Morgunblaðið - 24.12.1978, Blaðsíða 7

35
samt vona ég að starf þeirra hér
haldi áfram.
í Hólminum
og Reykjavík
Viljið þér segja eitthvað um
starfið í Stykkishólmi?
Klaustrið og spítalinn í
Stykkishólmi voru hugsuð sem
miðstöð kirkjulegs starfs fyrir
vesturhluta landsins, ekki að-
eins til þess að prestar hefðu
þar samastað, heldur líka til
þess að systurnar p;ætu geislað
út frá sér kærleika kirkjunnar
ofí verið lifandi vitni .um hana ojj
starf hennar. S.vsturnar hafa
rekið sjúkrahúsið með miklum
ágætum, rekið vinsæian sunnu-
dagsskóla og barnaheimili að
sumrinu, fyrir utan almenna
gæslu barna fyrir mæður sem
vinna úti, og auk þess reka þær
prentsmiðju kirkjunnar, sem
prentar þær bækur og blöð sem
kirkjan gefur út, starfi sínu til
gagnsemdar og til fræðslu um
kenningar og líf kirkjunnar.
Þetta starf er ómetanlegt fyrir
okkur.
Þér munið að sjáifsögðu eftir
doginum. þogar þór komuð
hingað til Islands. Hvornig
áhrif hafði landið þá á ykkur?
Já, ég man vel eftir komu
minni til íslands. Ég kom til
Keflavíkurflugvallar kl. hálf tvö
aðfaranótt 18. desember. Ég
hafði auðvitað ekki séð neitt
niður á landið, en það var þá
snævi þakið milli fjalls og fjöru.
Á Keflavíkurflugvelli tók á móti
mér hópur manna og í þeim hópi
man ég sérstaklega eftir séra
Hákoni heitnum Loftssyni. Ég
hélt þá um nóttina hingað heim
á Egilsgötu 18. Ég get ekki
neitað því að það fór hálfgerður
geigur um mig að koma norður í
allt þetta m.vrkur og allan
þennan snjó.
20. desember var ég svo
formlega settur inn í embættið í
Dómkirkju Krists konungs í
Landakoti. Það gerði dr. Bruno
Heim, sem var þá sendifulltrúi
Vatíkansins á Norðurlöndum.
Með honum voru Jóhannes
Gunnarsson biskup og Taylor
heitinn, Stokkhólmsbiskup. Við-
staddur þessa athöfn var fjöldi
manna, forseti Islands, biskup,
borgarstjóri Reykjavíkur, ýmsir
ráðherrar og fyrirmenn ríkis og
borgar, auðvitað ijöldi fólks úr
söfnuðinum og margt fólk ann-
að. Eftir athöfnina, sem fór
fram um kvöldið, var opinber
móttaka gesta á Hótel Sögu.
Kom þangað margt af því fólki,
sem var við athöfnina í kirkj-
unni, enda var hver sá boðinn
sem koma vildi. Fyrir þessari
móttökuhátíð stóð nefnd frá
söfnuðunum hér í Reykjavík.
Nú er St. Jósefsspítali hér í
Reykjavík ekki lengur rekinn
af reglu Jósefssystra. Með þeim
umskiptum virðist allmikið
hafa dregið úr starfsemi
kaþólsku kirkjunnar hér. en
þetta er máske sama þróunin
og orðið hefur í öðrum löndum,
svo hér er ekki um neitt
séríslenskt fyrirbrigði að ræða.
Já, St. Jósefsspítali er ekki
lengur kaþólsk stofnun. Að
sumu le.vti er þessi breyting til
komin vegna systrafæðar, þar
sem aðsókn að reglunni hefur
minnkað, en auk þess hefur sú
breyting orðið á í sjúkrahús-
málum að umönnun sjúkra er
ekki lengúr unnin sem kærleiks-
verk, eins og hún var áður. Nú er
þetta starfsemi, sem haldið er
uppi af ríkinu. Þegar systurnar
byrjuðu starf sitt hér, var hér
enginn spítali og þær unnu starf
sitt án þess að taka laun fyrir.
Nú hafa launaðar hjúkrunar-
konur tekið við störfum þeirra.
Þetta sama hefur gerst hvar
sem er í nálægum löndum, og
jafnvel þar sem systur vinna
enn að hjúkrun, vinna þær bara
sitt starf sem hafa ekkert per-
sónulegt samband við sjúkling-
ana. Nú er líka til nóg af
sérmenntuðu hjúkrunarfólki
hér á landi svo að hin brýna þörf
fyrir hjúkrunarstarf systranna
er ekki hin sama og áður var.
Framtíðin
Ilvað vilduð þér segja um
framtíðarverkefnin hér á landi.
hiskup?
Á þeim þarf engin breyting að
verða. Við reynum eins og áður
að breiða út all'an boðskap
Krists með þeim aðferðum sem
tiltækar eru, t.d. persónulegum
viðræðum, útgáfu bóka og blaða,
svo og kynningu á málefnum
okkar í fjölmiðlum, eftir því sem
tækifæri gefast til.
