Morgunblaðið - 15.12.1978, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. DESEMBER 1978
Svanlaug Gunnlaugs-
dóttir — Minningarorð
Fædd 12. júlí 1920.
Dáin 7. desember 1978.
Nú þegar Svanlaug hefur fetað
lífsferil sinii allan, kemur í
hugann hversu oft líf hennar var
barátta og stundum barist fyrir
hverju fótmáli. Hún fæddist að
Stóru-Hlíð í Vest.ur-Húnavatns-
sýslu, dóttir hjónanna Jósefínu
Sveinsdóttur og Asmundar
Magnússonar, sem þar bjuggu
ásamt börnum sínum sex. Svan-
laug var aðeins rúmlega ársgömul
þegar móðir hennar varð úti á
sjálfan jóladag og heimilisfaðirinn
neyddist til að bregða búi og koma
börnum sinum fyrir hjá vinum og
vandalausum. Það vildi Svanlaugu
til happs að hún lenti hjá föður-
systur sinni, Mörtu Guðrúnu
Magnúsdóttur og eiginmanni
hennar Gunnlaugi Magnússyni, að
Ósi í Steingrímsfirði. Gengu þau
henni í foreldra stað og var hún
ævinlega kölluð Gunnlaugsdóttir,
en rækti áfram samband við
Ásmund föður sinn. Systkini sín
sum hitti hún ekki fyrr en hún var
orðin uppkomin kona.
1936 til 1938 var hún við nám að
Reykjaskóla í Húnavatnssýslu,
glæsilegur kvenkostur og vel gerð
til sálar og líkama. Nútíminn hefði
ugglaust gert úr henni innanhús-
arkitekt og virkjað þannig lista-
mannshandbragð hennar og
smekkvísa uppröðunarnáttúru.
Sjálf virðist hún hafa haft hug á
því að gerast íþróttakennari og
freistaði aö komast á íþróttaskól-
ann að Laugarvatni. En það var
með hana eins og marga samtíðar-
menn hennar: hún fékk aðeins að
finna reykinn af réttunum. Einn
vetur vann hún í eldhúsi íþrótta-
skólans og fékk fyrir náð að sækja
tíma, þótt skólavera væri henni
bönnuð sakir fjárskorts.
Á Reykjaskóla hafði hún kynnst
Ragnari Á. Magnússyni frá Ketu á
Skaga í Skagafirði og stofnuðu þau
heimili í Reykjavík árið 1943. Þau
voru í hópi þeirra fjölmörgu sem
ólust upp og mótuðust í sveit en
þurftu uppkomin að skipta um
jarðveg og festa rætur í borg.
Ragnar braust í að læra til
endurskoðanda og vinnur enn við
þau störf, en í Svanlaugar hlut
kom að annast um heimilið og ala
upp fjórar dætur sem hún eignað-
ist á fimm árum: Sigurbjörgu
(1944), Mörtu (1946), Hrafnhildi
(1948) og Ragnheiði (1949).
Fjölskyldan bjó á ýmsum stöðum í
bænum eftir efnum og ástæðum,
síðast í Glaðheimum 24. Árið 1967
slitu þau Ragnar og Svanlaug
samvistum en viðhéldu ævinlega
hlýju vináttusambandi.
Svanlaugu kynntist ég einmitt
þegar hún stóð á krossgötum eftir
skilnaðinn, og varð vitni að því er
hún hrapaði i einu vetfangi niður í
ófaglært kvenkyns vinnuafl, en
það ku vera neðsta trappa sam-
félagsstigans. Á þessum kafla
æviskeiðsins finnst mér eins og
Svanlaug hafi verið stödd í óveðri
sem á hverri stundu hótaði að sópa
henni af yfirborði jarðar, og þurfti
hún á allri sinni seiglu að halda til
að klóra sig áfram. Iðulega varð
hún að vinna á tveim til þrem
vinnustöðum til að endar næðu
saman: við saumaskap hér, skúr-
ingar þar og kaffivei'tingar
annarsstaðar.
Haustið 1970 er eins og veðrið sé
að ganga niður, hún er komin í
fasta vinnu og flutt í eigin íbúð í
Álfheimum 46. Þá er það kvöld eitt
í svartasta skammdeginu að hún

VALIÐ ER
VANDALAUST
AEG
JÓLAGJAFIR
STRAUJARN
SAMLOKUGRILL
RYKSUGU
GRILLOFNAR
KAFFIVEL
BRAUÐ
RIST
BRÆÐURNIR ORMSSON %
LÁGMÚIA 9 SÍMI 38820
er keyrð niður þar sem hún er að
labba yfir götu, og flutt mjaðma-
grindarbrotin og brákuð á höfði á
Borgarspítalann. Aftur lendir í
fullkominni óvissu um fjárhags-
lega afkomu hennar, fyrir utan I
sálarkvalir sem veikindi hennar
sköpuðu henni.
Þrátt fyrir allt þetta, fer fjarri
að Svanlaug hafi verið einhver
píslarvottur. Þvert á móti var hún
glaðbeitt manneskja og ævinlega
veitandi í samskiptum sínum við
aðra. Ég var sjálfur einn af þeim
mörgu sem hún var óþreytandi í að
liðsinna og ausa í gjöfum.
