Morgunblaðið - 15.11.1978, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. NÓVEMBER 1978
ÁT VR hefur ekki pant-
að áfengi í 1/4 mánuð
Samdráttur í sölu áfengis nemur
hundruðum milljóna króna
TALSVERT mikill samdráttur heíur orðið á sölu
Áfengis- og tóbaksverzlunar ríkisins og mun það skipta
hundruðum milljóna króna, sem tekjur af áfengissölu
verða minni en tekjuáætlun gerði ráð fyrir. Samkvæmt
fjárlögum 1978 var áætlað að rekstrarhagnaður ÁTVR
yrði 11,4 milljarðar króna. Morgunblaðinu tókst ekki í
gær að fá nákvæmar tölur um það, hve samdráttur í
áfengissölu er mikill.
Samkvæmt upplýsingum, sem
Morgunblaðið fékk í gær er áfengi
að jafnaði pantað inn til ÁTVR
einu sinni í mánuði. I október-
mánuði var ekkert pantað og það
sem af er nóvembermánuði hefur
engin pöntun átt sér stað. Síðast
var áfengi pantað inn til ÁTVR í
septembermánuði. Áfengi
hækkaði í september um 20%, en
fyrr í sumar hafði það hækkað um
15% eða samtals um 38%.
Höskuldur Jónsson ráðuneytis-
stjóri í fjármálaráðuneytinu kvað
strjálli pantanir í sjálfu sér ekki
þurfa að tákna samdrátt í sölu
áfengis, þar sem fjármálaráðu-
neytið mæltist eindregið til þess,
þegar dregur að árslokum að
birgðum væri haldið í algjöru
lágmarki fyrir áramót. Kvað hann
það vera til þess að binda ekki fé.
Slík fyirmæli voru send stjórn
ÁTVR í fyrra mánuði.
Hins vegar sagði Höskuldur það
ljóst að ÁTVR stæðist ekki
tekjuáætlun og kvað hann söluna
verða nokkur hundruð milljónum
rýrari en áætað hafði verið.
Höskuldur kvað ástæðuna ekki
vera þá að verð á þessari vöru væri
orðið of hátt, heldur vegna þess að
kominn væri keppinautur á
markaðinn, ekki aðeins bjórinn,
heldur vínframleiðsla í heimahús-
um. Hann kvaðst þess fullviss að
vínneyzla væri sízt minni en áður.
SKIPVERJAR á Gullborginni frá Vestmannaeyjum fundu um 3
metra langt dufl á reki á leið sinni á síldarmiðin í fyrradag. Komu
þeir með duflið til Eyja í gær, en ekki er vitað hvaðan né hvers
konar duflið er, en væntanlega fær Landhelgisgæzlan það til
skoðunar.
Þeir á Gullborginni hafa „fiskað“ ýmislegt annað en síld að
undanförnu þvi' að á dögunum fundu þeir einn bandarísku
björgunarbátanna, sem fundist hafa úti fyrir Suðurströndinni að
undanförnu. Gúmbátarnir, sem fundist hafa eru nú orðnir átta
talsins, en eins og fram hefur komið eru þeir af bandarfsku
herskipi, sem missti 22 slíka báta útbyrðis í fárviðri í haust.
Meðfylgjandi mynd af duflinu tók Sigurgeir í Eyjum í gær.
Coldwater stærsta fisksölu-
fyrirtækið í Bandaríkjunum
Magnús Viktor Vöggsson
Drengurinn
sem lézt
DRENGURINN sem lézt í um-
ferðarslysinu á Arnarbakka á
sunnudagskvöldið hét Magnús
Viktor Vöggsson til heimilis að
Jörfahakka 16. Hann var fimm
ára. fæddur 12. maí 1973.
COLDWATER Seafood Corporation, dótturfyrirtæki
Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna er stærsti söluaðili
frystra sjávarafurða á Bandaríkjamarkaði, að því er
fram kemur í niðurstöðum bandaríska markaðs-
könnunarfyrirtækisins SIFT. Markaðshlutdeild Coldwat-
er er rétt um 20%, en næststærsti söluaðilinn er General
Mills með 13,42% markaðshiutdeild. Þá hefur tímaritið
Institutional Distribution, sem helgað er áhugamálum
heildsala, látið fara fram könnun á því, hvaða fyrirtæki
skari fram úr að mati bæði stjórnenda og sölumanna.
