Morgunblaðið - 19.01.1977, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. JANUAR 1977
pínrgmtiMaliíílí
Útgefandi
Framkvaemdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald 1100.00
í lausasölu 60
hf. Árvakur, Reykjavfk.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen.
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni GarSar Kristinsson.
Aðalstræti 6. slmi 10100.
Aðalstræti 6. slmi 22480.
kr. ð mðnuSi innanlands.
.00 kr. eintakiS.
Verður áfram-
haldandi efna-
hagsbati tryggður?
AthyglisverS batamerki
komu í Ijós I flestum
þáttum efnahagsmála
þjóðarinnar á liðnu
ári. Þau sögðu til sin i
rikisfjármálum með halla-
lausum rtkisbúskap. í fyrsta
sinn um árabil, stöðvun á
skuldaaukningu rikissjóðs á
heildina litið og stöðvun á
vexti rfkisútgjalda F hlutfalli
við þjóðartekjur. Þau sögðu
ennfremur til sín í hjöðnum
viðskiptahalla við aðrar þjóð-
ir, sem verið hafði um 12% af
heildarútflutningi á árunum
1974 og 1975, en fór niður i
tæp 4% á liðnu ári. Þau
sögðu ennfremur til sín F
minni verðbólguvexti, en
vöxtur hennar komst upp F
um 53% á árinu 1974, en
varð um 30% 1976. Sá
árangur varð að vFsu verulega
minni en vonir stóðu til, sem
kallar á frekara samstarf
þjóðfélagsstéttanna til við-
náms á þeim vettvangi. Loks
sögðu þessi batamerki til sFn F
bættri gjaldeyrisstöðu, þó að
hún sé enn neikvæð.
Miðað við gengi F árslok
1976 rýrnaði nettógjaldeyris-
staða okkar um 16,4 mill-
jarða á árunum 1974 og
1975: rúmlega 10 milljarða á
árinu 1974 og 6,2 milljarða á
árinu 1975. Hins vegar skán-
aði nettógjaldeyrisstaða okk-
ar á árinu 1976 um 3,4 mill-
jarða, miðað við sama gengi.
Þrátt fyrir þennan verulega
bata er nettóstaðan enn nei-
kvæð um 430 milljónir
króna. Gjaldeyrisforðinn
ásamt nettóstöðu viðskipta-
bankanna er þvi nánast ( lág-
marki þess, sem nauðsynlegt
er til að tryggja eðlileg gjald
eyrisviðskipti, eða sem svarar
almennum vöruinnflutningi F
hálfan þriðja mánuð.
Tæmandi upplýsingar um
alla þætti greiðslujafnaðar
liggja enn ekki fyrir. Ætla má
að erlendar lántökur hafi
numið alls um 20 milljörðum
króna. Að frádregnum endur-
greiðslum á erlendum lánum
á árinu nema þær um 12
milljörðum króna. Framan-
greindar tölur um breytingu á
gjaldeyrisstöðu og hreyfingu
langtFmalána benda til þess,
að fyrri áætlanir um 8,8 mill-
jarða viðskiptahalla séu ná-
lægt lagi, en það er þriðjung-
ur hallans frá árinu áður.
Sá árangur, sem hér hefur
verið gerður að umtalsefni,
sýnir, að þjóðin er á réttri
braut út úr þeim efnahags-
erfiðleikum og þvi sjálfskap-
arviti, sem á rætur að rekja til
vinstri stjórnar áranna og al-
þjóðlegrar efnahagskreppu.
Þessi efnahagsbati stendur
hins vegar ekki það traustum
fótum, enn sem komið er, að
þjóðin geti slakað á rFkjandi
aðhaldsaðgerðum. Þvert á
móti þarf að efla þær, þann
veg, að við glutrum þvF ekki
niður, er áunnizt hefur, og
náum enn frekar árangri i
hjöðnun verðbólgu og við-
skiptahalla. Jafnframt þarf að
sigla áfram milli skers og
báru F aðhaldsaðgerðum, svo
sem gert hefur verið, til að
tryggja atvinnuöryggi um
gjörvallt landið. Til þess að
það takist þarf viðtækt sam-
starf rtkisvalds, stjórnunar
peningamála F landinu og
aðila vinnumarkaðarins. En
hér er um sameiginlegt hags-
munamál allra þjóðfélags-
þegnanna að ræða, að skapa
jafnvægi F efnahagslffi þjóðar-
innar, hagstæðan viðskipta-
jöfnuð út á við, atvinnuör-
yggi. hjöðnun verðbólgu og
aukna verðmætasköpun F
þjóðarbúinu, sem allt eru
forsendur nýrrar sóknar til
bættra Iffskjara þjóðarinnar.
