Morgunblaðið - 19.10.1978, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. OKTÓBER 1978
Framboð Vöku til hátíðamefndar 1. des. 1978
VAKA býður eftirtalda stúdenta fram til hátíðarnefndar 1. des.: Hildur Sverrisdóttir, lagadeild, Gunnlaugur Sævar Gunnlaugsson, lagadeild. Inga
Arnardóttir, læknadeild, Kjartan Gunnar Kjartansson, heimspekideild, Kristján Hjaltason, viðskiptadeild, Sigurður Sigurðsson, lagadeild og Tryggvi
Jónsson, viðskiptadeild.
Hildur Inga Kjartan Gunnar Gunnlaugur Sævar Sigurður Kristján T ryggvi.
1. des. og Vaka:
„1984” Hvað verður ekki bannað?
VAKA. félag lýðræðissinnaðra
stúdonta í Háskóla íslands. býður
fram til hátíðarnofndar fyrsta
desomhor undir kjörorðunumi
,.1981 ■*- Ilvað vorður okki
bannað?" Moð þossu framboði
sínu vill VAKA hofja umræðu um
þá þróun som virðist sífollt fara í
aukana. þ.o. áráttu stjórnvalda til
þoss sífollt að hafa vit fyrir fólki í
ólíkústu ofnum.
Moð slíkri umræðu á fullveldis-
daginn tolur VAKA hoppilegast
að minnast 60 ára afmælis
samhandslaganna som tolja vorð-
ur einn stærsta áfangasigur í
sjálfstæðisbaráttunni. Mcð tilvís-
uninni í bókina „1984" eftir
Georgo Orwoll. or spurt hvort
þossi forsjárstefna stjórnvalda
muni hugsanlega leiða til þess að
grundvöllur skapist fyrir þjóðíé-
lagsgerð þeirra sem þar er lýst.
En það er alra'ðisríki hins alsjá-
andi Stóra bróður sem svipt hefur
einstaklingana öllu sjálfsforræði.
Eftir eru aðeins viljalaus verk-
færi í höndum ríkisvaldsins.
VAKA vill sporna við þeirri
óheillaþröun áður en það verður
um seinan.
Kosningarnar til hátíðarnefnd-
ar fyrsta desember fara fram í
Sigtúni laugardaginn 21. október
og hefjast kosningar er fram-
söguræðum lýkur kl. 14.30 og
standa þær til kl. 17.30.
- IIL.
Frelsi fylgir ábyrgð
— afekiptaleysi fylgir ánauð
VAKA gefur út tvö tölublöð af
Vökublaðinu fyrir kosningarnar
til hátíðarnefndar 1. des. og eru
þau send öllum innrituðum
háskólastúdentum. Annað tölu-
blaðið er eingöngu tileinkað
kosningunum og framboði
VÖKU. í því blaði eru birtar
meða! annars greinar eftir
frambjóðendur VÖKU til hátíð-
arnefndar og fara hér á eftir
kaflar úr greinum þeirra.
Ríkið gengur
of langt
I grein sinni segir Hildur
Sverrisdóttir laganemi: „Þessa
dagana hafa boð og bönn í
þjóðfélagi okkar verið mikið til
umræðu. Þau eiga að sjálfsögðu
rétt á sér að ákveðnu marki, til
að halda uppi lögum og reglu í
þjóðfélaginu, en þegar boðin og
bönnin eru farin að snerta
persónulega einkahagsmuni
fólks og frelsis þess til að velja
og hafna, hefur ríkið gengið of
langt.
Nýjasta dæmið um óþarfa
afskiptasemi ríkisins lýtur ein-
mitt að valfrelsi manna og á ég
þá við bannið á reykingum í
leigubílum. Ætli bílstjórar og
félög þeirra sé ekki fullfær um
að setja slíkt bann og fram-
fylgja því? I raun ætti sérhver
bílstjóri að ráða þvi sjálfur
hvort reykt er í bíl hans eða
ekki. Líklegast verður næsta
skrefið að banna reykingar í
einkabílum.
Fleiri dæmi má nefna um
órökstudd boð og bönn sem
tröllríða nú okkar þjóðfélagi.
Flest eru þau sett vegna þess, að
ríkið er að hugsa fyrir okkur og
passa okkur eins og unga-
mamma. Okkur er ekki treyst til
að ákveða sjálf, velja og hafna
og taka á okkur ábyrgðina af
því.“
Þá segir Hildur í grein sinni:
„Þeim, sem vilja lifa í öruggu
þjóðfélagi, þar sem ríkið hugsar
fyrir fólk og sér fyrir öllum
þörfum þess er bent á, að búr er
auðvitað mjög öruggur staður,
en ætli það sé svo skemmtilegt
að dveljast þar til lengdar? Ef
fórna þarf einstaklingsfrelsinu
til að koma á fót einhverskonar
sæluríki finnst mér það of dýru
verði keypt.“
Treystum á
stuðning stúdenta
Tryggvi Jónsson, viðskipta-
fræðanemi segir í upphafi grein-
ar sinnar: „Öll höfum við staðið
frammi fyrir því að þurfa að
taka ákvörðun og gera upp á
milli manna eða málefna. Sum
okkar eru þó þannig, að vilja
heldur láta aðra taka ákvörðun-
ina fyrir sig og fylgja heldur
straumnum. Því miður virðist
þetta eiga við um tæpan helm-
ing stúdenta við Háskóla Is-
lands, þegar til kosninga kemur
innan skólans. Við síöustu stú-
dentaráðskosningar kusu aðeins
um 52% stúdenta.
