Morgunblaðið - 11.06.1978, Qupperneq 8

40
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. JÚNÍ 1978 '
Bach í Bústaðakirkju
Islenzkir tónlistarmenn á Listahátíð ’78
Við búum vol í Reykjavík! í
fámonnri bor>? okkar starfa tvær
hljómsvoitir skipaðar atvinnu-
mönnum. þ.e. Sinfóníuhljómsveit
íslands ok Kammersveit Reykja-
víkur. Auk þessara tvegiíja hefur
nú hin þriðja iitið dagsins ljós, en
það er Sinfóníuhljómsveit
Reykjavíkur, hljómsveit áhu>ta-
manna. sem starfar undir stjórn
Garðars Cortes. Við megum
sannarlega vel við una, og ættum
að gera okkar ítrasta til að styðja
þessa fjölbreyttu starfsemi á
allan hátt.
í dag. sunnudaginn 11. júní, kl.
1G.00 gefst okkur tækifæri til
þess arna. Þá mun Kammersveit
Reykjavikur halda tónleika í
Bústaðakirkju á vegum Lista-
hátíðar ‘78.
Kammersveit Reykjavíkur varð
til árið 1974, er tveir starfandi
kvintettar sameinuðust undir einn
fána. Sveitin hefur að jafnaði
haldið ferna tónleika á ári, auk
þess sem ýmis verkefni hafa
boðist, svo sem leikur í ríkisfjöl-
miðlum og á mannamótum. Öll
vinna við æfingar og tónleika er
unnin endurgjaldslaust, nema
hvað Reykjavíkurborg hefur
styrkt Kammersveitina árlega. Nú
síðast með 250 þúsundum króna,
sem hrökkva skammt þótt vel séu
þegnar. Óþarft er áð fjölyrða um
gæði tónlistarflutnings Kammer-
sveitar Reykjavíkur. Sveitina
skipa margir af færustu hljóð-
færaleikurum þjóðarinnar, enda
þótt launin séu engin. Allt er
unnið fyrir tónlistina!
Tónleikarnir í dag eru um margt
sérstæðir. Flutt verða eingöngu
tónverk eftir Bach, og það verk
sem heyrast sjaldan flutt á
upprunalegan hátt, eins og
Kammersveitin hyggst gera.
Fjöldi hljóðfæra miðast við sama
fjölda og Baeh átti að venjast í
Cöthen og Leipzig. Kammersveitin
mun flytja tvo Brandenborgar-
konserta, nr. 3 og 5, auk konserts
fyrir fiðlu, óbó og kammersveit.
Þeir sem koma fram leika flestir
einleik að einhverju leyti, og má
því segja að þarna gefist gott
tækifæri til að fylgjast með
árangri einstakra hljóðfæraleik-
ara — sem alltaf er svolítið
spennandi. En þeir sem koma
fram eru: Rut Ingólfsdóttir, Helga
Hauksdóttir, Kolbrún Hjaltadótt-
ir, Dóra Björgvinsdóttir, Sólrún
Garðarsdóttir, Sesselja Halldórs-
dóttir, Asdís Þorsteinsdóttir,
Agústa Einarsdóttir, Pétur Þor-
valdsson, Auður Ingvadóttir,
Lovísa Fjeldsted, Jón Sigurðsson,
Helga Ingólfsdóttir, Jón Heimir
Sigurbjörnsson og Kristján Þ.
Stephensen. Stærstu einleikshlut-
verkin á tónleikum þessum eru í
höndum Rutar Ingólfsdóttur, Jóns
Heimis Sigurbjörnssonar,
Kristjáns Þ. Stephensens og Helgu
Ingólfsdóttur.
★ ★★
Undirritaður brá sér á æfingu
hjá Kammersveitinni og spjallaði
Tónhvísl
eftir GUÐMUND
EMILSSON
við nokkra félaga og forsprakka
hennar um tónleikana og Lista-
hátíð ‘78 almennt. Pétur Þorvalds-
son, sem nú skipar fyrsta selló-
sæti Sinfóníuhljómsveitarinnar,
sagðist ætla, að þessir tónleikar
sveitarinnar myndu heppnast vel,
og koma mönnum á óvart. Um
Listahátíðina sagði Pétur aðspurð-
ur, að sér fyndist það óendanlega
hvetjandi að fá tækifæri til að
vinna með snillingum á borð við
Rostropovitch. Pétur taldi heim-
sókn slíka manna vera jákvæðustu
hliðina á Listahátíðum í Reykja-
vík. Hann taldi jafnframt, að
almenningur sýndi tónlist meiri
áhuga fyrir vikið. Um neikvæðari
hliðar sagði Pétur, að tónleikahald
væri ekki skipulagt nógu rækilega,
enda væru sumir hljóðfæraleikar-
anna við vinnu frá morgni til
kvölds, og gæðin á stundum eftir
því. Sjálfur sagðist Pétur hafa
leikið á selló í 14 stundir samfleytt
á síðustu Listahátíð! Pétur sagði
að þessu þyrfti að kippa í lag.
