Morgunblaðið - 12.02.1977, Qupperneq 10

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. FEBRUAR 1977
Myntslátta
í fornöld
Þessi miðaldamynd sýnir hvernig málmplata er slegin til og síðan klippt niður f peningastærð.
Peningarnir eru svo slegnir f mótunum. Vogin er notuð til að athuga þyngd peninganna. Síðan
er fært inn i bækur hvert magn slegið hefur verið og fullgerðu peningarnir geymdir f
járnslegnu kistunni í forgrunninum. Málmbræðslan sést svo f gegnum lúguna á veggnum.
Það voru Forn-Grikkir, er
tæknivæddu myntsláttuna.
Tæknin sú var reyndar ekki f
öðru fólgin en hamri og sterk-
um manns handlegg.
Skorin var mynd — spegil-
mynd — í mót, er var stautur úr
bronsi (siðar úr járni og enn
síðar úr stáli). Mynd þessi var
Efra og neðra mót, sem
notuð voru til myntsláttu f
Grikklandi til forna.
framhlið peningsins. Stautur-
inn, sem hún var skorin i, var
síðan skorðaður af f steðja. Bak-
hlið peningsins var síðan skorin
í stansinn, nokkurs konar
meitil.
Steyptar málmplötur, um það
bil hringlaga, voru barðar til I
sem næst jafna þyngd og þykkt.

eftir RAGNAR
BORG
Voru síðan settar í ofn og hitað-
ar og málmurinn þannig gerður
mýkri.
Þessi málmplata var svo sett
heit með töng ofan á mótið I
steðjanum. Málmurinn var yfir-
leitt gull eða silfur — siðar
kopar, sem allt eru mjúkir
málmar. Myntsláttumaðurinn
hélt siðan stansinum með ann-
arri hendi sn sló síðan snöggt í
hann með hamrinum í hinni
hendinni tvisvar eða þrisvar
sinnum. Er myntin hafði þann-
ig verið slegin var hún tekin
aftur með töng úr mótinu.
Af framangreindri lýsingu
má ráða hvers vegna alltaf er
talað um að slá mynt. Þessi
aðferð, sem fundin var upp af
Forn-Grikkjum til að slá pen-
inga, var nefnilega notuð i meir
en 2200 ár. Peningar eru enn
þann dag i dag slegnir þannig
að málmþynnur eru settar milli
tveggja móta. Vélvæðingin hef-
ir komið I stað handaflsins, en
það eru ekki meira en 100—150
ár síðan svo varð.
Peningar, sem slegnir voru
með aðferð Forn-Grikkja, voru
auðvitað meira og minna
óreglulegir f lögun. Mjúkur
málmurinn þandist I allar áttir
undan högginu. Svo var lika, að
málmplatan lenti ekki alltaf á
réttum stað, áður en höggið
reið af í miðju mótinu. Vantar
þvi stundum í myndina á pen-
ingnum. Ekki var heldur reynt
alltof mikið að gera peningana
alveg kringlótta. Hugað var að
stöðlum á peningunum, sorfið
af þeim sem voru of þungir og
fyllt í þá, sem ekki náðu vigt.
Við þetta urðu peningarnir auð-
vitað enn ankannalegri í lag-
inu.
Audi ÍOO LS
Audi-verksmiðjurnar voru sell-
ar á fót í Þýskalandi 1965 og
byggðu á grunni I)KVV frá því
fyrir heinisstyrjöldina síðari. I
dag tilheyra þa-r samsteypu
ásanit NSl' og VVV .
Audi 100 gerðin kom fyrst
fram haustið 1968 og S-coupé
gerð árið eftir. Nú hafa niiklar
breytingar verið gerðar á Audi
100 bílunum og augljósust er
útlitsbreytingin, en hún er
veruleg og til böta bæði að utan
og innan. Telja niá grunngerð-
irnar þrjár, Audi 100, 100S og
100 5E. Af hverri þeirra eru
síðan fáanlegar þrjár gerðir
með mismunandi útbúnaði. I
Audi 100 bflnum er 85 hestafla,
1600 rúmsm vél, í 100S gerð-
inni er 115 hestafla, 2000
rúmsm vél, og í 100 5E gerðinni
er 136 hestafla, 2200 rúmsm
vél, sem er sérstök fyrir þá sök
að hún er fimni strokka.
Bíllinn. sem hér er aðallega
um ra'tt. er Audi 100 LS. Vélin,
sem er 115 hestöfl < 1)1 X) við
5500 snún./mín. er ny 2ja lftra.
Þjöppunarhlutfallið er 9,3:1 og
innsogið er sjálfvirkt. Bíllinn
vegur óhlaðinn 1150 kg og er
því 60 kg þyngri en eldri útgáf-
an.
Krafturinn er hins vegar
einnig aukinn og er hann ága't-
Nýr
ur. Hraði í gírunum er 50
km/klst. í fyrsta, 90 km/klst. í
2.. 130 km/klst. í 3. og hámarks-
hraðinn í 4. gír er yíir 170
km/klst. Viðbragðið 0—100
km/klst. er um 11 sekúndur.
Bíllinn er íramhjóladrifinn
eins og áður og undirstýrir
hann lítillega i beygjum. Bíll-
inn er hæfilega þungur í stýri
en stýrishjólið er í stærra lagi.
Högg upp í stýrið eru allmikil á
holóttnm vegum en annars er
gott að keyra audíinn á möl og
fjaðrabúnaður er góður. Sa'tin
er mjög stíf og finnst mögum
þaó þægilegt en stuðningur við
hrygginn neðst, í framsæt-
unum, mætti vera betri.
Hnakkapúðar fylgja. Sætin eru
há þannig að útsýni úr bílnum
er mjög gott en hins vegar
finnst mér stýrishjólið verá í
lægra lagi þó það venjist vel.
Frágangur að innan er allur
hentugur og laus við glys.
Mælaborðið kann að virka
nokkuð plastlegt en mælar eru
stórir með hvítum tölum á
svörtum grunni og mjög la'si-
legum.
Audi 100 er mjög rúmgóður
að innan, bæði frammí og
afturí. Korta- og hanskahilla,
sem er fyrir ol'an pedalana nær
nokkuð langt niður. Hvort það
er til óþæginda getur bæði
ákvarðast af smekk og líkams-
byggingu viðkomandi öku-
manns. Annars er rúmgott
hanskahólf með ljósi.
Farangursgeymslan er mjög
rUmgóó.
Miðstöðin er þriggja hraða og
hitar mjög vel. Loftræsting er
sömuleiðis góð.
Kælivifta vélarinnar er með
hitastilli og ler því ekki i gang
nema þegar bíllinn er vel heit-
ur. Hún er hins vegar fremur
hávaðasöm og sérlega er áber-
andi ef hún fer í gang þegar
bíllinn er kyrrstæður.
Audi 100 LS er ekki sérlega
sportlegur i akstri, fremur
þægilegur öllu heldur og góður
kraftur eins og íram hefur
komið. Gírskiptingar eru þægi-
legar og girstöngin nú stutt.
Bremsurnar eru mjög góðar.
Verðið ætti að vera vel sam-
keppnishæft, uni kr.
2.720.000.-. Umboðið hefur
Hekla hf. Laugavegi 170.
Nýtt hallandi grill og Audi-hringirnir f jórir.