Morgunblaðið - 19.01.1977, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. JANÚAR 1977
Lesefni og
sjálfsákvörð-
unarréttur
Fróölegl var að hlýða
á bollaleggingar Örlygs
Hálfdánarsonar bókaút-
gefanda og Árna
Bergmanns blaðamanns
I Sjónvarpinu nýverið
um bókaútgáfu f land-
inu. Þar gægðist fram
það sjónarmið hjá þeim
sfðarnefnda, að bókaút-
gáfur skyldu sækja
undir opinbert eftirlit
með val útgáfuefnis
a.m.k. við vissar
kringumstæður. Þetta
marxíska sjónarmið
byggist á þvf viðhorfi
m.a., að almenningur,
sem hingað til hefur
haft sjálfdæmi um les-
efni sitt, sé ekki dóm-
bær á ágæti bókmennta,
heldur þurfi til að koma
„vitsmunir" og „smekk-
ur“ ofan frá. Þetta er
gamalkunnur rök-
stuðningur fyrir rit-
skoðun af því tagi, er
tfðkast í þvf stjórnkerfi,
sem kennt hefur verið
við „alræði“ og óþarfi
er að gera frekari grein
fyrir, svo mjög sem
árekstrar þess við ýmsa
lista- og menntamenn
hafa komið við sögu
undanfarið.
Ljóð í lífi
þjóðar
Eitt af því sem Árni
færði fram, máli sínu
til stuðnings, var það,
að Ijóð ættu ógreiðan
aðgang að almenningi í
dag. 1 kjölfar þessarar
fullyrðingar birti Böðv-
ar Guðmundsson grein í
Þjóðviljanum, þar sem
hann gerir grein fyrir
samskiptum við bókaút-
gáfufyrirtækið Mál og
menningu, sem Árni
Bergmann þekkir ef-
laust deili á. Þar kemur
fram að þetta, stundum
kallaða róttæka útgáfu-
félag, neitaði að gefa út
Ijóð Guðmundar heitins
Böðvarssonar (sem sögð
voru andvitsmunaleg).
Annað útgáfufélag, háð
„markaðslögmálum",
hafi þá komið til skjal-
anna, og Ijóðin verð-
skuldaðar móttökur al-
mennings.
Ljóðabækur seljast
að víu mismunandi
vel, eins og aðrar bæk-
ur, enda mismunandi
að gæðum. Á undan-
förnum árum hafa þó
nokkrar Ijóðabækur
selst gjörsamlega upp.
Sem dæmi um Ijóðabók,
sem almenningur tók
opnum örmum, má
nefna Ljóð Jóns frá
Ljárskógum, er út kom
fyrir síðustu jól og fékk
frábærar viðtökur.
Fjölda annarra dæma
mætti nefna. Hitt er svo
annað mál að gagnstæð
dæmi má einnig tína til.
En bezt fer á því að
hver og einn ráðo því
hér eftir sem hingað til
hvers konar bókmennt-
ir hann kaupir eða fær í
bókasöfnum og les. Og
Ijóðið verður áfram
hluti af Iffi þessarar
þjóðar — og sjálfsagt er
að hvetja fólk til að
njóta þess, sem yngri
höfundar hafa að bjóða
f Ijóðagerð.
Neðanjarðar-
listamenn
Frá því var skýrt í
fréttum í gær, að
sovézka lögreglan hefði
meinað nokkrum kunn-
um listamönnum að
mæta við setningu
„óopinberrar sýningar"
í Lenfngrad, sem opnuð
var í fyrradag. Einnig
kom lögreglan í veg fyr-
ir, að nafngreindir lista-
menn fengju að taka
þátt f þessari sýningu,
sem halda átti f einka-
íbúð. Margir, þar á með-
al hinn kunni listmálari
Oskar Rabin, voru
handteknir og færðir til
yfirheyrslu. Lögreglan I
bar því við, að sýning i
þessi væri til ágóða fyr- I
ir Amnesty Internation- i
al, alþjóðleg samtök til I
baráttu fyrir mannrétt- |
indum og til hjálpar !
pólitfskum föngum, i
enda þótt aðgangur að I
sýngunni væri ókeypis, |
að sögn Natasja I
Kasarinovu, húsráð- |
anda sýningarfbúðar. !
Þetta dæmi, sem hér I
hefur verið nefnt, er '
dæmigert fyrir „rit- I
skoðunarþjóðfélagið", '
þó „neðanjarðarlista- I
rnenn" hafi notið öllu '
meira frelsis undanfar- I
ið en áður í Sovét-
rfkjunum, eða ekki jafn I
algjörs eftirlits.
Engin ástæða er til að I
ætla að róttæk öfl hér á
landi stefni viljandi f |
beina listfjötra. Því er
a.m.k. erfitt að trúa. |
Hinsvegar vekur það
ugg, er ritskoðunar- |
sjónarmið skjóta upp
kolli, jafnvel undir því |
yfirskini, að nauðsyn-
legt sé að hafa „vit“ fyr- |
ir sauðsvörtum
almúganum! Einhver
takmörk þarf að vísu að
setja fyrir útgáfu |
hreins sora og siðspill-
andi efnis, enda gert. |
En bókaútgáfa þarf að .
vera sem frjálsust, ef |
vcl á að vera. Og ekkert .
er eðlilegra en að hún |
nái yfir allbreitt svið, i
enda „smekkur" fólks I
margbreytilegur. Og i
ekki verður annað séð I
en íslenzkir bókaútgef- |
endur hafi yfirleitt I
staðið sig vel í starfi |
sfnu, þó sjálfsagt megi
enn betur gcra á þeim |
vettvangi sem öðrum.
Yfirvídd
Svört stígvél úr
mjúku leðri
Verð 13.900,-
Póstsendum
Skósel,
Laugaveg i 60
sími 21270
Fré NA V/MOR, Pól/andi
Tveggja þilfara línuveiðarar, neta og togskip
Helztu mál: lengd 32.50, breidd 7.60, dýpt frá efra þilfari 5.70.
Byggð í klassa + 1 A1 Norsk Veritas úthafsísklassa "C".
íbúðir fyrir 15menn. Fiskilest 185rúmm. Frystilest 19rúmm.
Aðalvél MWM 81 0 hp á 750 snún. Tvær hjálparvélar 70 KVA 3x380 v.
Háþrýstidekkbúnaður frá Karmöy Mek. Verksted.
Fullkomnustu fiskileitar-, siglinga- og fjarskiptatæki.
Verð mjög hagstætt og afgreiðslutími stuttur,
samskonar skip eru í smlðum hjá Navimor fyrir Færeyinga.
Leitið nánari upplýsinga
GUNNAR FRIÐRIKSSON
Garðastræti 6
s. 15401. 16341
EF ÞAÐ ER FRÉTT-
NÆMTÞÁERÞAÐÍ
MORGUNBLAÐINU