Morgunblaðið - 08.12.1976, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. DESEMBER 1976
Hjónanna frá Fagradal minnst:
Oddný Sveinsdóttir
og Kristján N. Wiium
Frú Oddný var fædd að Brim-
nesi við Seyðisfjörð í Norður-
Múlasýslu 26. maí 1884 og andað-
ist 2. maí 1976 að heimilí frú
Guðbjargar dðttur sinnar að
Hamrahlíð 23 á Vopnafirði og
manns hennar, Magnúsar
Guðmundssonar, gjaldkera við
Kaupfðlag Vopnafjarðar. Hjá
þeim hjðnum átti Oddný heitin
lengst af mjðg öruggt og ástúðlegt
athvarf um áratugi eftir lát
marins slns.
Auk Guðbjargar áttu þau
Kristján og Oddný fjðrar dætur
aðrar, sem allar eru gefnar gððum
mönnum. Nöfn dætranna og
manna þeirra eru þessi: Svein-
björg Ingileif, ekkja eftir Stefán
Gðmundsson húsasmlðameistara,
bðrdis gift enskum bankamanni I
London, Ralph Smith að nafni,
Asta gift Hauki Snorrasyni skrif-
stofumanni og Elsa gift Astráði
Þórðarsyni múrarameistara.
Faðir Oddnýjar var Sveinn
Jónsson, sonur Jóns Steingríms-
sonar frá Gerði í Suðursveit.
Kona Sveins hét Ingileif Jónsdótt-
ir frá Bakka I Bakkafirði. Sveinn
og Ingileif bjuggu fyrst nokkur ár
á Brimnesi við Seyðisfjörð, eða til
ársins 1903, en þá fluttust þau að
Fagradal við Vopnafjörð og
keyptu þá jörð. Jörðin var rýr,
hvað landkosti snerti, og túnið
aðeins smáskiki. En Sveinn bóndi
hóf brátt jarðabætur og varð vel
ágengt sökum dugnaðar og fyrir-
hyggju. Fagridalur liggur fyrir
opnu úthafi og höfn engin, og
lending aðeins fær f einstökustu
sumarblíðum. Hins vegar voru
fiskimiðin skammt undan og gjöf-
ul, þegar gaf á sjóinn. Eyjan
Bjarnarey liggur fyrir landi, en
þar var fuglatekja, æðarvarp, sel-
veiði og hákarlaveiði, þannig að
allgóð hlunnindi fylgdu eynni.
Hjónin í Fagradal voru bæði
mjög vel greind, dugleg og ráð-
deildarsöm á alla lund, enda bún-
aðist þeim vel. Um Svein bónda
verður ekki annað sagt, en að
Heildverzlun Péturs Péturssonar.
Jólagjöfin hennar
er gjafasett frá
Desert Flower.
hann var um margt svo langt á
undan sinni samtfð að undrum
sætti. Eftir hann liggur mikið af
ljóðum og lögum, allt f ljósprent-
uðum bókum. Bókamaður var
hann mikill og lagði stund á
stjörnufræði. Margskonar fjöl-
breytt um fróðleik safnaði hann
saman og forðaði frá gleymsku.
Einstök reglusemi og atorka ein-
kenndi allt hans líf. Rithönd hans
var frábærlega fögur. Börn þeirra
hjóna voru Oddný, Kristbjörg,
gift Þórhalli Sigtryggssyni kaup-
félagsstjóra við Kaupfélag Þing-
eyinga og Andrés, nú látinn,
kvæntur Guðrúnu Halldórsdóttur
frá Kóreksstaðagerði.
Um aldamótin 1900 var skóla-
hald hér á landi bæði lftið og
lélegt. Hins vegar var það oft og
iðulega, að börn efnaðri bændaog
frá stærri heimilum, hlutu all-
góða menntun í heimahúsum.
Oddný í Fagradal var einn vetur i
kvennaskóla sem haldinn var á
Seyðisfirði um tveggja ára skeið.
Og heimili hennar hefir áreiðan-
lega orðið henni haldgóður skóli.
Frú Oddný var meðalkona á
vöxt og yfir henni var alla tíð
alveg einstök en þó látlaus reisn,
sem einungis höfðingja konur
hafa haft til að bera. Hún var
skapfestu kona og gerði sér þess
ávallt fulla grein, hvað hún vildi.
Hún var léttlynd, vel greind, gam-
ansöm og sérstaklega viðræðugóð.
Allar kvenlegar hannyrðir léku í
höndum hennar engu síður en
húsmóðurstörfin.
Þegar Oddný var rúmlega ní-
ræð, hitti ég þessa fornu vinkonu
foreldra minnna á Vopnafirði og
spilaði þá vist við hana, ásamt
tveimur konum öðrum. Við þetta
tækifæri Undraðist ég stórkost-
lega, hve vel hún bar aldurinn,
bæði andlega og lfkamlega. Þessi
samfundur var ekkert samkvæmi
aldraðra með úr sér gengin skiln-
ingarvit. Vistin var spiluð með
miklu fjöri, kímni og gamansemi.
Sólóar voru sagðar, bæði heilar og
hálfar, og nfræða konan lét hvergi
hlut sinn með hraðann í spila-
mennskunni. Og hún skartaði í
upphlut, eins og ung kona að
hætti heldri kvenna.