Coldwater var kjörið fjórða bezta fyrirtækið af öllum
þeim er selja fryst matvæli í Bandaríkjunum, en var talið
bezt allra, sem selja sjávarafurðir.
Markaðshlutdeild Coldwater frystra fiskafurða 20,53%, en í
breytist örlítið frá einum mánuði september 19,32%. Meðaltal þess
til annars. í ágústmánuði var t.d. tímabils, sem rannsóknin náði til
hlutdeild fyrirtækisins í sölu sýndi 19,45% markaðshlutdeild.
Þá má til samanburðar geta þess
að norska fyrirtækið Frionor, sem
er hliðstætt fyrirtæki Coldwater, í
eigu norsks sjávarútvegs var á
sama tíma með markaðshlutdeild,
sem nemur 1,30%.
Til þess að menn geri sér grein
fyrir umfangi Coldwater Seafood
Corporation má geta þess að árið
1977 var heildarverðmæti seldra
afurða 174,7 milljónir bandaríkja-
dollara. Miðað við gengi 212,80
fyrir hvern dollar var verðmætið
þá 37,2 milljarðar íslenzkra króna,
en það voru tæplega 41% af
fjárlögum íslenzka ríkisins það ár.
Miðað við gengi dollars nú um 313
krónur er þessi upphæð 54,7
milljarðar íslenzkra króna.
Þá má að lokum geta þess að
áætlað söluverðmæti Coldwater á
árinu 1978 er um 200 milljónir
dollara, sem miðað við gengi
íslenzkrar krónu í dag er 62,6
milljarðar króna eða 44,9% af
niðurstöðutölum fjárlaga 1978.
Tillögur 7 manna nefndar bitna
aðallega á mjólkurframleiðendum
— segirEiríkur Sigfússon áSílastöðum íEgjafirði
1 DEGI í gær kemur fram í viðtali við Eirík Sigfússon bónda á
Sílastöðum í Eyjafirði hörð gagnrýni á tillögur 7 manna nefndar
varðandi framleiðslugjald og kjarnfóðurskatt, sem hann telur að
muni hitna nær einvörðungu á mjólkurframleiðendum.
Hann tekur dæmi af kúabúi, sem framleiðir fyrir 30 milljónir
króna á ári, en það eru um 75 kýr. Framleiðslugjald af slíku búi
yrði 2,4 milljónir króna og myndu dragast beint af launum
starfsmanna búsins, en við það má reikna með að vinni 3 menn.
Launakostnaður er um 28% af veltu, svo að hlutur hvers um sig
lækkar úr 2,8 milljónum króna í 2 milljónir króna.
Þá telur Eiríkur að kjarnfóður-
skattur yrði ekki undir 25% og
myndi það rýra tekjur bænda
verulega til viðbótar og nefnir
hann 350 þúsund krónur á mann í
því sambandi, ,þannig að launa-
rýrnunin í dæminu að ofan gæti
numið 1.150.000 krónum á starfs-
mann eða samtals 3.450.000 krón-
um.
— En við skulum segja að
þetta væri gott og blessað, ef
þetta yrði til að draga úr
framleiðslunni, en það tel ég ekki,
segir Eiríkur Sigfússon. — Það er
miklu hagstæðara fyrir bændur
að auka framleiðsluna, að ég tali
nú ekki um bú undir 400 ærgildi
að stærð, sem heita má að hafi
óbundnar hendur um aukningu.
Ég tel því, að bændur, sem hugsa
sín mál, muni sjá í gegnum þessa
blekkingu, sem ég tel framleiðslu-
gjaldið vera.
Eiríkur telur ekkert markmið í
sjálfu sér að halda uppi bústærð,
sem ekkert gefur af sér nema
þrældóm. Með því að draga beint
úr framleiðslunni og semja við
ríkið um 15% framleiðsluminnk-
un í heildina, en mismunandi eftir
bústærðum, kæmi árangurinn
fljótt í Ijós. Birgðasöfnun yrði
strax úr sögunni og áður en langt
um liði yrði afgangur af því fé
sem notað yrði að öðrum kosti til
útflutningsbóta. Það fé, sem
þannig sparaðist, ásamt hluta af
framkvæmdastyrkjum en t.d.
framlög til jarðræktarframlaga
nema 990 milljónum í fjárlaga-
frumvarpinu, mætti nota til að
bæta bændum tekjumissinn, sem
yrði kringum 5% á verðlags-
grundvelli.