Deilur um keisarans skegg
mega ekki sundra samstöðu
þjóðarinnar F þvF sameigin-
lega markmiði. Við verðum
sjálf, nú sem endranær, okk-
ar eigin gæfu — eða ógæfu
— smiðir F þessu efni. Árið
1977 kann að verða úrslitaár
F þessu efni, hvern veg okkur
til tekst að tryggja efnahags-
legt sjálfstæði þjóðarinnar og
treysta stmældir almennrar
framtiðarvelmegunar f þjóð-
félaginu.
Innlán meiri en útlán
að er eftirtektarvert, að á
árinu 1976 jókst inn-
streymi fjár F bankakerfi
landsins meir en útstreymið.
Innlánsaukning þess nam
32,6% á árinu 1976, en var
28,3% á árinu 1975. Aukn
ingin er einkum talin stafa af
hinu nýja vaxtaaukareikn-
ingskerfi, en F árslok höfðu
safnazt um 8.6 milljarðar á
vaxtaaukareikning
bankanna.
Útlán bankanna jukust
hins vegar um 12.6 milljarða
eða um 25,8% á móti 27.2%
árið á undan. Stefnt hafði
verið að þvF að útlánaaukning
bankanna færi ekki yfir 20%
á árinu. Farið var um 6%
fram úr þeirri áætlun. En á
móti kom hagstæðari þróun
spariinnlána en reiknað var
með. Sæmilegt jafnvægi er
þvF talið F heildarviðskiptum
bankanna á liðnu ári.
BÚNAÐARSAMBAND Kjalarnes
þings boðaði sl. laugardag til al-
menns bændafundar um kjara- og
afurðasölumál bænda I Félagsheimil-
inu Fólkvangi. Auk bænda úr Kjósar-
sýslu voru saman komnir é fundinum
alifugla- og svlnabændur vlðs vegar
a8 af landinu þvl fundurinn var sér-
staklega helgaSur málefnum ali-
fugla- og svlnabænda en sú breyting
hefur orðið á undanförnum árum á
starfsvæSi BúnaSarsambandsins. a8
hefSbundnu búgreinarnar, kúa- og
sauSf járbúskapur, hafa I vaxandi
mæli vikiS fyrir ýmsum aukabúgrein-
um, sem svo hafa veriS nefndar, s.s.
alifugla- og svlnarækt. Á fundinum
kom fram, aS veruleg offramleiSsla
er um þessar mundir á eggjum og
töldu fundarmenn aS þar væri ekki
slst um aS kenna ófullkomnu sölu-
og dreif ingarkerf i. Þá ályktaSi
fundurinn aS opinber fyrirgreiSsla
ætti ekki aS verka hvetjandi til stór-
rekstrar innan neinnar búgreinar I
landinu.
Á fundinum fluttu framsöguerindi
Halldór E. SigurSsson, landbúnaSar-
ráSherra, Gunnar GuSbjartsson. for-
maSur Stéttarsambands bænda, og
Stefán Pálsson. framkvæmdastjóri
Stofnlánadeildar landbúnaSarins. Af
hálfu BúnaSarsambands Kjalarnes-
þings flutti framsöguerindi Páll
Ólafsson I Brautarholti en hann
stýrSi einnig fundinum ásamt Ólafi
Andréssyni I Sogni. Fundarritarar
voru þeir Gunnar SigurSsson, Tinda-
stöðum, og Magnús Sigsteinsson,
BlikastöSum. Er Páll Ólafsson hafSi
sett fundinn voru flutt framsögu
erindi.