Ilvað er yður nú. dr. Frehen.
á þessum tímamótum í starfi
yðar. oíarlega í huga. án þess
að það snerti beinlínis trú eða
kirkju?
Það er þá helst það að ég verð
því ánægðari yfir að vera hér
sem árin verða fleiri. Hér er
gott andrúmsloft, rólegra mann-
líf en annars staðar og minni
spenna. Mér líður betur hér en í
flestum löndum Vestur-Evrópu,
sérstaklega af því að fólkið hér
er rólegra. Hér er lítið um glæpi,
samanborið við önnur lönd,
sérstaklega lítið um rán og
líkamsárásir. Siðgæðisverðmæti
eru í hærri metum hér en víða
annars staðar, menn meta fjöl-
skylduna og ættarböndin mikils
og hafa áhyggjur af því, ef
ráðist er að stöðugleika fjöl-
skyldunnar. Menn gera sér grein
f.vrir, hversu mikilvæg hún er
f.vrir lýðræðið í landinu því að
gott heimilis- og fjölskyldulíf er
hornsteinn heilbrigðs þjóð-
félags. Fólkið er heiðvirt hvert
gagnvart öðru og ber virðingu
hvert fyrir öðru. Og allt þetta er
góður bakhjallur fyrir 'kenning-
ar kristinnar kirkju.
Loks langar mig til að spyrja
hiskupinn um hvort líkur séu á
að Island eignist sinn eigin
dýrling.
Við eigum þrjá dýrlinga, þá
Þorlák helga, Jón helga og
Guðmund góða. Helgi tveggja
þeirra fyrri var staðfest á
Alþingi og hinn þriðji var af
almenningi talinn helgur
maður. Ég reyndi þegar í
upphafi biskupsdóms míns að fá
helgi þeirra Þorláks og Jóns
staðfesta í Róm. en gat ekki
uppfyllt þau skilyrði, sem til
þess var krafist, en það voru
fyrst og fremst lýsingar á
æviferli þeirra og dýrkun í rás
aldanna. Ég vona líka að í
framtíðinni komi aðrir dýrling-
ar til sögunnar hér á landi, hver
veit nema meðal okkar leynist
fræ þeirra verðleika sem fyrir
hendi verða að vera til slíkrar
útnefningar.
Áður en við kvöddumst úti á
tröppunum, spurði ég dr. Frehen
nær hann myndi ganga fyrir
Jóhannes Pál páfa. Taldi hann
sennilegt að það yrði að öllum
óbreyttu eftir fjögur ár. Mundi
hann þá fara til Páfagarðs í
fylgd með kollegum sínum,
kaþólskum biskupum á hinum
Norðurlöndunum. Það hefði
verið svo að biskupar norðan úr
álfu hefðu haft samflot suður til
Rómar þegar þeir hafa farið til
fundar við páfann.
Við höfðum orð á þvi að ekki
væri nú sú jólastemmning yfir
Reykjavík (þá var brúnamyrkur
og hitastigið 6—8 stig) eins og
þegar hann kom hingað í fyrsta
skipti en þá ríkti vetur konung-
ur. — Já, en veðrið hér hefur átt
einstaklega vel við mig — öll
þessi ár, sagði biskupinn.
Sv.Þ.
Bezta
skák
Ólympíumótsins
Það fer ekki hjá því að á jafn
geysi.sterku skákmóti og síð-
asta Ólympíumóti hlýtur að
vera tefldur fjiildi góðra skáka.
í Buenos Aires mátti næstum
tclja á fingrum annarrar hand-
ar þá af sterkustu skákmönn-
um heims sem ekki voru mættir
til leiks. Þar verður auðvitað
að nefna heimsmeistarann
Karpov og landa hans Tal og
Balashov. en allir þrír áttu sæti
í sovézku sveitinni. Úr síðustu
áskorendakeppni vantaði þá
Bent Larsen. sem hefur ákveðið
að tefla ekki á Ólympíumótum
á meðan þau eru tekin til
stigaútreiknings. Vlastimil
Ilort sem sat heima eins og
aðrir fremstu skákmenn Tékka
og Henrique Mecking frá
Brazilíu. en hann mun eiga við
alvarlegt heilsufarsvandamál
að stríða.
Enginn ágreiningur varð um
það í Buenos Aires að Ungverjar
ættu sigurinn skilinn. Þeir voru
með mjög jafna og sterka sveit
og hætt er við að þeir verði
Rússum einnig skeinuhættir á
næsta móti, jafnvel þó að þeir
Karpov og Tal mæti. Sveit
Ungverja er mjög ung, það er
einungis Portisch sem er kom-
inn um fertugt og við eigum
áreiðanlega eftir að heyra nöfn
eins og Ribli, Sax, Adorjan,
Csom og Vadasz oft i framtíð-
inni.
Það er vissulega erfitt að
halda því fram að ein skák sé
bezt á slíku stórmóti, en skákin
sem hér fer á eftir kemst
áreiðanlega mjög nærri því.