Jafnframt kom hann fram með þá
sérstæðu hugmynd, að efnt yrði til
al-íslenskrar listahátíðar annað
Kvert ár, til mótvægis við núver-
andi fyrirkomulag, sem ætti það
til að varpa skugga á innlenda
listamenn. Þannig gætum við
fengið skýrari mynd af stöðu
tónlistar í landinu, sagði Pétur.
Sesselja Halldórsdóttir, sem átti
leið hjá í þeim svifum, tók undir
orð Péturs, og bætti við, að hátíðir
sem þessar hefðu alltaf
hátíðarskap í för með sér, og ýttu
undir afrek og hetjudáðir. í fljótu
bragði virðist þessi uppástunga
Péturs vera hugmynd sem vert
væri að rannsaka nánar.
Jón H. Sigurbjörnsson sagði að
sér fyndist ekki saka að hafa fleiri.
innlend tónverk og innlenda tón-
listarmenn á Listahátíðum. Til
dæmis mætti hlutur Sinfóníu-
hljómsveitarinnar vera stærri, en
að þessu sinni væri hljómsveitin
nýtt til þess eins að leika undir hjá
erlendum gestum, ef frá eru taldir
nokkrir stuttir forleikir, sem
sumir hverjir voru m.a.s. leiknir á
síðustu Listahátíð og á Listahátíð
‘74. Jafnframt taldi Jón eðlilegt, að
sóst væri eftir að íslensk tónskáld
semdu eitt tónverk eða fleiri, fyrir
þessa hátíð. Jón sagði að lokum, að
heimsóknir erlendra snillinga væri
mikill fengur sem bæri að þakka
en það að ætla innlendum lista-
mönnum að keppa við hina erlendu
í miðasöluklefum væri óréttlát og
óraunsæ krafa.
★ ★★
Helga Ingólfsdóttir sagði um
þessa tónleika Kammersveitarinn-
ar, að sá flutningsmáti sem sveitin
viðhefði gæfi skýrari mynd af
tónverkum Bachs en við ættum að
venjast hér heima. Sum þessara
verka hefðu heyrst hér áður, en þá
leikin af fullskipaðri strengjasveit.
Stjórnandinn væri enginn, og því
reyndi meir á samleiks-hæfileika
féiaga Kammersveitarinnar en
ella. Einnig gerði þetta fyrirkomu-
lag meiri kröfur í æfingum, enda
þyrftu menn alltaf að komast að
Íýðræðislegu samkomulagi um öll
ágreiningsatriði.
Rut Ingólfsdóttir sagði, að
þátttakendur í þessum tónleikum
væru ekki allir fastir félagar í
Kammersveitinni. Hljóðfæraskip-
an einstakra tónverka réðu miklu
um þátttöku hverju sinni. Hún
sagði hins vegar, að fastir félagar
væru 15. Það eru blásararnir sem
fá „frí“ að þessu sinni.
Þær stöllurnar Rut og Helga
sögðust vona að aðsókn yrði góð,
enda verkefnin svo aðlaðandi og
stórkostleg, að það eitt ætti að
hvetja fólk til að koma. Helga
sagðist vilja bæta því við, að það
hefði alltaf verið stefna Kammer-
sveitarinnaf að flytja tónverk
gömlu meistaranna á upprunaleg-
an hátt; að þetta væri síður en svo
ný stefna sveitarinnar. Slíkt væri
gert í auknum mæli erlendis, og
nyti mikilla vinsælda tónlistar-
unnenda.
Helga og Rut voru sammála um,
að Listahátíðin væri orðin ómiss-
andi þáttur í lífi íslendinga, og'
lýstu sérstakri ánægju með það að
íslenskir tónlistarmenn skuli njóta
meiri og betri fyrirgreiðslu for-
svarsmanna hátíðarinnar en áður.
Niðurfelling „færibandatónleika“
var spor í rétta átt sögðu þær að
lokum.
Tónleikar helgaðir
verkum Jóns Þórar-
inssonar tónskálds
íslenzkir tónlistarmenn á Listahátíð ’78
í kvöld, 11. júní, fara fram einu
svo til al-íslensku tónleikarnir á
Listahátíð ‘78! Fjölmargir þekktir
tónlistarmenn munu leika og
syngja tónverk eftir Jón Þórarins-
son í Norræna húsinu kl. 20:30.
Þeir eru: Magnús Jónsson, Olafur
Vignir Albertsson, Gísli Magnús-
son, Ruth L. Magnússon, Jónas
Ingimundarson, Kristinn Halls-
son, Ólöf K. Harðardóttir, Guðrún
A. Kristinsdóttir, Sigurður I.
Snorrason og Sígurður Björnsson.
