- sögðu hafnað. Á næsta við- ræðufundi í London í októ- bermánuði kom í ljós, að Bretar héldu fast við þessar fáránlegu kröfur og voru ekki tilbúnir til þess að koma með nokkurt annað tilboð eða hugmynd- ir um minna aflamagn. Á þeim fundi lágu þó fyrir skýrslur íslenzkra fiski- fræðinga, sem sýndu, að lífsafkomu íslenzku þjóðar- innar var stefnt f voða, ef þorskveiðar við ísland yrðu ekki skornar niður í 230 þúsund tonn á árinu 1976. I byrjun nóvember- mánaðar komu brezkir vís- indamenn hingað til lands og eftir fundi með íslenzk- um starfsbræðrum sínum komust þeir nánast að sömu niðurstöðu og íslenzkir vísindamenn um ástand þorskstofnsins að öðru leyti en því, að Bretarnir töldu óhætt, að hér yrðu veidd um 265 þús- und tonn af þorski. Þrátt fyrir þessa staðreynd kom Hattersley hingað til lands í nóvember-mánuði og krafðist þess að Bretar fengju að veiða 110 þúsund tonn af þorski á íslands- miðum á næsta ári. Þegar því var hafnað, fór hann í fússi af landi brott ásamt fylgdarliði sínu. Ef þetta er kallaður „sveigjanleiki" í viðskipt- um þjóða í milli, þegar lífs- afkomu heillar þjóðar er stefnt í hættu með stanz- lausri rányrkju brezkra togara, þá hefur orðið „sveigjanleiki“ öðlazt ein- hverja alveg nýja merk- ingu, sem ekki er til í íslenzkri tungu hvað svo sem í því orði felst á tungu Engil-Saxa. Enginn sanngjarn maður getur neitað að viðurkenna þá staðreynd, að Islend- ingar hafa sýnt ótrúlegan samningsvilja og f raun og veru boðið Bretum meira aflamagn en við getum af hendi látið. Islenzka ríkisstjórnin hefur þegar mótmælt flota- íhlutun Breta og í mót- mælaorðsendingu ríkis- stjórnarinnar segir: „Hér er um ólögmæta valdbeit- ingu að ræða, sem ekki einungis brýtur í bága við ákvæði samþykktar öryggisráðstefnu Evrópu í Helsinki, heldur samræm- ist hún ekki aðild beggja þjóðanna að Atlantshafs- bandalaginu. Slík valdbeit- ing útilokar allar frekari viðræður við ríkisstjórn Bretlands a.m.k. unz hin brezku herskip hverfa af íslandsmiðum." 1 kjölfar þessara mót- mæla til ríkisstjórnar Bret- lands er eðlilegt, að íslenzka ríkisstjórnin taki ofbeldisaðgerðir Breta upp á vettvangi Atlantshafs- bandalagsins og jafnframt er þýðingarmikið að afla stuðnings vinveittra ríkja beggja vegna Atlantshafs- ins og hjá Sameinuðu þjóð- unum gegn ofbeldisaðgerð- um Breta. Mestu skiptir þó að við Islendingar stöndum saman sem einn maður frammi fyrir ofbeldinu. Nú dugar ekki að láta hið land- læga sundurlyndi ráða ferðinni. Deilur um minni- háttar málefni verðum við að leggja til hliðar og sam- einast í einni órofa fylk- ingu gegn ofbeldi Breta. Geir Hallgrímsson, for- sætisráðherra skoraði í gær á þing og þjóð að mynda órofa samstöðu — þjóðareiningu gegn vald- beitingu Breta. A tímum vinstri stjórnar kröfðust ráðherrar hennar slíkrar þjóðareiningar og í þeim efnum gengu ekki sizt Lúð- vík Jósepsson og Þjóðvilj- inn fram fyrir skjöldu. Þeir, sem nú rjufa, þjóðar- einingu á örlagastund verða kallaðir til ábyrgðar. Ofbeldi Breta krefst þjóðareiningar Ríkisstjórnin lagöi fram á Alþingi síðdegis í gær tillögu til þingsálykt- unar um heimild til þess að ganga frá samkomulagi við ríkisstjórn Vestur- Þýzkalands um veiðar þýzkra togara innan 200 mílna fiskveiðilögsögunnar og er þingsályktunartillaga þessi byggð á samkomu- lagsdrögum þeim, sem samninganefnd Islendinga kom með heim frá Bonn siðastliðinn föstudag eftir viðræður við fulltrúa þýzkra stjórnvalda. Þegar samningsdrög þessi eru skoðuð kemur í ljós, að kostir þess frá sjónarmiði okkar Is- lendinga að gera samkomu- lag við Vestur-Þýzkaland á grundvelli þeirra eru margir. I fyrsta lagi hefur sá árangur náðst í þessum samningum, að Vestur- Þjóðverjar hafa fallizt á að hverfa á brott með frysti- togara sína úr 200 sjómílna fiskveiðilögsögu Islend- inga. Allt frá því, að fiskveiðimörkin voru færð út í 50 sjómílur á árinu 1972 hefur það verið ein- dregin krafa íslendinga, að Þjóðverjar hyrfu á brott með frystitogara sína og því hefur jafn staðfastlega verið neitað af vestur- þýzkum stjórnvöldum þar til nú. Hér er því óum- deilanlega um að ræða mik- inn sigur fyrir íslendinga. I öðru lagi er samið um það, að Þjóðverjar megi veiða hér 60 þúsund tonn af fiski, sem er nær ein- göngu ufsi og karfi, en af þessu aflamagni mega þeir aðeins taka um 5 þúsund tonn af þorski. Ekki þarf að hafa mörg orð um þýðingu þessa ákvæðis. Það er fyrst og fremst þorskurinn, sem