Kristján maður Oddnýjar var
fæddur 24. apríl 1881 í Njarðvík
við Borgarfjörð eystri. Faðir hans
hét Niels Jónsson og var trésmið-
KASSETTU VIÐTÆKI
VBP ■ I ■ ■ — ■ FM/MW/LW
FM/MW/LW
Innbyggður hljóðnemi.
Sjálfvirkur upptökustyrkur.
Verð kr. 30.900.-
3 ára ábyrgð

laugavegi 89 13008
ur. Kona hans hét Kristfn Marfa
Jónsdóttir fræðimanns f Njarð-
vík. Kristfn Marfa létzt af barns-
förum, þegar hún fæddi Kristján.
Eftir lát konunnar bjó Niels
áfram í Njarðvfk. Niels var þjóð-
hagasmiður og lágu eftir hann
margir og góðir gripir af ýmsu
tægi. Ennfremur smfðaði hann
nokkrar kirkjur á Austurlandi og
jafnvel vfðar. Þótti hann i öllu
dugandi maður. Niels kvæntist
aftur og átti með seinni konunni
þrjú börn. Af trésmfðunum mun
Niels hafa þótt tekjurnar litlar.
Brá hann þvf á það ráð að þessara
tíma hætti að flytja til Vestur-
heims og fór einn í bili, en konan
og börnin urðu eftir I Njarðvík.
Heimildir skortir um það, hversu
lengi Niels var einn fyrir vestan.
En áður en langur tími leið skrif-
aði hann konunni og lagði svo
fyrir, að hún kæmi til sín með alla
fjölskylduna. Eftir þessu að
dæma hefir honum vegnað vel i
nýja landinu.
Þegar Niels flutti vestur tók
hann upp ættarnafnið Wium, en
það nafn var alkunnugt um Aust-
urland. Og þegar hann skrifaði
Kristjáni syni sínum af fyrra
hjónabandi, skrifaði hann dreng-
inn Wfum. Niels lagði svo fyrir,
að Kristján kæmi með stjúpu
sinni og hét honum nýju reiðhjóli,
ef hann kæmi. En af vesturför
drengsins varð þó aldrei af orsök-
um, er nú skal greina: Þegar við
fæðingu var litli snáðinn tekinn í
fóstur af hjónunum Guðrúnu
Sveinsdóttur, ættaðri frá
Mývatni, og Birni Einarssyni á
Kóreksstöðum í Hjaltastaðaþing-
há f Norður-Múlasýslu. Þessi hjón
voru föðuramma og afi undirrit-
aðs. Og enda þött mér sé málið
þetta skylt, eru fyrir því allra
bestu heimildir, að alllöngu fyrir
og um aldamótin 1900-og um þau,
var Kóreksstaðaheimilið talið ris-
mikið, ef ekki rismest á öllu
Fljótsdalshéraði og þótt víðar
væri farið. Er hér átt við bústofn-
inn allan, sem var geypimikill,
fólksfjöldann, góða greind hús-
bændanna, hjartahlýju, gestrisni
og höfðingsbrag. Guðrækni og
góðir siðir voru þarna í heiðri
hafðir. Á þessu heimili var
Kristján Wfum upp alinn nær
óslitið fram um tuttugu og fimm
ára aldur. Þau afi minn og amma
áttu fjóra syni: Einar, Svein, Hall-
dór og Hall. Allir voru þeir
nokkru eldri en Kristján. Engu að
siður tókst snemma með þessum
fimmmenningum mjög innilegt
fóstbræðralag, sem entist með
órofa vináttu og tryggð til æviloka
hvers um sig. Þegar flytja átti
Kristján til skips í veg fyrir
vesturfaraskipið, sem statt var á
Seyðisfirði með stjúpu og hálf-
systkini unga drengsins, er það í
minnum haft, að á leiðinni lagði
snáðinn þrisvar til stroks í átt til
Kóreksstaða. Þetta strok varð til
þess, að fylgdarmaðurinn sá sér
ekki annað fært, en láta að vilja
drengsins. Þessi löngu liðna saga
talar sínu máli og þarf engra skýr-
inga.
Amma mín og afi urðu bæði
háöldruð. Man ég vel eftir þeim
alla tíð frá því að ég var á þriðja
ári. Síðustu æviárin hafði afi
minn litla fótavist og loks enga.
Kom þá í hlut Kristjáns að hlúa að
gamla manninum, en það gerði
hann af mikilli ástúð og natni, svo
að afa minn vildi t.d engan annan
láta búa um sig daglega. Þetta
segir lfka sitt.
Þeir Kóreksstaðabræður voru
allir vinsælir og það að verðleik-
um. En í þessu efni varð fóstur-
sonurinn enginn eftirbátur, eins
og ráða má af þvi, sem að framan
er sagt. Kristján varð mér
snemma minnisstæður allt frá
fjögurra ára aldri. En eftir þetta
áttum við eftir að kynnast mikið.
Kristján Wfum unni af heilum
huga öllu, sem var gott, fagurt og
göfugt. Hann var mikill bókamað-
ur og átti gott bókasafn og úrval
vandaðra tfmarita. Hann var mjög
góðum gáfum gæddur, fróður og
viðlesinn, en forðaðist að lesa
nema allra beztu bækur, en hon-
um bauð við öllum ruslbókmennt-
um. Hann studdi öll góð málefni
með ráðum og dáð í hvivetna. öll
góðgerðastarfsemi var honum
hjartfólgin og I blóð borin. Hann
var bindindismaður á vin og
tóbak alla ævi og lagði þeim mál-
um öflugt lið, hvenær sem tæki-