Samdráttur F
búvörusölunni
mesta áhyggjuefnið
Gunnar Guðbjartsson hóf mál sitt
með þvt að minna á, að 30 ár væru nú
liðin frá setningu laga um Framleiðslu-
ráð landbúnaðarins og samningu
fyrsta verðlagsgrundvallar land-
búnaðarins Á þessum tlma hefði
bústærðin tvöfaldast og afurðamagnið
hefði aukist um 30%. Þessi fram-
leiðsluaukning hefði þó ekki orðið til
þess að bændur fengju hlutfallslega
hærri tekjur, heldur hefði þessi fram-
leiðniaukning einungis komið neytend-
um til góða. Gunnar sagði, að hlutur
vinnulauna bóndans og fjölskyldu
hans I brúttótekjum búsins hefði
lækkað úr 85% I 45% og væri það
afleiðing aukinnar tækni og breyttra
búskaparhátta.
— Samdráttur I sölu landbúnaðar-
vara innanlands á sl ári er að mlnum
dómi eitt mesta áhyggjuefni bænda-
samtakanna I dag, sagði Gunnar. Fram
kom hjá honum, að I fyrra dróst sala á
mjólk saman um 4% en framleiðslan
var áþekk og árið áður Sala á dilka-
kjöti dróst saman á slðasta ári um milli
7 og 8%. Meðal ástæðna fyrir þessari
þróun nefndi Gunnar að verð búvöru
til neytenda hefði hækkað meir en verð
til framleiðenda og kæmu þar til áhrif
niðurgreiðslna og söluskatts Gunnar
sagði, að gæta þyrfti að I hvaða átt
stefndi vegna hækkunar á kostnaði við
vinnslu og sölu landbúnaðarafurða,
þannig hefði slátur- og heildsölu-
kostnaður kindakjöts hækkað um 40%
milli áranna 1 975 og 1 976
Opinber fyrir-
greiðsla hvetji
ekki til stór-
rekstrar í
neinni búgrein
Um aukabúgreinarnar sagði Gunnar,
að afurðir þeirra hefðu allar verið inni I
verðlagsgrundvellinum 1 94 7 en hefðu
smám saman verið teknar út úr honum
og nú síðast kartöflur I haust. Sérstök
verðskráning hefði I haust verið tekin
upp á kartöflum og folaldakjöti en
vafasamt væri að þessi verðskráning
væri I samræmi við ákvæði laga. Til að
hægt væri að verðleggja aukaafurð-
irnar þyrfti að liggja til grundvallar
verðlagsgrundvöllur, þe yfirlit yfir
framleiðslukostnað við þessar vörur.
Sagði Gunnar það skoðun slna, að
vafasamt væri að komist yrði hjá því að
taka upp verðlagningu á svlna- og
alifuglaafurðum en grundvallaratriði til
að sllkt yrði hægt væri að framleiðend-
ur þessara vara hefðu með sér sterk
sölusamtök I llkingu við Grænmetis-
verslun landbúnaðarins og Sölufélag
garðyrkjumanna.
Hvað snerti eggjaframleiðsluna.
sagði Gunnar, að menn mættu ekki
gleyma þvl, að á sama tlma og kvartað
væri undan offramleiðslu, væru flutt
egg til landsins en það er fyrir Kefla-
vlkurflugvöll Sagði Gunnar að þennan
markað ættu Islenskir bændur að fá en
til þess að svo gæti orðið þyrfti að taka
upp stranga heilbrigðisskoðun og
flokkun á eggjunum. — Það er Ijóst að
ef heldur áfram með þvi móti, sem nú
er, að hver bjóði niður verð fyrir
öðrum, getur hænsnaræktin ekki
gengið til frambúðar, sagði Gunnar.
