Morgunblaðið - 27.11.1977, Blaðsíða 6

38
MORGUNBL'ÁÖ-IÐ, SUNNUDAGUR 27. NÓVEMBER 1977
I>egar einræðis-
herrann rak
Rommel
Erwin Rommcl er líklega einna
þekktastur þýzkra herforingja úr
heimsstyrjöldinni sfðari. Hann
var þeirra vinsælastur og dáðast-
ur f Þýzkalandi, en andstæðingar
hans virtu hann fyrir frábæra
herstjórnarhæf ileika, og riddara-
skap ekki síður. Frægastur er
Rommel af herstjórn sinni í
Norur-Afríku: Þar átti hann við
ofurcfli að etja, en samt munaði
litlu, að hann ynni Egyptaland af
Bretum.
Eftir að Rommel kom heim frá
Afrfku tók hann við stjórn strand-
varna Þjóðverja í Evrópu. En í
október 1944 framdi Rommel
sjálfsmorð. Þá um sumarið hafði
verið gert morðtilræði við Hitler.
Það mistókst, en Hitler hefndi sfn
grimmlega. Samsærismenn voru
handtcknir og með þeim margir,
sem Iftið eða ekkert varð á sann-
að. Talið er, að ein 5000 manns
hafi verið líflátin, en þúsundir
annarra sendar í fangabúðir.
Grunur fóll á Rommel og voru
honum settir tveir kostir. Annar
var sá að koma fyrir „þjóðdóm-
stól" en hinn sá, að hann svipti
sig Iffi, og yrði þá látið heita svo,
að hann hafði látizt af eftirköst-
um slyss, er hann hafði orðið fyr-
ir nokkru áður. Yrði konu hans og
syni þá ekkert mein gert, en vel
fyrir þeim séð. Mun Hitler sfður
hafa viljað leiða hann fyrir rétt.
Hitler kærði sig ekki um það, að
það yrði kunnugt, að vinsælasti
herforingi hans hefði snúizt gegn
honum. Hins vegar varð einhvern
veginn að koma Rommel fyrir
kattarnef. Honum var gefið að
sök, að hann hefði fallizt á það að
taka við æðstu völdum í Þýzka-
á dyr
landi, ef morðtilræðið hefði
heppnazt, og semja um frið við
bandamenn. Það var ófyrirgefan-
legt. Rommeláttisér ekki lffs von.
Hann tók þvf þann kost að stytta
sér aldur sjálfur, f þeirri von, að
fjöiskylda hans yrði þá ekki látin
gjalda hans.
Þessi saga hefur verið höfð fyr-
ir satt hingað til. En fyrir hálfum
mánuði kom út í Bretlandi bók
um þetta mál, þar sem því er
haldið fram, að Rommel hafi ver-
ið saklaus af þátttöku í samsær-
inu gegn Hitler. Bók þessi heitir
„The Trail of the Fox“, „Slóð
refsins" (Rommel var oft kallað-
ur „Eyðimerkurrefurinn") og er
eftir David nokkurn Irving, höf-
und annarrar umdeildrar bókar,
„Hitler’s War“, „Stríð Hitlers."
Irving telur Rommel hafa verið
saklausan, en kennir Hans Speid-
el, æðsta undirforingja hans, að
nokkru leyti um það, að grunur
féil á hann.
Það er áreiðanlegt, að Speidel
var í samsærinu, enda þótt hann
tæki ekki þátt í morðtilræðinu.
Gestapo handtók hann fljótlega
og yfirheyrði. Einhverra hluta
vegna var hann þó ekki líflátinn,
en sat f fangelsi allt til stríðsloka.
Eftir strfðið sneri hann aftur til
starfa í hernum. Arið 1957 varð
hann yfirmaður landherja NATO
og var það til 1963. Hann er enn á
lífi. David Irving heldur því
fram, að Speidel hafi bjargað Iffi
sínu með þvf að segjast hafa feng-
ið veður af samsærinu og sagt
yfirmanni sínum, Rommel, frá
þvf, eins og honum bar.
