Morgunblaðið - 05.08.1976, Side 11

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. AGUST 1976
11
Aðvörun úr gröfinni
Fiskdauði vegna þurrka
FRAMTÍÐIN virtist blasa við
Hugh Ferguson þegar hann hlaut
sérstakan námsstyrk frá Oxford
háskóla til að lesa sígildar bók-
menntir við skólann fyrir þremur
árum. Ari síðar hengdi hann sig,
þá aðeins 22 ára, eftir að hafa
frétt að Edwin bróðir hans, 25
ára, hefði drukknað við Brighton.
Báðir voru miklir eiturlyfjaneyt-
nefnd frá því I fyrri viku að rann-
sóknir þeirra leiddu í ljós að um
60% krabbameins í konum og
41% I körlum, stæði I beinu sam-
bandi við mataræðið. Sögðu þeir
að krabbamein í maga og brjósti
væri tengt neyzlu fituríkrar fæðu,
en auk þess mætti einnig rekja
aðrar tegundir krabbameins, eins
og í lifur, nýrum og blöðruhálsi,
til mataræðis.
Dr. Gori sagði að ástæðan til
þess að mataræði hefur meiri
áhrif á krabbamein f konum væri
endur, og er Barbara Ferguson,
móðir þeirra, sannfærð um að Ed-
win hafi svipt sig lífi.
Barbara Ferguson og maður
hennar, Peter, sem er háskóla-
kennari, hafa nú ákveðið að gefa
út í bókarformi handrit, sem
fannst í herbergi Hughs að hon-
um Iátnum, en þar lýsir hann
helzt sú að karlar reyktu frekar
en konur og fleiri karlar létust úr
lungnakrabba, sem virðist ekki i
neinum tengslum við mataræðið.
Aðspurðir hvað bæri að varast,
sögðu vísindamennirnir að ofát
væri hættulegt, og einnig bæri að
takmarka neyzlu feitmetis, kjöts,
sykurs og salts, en þess í stað
snæða meira af ávöxtum, græn-
meti og hýðiskorni.
Bent var á að rannsóknir þessar
væru enn skammt á veg komnar
og enn margt órannsakað.
raunaferli sínum sem þræll eitur-
lyfja. Kveðst frú Barbara vona að
bókin geti orðið til þess að ein-
hverjir unglingar snúi frá eitur-
lyf jum af ótta við afleiðingarnar.
I bókinni segir Hugh að eitur-
lyfið LSD hafi orðið fangelsi
hans, og segir: „Ef þú hefur tekið
það sjaldnar en 12 sinnum, gæti
bók þessi hjálpað þér til að hætta
áður en það er um seinan. Ef þú
ert þegar orðinn óstöðvandi neyt-
andi, sendi ég ættingjum þinum
samúðarkveðjur mínar, þeir
verða ekki hrifnir af lokaþættin-
um.“
Hugh lýsir því hvernig hann
ánetjaðist eiturlyfjum. Það var
bróðir hans, sem gaf honum
fyrsta skammtinn, og þegar Hugh
var aðeins 17 ára, reyndi hann í
fyrsta sinn heróín. Eftir það lá
leiðin niður í hyldýpi örvænting-
arinnar.
Barbara Ferguson segir að báð-
ir synirnir hafi um skeið þurft að
dveljast í geðveikrahælum, og Ed-
win reyndi margoft að framja
sjálfsmorð áður en hann fannst
drukknaður við Brighton. Eitt
sinn þegar hann var í vimu stökk
hann út um glugga á sjöundu hæð
í húsi einu í Paddington. Hann
gat staðið upp, og endurtók til-
raunina. Hann braut svo til hvert
bein í líkamanum, en lifði það af.
Eitt sinn þegar Hugh var I æðis-
kasti, reyndi hann að myrða móð-
ur sína, stakk hana með hníf i
bakið. Barbara kveðst hafa lesið
handritið einu sinni, og ekki
treysta sér til að gera það aftur.
Hins vegar hefur maður hennar
ekki lesið handritið. — Hann
þyldi það ekki, segir Barbara.
Bókin er um það bil að koma úr
prentun og nefnist á ensku: „Con-
fessions of a Long Distant Acid
Head“.
Þurrkarnir miklu f Evrópu f sum-
ar hafa komið illa við marga, og
eiga afleiðingarnar enn eftir að
koma f Ijós þegar að uppskeru
kemur hjá bændum f haust.
Þurrkarnir ollu þvf meðal
annars að vatnsborð fljóta lækk-
aði vfða verulega, og vatnið
mengaðist. A meðfylgjandi
mynd, sem tekin var skammt frá
Hamborg, sést þegar verið var að
hreinsa burt dauðan fisk, sem
kafnaði vegna súrefnisskorts f
vatninu. Flaut dauður fiskur
þarna á stóru svæði.
Um einkunnagjöf á samræmdu gagnfræða- og landsprófi:
„Ábyrgð skólanna aukin samhliða
breytingum á einkunnagjöfinni”
— segir Ólafur Proppé hjá skólarannsóknadeild
una, því að ég héf alizt upp við
það að tala íslenzku jafnhliða
enskunni. Þegar Holmes dó, var
handritið að bókinni ekki tilbúið,
en ég hef lagt síðustu hönd á
verkið."
„Það var erfitt að fá útgefanda
að bókinni," heldur Beatrice
áfram, „aðallega vegna þess, að
útgefendur töldu að fáir yrðu til
þess að kaupa hana. Að lokum
ákvað ég að gefa hana út sjálf, og
er hún komin á markað í Is-
lendingabyggðum vestra, en nú
eru horfur á að hún verði einnig
seld hér á landi.