Að siðustu gerði Gunnar að umtals-
efni afurðalán landbúnaðarins og
sagði. að þar væri breytinga þörf Það
væri rétt að sláturleyfishafar gætu ekki
allir náð þvl marki að greiða 75% af
afurðaverðinu til framleiðenda við inn-
legg enda væri á takmörkunum að
lánafyrirgreiðslan ein sér gæti gert
sláturleyfishöfum sllkt kleift Gunnar
sagði, að mjólkurbúin fengju ekki aðra
opinbera lánafyrirgreiðslu en afurðalán
út á birgðir Það væri hins vegar eðli-
leg krafa að bændur fengju 90% af
vöruverðinu við innlegg en til þess
yrðu mjólkurbúin að fá aukna lánafyrir-
greiðslu, þvl þau þyrftu að hafa eitt-
hvert rekstrarfé
— Það, að bændur hafa ekki náð
umsömdum launum, hefur ekki slst
verið vegna þess að hlutur launa þeirra
I brúttótekjum búsins hefur farið
minnkandi og þegar dráttur verður á
uppgjöri til þeirra kemur það niður á
launum þeirra, sagði Gunnar að lok-
um.
1800 milljónir
til ráðstöf unar hjá
stofnlánadeild f ár
Stefán Pálsson gerði grein fyrir lán-
veitingum Stofnlánadeildar land-
búnaðarins til hinna svokölluðu auka-
búgreina og sagði að frá árinu 1970
hefðu lánveitingar til svlna- og alifugla-
ræktar orðið hlutfallslega mestar árið
1973 eða 3% af heildarútlánum
deildarinnar Á árinu 1976 lánaði
deildin alls 153 7 milljónir króna og
þar af fóru 14,8 millj. til minkaræktar,
l, 3 millj. til svlnaræktar, 1 9,5 millj. til
hænsnaræktar, 10,5 millj. til fiski-
ræktar og 1 6,3 til gróðurhúsa.
Stofnlánadeildin hefur átt við nokkra
erfiðleika að etja á slðustu árum vegna
kostnaðar, sem deildin hefur orðið að
bera af teknum lánum umfram tekjur af
veittum lánum Á árinu 1976 varð
deildin að taka á sig 295 milljónir
króna af þessum sökum. Landbúnaðar-
ráðherra skipaði á sl sumri nefnd til að
endurskoða lög stofnlánadeildarinnar
m. a með þessa erfiðleika deildarinnar
I huga og greindi Stefán frá starfi
nefndarinnar og tillögum hennar, sem
nú eru til umfjöllunar hjá rlkisstjórn-
inni Nefndin komst að þeirri niður-
stöðu, að gagnvart neytendum væri
sama hvort vextir á útlánum deildar-
innar yrðu hækkaðir eða tekið upp
sérstakt verðjöfnunargjald. sem næmi
1% á verði búvöru við sölu hennar til
neytenda Hins vegar taldi nefndin ekki
fært að hækka vexti á útlánunum, þvl
sllkt hefði aðeins I för með sér aðstöðu-
mun hjá bændum vegna mismunandi
byggingartlma húsakosts á jörðum. í
tillögum nefndarinnar, sem nú liggja
fyrir rlkisstjórninni, er þvl gert ráð fyrir,
að lagt verði 1% verðjöfnunargjald á
búvöru við sötu til neytenda og gefi
þetta gjald af sér 200 milljónir króna I
tekjur, sem fari til að mæta kostnaði
deildarinnar vegna lántöku.
Stefán sagði, að á árinu 1 976 hefðu
verið samþykktar nokkrar takmarkanir
á útlánum deildarinnar og væri nú ekki
lánað til stærri fjósa en fyrir 35 kýr,
500 kinda fjárhús. hænsnahúsa fyrir
4000 hænur og svlnahúsa fyrir 30
gyltur Sagði Stefán að þessar reglur
hefðu verið teknar upp ma með
neysluþörf landamanna I huga og auk
þess yrði að svara þeirri spurningu
hvort viðhalda ætti byggð I landinu
eða framleiða búvörur fyrir landsmenn
á örfáum stórum búum.
Að slðustu sagði Stefán, að hann
ættí von á því, að deildin hefði til
ráðstöfunar um 1800 milljónir króna á
þessu ári og miðað við þær lánsum-
sóknir, sem lægju fyrír. ætti að verða
hægt að sinna öllum brýnum verkefn-
um. Stefán sagði að óþolandi væri að
ekki greiddu allir framleiðendur búvöru
lögboðin gjöld til Stofnlánadeildar
Greiðsla á þessum gjöldum væri laga-
skylda og það væri þvl einfaldlega brot
á lögum, ef bændur greiddu ekki til
deildarinnar.