Að því, er Irving segir, þótti
ROMMEL: Tveir kostir og hvor-
ugur góður
SPEIDEL: Lá undir grun en fékk
að halda Iffinu
Rommel einsýnt eftir innrás
Bandamanna f Normandf, að
Þjóðverjar hlytu að tapa strfðinu
áður langt liði. Hafi það þá
hvarflað að honum að fara á bak
við Hitler og reyna að semja um
vopnahlé við bandamenn. Af
þessu varð ekki, en til er frásögn
frá þvf f júlflok 1944, er Rommel
reyndi að koma Hitler f skilning
um það, að hann yrði að komast
að friðarsamningum. Er þetta úr
henni: „Foringi minn,“ sagði
Rommel. „Ég er hér staddur fyrir
hönd hersins og þýzku þjóðarinn-
ar til þess að skýra yður frá
ástandinu í vestri. Það er kominn
tími til. að þér fáið réttar fregnir
af þvf. Núer svo komið, að við
höfum flest ríki heims á móti
okkur. Og það hlýtur...“ Þegar
hér var komið barði Hitler í borð-
ið og sagði: „Haldið yður við
hernaðinn, hershöfðingi. Segið
mér bara frá ástandinu á víg-
völlunum. Látið stjórnmála-
ástandið eiga sig.“ En Rommcl
þráaðist við og hélt áfram: „For-
ingi minn: það er nauðsynlegt, að
ég skýri yður frá ástandinu í
heild." Varð Rommcl þá að láta
undan. En síðar f viðræðunum
reyndi hann að taka þráðinn upp
aftur. Það reyndist tilgangslaust.
Hitler greip þegar fram í og
sagði: „Gerið svo vel að fara út,
hershöfðingi. Ég held, að það sé
bezt.“ Rommel var tilneyddur að
fara út, og hittust þeir Hitler ekki
framar.
David Irving segir f bók sinni,
að það sé efalaust, að Rommel
hafi komið til hugar að fara á bak
við Hitler, en hins vegar sé Ifka
áreiðanlegt, að það hafi aldrei
flögrað að Rommel að drepa For-
ingjann, og hefði hann orðið stór-
hneykslaður, ef slíkt hefði verið
nefnt við hann... Ennþá er því
ósvarað, hvers vegna Rommel
framdi sjálfsmorð í stað þess að
koma fyrir rétt og reyna að færa
sönnur á sakleysi sitt. Irving
bendir á það, að hægt hefði verið
að sanna á Rommel, að hann
hefði hugsað sér að semja um frið
við Breta og Bandaríkjamenn.
Það eitt hefði verið dauðasök.
Rommel hafi orðið Ijóst, að það
var úti um hann og tekið sjálfs-
morðskostinn í þeirri von að fá
bjargað Speidel og f jölskyldu
sinni.“
— COLIN CROSS.
Það hefur orðið æ algengara í
Japan upp á sfðkastið, að foreldr-
ar fremdu sjálfsmorð og tækju
börn sfn með sér f dauðann. A
undanförnum tveim mánuðum
hafa fieiri en 20 japanskir for-
eldrar stytt sér og börnum sínum
aldur. Aðferðirnar eru margvfs-
legar: ein móðir stökk með barn
sitt fyrir járnbrautarlest og létust
bæði samstundis. Fjögurra
manna fjölskylda lézt af gaseitr-
un f bfl sfnum. Móðir drap sig og
börn sfn með gasi. Og önnur móð-
ir kyrkti tvö börn sfn en stökk
sfðan fyrir járnbrautarlest. Marg-
ir foreldranna skildu eftir sig
orðsendingar, flestar til skýring-
ar morðunum. „Ég kom ekki auga
á neitt annað ráð f vanda mín-
um,“ skrifaði ein. „Og mér fannst
grimmdarlegt að skilja börnin
eftir munaðarlaus. Hvað hefði
orðið um þau?“ Ein móðirin
skildi eftir sig þessa gagnorðu
skýringu: „Ég kveið framtfð-
inni...“
Þessi sjálfsmoðrsalda vakti
miklar umræður i fjölmiðlum,
sem vonlegt er. Var það eftirtekt
arveróast í þeim, að fjölmargir
greinahöfundar og bréfritarar
mæltu með því að börnin fylgdu
foreldrum sínum í dauðann.
Höfuðröksemd þeirra var á þá
leið, að það væri ófyrirgefanlegt
að skilja börmn eftir munaðar-
laus. Einhverjir yrðu að taka þau
að sér. En það er kunnugt, að
blóðbönd eru afar sterk meó'
Japönum, og þeir hafa litlar taug-
ar til óskyldra. Ættleidd börn
verða ævinlega „aðskotadýr” á
heimilum. Til að mynda eru fjöl-
mörg dæmi þess að foreldri hefur
myrt barn maka síns af fyrra
hjónabandi, jafnvel ættleidd börn
skyldmenna; og hvað þá um ætt-
leidd börn óskyld.