Auk þessa fríða flokks listamanna
kemur fram Strokkvartett Kaup-
mannahafnar er frumflytur tvo
þætti fyrir strengjakvartett sem
Jón lagði síðustu hönd á nýverið.
Efnisskráin er ótrúlega fjölbreytt,
býður upp á einsöng, einleik á
hljóðfæri, dúó og eins og áður
sagði kvartettleik. Undirritaður
leggur það eindregið til, að
væntanleg stjórn Listahátíðar ‘80
hafi það hugfast, að þrátt fyrir að
um „venjulega" og „hversdags-
lega“ íslenska listamepn sé að
ræða á þessum tónleikum seldust
miðar upp á svipstundu, og hefði
því sannarlega mátt halda þá í
stærra húsnæði, eða flytja þá í
tvígang. Það sannast nú eins og
raunar oft áður, að ef menn halda
rétt á spilunum, vanda efnisval,
vanda til vals innlendra listflytj-
enda, vanda til kynningarst^irf-
semi o.s.frv. liggur almenningur
ekki á liði sínu. Það er makalaust
hvað það hefur góð áhrif á
hugmyndaflug manna þegar þeir
fást til að klóra sér í kollinum.
Hugmyndin að baki tónleikunum,
þ.e. að helga þá einu tónskáldi, er
góð, ef ekki afbragð. Jón Þórarins-
son, sá mæti maður, tónskald og
kennari, á það ekki síður skilið en
aðrir að á hann sé minnst. Eitt er
víst, að hann hefur ekki troðið sér
og hugsmíðum sínum í það áhrifa-
mikla apparat sem hann stjórnar
dags daglega og er það meira en
sagt verður um suma skrifstofu-
listamenn, bæði fyrr og síðar!
Undirritaður hitti Jón að máli
til umfjöllunar um tónleikana og
Listahátíð ’78 almennt. Jón sagðist
hafa rekið augun í auglýsingu í
einu Reykjavíkurdagblaðanna þar
sem segir, að tónleikarnir í
Norræna húsinu séu hátíðartón-
leikar til heiðurs honum. Jón kom
af fjöllum, eins og raunar fleiri, og
vissi ekki sjálfur hvert væri tilefni
þessarar „hátíðar". Tónleikarnir.
eru einfaldlega helgaðir tónverk-
um hans, það er allt og sumt. Jón
sagði að því væri ekki að leyna, að
hann áliti sér mikinn heiður
sýndan með þessu og vildi nota
tækifærið til að koma áleiðis
sérstöku þakklæti til forstjóra
Norræna hússins, Eriks Sönder-
holms, og forsvarsmanna Listahá-
tíðar ’78. Aðspurður hvort þetta
framtak þýddi að framvegis yrði
eitthvert hinna íslensku tónskálda
heiðrað sérstaklega á listahátíðum
sagði Jón, að hann vonaði að svo
yrði. Hann vissi ekki hver hefði átt
hugmyndina að tónleikunum, en
sagði hins vegar að Erik Sönder-
holm hefði haft um þetta milli-
göngu fyrir hönd Listahátíðar 78.
★
BLM: Nú hefur hlutur Norræna
hússins í Listahátí ‘78 verið
nokkuð til umræðu upp á síðkast-
ið, og jafnvel verið látið að því
liggja að Norræna húsið yrði ekki
aðili að listahátíðum framtíðar-
innar. Hvað vilt þú segja um þátt
þessarar stofnunar í listahátíðum
bæði fyrr og síðar?
„Þaö er engihn vafi á því að
fyrsti forstöðumaður Norræna
hússins Ivar Eskeland, átti mikinn
þátt í því að hátíðinni var hrundið
af stokkunum, ásamt Ashkenasy
og fleiri aðilum. Síðan hefur
Norræna húsið átt ríkan þátt í
hátíðinni, einkum að því er varðar
innflutning á listafólki frá
Norðurlöndunum, bæði tónlistar-
og myndlistarmönnum. Einnig er
vert að geta þess, að flest þeirra
tiltölulega fáu íslensku tónverka
sem flutt eru á Listahátíð ‘78, eru
þar á vegum Norræna hússins! Ég
Jón Þórarinsson
vil gjarnan að það verði haft eftir
mér, að ég tel, að tónlistarstarf-
semi hafi aldrei verið meiri og
betri í Norræna húsinu en einmitt
nú undir stjórn Eriks Sönder-
holrns."
BLM: Ertu með þessu að gefa í
skyn, að Erik Sönderholm hafi
skotið forráðamönnum Listahá-
tíðar ref fyrir rass með því að
leggja svo eindregna áherslu á
þátttöku íslenskra tónlistarmanna
og tónskálda?
„Ég veit ekki hvernig innbyrðis
tengsl Norræna hússins og hinna
aðila að Listahátíð ‘78 eru vaxin.
Kannski er hér um að ræða
verkaskiptingu; hver veit!“