Bændur á
óþurrkasvæðunum
töpuðu 1350millj.
Halldór E. Sigurðsson rakti nokkuð
afkomu þjóðarbúsins á sl ári og horfur
á nýbyrjuðu ári. Sagði Halldór að allar
stéttir hefðu orðið að búa við lakari kjör
á slðustu árum vegna erfiðs árferðis.
Hvað bændur snerti gæti sexmanna-
nefnd ekki tekið tillit til þess hvernig
veðráttu yrði háttaðá þvl tlmabili. sem
verðlagning nefndarinnar ætti að gilda
Tekjur bænda á árabilinu 1970—'75.
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. JANUAR 1977
17
Á bændafundinum F
Fólkvangi á laugardag
voru saman komnir
auk bænda á félags-
svæði Búnaðarsam-
bands Kjalarnesþings,
alifugla- og svfna-
bændur viðs vegar að
af landinu. Þessi
mynd sýnir hluta
fundarmanna. Ljósm.
Mbl. t.g.
sagði Halidór að hefðu farið batnandi
Óþurrkarnir í sumar og fyrrasumar
hefðu ekki síst orðið til að skapa þann
fjárhagsvanda, sem nú væri við aðetja
hjá-bændum. Nefndi ráðherrann í því
saitibandi, að áætla mætti að bændur
á óþurrkasvæðunum sunnan- og vest-
anlands og á Vestfjörðum hefðu orðið
fyrir 1350 milljón króna tapi vegna
skerts fóðurgildis heyja frá sl. sumri.
Fóðurgildi heyjanna yrðu bændur nú
að bæta upp með kaupum á fóðurbæti
Ráðherra sagðist ekki gera ráð fyrir,
að til neinna erfiðleika kæmi á þessu
ári vegna greiðslna á útffutningsbót-
um, þar sem upphæð þeirra í fjárlög-
um nú væri töluvert hærri en í fyrra
Fram kom hjá Halldóri, að nefnd undir
forystu hagstofustjóra ynni nú að því
að kanna möguleika á breytingum á
niðurgreiðslum og söluskatti á land-
búnaðarvörum en um hugsanlegar nið-
urstöður þess starfs sagðist ráðherrann
ekki geta fullyrt. Halldór sagði þaðsína
skoðun að nauðsynlegt væri að afurða-
lán landbúnaðarins gerðu sláturleyfis-
höfum kleift að greiða 90% af innleggi
framleiðenda strax við innlegg, en til
þess að því marki yrði náð þyrfti að
auka bæði afurða- og rekstrarlán land-
búnaðarins. Sagði Halldór að þessi
málefni hefðu meðal annars verið
rædd við seðlabankastjóra
Landbúnaðarráðherra ræddi að lok-
um nokkuð um útflutning á landbún-
aðarvörum og sagði það trú sína að
útflutningsbætur yrðu ekki lagðar nið-
ur og íslendingar þyrftu að vinna betur
að markaðsöflun fyrir landbúnaðaraf-
urðir sínar. Sagðist ráðherrann óttast
hversu mjög íslendingar hefðu bundið
sig við Norðurlandamarkað Þar þyrfti
að sækja á fleiri mið.
Sölukerfi eggja
framleiðenda byggt
á frumskógalögmálinu
Páll Ólafsson, Brautarholti, sagði að
Ijóst væri að á tveimur sfðustu árum
hefði efnahagur fslenskra bænda sigið
Páll Ólafsson setur fundinn.
töluvert á ógæfuhliðina. Að hluta væri
þetta afleiðing almennra efnahagserfið-
leika en ýmislegt augljóst ranglæti
þyrfti þó að leiðrétta. Bent hefði verið á
augljóst ranglæti við útreikninga launa
bóndans og þá vaknaði sú spurning
hvort lögin um Framleiðsluráð land-
búnaðarins væru nothæf til að tryggja
bændum laun til jafns við aðrar stéttir.