Önnur höfuðröksemd var sú, að
það væri óréttlátt að skilja börnin
eftir á framfæri annarra, eöa rik-
isins. Það væri líka til skammar
ættinni og mundu eftirlifandi
ættingjar seint fyrirgefa foreldr-
um slíka smám. Aftur á móti
nefndi það enginn þessara mál-
svara barnamorða, að skömm
væri að morðunum sjálfum, og
sizt sjálfsmorðunum. Enda hefur
sjálfsmorð löngum þótt hið virð-
ingarverðasta úrræði i Japan.
Þrátt fyrir þaó, að þessar skoð-
anir séu eflaust útbreiddar hafa
INDLAND
90 milljónir
bíða enn eftir
réttlætinu
I Indlandi hefur verið ströng
stéttaskipting frá fornu fari,
eins og kunnugt er. Möguleikar
Indverja til gengis í lífinu fara
mjög eftir stéttarstöðu þeirra
Ein er sú stétt, sem er aumust
allra. Menn af henni eiga sér
nánast ekki viðreisnar von; þeir
eru fæddir til aevilangs þræl-
dóms og þjónkunar við hærri
stétta menn. Þeir eru nefndir
„ósnertanlegir” eða „óhreinir".
E.t.v. mætti kalla þá stéttleys-
ingja. Þeir eru taldir einar 90
milljónir.
í stjórnarskrá Indlands frá
1950 er kveðið svo á, að
„óhreinleiki" sé þar með „af-
numinn" og stranglega bannað
að niðast á stéttleysingjum
eftirleíðis. Þetta reyndist hald-
laust og kom það t.d. vel í Ijós í
sumar er leið, þegar Desai for-
sætisráðherra Indlands lýsti yfir
því, að stéttleysingjar yrðu
búnir að fá full mannréttindi
árið 1982. En þá voru 27 ár
liðin frá því, að stjórnarskráin
var lögfest. . .
Stéttleysingjar á Indlandi
hafa sætt ofsóknum alla tíð, og
það er greinilegt af fregnum,
að hagur þeirra hefur lítið
hækkað, ef nokkuð. Fyrir
skömmu var ungur stéttleys-
ingi í Orissa barinn til bana
með stöfum fyrir það að hnupla
grænmeti sér til matar Og
hástéttarmenn í Andhra
Pradesh hafa lagt þungar fjár-
sektir við því að tala við stétt-
leysingja. En í Tamil Nadu eru
þeir hafðir að þrælum. Víða
annars staðar er þeim neitað
um laun fyrir vinnu, bannaður
aðgangur að musterum og
þeim jafnvel bannað að ferðast
um þjóðvegi, bannað að sækja
vatn í þorpsbrunna, og svo
mætti telja lengi Landeigendur
í Punjab tóku sig til og múruðu
upp i glugga og dyr á kofum
stéttleysingja, sem höfðu gerzt
HINIR STÉTTLAUSU: Fögur
fyrirheit, minna um efndir
svo djarfir, að fara fram á borg-
un fyrir vinnu sína. Lögreglu-
stjóri í Madhya Pradesh skipaði
undirmönnum sínum að stilla
sig um að nauðga „óhreinum"
konum meðan fylkisþingið
stæði yfir; það gætu orðið leið-
indi út af því í blöðum. . .
í Bihar voru sex stéttleysingj-
ar skotnir fyrir litlar eða engar
sakir I október síðast liðnum.
Fjórir aðrir, sem reyndu að
koma félögum sinum til hjálp-
ar, voru barðir til óbóta. Það
voru nokkrir landeigendur og
prestur, sem myrtu stéttleys-
ingjana. Tvö líkanna fundust í
hofi prests.
Það er áreiðanlegt, að fleiri
stéttleysingjar eru myrtir en
fregnir berast af. Ástæðan til
þess, hve sjaldan fréttist af
morðunum, er sú, að opinberir
starfsmenn hafa með sér þagn-
arsamsæri: þeir eru nefnilega
allir úr hástéttum.
— SUNANDA
DATTARAY.