Morgunblaðið - 11.09.1977, Blaðsíða 30

62
MORGUNBLAÐIÐ. SUNNUDAGUR 11. SEPTEMBER 1977
t vanmáttugri reiði sinni reistu
thailen/ku bændurnir Kambodíumönn-
um nfðstöng og settu á hana höfuð af
einum khmerahermanninum sem fallið
hafði, er Rauðu Khmerarnir réðust á
þorpið þeirra og drápu flesta í janúar
s.l. Þannig leiðir hver skelfingin af ann-
arri.
Fólkið
lifir í ótta
Framhald af bls. 49.
einn njósnari Rauðu khmerana hefði
verið skotinn þarna á flótta, er hann var
á leið inn fyrir landamæri sín aftur.
Og það eru flugvélar á nóttunni —
dularfullar, hljóðlausar flugvélar, að því
er karlarnir segja, sagði yngri konan. En
þegar við inntum þær nánar eftir þess-
um flugvélum, útskýrði hún að þær
væru hljóðlausar á leið niður en hljóð
heyrðist þegar þær færu upp. Það gætu
allt eins verið tahilenzkar flugvéiar eins
og kambodíanskar. Fólkið var síhrætt,
sögðu konurnar. Flestir voru farnir úr
húsunum i nánd. En hvert átti að fara.
Þarna hafði það þó ofan í sig með því að
rækta grænmeti og ávexti. En hvernig er
hægt að rækta jörðina og hafa í sig, ef
karlmenninrir verða að vaka með byssu i
hönd á nóttunni og kvenfólkið að flýja?
Ekki einu sinni óhætt að ná sér í vatn.
Konurnar sögðust vera með verki i öll-
um liðamótum og börnin með kvef, enda
væru löngu búnar allar vitamíntöfl-
urnar, sem hefðu gert þeim svo gott.
Erna lofaði að fá vítamín hjá hjúkrunar-
konu flóttamannahjálparinnar. Við átt-
um stefnumót við konurnar aftur á
veginum fyrir sex um kvöldið, er þær
voru að fara í næturstað, áður en um-
ferðarbann hæfist við landamærin.
Eftir að hafa tekið myndir af konun-
um og hvatt þær en þær ávörpuðu mig
systur að þarlendra sið, gengum við aft-
ur að bílnum og ókum að markaðsstaðn-
um við brúna fyrrnefndu. Þar hafði áður
verið líflegt, en nú sátu þar fáar konur
utan við auðar byggingar og reyndu að
selja afurðir sínar. Og i búðinni var einn
piltur. I þessari húsaþyrpingu Klong
Luek hafði starfsfólkið frá PVO haft á
leigu hús til skamms tima, þar sem það
bjó og blandaði mjólkina úr dufti, sem
farið var með i flóttamannabúðirnar. Þá
verzlaði það í búðinni. Pilturinn sagði
okkur að móðir sín væri farin til Chian
Mai í Norður-Thailandi, þar sem eitt-
hvað af börnum hennar byggi, til að
kanna hvort þau gætu setzt þar að. Hún
væri khmeri, eins og flestir upprunnir í
Kambodíu (það er kommúnistaflokkur-
inn þar sem kallar sig Rauðu khmer-
ana). Hann kvaðst ætla að verða eftir til
að gæta búðarinnar, þess eina sem þau
áttu, meðan stætt væri. Flestir aðrir
væru farnir, jafnvel þessar fjórar hvítu
manneskjur frá hjálparstarfinu, sagði
hann. En útgöngubann væri við landa-
mærin meðan dimmt væri. Yrðu því allir
að ljúka innkaupum sinum fyrir klukk-
an sex.