Sagði Páll að lögin tryggðu nú kaup-
endum landbúnaðarvöru allarr hagnað-
inn af aukinni framleiðslu, sem orðið
hefði til vegna meiri tækni og meira
vinnuálags bóndans.
Sagði Páll að vegna aukinnar ein-
hæfingar búanna og mismunandi
hraða á tæknivæðingu væri núverandi
aðferð til ákvörðun á launum bóndans
orðin úrelt Þannig hefði skapast mis-
ræmi f tekjum sauðfjárbænda og kúa-
bænda — misræmi, sem ekki er sann-
gjarnt Páll tók fram að þetta atriði væri
á valdi bænda sjálfra að leiðrétta og
það yrðu þeir að gera nú þegar.
Minnti Páll á, að mikil breyting hefði
orðið á landbúnaðarframleiðslu í Gull-
bringu- og Kjósarsýslu frá því að svæð-
ið var aðalmjólkurframleiðslusvæði fyr-
ir Reykvíkinga yfir í hænsna- og svína-
rækt. Um afurðasölumál landbúnaðar-
ins sagði Páll, að Ijóst væri að ýmsir
þættir þeirra væru bændum til skamm-
ar og stéttinni til ávirðingar og nefndi
hann í þvf sambandi útflutningsbætur.
Um eggjaframleiðsluna sagði Páll, að
þar væri um algjöra ringulreið að
ræða Sölukerfi eggjaframleiðenda
byggist nánast á frumskógarlögmál-
inu. Sá, sem er sterkari, lifir en sá
minni deyr og þetta ástand, sagði Páll,
að kaupmenn hefðu nú notfært sér og
þvingað verð á eggjum langt niður fyrir
framleiðslukostnað Þarna þyrfti að
verða breyting á og eggjaframleiðend-
ur yrðu sjálfir að hafa um það forystu
að koma þessum málum í lag.
Páll gerði nokkuð að umtalsefni inn-
flutning fóðurinnflytjenda á kjarnfóðri
og sagði að bændur væru notaðir sem
tilraunadýr, og látnir bera sjálfir
kostnaðinn ef illa færi, þegar fóður-
blöndunarfyrirtækin eru að gera breyt-
ingar á fóðurblöndum sínum. Þá taldi
Páll að rangt væri að farið við upp-
byggingu á innlendri fóðurframleiðslu
með því að stuðlað væri að stórfram-
leiðslu á vegum rlkisins, sem bændur
gætu ekki staðið í samkeppni við, vildu
þeir koma upp eigin fóðurframleiðslu.
Alifugla- og svfna-
rækt á mörkum
iðnaðar
Gunnar Bjarnason, alifugla- og
svínaræktarráðunautur Búnaðarfélags
íslands, sagði að vandinn, sem við
væri að etja, væri að koma alifugla- og
svínaræktinni inn í þá landbúnaðar-
stefnu sem nú væri fylgt hér. Þessar
búgreinar væru á mörkum þess að
vera iðnaður frekar en landbúnaður og
segja mætti að eggjaframleiðsla væri í
einstaka tilvikum orðinn stóriðnaður
hér á landi. Búgreinarnar alifugla- og
svlnarækt væri hægt að reka að mestu
óháð jarðnæði og þar með óháð þeim
viðhorfum sem rfktu innan framleiðslu
hinna hefðbundnu búgreina, sauðfjár-
ræktar og kúabúskapar. Sagði Gunnar
að meðal annars af þessum orsökum
væri erfitt að ræða málefni þessara
búgreina innan bændasamtakanna.
Gunnar sagði að nú væri mikið talað
um að koma þyrfti skipulagi á sölu- og
framleiðslumál eggjaframleiðenda og l
sjálfu sér gætu svína- og alifuglabænd-
ur farið inn á það sölukerfi, sem þegar
Halldór E. Sigurðsson, land-
búnaðarráðherra, F ræðustól.