— Mönnum væri náttúrulega
frjálst að framleiða umfram
kvóta, en fengju aðeins greitt
fyrir það, sem útflutningsverðið
gæfi — segir Eiríkur Sigfússon.
— Þessi lausn mun losa bændur
undan miklum- tekjumissi og um
leið draga úr vinnuálagi. Einnig
mun sölufyrirtæki okkar losna
undan miklum birgðaþunga mjög
fljótlega og létta af bankakerfinu
afurðalánaþunganum.
— Ég var strax hrifinn að
heyra að nýi landbúnaðarráðherr-
ann okkar, Steingrímur Her-
mannsson, nefndi hlutina réttu
nafni, þar á ég við það, sem 7
manna nefnd kallaði kvóta, en er
ekkert annað en framleiðslugjald.
Þannig vona ég, að ráðherra sjái í,
gegnum þá sýndarmennsku, sem
felst í tillögum 7 manna nefndar
um framleiðslugjald og kjarn-
fóðurskatt.
— En að slepptum þessum
tveimur þáttum, tel ég 7 manna
nefnd hafa unnið gott starf, sem
verði hægt að byggja á í framtíð-
inni og þeir eiga vissulega þakkir
skilið. En vandi okkar er svo
mikill og vaxandi, þar sem
aukning á þessu ári er 4 til 5% í
mjólkurframleiðslu og 8% í kjöt-
framleiðslu á sama tíma og
samdráttur er í sölu, þrátt fyrir
miklar niðurgreiðslur, að það er
að mínum dómi óverjandi að vera
með einhverja tilraunastarfsemi
og halda bændum hálftekjulaus-
um um langan tíma. — Nei, það
verður að gera markvissar
aðgerðir, sem duga, svo að bænd-
ur geti borið höfuðið hátt og
staðið á eigin fótum en eigi ekki
allt undir duttlungum stjórn-
valda, — segir Eiríkur Sigfússon.
Mjöl og lýsi
fyrir 40 millj-
arða á árinu
ÚTLIT er fyrir að með
áframhaldandi loðnuveiði
verði mjölframleiðsla þessa
árs 200 þúsund tonn og
lýsisframleiðslan^ um 100
þúsund tonn. í þessum
tölum er reiknað allt mjöl
og sambærilegar tölur fyr-
ir síðasta ár voru um 162
þúsund tonn af mjöli og um
74 þúsund tonn af lýsi.
Ljóst er að framleiðslan á
þessum vörutegundum
verður meiri í ár en
nokkru sinni síðan loðnu-
veiðarnar hófust hér við
iand að sögn Jóns Reynis
Magnússonar fram-
kvæmdastjóra Síldarverk-
smiðja ríkisins.
Ef meðalútflutningsverð á
hverju tonni af mjöli og lýsi er 425
dollarar cif er heildarverðmæti
mjölsins um 26,6 milljarðar króna
og lýsisins 13,3 milljarðar króna
miðað við gengi dollarans á 313
krónur. í fyrra voru þessar afurðir
seldar á samtals 15,2 ’milljarða á
þágildandi gengi.
Það er athyglisvert hve lýsi er
hátt hlutfall af framleiðslunni í ár
og er það fyrst og fremst af því hve
mikið hefur veiðst af sumar- og
haustloðnunni, en hún er mun
feitari, en sú sem veiðist að
vetrinum,
1V2 mill j ar ður
í verksmið juna
á Skagaströnd
HEILDARKOSTNAÐUR við
loðnuverksmiðjuna á Skaga-
strönd verður 1 1/2 milljarður
króna þegar þau fullkomnu tæki,
sem í hana eiga að fara, verða
komin á sinn stað, samkvæmt
upplýsingum sem Morgunblaðið
hefur aflað sér. Þessar vélar eru
komnar til landsins, en hins
vegar er enn ekki byrjað að setja
þær upp. Hús verksmiðjunnar á
Skagaströnd hafa verið lagfærð
og gaml^r vélar, sem í henni
voru, verið fjarlægðar. Hvenær
byrjað verður á uppsetningu
vélanna hefur ekki verið ákveðið,
en það fer eftir efnum og
ástæðum, eins og Jón Reynir
Magnússon framkvæmdarstjóri
SR orðaði það í gær.