Raunar var skiljanlegt að ensku stúlk-
urnar þrjár kysu að flytja sig inn i
bæinn. Róbert var í Bangkok að sinna
erindum og þær einar, þegar bjarminn
frá brennandi húsum sást þaðan úr inn-
rásinni i þorpin 2. ágúst og tvisvar höfðu
þær vaknað ki. 5—6 að morgni við að
húsið skalf vegna skothríðar. Aðrir
starfsmenn flóttamannahjálparinnar
höfðu lagt hart að þeim að flytja, vildu
ekki vita af þeim þarna. En þarna á
Myndir er tekin yfir ána, af tollstöðinni í Poipet Kambodíumegin.
hlaðinu tekur einmitt við fyrri varðgirð-
ingin við landamærabrúna í 500 m. fjar-
lægð.
Erna spurði hermennina í varðskýlinu
hvort við mættum ekki fara þar í gegn og
ganga nær brúnni. Hvað ætlið þið að
gera þangað? spurðu þeir undrandi.
Bara spássera, svaraði hún. Og okkur til
mikillar furðu sagði hann að það væri
svosem i lagi. Beggja vegna meðfram
veginum milli varðgirðinganna mátti sjá
hvernig hermennirnir búa um sig á
verðinum á næturna. Grafin er hola, sem
rétt rúmar einn mann liggjandi með
byssu, og yfir fléttað stráþak til að dylj-
ast. Þannig skýli eru í röðum beggja
vegna vegarins að brúnni, mjög lítt áber-
andi og sjást ekki í myrkri. Við enda
hennar Kambodiumegin mátti greina
rauðan fána, og yfir brúnni stendur með
kambodíönsku letri: Kambodia, land
frelsis og jafnréttis! Þetta átti eftir að
hljóma undarlega i minum eyrum dag-
inn eftir, þegar ég hlustaði á hverja
frásögn flóttamannanna frá Kambodiu á
fætur annari af þvi, sem þeir höfðu séð
og þolað í þvi landi.
Annað virtist lika dálitið broslegt
þarna á staðnum. Meðan ibúarnir eru að
flýja staðinn og allur samgangur er
stöðvaður um þessa brú milli Kambodíu
og Thailands, en herir safnast með víg-
búnað beggja megin, var hópur Thai-
verkamanna af kappi að reisa þar stór-
byggingu, rétt eins og lífið lægi við að
hún yrði tilbúin á næstu dögum. A þá
byggingu var búið að festa fallegt skilti
„Custon House“, Tollstöð! Fjárveiting
hafði verið komin og allar áætlanir áður
en, ástandið versnaði fyrir nokkrum
mánuðum og nú keppast menn við að
reisa stóra tollstöð við lokuð landamær-
in.
Fyrst eftir valdatöku kommúnista í
Indókína. leit raunar út fyrir að Thai-
lendingar mundu eiga betri samskipti
við Kambodiumenn en Viet Nama.' Jafn-
vel þó sögur tækju fljótlega að berast
þaðan um aftökur og hungur, tóku Thai-
lendingar vel á móti utanrikisráðherra
Kambodiu, Ieng Sary, sem kom fljúg-
andi til Bangkok í oktober 1975 og sam-
þykkt var að stofna til stjórnmálasam-
bands milli landanna. Skipaðir voru full-
trúar og settar upp skrifstofur til að sjá
um samskipti landanna í Aranyaprathet
Thailandsmegin og í Poipet Kambodiu-
megin við brúna margnefndu. Samskipti
héldu áfram mestan hluta ársins 1976,
þrátt fyrir nokkra árekstra, og voru þau
mest fólgin í viðskiptum — jafnvel
„ólöglegu" smygli, sem allir vissu um.
Samkvæmt lýsingu sjónarvotta á staðn-
um, gengu þau viðskipti þannig fyrir sig,
að bilar með varnig til Kambodiu fengu
að aka yfir brúna, en þar höfðu khmera-
fHof-------------------------------
Nú líður að því að saumaklúbbar og kvenfélög
hefji störf sín eftir sumarið Er því tilvalið
tækifæri að líta inn í Hof og gera góð kaup.
f Hannyrðavörur og efni á kjaraverði. Ódýrt
þvottavélagarn í skólapeysuna.
