Morgunblaðið - 21.12.1975, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. DESEMBER 1975
3
„Það var hlátur,
skelli hlátur”
Birtíngur kominn út
HIÐ íslenzka bókmenntafélag
gefur nú út nýtt rit i flokki
Lærdómsrita Bókmenntafélags-
ins. Er það Birtfngur eftir
Voltaire — eða svo bókin sé
nefnd fullu nafni: Birtfngur
eða bjartsýnin sem snarað
hefur verið úr þýsku Hrólfs
læknis, ásamt viðaukum sem
fundust f pússi læknisins þegar
hann dó í Minden á því náðar-
ári 1759. Halidór Laxness sneri
bókinni á islenzku. Þýðingunni
fylgja forspjall og skýringar
sem ritstjóri Lærdómsritanna,
Þorsteinn Gylfason, hefur tekið
saman.
Birtíngur kom áður út hjá
Helgafelli árið 1945, og hefur
sú útgáfa lengi verið ófáanleg.
Þegar af þeirri ástæðu var
fyllsta ástæða til nýrrar útgáfu.
Að auki var hin íslenzka þýðing
gerð á örskömmum tíma, aðeins
tólf dögum, svo að ekki fór hjá
því að svolítillar ónákvæmni
gætti f þýðingunni. Nú hefur
þýðingin verið vandlega endur-
skoðuð og hefur Halldór
Laxness fært þá staði sem at-
hugaverðir voru til betri vegar.
Ein breytingin er sú að nafn
einnar söguhetjunnar, Jacques
l’anabaptiste, var áður Jakob
óausni en er nú Jakob betrum-
skírði sem er réttara.
Birtfngur er eitt af höfuðrit-
um síns tíma, upplýsingaraldar,
og jafnframt gervallra franskra
bókmennta; lét Georges
Pompidou Frakklandsforseti
þess getið i ræðu sem hann
flutti forseta Islands sumarið
1973 að hann teldi það til
merkustu tíðinda í menningar-
legum skiptum Frakka og Is-
lendinga að Halldór Laxness
hefði snarað Birtfngi á
íslenzku. Bókin geymir
viðbrögð Voltaires við þeirri
bjartsýni sem var höfuðein-
kenni á lífsskoðun upplýsingar-
aldar — og að miklu leyti á allri
lífsskoðun Vesturlandabúa æ
siðan. Uppgjör sitt við bjárt-
sýnina kaus Voltaire ekki að
klæða búningi fræðirits, heldur
skemmtisögu af því tagi sem
hann kallaði „heimspekilegt
ævintýri”.
I forspjalli hinnar nýju út-
gáfu segir meðal annars:
„Ástæðan til hylli Birtíngs var
sú sem enn blasir vonandi við
hverjum lesanda bókarinnar:
hér var ekki einasta komin ein-
hver skemmtilegasta bók sem
skrifuð hefur verið, heldur líka
ein hin viturlegasta. Viturlegar
eru þær bækur sem spyrja ein-
faldra spurninga, og í Birtíngi
lánaðist Voltaire að verða
fyrstur samtímamanna sinna
til að spyrjaþeirrar einföldu
spurningar, hvernig hefðar-
spekingar aldarinnar, hvort
heldur þeir reistu kenningu
sina á kristindómi eða vísind-
um og heimspeki, gætu með
nokkru lifandi móti haldið því
fram að skipan heimsins væri
skynsamleg og sérhver hlutur
ætti sér skynsamlega skýr-
ingu... Af bókinni mátti líka
ráða svar við spurningunni.
Svarið var ámóta einfalt og hún
og kannski ennþá viturlegra.
Það var hlátur, skellihlátur.“
Lærdómsrit Bókmennta-
félagsins sem komið hafa út frá
1970 voru tólf fyrir og er
Birtíngur því hið þréttánda.
Önnur tvö eru væntanleg til
viðbótar innan skamms. Eru
Halldðr Laxness
Voltalre
það bók Aristótelesar Um
skáldskaparlistina sem
Kristján Arnason menntaskóla-
kennari hefur þýtt úr grísku og
samið inngang að, og tvö rit
franska heimspekingsins Renés
Descartes f einni bók: Orðræða
um aðferð og Hugleiðingar um
frumspeki. en þau hafa þeir
Magnús G. Jónsson dósent og
Þorsteinn Gylfason þýtt. Á
næsta ári verður svo enn
frekara framhald á útgáfu Lær-
dómsrita.
r
Um 1000 Islendingar 1 hóp-
ferðum erlendis um jólin
UM 340 manns verða gestir ferða-
skrifstofunnar Sunnu á
Kanarfeyjum yfir jólin að sögn
Guðna Þórðarsonar forstjóra
Sunnu, en að auki verða 24 flug-
liðar Air Viking erlendis um ióla-
hátfðina í Saudi-Arabfu, Vestur-
Afrfku og óvfst er hvar þriðja
áhöfnin verður.