Til hliðar Páll Ólafsson, næst
ræðustól, þá Ólafur Andrés-
son, Gunnar Sigurðsson,
Magnús Sigsteinsson, Stefán
Pálsson og Gunnar Guð-
bjartsson.
væri til staðar hjá öðrum búvörufram-
leiðendum en Gunnar sagðist ekki hafa
séð að það kerfi .væri í raun betra en
það sem eggjaframleiðendur byggju
nú við Gunnar sagði, að markaðurinn
á hverjum tíma ætti að vera það, sem
takmarkaði framleiðsluna, en vandinn
væri að sjá svo um að út í þessa
framleiðslugrein færu ekki fleiri en
gætu lifað af henni.
Hvað varðaði innlendar rannsóknir á
framleiðslukostnaði alifugla- og svlna-
afurða. sagði Gunnar, að til staðar
væru erlendar rannsóknir, s.s. I Dan-
mörku, á þessu sviði. sem nota mætti
til að byggja upp verðlagsgrundvöll.
Varðandi útlánareglur Stofnlána-
deildarinnar sagði Gunnar, að 4000
hænsna bú væri lltið bú og einungis I
samræmi við þá landbúnaðarstefnu.
sem hér væri rekin og væri með réttu
ekki annaðen byggðavernd
Hvenær fær Fram-
leiðsluráð að vita
um útflutninginn
Ferdinand Ferdinandsson, ráðunaut-
ur, Lykkju, vitnaði til þeirrar sam-
þykktar aðalfundar Búnaðarsambands
Kjalarnesþings að bændur væru ekki
látnir greiða vanreiknaðan sölu- og
vinnslukostnað af launum sínum. Bar
Ferdinand fram þá fyrirspurn, hvort
Framleiðsluráð landbúnaðarins fengi
ekki upplýsingar um þær landbúnaðar-
vörur sem til stæði að flytja úr landi?
Vitnaði hann I þessu sambandi til út-
flutnings á undanrennudufti á sl.
hausti Á sama tíma og þetta undan-
rennuduft væri flutt úr landi væri yfir-
vofandi skortur á ungnautakjöti en
undanrennuduftið væri einmitt eitt
besta fóður, sem hægt væri að fá til
eldis á kálfum Sagði Ferdinand, að
fyrir um 10 árum hefðu ráðunautar
haft í frammi nokkra gagnrýni á land-
búnaðarstefnuna en þaggað hefði verið
niður í þeim, en nú væri Ijóst að grlpa
þyrfti til einhverra aðgerða og leiðrétta
ýmislegt, sem ekki hefur farið á þann
veg, sem ákjósanlegast hefði verið Þá
gagnrýndi Ferdinand hversu seint láns-
loforð Stofnlánadeildar I fyrra hefðu
borist bændum.
Oddur Andrésson, Neðra-Hálsi, bar
fram nokkrar fyrirspurnir.
Spurði Oddur, hvort útflutningsbæt-
ur væru ekki lögverndaðar allt að 1 0%
af heildarverðmæti búvöruframleiðsl-
unnar og hvernig heildarverðmæti
landbúnaðarframleiðslunnar væri
reiknað út, t.d. hvort teknar væru með
tekjur af minkarækt, alifugla- og svína-
rækt og laxveiði Að slðustu spurði
Oddur hvernig staðið hefði á því að
framlag til útflutningsbóta á árinu
1 976 var áætlað of lágt I fjárlögum og
þegar vitað var að þörfin var meiri.
Gunnar Guðbjartsson sagðist vilja
biðja um skýringar á þeim orðum land-
búnaðarráðherra, að tekjur bænda
hefðu farið batnandi á árabilinu frá
1970 til 1975. Ráðherra hefði í
samanburði sínum talið afskriftir
bændum til tekna vegna breytinga.
sem gerðar hefðu verið á skattafram-
tölum á þessu tfmabili. Sagði Gunnar
að ósanngjarnt væri að bæta þessum
lið við tekjur bænda, því þetta væri
útlagður kostnaður Þá kom fram f máli
Gunnars, að ákvæði laga banna ekki
að greiddar séu útflutningsuppbætur á
egg en hins vegar er meðferð þeirra
hér ekki í samræmi við þær reglur.