skiptir máli fyrir okkur ís- lendinga að vernda og með þessu samkomulagi má í raun og veru segja, að þorskveiðar Þjóðverja leggist af að öðru leyti en því, að þeir taka þann þorsk, sem slæðist meö öðr- um afla. Enda hefur Haf- rannsóknastofnun lýst því yfir, að hún telji þetta sam- komulag skásta kostinn frá fiskifræðilegu sjónarmiði. Sumir kunna ef til vill að segja sem svo, að afla- magnið sé of mikið, þar sem Þjóðverjar hafi á síð- asta ári einungis veitt 68.100 tonn á íslands- miðum. Þá er þess að gæta, að á árinu 1974 gat Land- helgisgæzlan einbeitt sér að því að stugga við þýzk- um togurum á fiskimið- unum vegna samkomulags- ins, sem gert var viö Breta í nóvember 1973. Enginn vafi er á því, að aðgerðir Landhelgisgæzlunnar á síð- asta ári höfðu þau áhrif að draga mjög úr afla þýzku togaranna. Þess vegna er við núverandi aðstæður á miðunum, þegar engir samningar eru við Breta, fremur ástæða til að miða við aflamagn Þjóðverja á árinu 1973, þegar sömu að- stæður ríktu á fiskimið- unum og nú. Þá veiddu Þjóðverjar 91.700 tonn eða rúmlega 30 þúsund tonnum meira en þeir hafa leyfi til að veiða samkvæmt samkomulags- drögunum. Með því að gera slíkt samkomulag tekst okkur samkvæmt framansögðu að minnka afla þýzku togaranna mun meira heldur en án samn- inga eins og reynslan frá árinu 1973 glögglega sýnir. I þriðja lagi hlýtur það að vera afar þýðingarmikið, vegna flotaíhlutunar Breta í íslenzka fiskiveiðilögsögu, að samningur verði gerður við Þjóðverja til þess að Landhelgisgæzlan geti ein- beitt sér að því að trufla eins og kostur er veiðar brezkra togara, þrátt fyrir nærveru brezku herskip- anna. Það mun álit kunn- ugra manna, að það sé ólíkt auðveldara fyrir Landhelg- isgæzluna að sinna hinum mikilvaegu skyldustörfum sínum á fiskimiðunum, ef við aðeins einn óvin er að etja í stað tveggja. I fjórða lagi er sýnt, nú þegar Bret- ar reka þann áróður, að þeir hafi orðið að senda flotann á Islandsmið vegna stífni og þrákelkni Islend- inga, að það er jákvætt að það komi í ljós gagnvart öðrum þjóðum, að íslend- ingar eru tilbúnir til þess að gera sanngjarna og skynsamlega samninga við aðrar þjóðir. Þess vegna mundi slíkt samkomulag við Þjóðverja, eins og nú hefur verið lagt til, hafa jákvæð áhrif á stöðu okkar á alþjóðavettvangi í land- helgismálum og þá ekki sízt á næsta fundi hafréttarráð- stefnu Sameinuðu þjóð- anna í New York. I frum- varpi því að nýjum hafrétt- arsáttmála sem lagt var fram í Genf í vor er réttur strandríkis að vísu mjög vel tryggður og verðum við að gæta þess að svo verði áfram en talsverð hætta getur verið á því að gerðar- dómsákvæði verði sett inn í endanleg lög,ef illa er hald- ið á málum af okkar hendi og bandamanna okkar. Þótt kostirnir við gerð þessa samkomulags við V- Þjóðverja séu yfirgnæf- andi, komast menn ekki framhjá því, eins og jafnan þegar tveir deila og semja sín á milli, að ekki verð- ur gert svo að báðum líki. Þannig er það skoð- un Morgunblaðsins, að ákvæðið um gildistöku bókunar 6, þ.e. tolla- fríðinda okkar í Efnahags- bandalagslöndunum, sé helzti galli þessa samkomu- lags. Samkomulagsdrögin gera þó ráð fyrir því, að þýzka ríkisstjórnin skuld- bindi sig til að beita sér fyrir því, að bókun 6 taki gildi, en takist það ekki innan næstu fimm mánaða muni framkvæmd þessa samkomulags frestast. Þetta þýðir með öðrum orð- um, að ef Þjóðverjar hafa ekki fengið því framgengt innan Efnahagsbandalags- ins fyrir 1. maí næstkom- andi, að íslendingar hljóti tollafríðindi þau, sem um hefur verið samið við Efna- hagsbandalagið, rennur samningurinn út og kemur ekki til framkvæmda á ný fyrr en tollaívilnanirnar hafa tekið gildi. Frá sjónar- miði Morgunblaðsins hefði verið æskilegast, að sam- komulag þetta við Þjóð- verja tæki ekki gildi fyrr en tollaívilnanirnar kæmu til framkvæmda. Slík krafa var sett fram af hálfu ís- lenzkra stjórnvalda í við- ræðunum við Þjóðverja en ljóst var, að samningar gátu ekki tekizt á þeim grundvelli og lengra varð ekki komizt. Þrátt fyrir galla á samn- ingnum við Vestur- Þjóðverja eru kostir hans svo yfirgnæfandi, að Is- lendingar eiga hiklaust að gera slíkan samning. Það mun styrkja okkur í hinni erfiðu deilu við Breta, sem nú er skollin yfir og þess vegna verður að horfa framhjá atriðum eins og því, sem hér hefur verið á bent og betur mætti fara. Samkomulagsdrögin við Vestur-Þjóðverja

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.