Á vegum Flugleiða verða alls
370 manns á Kanaríeyjum um
jólin en þar af eru 60 á vegum
Urvals og 30 á vegum Utsýnar. Að
sögn Sveins Sæmundssonar blaða-
fulltrúa Flugleiða er um þrjá
hópa að ræða og munu 250 manns
dvelja á Gran Kanari og 126 á
Tenrife. Milli jóla og nýárs fer
120 manna hópur út á vegum
Flugleiða, en hluti fyrri hópa
kemur heim, þannig að alls verða
um 400 manns úti um áramótin á
vegum Flugleiða.
Orn Steinsen hjá Ferðaskrif-
stofunni Utsýn tjáði Morgun-
blaðinu að um 160 manns færu á
vegum Utsýnar til Kaupmanna-
hafnar og Osló um jólin en þar
dreifist fólkið hvert i sína áttina
til vina og vandamanna.
Alls verða um 100 manns
erlendis á vegum Urvals um jólin.
Á vegum Ferðamiðstöðvarinnar
verða 50 manns yfir hátíðarnar í
Túnis, en sá hópur kemur heim
um miðjan janúar.
Heiðurslaun listamanna 1976:
Snorri Hjartarson og
Valur Gíslason í heiðurs-
launaflokk listamanna
SAMEINAÐ Alþingi sam-
þykkti í gær heiðurslaun
til 12 listamanna með 51
samhljóða atkvæði, að til-
lögu 13 þingmanna. Tveir
listamenn, sem nutu heið-
urslauna áður eru nú látn-
ir, þeir Gunnar Gunnars-
son rithöfundur og Brynj-
ólfur Jóhannesson leikari.
í þeirra stað koma nú á
heiðurslaun Alþingis
Snorri Hjartarson skáld og
Valur Gíslason leikari.
Aðrir, sem njóta heiðurs-
launa á komandi ári, eru;
Ásmundur Sveinsson,
Finnur Jónsson, Guðmund-
ur Daníelsson, Guðmundur
G. Hagalín, Halldór Lax-
ness, Indriði G. Þorsteins-
son, Kristmann Guðmunds-
son, Ríkharður Jónsson,
Tómas Guðmundsson og
Þorvaldur Skúlason.
Heiðurslaunin eru kr.
350.000,00 en fjárveiting
samtals til þeirra kr.
4.200.000,00.
Valur Gfslason.
Snorri Hjartarson.
Alþingi:
Kjörið í Norðurlandaráð
— og fleiri trúnaðarstörf
1 SAMEINUÐU þingi f gærmorg-
un var kjörið f eftirtaldar nefndir
og trúnaðarstörf:
Norðurlandaráð:
Aðalmenn: Ragnhildur Helga-
dóttir, Jón Skaftason, Sverrir
Hermannsson, Asgeir Bjarnason,
Magnús Kjartansson og Gylfi Þ.
Gíslason, — Varamenn: Axel
Jónsson, Jón Helgason, Sigurlaug
Bjarnadóttir, Halldór Ásgríms-
son, Gils Guðmundsson og Eggert
G. Þorsteinsson.
Flugráð:
Aðalmenn: Albert Guðmunds-
son, Steingrímur Hermannsson
og Garðar Sigurðsson. — Vara-
menn: Guðmundur Guðmunds-
son, Ragnar Karlsson og Páll
Bergþórsson.
Stjórn verðlaunasjóðs Jóns
Sigurðssonar:
Þór Vilhjálmsson, Magnús Már
Lárusson og Gils Guðmundsson.
Yfirskoðunarmenn rfkisreikn-
inga:
Halldór Blöndal, Halldór
Kristjánsson, Kirkjubóli, og
Haraldur Pétursson.
Kanaríeyjar
1975—1976
GRAN CANARIA:
Nú eru aðeins laus sæti í
eftirtaldar ferðir:
Brottför:
25. marz 3 vikur
22. aprll 3 vikur
8. jan. 3 vikur
Verð frá kr. 42.800.-
TENERIFE:
4. jan. 2 vikur
1 8. jan. 2 vikur
1.feb. 1 9 dagar
19. feb. 24 dagar Uppselt
14. marz 3 vikur
4 apríl 18 dagar Uppselt
AUlr fara í ferð með
ÚTSÝN
Sýningar
í Kaupmannahöfn
Brottför 1 5 feb
Scand menswear faii
Brottför 14 marz
Scand fashion week
Brottför 23 apr
Scand gold &
silver falr.
Verð frá kr. 38.300
Frankfurt
Hópferð á
teppasýningu
1 3. — 1 9. jan.
Verð frá
Bangkok
og
Pattaya
Ógleymanleg
ævintrýaferð
Brottför:
15. feb.
Kenya
Brottför: 13. marz
Safari og vikudvöl við
Costa
Del Sol
Páskaferð
Brottför 1 4. apríl
1 8 dagar.
Skíðaferðir til
Lech í Austurríki
Brottför 6. febr
Verð með gistingu og V2 fæði
í 15 daga frá kr. 82.000 —
FERÐASKRIFSTOFAN ÚTSÝN AUSTURSTRÆTI 17 — SÍMAR 26611 OG 20100
Vikuferðir til
London
Brottför: 13. des og
20. des. (jólaferð)
Verð frá kr. 38.000