Ennfremur mikið úrval af fallegum gjafavörum.
Verzlunin Hof,
Ingólfsstræti 1, móti Gamla Bíó.
— Ræða
Mathiasar
Framhald á bls.45
ings i hlutastarf ef aðstaða
væri fyrir hendi, þ.e. íbúðar-
aðstaða og starfsaðstaða.
Auglýst hefur verið eftir
hjúkrunarfræðingi i Árnes-
hrepp en engin umsókn bor-
izt.
Af þessu yfirliti um stöðu
uppbyggingar heilsugæzlu og
sjúkrahúsa á Vestfjörðum sést,
að innan þriggja ára verður
heilsugæzluaðstaðan komin í
það horf sem að lög um heil-
brigðisþjónustu gera ráð fyrir.
Þetta verður þó því aðeins að
staðið verði við þær áætlanir
sem ráðuneytið hefur gert um
uppbyggingu heilbrigðisstofn-
ana og ber þar að sjálfsögðu
hæst uppbyggingu á Patreks-
firði og á Isafirði þar sem óhjá-
kvæmilega verður miðstöð heil-
brigðisþjónustu á Vestfjörðum
í framtíðinni.
A þessu ári eru fjárveitingar
til framkvæmda við heilsu-
gæzlustöðvar og sjúkrahús á
Vestfjörðum sem hér segir:
kr.
1. Reykhðlar 4.000.000
2. P:lreksfjörður 30.500.000
3. Þinge.vri, læknisbúsf. 10.000.000
4. Flate.vri 2.500.000
5. Bolungarvik 20.000.000
Alla dagavikunnar
Alla daga vikunnar kemur Flugfrakt að austan og vestan. Að morgni næsta vinnudags eru pappírarnir tilbúnir.
HDöSgfrakt
Sem sagt: Með Flugfrakt alla daga vikunnar. FLUGFÉLAG LOFTLEIDIR LSLA/VDS
Sunnudaj Mánudaj Þriðjuda
6. Isafjördur, sjúkrahús 100.000.000
7. Isafjörður, læknishúst. 1.500.000
8. Hölmavík 3.000.000
Hér er því samtals um að
ræða 171.500.000 eða rúmlega
18% af því fé, sem á fjárlögum
er varið til byggingar sjúkra-
húsa, sjúkraskýla, læknamið-
stöðva og læknabústaða, ann-
arra en rikissjúkrahúsanna. Til
samanburðar má geta þess að
árið 1976 bjuggu 4.6% lands-
manna á Vestfjörðum.
Lokaorð
Hér að framan hefur verið
gerð grein fyrir stöðu islenzkra
heilbrigðismála í grófum drátt-
um og stöðu þeirra mála nú
þegar tekið er mið af þeim
breytingum og þeirri uppbygg-
ingu sem lög um heilbrigðis-
þjónustu, sem gildi tóku 1. jan-
úar 1974, gera ráð fyrir.
Þessi athugun sýnir að mark-
visst hefur verið unnið að því
að koma fyrrgreindum lögum
til framkvæmda og enda þótt
enn sé langt í land með að svo
verði, þá eru framkvæmdir víða
komnar á þann rekspöl að hægt
er að segja fyrir um hvenær
lögin komist til fullra fram-
kvæmda.
Aframhaldandi uppbygging
heilbrigðisþjónustunnar krefst
bæði vaxandi fjármuna vegna
uppbyggingar heilbrigðisstofn-
ana en ennfremur og ekki síður
aukins fjár til rekstrar.
Enn hafa ekki verið gerðar
áætlanir um rekstrarkostnað
heilsugæzlunnar i landinu þeg-
ar hún yrði komin í það horf
sem lög um heilbrigðisþjónustu
gera ráð fyrir, en nauðsynlegt
er að slíkar áætlanir séu gerð-
ar, þannig að bæði riki og sveit-
arfélögum sé ljóst hve miklu fé
þau þurfi að verja til þessarar
starfsemi á næstu árum.