Morgunblaðið - 24.07.1976, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. JULI 1976 29
VIKUNNAR
UMSJÓN: ÁB.
£ Hugleiðsla í
áfangastað
„Franski vísindamaðurinn, sem
ritaði bókina „Stefnumark mann-
kyns“, rekur þar þróunarsögu
jarðar og manns af fádæma glögg-
skyggni en þó með visindalegri
varfærni. Af röksemdafærslunni
um tilgang mannkynsins má
skilja, að dauðinn er seinna til-
kominn en lífið, og ekki sem af-
leiðing syndafalls, heldur öfugt.
Einkynja lífverur breytast í spen-
dýr á milljóna ára löngum tíma
eða alda og afkvæmi tveggja for-
eldra bæði erfa og ávinna sér
fleiri eiginleika til þroskaöflunar
en möguleikar lágu til við þróun
einkynja líftegunda. Líkamsdauð-
inn varð manntegundinni sem
viðbótarþrep í þroskastiganum,
því að þróunin heldur áfram í
næstu tilveruheimum, eins og fyr-
irbrigði spíritisma og þeósófíu
hafa sýnt um lengra tímaskeið en
flesta grunar.
Sú skoðun, að engin lifvera sé
eilíf og verði afmáð í hinum lík-
amlega dauða, á að mæta því
svari, sem felst í spurningunni:
Hvers vegna er þá verið að hafa
nokkurt líf? — Hver skapaði það?
Kannski einhver ákaflega ósenni-
legur höfundur, en alls enginn
guð væri það, sem ofvaxinn væri
öllu viti og beztu tilfinningum
mannsandans. Óg þegar mannkyn
skilur ekki slíkan guð, þá er það
sönnun þess, að það ber hinn
eillfa guðsneista í sjálfu sér, sé
sjálfu sér samkvæmt um að lit-
skrúð sumarsins, tónverk, mynd-
list og skáldsýnir mannlegs anda,
eins og þetta kemur fram í verk-
um snillinga og hugsuða, — bendi
út yfir landamæri hinna hvers-
dagslegu staðreynda, sem nefnd-
ar eru dauði og gröf. Að velta
fyrir sér spurningunni um hvort
dauðinn sé landamæri tveggja líf-
heima eða endi á blindgötu, þar
sem allt hrynur í rústir, það er
líkt og að gera sig hlægilegan með
þvi að spyrja: Heyrðu manni, get-
ur þú sagt mér hvort ég er hérna?
Alíta verður, að sá sem ekki
væri eilífur, mundi aldrei finna
til sársauka, hvorki líkamlega né
andiega. En það er einmitt þessi
voldugi förunautur mannlegrar
tilvistar, sem er gróvaldur þrosk-
ans. Frá fyrsta spori hér á jörð og
til hins síðasta og áfram yfir öll
iandamæri. Ef til vill hring eftir
hring. Og hann er kominn jafn
langt að úr eilífum djúpum og úr
nándinni kringum oss. Hann á
bæði að sanna okkur að við séum
eilif og að gera okkur eilíf. M.a.
kominn inn fyrir múrana á Hall
til að stela úr töskunni minni.
— Var taskan læst...
— Nei...
— Hafið þér gáð að þv! hvort
llaskan er horfin?
— Hún er á sínum stað, en
innihaldið er minna en það var
svaraði Gregor seinmæltur. —
Nei, ég hef ekki eyðilagt hugsan-
leg fingraför... ég hafði að
minnsta kosti rænu á því.
Christer tróð hugsandi f pípu
sfna.
— Einnig svo skynugur vona ég
að þér gerið yður Ijóst að þessi
taska sem þér eruð svo kærulaus
að skilja eftír frammi f forstof-
unni, ólæsta, leysir yður ekki
undan grun?
— Já. IVIér er það auðvitað ljóst.
Ég átti eitrið og auðvitað má einn-
ig draga þá ályktun að ég hafi
framið glæpinn. Það er eiginlega
bara ástæðan til þess sem mér er
hulin.
Nú var hann hinn hrokafyllsti
og Ahlgren átti f mestu erfiðleik-
um með að stilla skap sitt. En
Christer var jafn rólegur og stilli-
legur og fyrr.
— Ef mér er rétt frá sagt hafið
þér þekkt hinn látna sfðan þið
svo heilskyggn að við getum ekki
verið samþykk réttlátum þjáning-
um. Til þess hefir og margur
fundið, að verndaröfl taka í taum-
ana. Þar fæst m.a. skýringin á
englinum sem birtist hjarðmönn-
unum á Betlehemsvöllum og
sagði: Verið óhræddir því sjá, ég
boða yður mikinn fögnuð. — Höf-
undur Sálmanna í Gamla testa-
mentinu tók undir við fagnaðar-
boðskapinn löngu áður en Jesú-
barnið fæddist: Ég vil vekja
morgunroðann.
7848—2192“
Þetta var mikil hugleiðing frz
einum af bréfriturum Velvak-
anda um lífið og tilveruna, sem
birtist núna á miðju sumri. Ann-
ars er líklegt að flestir hafi svo
mikið að gera um þessar mundir í
sínum sumarleyfistíma að ekki
gefist tóm til neinna hugleiðinga.
Óheppinn var maður nokkur og
týndi tékkhefti sínu. Hann setti
sögu sína á blað og sendi Velvak-
anda, sem getur ekki neitað hon-
um um að birta og kemur hún hér
stutt og laggóð:
% Týnt tékkhefti.