Þó má það teljast óiíklegt að
.flestir, þeirra sem heima sátu
hafi ekki haft skoðun á málinu,
heldur talið að eitt atkvæði til
eða frá skipti ekki svo miklu
máli. Þessu hugarfari verðum
við í sameiningu að breyta."
Þá segir Tryggvi Jónsson: „21.
október næstkomandi verður
gengið til kosninga um val
dagskrár 1. des. hátíðarinnar, en
þann dag eru 60 ár liðin frá
fullveldi Islands.
Viðfangsefnið sem Vaka býð-
ur upp á, og hefur yfirtitilinn
hvar
stöndum við?

mF
HVAÖ VEROOR
EKKJ BANNAt)?
1984, fjallar um, hvort íslenska
þjóðin stefni á það þjóðfélags-
form þar sem ríkið stjórnar
öllum gerðum almennings, jafnt
í einkalífi sem opinberlega.
Einnig hvort fólk sé beinlínis að
kjósa þetta yfir sig með af-
skiptaleysi sínu. Hin síðari ár
hefur ríkisvaldið stöðugt verið
að aukast og færast inn á svið
daglegs lífs. Þannig að einstakl-
ingurinn getur varla hreyft sig
án þess að rekast á kerfið.
Þessu viljum við breyta og við
vonum að þú sért á sama máli.
Þetta er mikið verk og breyting-
in gerist hvorki á skömmum
tíma, né án virkrar þátttöku
þinnar. Við treystum á stuðning
þinn.
F'innist þér eitt atkvæði
engu máli skipta, skaltu hafa
það hugfast að með afskipta-
leysi þínu ertu að gefa öðrum
tækifæri til að ráðskast með
hagsmunamál þín. Getir þú ekki
fellt þig við slíkt, notfærðu þér
þá þinn rétt. Með því stuðlar þú
að því að vilji meirihluta
stjórnenda Háskólans endur-
spegli vilja stúdenta."
Að hafa vit fyrir
sauðsvörtum almúganun
I sinni grein segir Sigurður
Sigurðsson laganemi: „Ennþá
eimir eftir af þeim sjónarmiðum
að ríkisvaldið eigi að hafa vit
fyrir „sauðsvörtum almúgan-
um“. Maður þakkar bara fyrir
að hafa enn kosningarétt, að
einhver stofnun úti í bæ sjái
ekki um það að hafa vit fyrir
manni á þessu sviðinu.
I sannleika sagt eru þessi
höft, þessi boð og bönn, ekki sett
af neinni mannvonsku. Það er
bara svo stutt á milli góð-
mennskunnar og forsjárlöngun-
arinnar að endirinn getur orðið
hinn hörmulegasti.
Við Vökumenn viljum opna
umræður um þessi mál, því að
við vitum að fleirum en okkur
hefur blöskrað þessi afskipta-
semi, sem sífellt færist í auk-
ana. Við viljum mannlegra
samfélag þar sem hver og einn
mótar framtíð sína sjálfur.“
1984
Vafea, fálag lýfönflöiasiririaöro sttktenta 1978
Hvad verdur ekki
bannad eda valdbodid?
Alræðisríkið gerir ein-
staklinginn að engu
— Um bókina „1984,,
Skáldsaga Georges Orwells,
Nítján hundruð áttatíu og
fjögur (sem komið hefur út á
íslensku) er aðvörum, ætluð
Vesturlandabúum. Hún gerist á
Bretlandi 1984. Þrjú stórveldi,
Eyjaálfa, Austurálfa og Norður-
álfa, hafa skipt heiminum á
milli sín. „Stóri bróðir“ ræður
öllu í Eyjaálfu, en Bretland telst
til hennar. Söguhetjan, Winston
Smith, vinnur við að skipta um
staðreyndir í Sannleiksráðu-
neyti ríkisins. Stóri bróðir
ræður hugsun þegna sinna,
óæskilegir menn eru „eimaðir“,
máðir af spjöldum sögunnar í
bókstaflegri merkingu, því að
staðreyndir eru gerðar að engu,
gömul blöð eru prentuð aftur.
Smith gerir tilraun til að
komast undan kerfinu, en er
handtekinn af Hugsunarlögregl-
unni og „endurhæfður“. í bókar-
lok trúir hann því, að tveir og
tveir séu fimm, því að Stóri
bróðir segir honum það, hann
hefur misst sjálfstæði sitt, hann
elskar Stóra bróður.
Hugsun Orwells er þessi:
Alræðisríkið gerir einstakling-
inn að engu, því að það ræðst
inn í huga hans, reynir að
heilaþvo hann, reynir að þvo af
honum þann „blett“ sem ein-
staklingseðlið er. Innrásin i
sálina er ógnvænlegasta ein-
kenni alræðisríkisins. Fyrir-
myndir Orwells í ríkjum komm-
únista og fasista eru augljósar.
En alræðisríkið er ekki einungis
viðfangsefni hugsuða, bókar-
efni. Það er grimmur veruleiki.
A hverjum degi veljum við vegi
frá alræðisríkinu eða til þess.