sem gilda erlendis, og því getur ekki
orðið um útflutning á eggjum að ræða
nema við tækjum upp slfkt heilbrigðis-
eftirlit
Vegna spurningar Ferdinands. sagði
Gunnar. að hingað til hefði það ekki
verið föst regla að leitað væri til Fram-
leiðsluráðs áður en landbúnaðarvörur
væru fluttar til sölu á erlendan markað
Stjórnarráð hefði algjörlega haft með
þessi mál að gera. Nú hefði verið
ákveðið að gera þarna breytingu á og
Framleiðsluráð fengi vitneskju um
fyrirhugaðan útflutning áður en hann
ætti sér stað
Halldór E. Sigurðsson sagði f tilefni
orða Gunnars Guðbjartssonar um
launasamanburð hjá bændum milli
ára, að breyting á skattalögunum
1970 hefði verið gerð að ósk bænda
og það væri því ekki rétt að saman-
burður sinn sýndi ranga mynd af
dæminu. Ráðherra sagði það rétt hjá
Oddi á Hálsi, að útflutningsbæturnar
væru lögverndaðar að 10% markinu.
Framhald á bls. 31
Útflutningur undan-
rennuduftsins án
vitundar land-
búnaSarráðherra
,, 1. Fundurinn telur að
framleiðsluráðslögin um
verðlagningu landbúnað-
arafurða hafi ekki veitt
bændum þær tekjur sem
þeir eiga að hafa sam
kvæmt lögum.
Skorar fundurinn á
stjórn Stéttarsambands
bænda að beita sér fyrir
því að verðlagsgrund-
völlur landbúnaðaraf-
urða verði endurskoðað-
ur þannig að bændur fái
þau laun sem þeir eiga
að fá, til jafns við aðrar
stéttir, sem þeim ber
samkvæmt lögum.
2. Vegna þess ástands
sem skapast hefur í verð-
lagsmálum landbúnaðar-
ins að undanförnu og
fyrirsjáanlegt er að verði
a.m.k, um sinn skorar
fundurinn á stjórn Stétt-
arsambands bænda, að
hún beiti sér fyrir þvf að
vinnslu- og sölustöðvum
landbúnaðarafurða verði
tryggð næg afurða- og
rekstrarlán til þess að
þær geti greitt afurða-
verð örar en gert hefur
verið og allt að 90% við
innlegg.
3. Fundurinn telur
óviðunandi, að bændur
greiði vanreiknaðan
dreifingar- og vinnslu-
kostnað af nettólaunum
sinum.
4. Fundurinn telur
fyrirsjáanlegt að rekstr-
argrundvöllur fjölda búa
muni bresta á næstunni,
vegna þess hve afurðar-
verð fæst nú seint greitt
en síauknar kröfur um
staðgreiðslu véla og
rekstrarvara til búanna.
5. Fundurinn mótmæl-
ir harðlega allri frestun á
hækkun á útsöluverði
landbúnaðarvara, til
sarrjræmis við aukinn
vinnslu- og dreifingar-
kostnað, en slík frestun
hefur oft valdið bændum
verulegu fjárhagstjóni.
6. Fundurinn fagnar
stofnun Svínaræktar-
félags íslands á sl. ári og
leggur jafnframt áherslu
á, að félaginu takist með
góðu samstarfi við sölu-
aðila að gera þessa bú-
grein arðvænlega og
tryggja neytendum góða
voru.
7. Fundurinn sam-
bykkir að Framleiðsluráð
landbúnaðarins gangi
eftir að allar greinar
landbúnaðarins greiði
sin sjóðagjöld og hvetur
til skila á þeim en þó sé
tekið fullt tillit til veltu
hinna ýmsu búgreina.
Ennfremur að opinber
fyrirgreiðsla við landbún-
aðinn svo sem leiðbein-
ingastörf og lánafyrir-
greiðsla verki ekki
hvetjandi til stórrekstrar
innan neinnar búgreinar
F landinu. Ennfremur
ályktar fundurinn að
stefnt verði að endurbót-
um frá þvi, sem nú er á
dreifingu og sölu á
eggjum
8. Fundurinn telur
mjög brýnt, að sem al
mennust samstaða náist
meðal bænda um verð-
lags- og kjaramálin og
hvetur bændasamtök
um allt land til að gera
og senda frá sér sam-
þykktir og ályktanir i
þeim efnum."