„Slíkt óhapp getur hent menn
að glata hálfnotuðu ávísanahefti
þorandi að merkja sér þau þannig
að finnandi getur ekki skilað því.
Hins vegar væri sjálfsagt fyrir
finnanda sliks heftis að skila þvi
til hlutaðeigandi lánastofnunar,
sem auðveldlega gæti haft upp á
eiganda þess.
Um daginn glataði ég tékkhefti,
sem ég hafði auk þess notað sem
minnisblað, en svo bagalega stóð
á að i það var og ritað áríðandi
heimilisfang erlendis, það er enn
von mín að finnandi tékkheftisins
skili þvi til hlutaðeigandi lána-
stofnunar.
Óheppinn.
Tékkheftin eru sjálfsagt til
margra hluta nytsamleg en upp-
runarlegur tilgangur þeirra er'þó
aðeins einn, eins og flestir
þekkja. Það er auðvitað nógu
bagalegt að týna hálfnotuðu hefti
að maður tali nú ekki um hafi það
verið notað til að skrifa á nauð-
synlegum minnispunktum. En
vonandi kemst það til eiganda
síns, áður en einhverjum dettur í
hug að fara að misnota sér það.
Ávisanaviðskipti eru ekki alltof
traust, eins og dæmin sanna en
oft er líka um að kenna athugun-
arleysi fólks, t.d. að taka við illa
útfylltum ávísunum eða ranglega
útfylltum.
ÍSLENZKA brjóstagras-
ið er fíngerð, lagleg jurt
(sjá Flóru). Skyldar út-
lendar tegundir, miklu
stórvaxnari, eru vinsælar
skrautjurtir víða um
lönd. Þrífast sumar vel á
íslandi. Þetta eru grann-
vaxnar spengilegar jurt-
ir með fínskipt blöð og
einkennileg blóm sem
líkjast stjörnu eða fjaðra-
brúsk. Það er létt yfir
þessum jurtum. Krónu-
blöð engin eða litilfjör-
leg, bikarblöð oftast lítil,
græn, gul eða hvit á lit og
falla snemma.
Hvað er þá fallegt eða
sérkennilegt við blómiö?
Jú, aðalskraut þess eru
fræflarnir sem eru marg-
ir og fagurlitir og enn-
fremur langir og hanga
niður úr blóminu að lok-
um. Mynda þeir stundum
einskonar stjörnu sbr.
nafnið „fræstjörnur"
eins og þessar jurtir eru
stundum nefndar.
Nokkrar tegundir
reynast hér góðar garða-
skrautjurtir, t.d. freyju-
gras, gefnargras, gefnar-
bróðir og sjafnargras.
Freyjugras
(Thalictrum aquilegi-
folium) verður allt að
metri á hæð og ber blá-
græn blöð á holum
stöngli. Blöðin fingerð og
líkjast talsvert blöðum
sporasóleyjar (vatns-
bera). Blómin sitja í
grönnum fremur löngum
klasa, hvít á lit með löng-
um bláleitum fræflum.
Til eru og rauðleit af-
brigði. Gefnargras (Th.
dipterocarpum) er álíka
stórvaxið með græn þrí-
skipt blöð. Blómin eru
ljósrauðblá meö gula
fræfla sem ná langt út úr
blóminu og auka mjög
fegurö þess. Báöar
tegundirnar þrífast vel í
frjósamri, helzt ögn sand
blandinni, rakri mold.
Blómgast í júlí/ágúst og
fram í september ef tíð
er góö. Þrífast vel á móti
sól en þola nokkurn
skugga. Gefnarbróðir
(The. delavayi) er svip-
aður gefnargrasi en
stöngull er purpuralitur
og krónublöð rauðleit.
Fræflar jafnlangir bikar-
blöðunum og er frjóþráð-
urinn mjög grannur. Gul-
ir frjóhnapparnir hanga
á þráðunum út úr blóm-
inu. Jurtin vex vel i
grýttum jarðvegi. Sjafn-
argras (Th. minus) er
breytilegt að stærð eftir
afbrigðum. Blöð fíngerð,
blóm grænleit með hang-
andi fræfla. Afbrigðið
adiantifolium er sérlega
fagurt, fíngerð marg-
skipt blöð og er lágvaxið,
20—25 cm á hæð. Notað
til afskurðar. Sjafnar-
gras þolir betur þurran
jarðveg en hinar
Falleg
brjósta-
grös
í görðum
(Thalictrum)
Sefnargras
tegundirnar. Vex villt i
þurrum jarðvegi á SV
strönd Noregs.
Öllum þessum tegund-
um er fjölgað meö skipt-
ingu og frá sáningu.
Fyrrum var safi eða
seyði brjóstagrasa borinn
á geirvörtur sem læknis-
lyf og er nafnió af því
dregið.
I.D.
Frá félaginu:
SKRUÐGARÐABÓKIN glæsi-
leg útlits og girnileg til fróð-
leiks fæst nú f bókaverziunum
víða um land.
Ath. Til áskrifenda og félags-
manna er hún afgreidd á skrif-
stofu G.í. Amtmannsstfg 2,
Rvk. alla mánudaga og fimmtu-
daga kl. 2—6.
og vandræði eru þau að ekki er
HÖGNI HREKKVÍSI
„Má ég bjóða burstun?**