Ætlunin með útgáfunni er að
gefa fólki kost á að lesa Islenzkar
þjóðsögur og ævintýri fyrir börn
sín, því að engar sögur jafnast á
við þær sem maður heyrir f barn-
æsku. Þá er ímyndunaraflið
sterkast og börn verða þátttak-
endur í sögum, sem þau heyra
aftur og aftur. Þegar ég var barn
voru mér sagðar íslenzkar sögur
og ævintýri, og að því bý ég enn.
Búkolla og Króknefja standa mér
enn lifandi fyrir hugskotssjón-
um,“ sagði Beatrice Boynton að
lokum.
„Opna húsið”
er í kvöld
1 kvöld, fimmtudag, er „opið
hús“ I Norræna húsinu, en það
var ekki í gærkveldi eins og mis-
sagt var i blaðinu i gær. Dr. Jónas
Kristjánsson flytur erindi um ís-
lenzk handrit og sýnir skugga-
myndir efninu til skýringar. Er-
indið hefst kl. 8.30 e.h. og er flutt
á dönsku. — Kl. 10 sýna svo félag-
ar úr Þjóðdansafélagi Reykjavík-
ur íslenzka þjóðdansa.
Sumarsýningin í sýningarsölun-
um í kjallara hússins verður opin
til 15. ágúst og í bókasafninu
stendur yfir sýning á bókum um
ísland. Þar eru ennfremur vatns-
litamyndir eftir Dagmar Mártas
frá Svíþjóð, en í anddyri hússins
er sýning á uppdráttum af göml-
um torfbæjum í Skagafirði.
EINS og fram hefur komið I
Mbl. urðu nokkrar umræður
manna á meðal um þá eink-
unnagjöf sem tekin var upp á
samræmdu gagnfræða- og
landsprófi nú I vor. Er hér um
að ræða svokallað „normal
dreifingarkerfi“ en samkvæmt
þvf miðast vitnisburður nem-
andans við hópinn innbvrðis,
— þ.e. að einkunn miðast ekki
við ákveðinn atriðafjölda sem
viðkomandi nemandi hefur
skilað rétt heldur scgir hún til
um hvar hann stendur í saman-
burði við aðra nemendur sem
prófið hafa þreytt. Kerfi þetta
mætti nokkurri mótspyrnu
meðal kennara á gagnfræða-
stiginu og enskukennarar á
Reykjavfkursvæðinu sendu
menntamálaráðherra bréf þar
sem varað er við notkun þessa
kerfis. Mbl. hafði samband við
Úlaf Proppé hjá skólarann-
sóknadeild Menntamálaráðu-
neytisins og spurði hann um
framvindu þessa máls og hvort
einhverra breytinga væri að
vænta á næsta skólaári:
„Bréf um breytingar á næsta
ári hefur ekki verið sent út,“
sagði Ólafur, „þannig að það er
erfitt fyrir mig aó gera ná-
kvæma grein fyrir í hverju þær
verða fólgnar á þessu stigi, en i
stuttu máli verða aðalbreyting-
arnar líklega í því fólgnar að
skólarnir gefa lika einkunn í
samræmdu greinunum en það
þýðir, að í samræmdu greinun-
um fær nemandinn tvær eink-
unnir, annars vegar samkvæmt
þessari normal dreffingu, og
hins vegar samkvíemt hinni
svokölluðu „absalut” einkunna-
gjöf sem gefur upplýsingar um
atriðafjöldann sem nemandinn
hefur skilað rétt á prófinu."
„Annars er þetta langt frá
því að vera einfalt mál,“ sagði
Ólafur ennfremur, „og deilurn-
ar sem upp komu vegna þessa á
vissan hátt byggðar á misskiln-
ingi. Auk þess er svolitið hæpið
að gagnrýna þessar breytingar
einar út af fyrir sig, heldur ber
að lita á málið i víðara sam-
hengi. Það má heldur ekki
gleymast, að jafnframt því sem
ráðuneytið breytir einkunna-
gjöf í þessa normalkúrfu, sem á
vissan hátt má lita á sem aukna
miðstýringu, er samræmdu
greinunum um leið fækkað í
aðeins 4. Þetta þýðir, að skól-
arnir sjálfir eru ábyrgir fyrir
einkunnagjöf i mun fleiri
greinum en áður og reyndar er
stefnt að því, að auka þessa
ábyrgð skólanna. Enn sem kom-
ið er eru þeir þó ekki tilbúnir
til að annast einkunnagjöf og
prófagerð einir sér og því rétt
halda þessari samræmingu i is-
lensku, ensku, dönsku og stærð-
fræði a.m.k. fyrst um sinn.
Annars má endalaust deila um
einkunnagjöf og þær raddir
hafa jafnvel heyrst að réttast
væri að sleppa alveg prófum og
einkunnum,'* sagði Ólafur að
lokum.
ÚTSALA
Skóverzlun
S. Waage
stendur yfir
T.d. bjóðum við:
Þessi sérstaklega skemmtilegu lungamjúku, ekta mokkasinur sem hafa m.a. þá
sérstöðu að vera með botnum, sem siglingakeppendur í Olympíuleikunum völdu.
Skinnið er m.a. meðhöndlað gegn saltvatni. Verð var kr. 6.290.- -5-30% nú kr
4.400.-.
Mikill afsláttur, allt að 60%.
Stök pör á gjafverði.
Egilsgötu 3, simi 18519.