Eftir að við Hrafnhildur sett-
umst að í Frakklandi áttum við í
bréfaskriftum við hana um átta
ára skeið og þegar ég renni augum
yfir bréfabunkann, undrast ég í
annað skipti þetta lifandi mál,
haldið við af linnulausum bók-
lestri. Um erfiðleika sína er hún
fáorð, en talar um að „lítið komi í
koddaverið", þegar fjárhaginn ber
á góma. I erfiðleikum sínum
haustið 1970, skrifar hún: „Lífið
mitt hefur nú mest verið vinna, en
alltaf hef ég trúað góðum guði,
hann hefur aldrei brugðist. mér, þó
ég hafi nú ekki hagað mér vel á
stundum. Ég les mínar bænir og
ætla mér ekki að gera neinum til
geðs.að gefast upp.“
Ónærgætni og fávitaskap sem
hún varð fyrir, endurgalt hún með
vorkunnsemi. Börn og dýr hændi
hún að sér hvar sem hún hitti þau.
Hún var snjöll hestakona þótt hún
yrði að gefa það sport upp á bátinn
sakir fjárskorts. Aftur á móti er
ókeypis að vera góður við börn og
stundum þegar maður heimsótti
hana, var íbúðin morandi í börn-
um og unglingum sem nutu þess að
vera samvistum við þessa for-
dómalausu og glaðlyndu konu.
Dætur hennar fjórar og barna-
börnin átta, voru stolt hennar og
hvenær sem hún gat, lagðist hún í
ferðalög til að heimsækja dætur
sínar að Gufuskálum, Lundi,
Kaupmannahöfn og Aix-
en-Provence. Ég minnist hennar
veturinn 1973, þegar við Hrafn-
hildur stóðum með frumburðinn
nýfæddan og hún kom fljúgandi
yfir hafið til að signa hann og
dvelja með okkur í jólafríinu.
Þegar hún birtist stóðum við í
ráðaleysi með drenginn organdi og
hafði maður gengið undir mann
við að hugga hann, en árangurs-
laust. Svana lagði blaðskellandi
frá sér ferðatöskurnar, tók dreng-
inn í fangið og eftir eina ruggu-
rennu og tvö, þrjú kjá, var hann
sofnaður og grét ekki meira það
árið. Það voru eftirminnileg jól og
mikill drukkinn líkjör og spiluð
vist. Aldrei var hún glaðari en við
spil og talaði þá helst í orðskviðum
og ljóðum en hafði handklæði við
hendina til að þerra tárin þegar
hlátursköstin komu yfir hana.
I vor var hún enn á leiðinni í
ferðalag þegar krabbamein kippti
óvænt og harkalega í taumana.
Vongóð lagðist hún undir hnífinn
og ljáði aldrei máls á öðru en hún
myndi vinna þetta stríð líka. í allt
sumar var barist en 7. desember,
sl. var orrustan töpuð. í svartasta
skammdeginu skildi hún við, þessu
skammdegi sem hafði svo oft verið
henni þungt í skauti, er hún mátti
hlaupa á milli vinnustaða og eltast
við strætisvagna í rysjóttri tíð.
Þessi árstími þegar fólk paufast
áfram í svarta myrkri, þótt
kominn sé miður morgunn.
Ég kvaddi hana fáum dögum
fyrir andlátið, hún rétti fram
beinaberar hendurnar og tók
tæplega ársgamlan dótturson sinn
í fangið. Þau göntuðust hvort við
annað og hún geislaði af gleði.
Pétur Gunnarsson.
Bók um efnahagsmál
EFNAHAGSÞÆTTIR þeirra
Ásmundar Stefánssonar og Þráins
Tlt* lummtf Thualfu
LIGHT MIGHTS
■IT«rv-liMli*j ■tolk • llngiHg ■Lugundi
•■Patilrv ■Ckoil Il»l«l ■lliniir
Jólamarkaður
í Hótel Vík
FERÐALEIKHÚSIÐ „Light
Nights“ heldur jólamarkað í
Ilótel Vík á morgun, laugar
dag 16. desember og verður
opnað kl. 14.00.
Á boðstótum verða leikföng,
sælgæti, skrautmunir, barna-
rúm og fatnaður, bæði nýr og
lítið notaður. Allt eigulegir
munir.
Markaðurinn er opinn til kl.
22.00.
Eggertssonar, sem þeir hafa flutt í
sjónvarpið, eru komnir út í bók.
Ber hún titilinn EFNAHAGS-
MÁL, og ér Almenna bókafélagið
útgefandi. Forlagið kynnir bókina
á þessa leið:
„Þessi bók veitir yfirsýn yfir
helstu þætti og þróun íslenskra
efnahagsmála síðustu áratugina,
og skýrir hagfræðileg hugtök. 97
skýringarmyndir fylgja textanum.
Bókin skiptist í 6 kafla sem heita:
Hvað er verðbóiga? Viðskiptin við
útlönd. Ostöðugt efnahagslíf.
Fjármál hins opinbera. Vinnu-
markaður og tekjur. Þjóðarfram-
leiðsla og hagvöxtur. Bókin er
upphaflega samin fyrir sjónvarp
og var efni hennar flutt þar árið
1978.
Höfundarnir eru báðir háskóla-
kennarar í hagfræði og þjóðkunnir
fyrir ritgerðir sínar og aðra
umfjöllun um hagfræðileg efni.“
Efnahagsmál er pappírskilja, 90
bls. að stærð. Bókin er unnin í
prentsmiðju Árna Valdimars-
sonar.
*****