Þessi skák, sem tefld var í
níundu umferð, varð reyndar
mjög örlagarík, þar sem hún
varð þess valdandi að Rússar
töpuðu sínum fyrsta leik í
mótinu.
Ilvítt: Polugajevsky
(Sovétríkjunum)
Svarts Pfleger (V Þýzkalandi)
Tarrasch vörn
1. cl-RfG. 2. Iíf3-eG. 3.
g3—d5. 1. Bg2—c5. 5. cxd5-
exd5. 6. dl-RcG. 7. 0-0-Be7.
8. Rc3—0-0.
(Hér er komin upp grundvall-
arstaðan í Rubinstein-Schlecht-
er afbrigðinu í Tarrasch vörn og
skiljast nú leiðir. 9. b3 hefur
verið mjög í tízku upp á
síðkastið, en nýjustu skákir
benda til þess að hvítur hafi þar
ekki eftir miklu að slægjast.
Jan Timman hefur hins vegar
nýlega sigrað bæði Gligoric og
Ivkov með athyglisverðri leikað-
(Nú er kominn tími til þess að
rekja forsögu þessarar skákar.
Á skákmóti í Montilla á Spáni
1975 kom þessi staða einmitt
upp í viðureign sömu manna.
Polugajevsk.v lék þá 11. e3, en
fékk tapað tafl eftir 11. ... Rd7!
12. Bxe7—Rxe7, 13. b3!?-Rxe5,
14. dxe5—Da5!, 15. Del-Hfd8,
16. bxc4?—dxc4, 17. f4-Hd3!,
18. Re4—Da3, 19. Rg5-Hxe3,
20. Dbl—Bf5, 21. Dxb7—Hf8, 22.
Hael?—Hxel, 23. Hxel—c3.
Athyglisvert er að leikurinn
11. Rxc4!? kemur til greina.
Svartur ætti þó að halda sínu
eftir 11.... dxc4, 12. Bxf6—Bxfö,
13. d5—Bd7, 14. dxc6—Bxc6, 15.
Bxc6—bxc6, 16. Dc2—Hb8).
eftir MARGEIR
PÉTURSSON
11. RxcG-bxcG. 12. b3-Da5.
13. Ra l —IIfd8.11. e3
(í annarri einvígisskák þeirra
Spasskys og Portisch í Genf í
fyrra lék sá f.vrrnefndi hér 14.
Dc2, en komst ekkert áleiðis
eftir. 14. ... Hac8, 15. Bxf6-
Bxf6, 16. Rc5—Bxd4!, 17. Rb7-
Db6, 18. Rxd8—Hxd8 og svartur
hefur nægilegt spil fyrir skipta-
muninn).
c5!?
(Glæfralegur ieikur, sem
Pfleger hefur án efa undirbúið
fyrir fram).
15. BxfG —gxfG. 1G. dxc5-
Bxc5.17. Dh5!
(Hvassast og bezt. Einföldun-
in 17. Rxc5—Dxc5, 18. bxc4-
dxc4 var svörtum í hag, t.d. 19.
Df3—De5, 20. Df4-Hab8, 21.
Hacl—Hb2).
ferð: 9. dxc5—Bxc5, 10. Bg5—d4, 11. Bxf6—Dxf6, 12. Rd5—Dd8, ■ 1 A
13. Rd2! og hvítur stendur -1 1
eitthvað betur). • á m
9. Bg5—c l! & ■ i
(Reynsla undanfarinna ára hef- ur sýnt fram á réttmæti þessa leiks). ■£■ H B ^ fPP up ípi ^ ig
10. Re5 —BeG.
19. Hael?
(Hvítum hefur greinilega
yfirsést svar svarts, enda
kannski ekki nema von. Bezt var
19. e4! og staðan er geysitvísýn
eins og sjá má af eftirfarandi
möguleikum: 1) 19. ... c3?!, 20.
exdö—c2, 21. Hdcl—Bxd5, 22.
Be4! 2) 19. ... cxb3, 20. exd5 og
nú a) 20. ... IIc4?!, 21. axb3-
Bgl, 22. Dh4—B.xdl, 23. Dxc4-
Del+, 24. Bfl og hvítur stendur
til vinnings. b) 20. ... Dxa4, 21.
dxeö—f.xeö, 22. axb3—Dxb3, 23.
Hxd8+—Hxd8, 24. Hxa7-Ddl+
og skákin leysist upp í jafntefli.
í síðastnefnda afbrigðinu verður
svartur þó að taka millileikinn
22. Bh3! með í reikninginn)
Dbl! 20. Bxd5—IIxd5. 21. Hxd5
cxh3!!
(Þetta var leikurinn sem
Polugajevsky sást yfir. Hann er
nú skyndilega varnarlaus).
22. IIxc8—Bxc8. 23. axb3-
Bgl!. 21. Dh 1 —Del+. 25. Kg2-
Be2!. 2G. g 1
(26. Hg5+ var vindhögg vegna
26. .., Kh8!).
Dfl+ 27. Kg3 —Dgl+. 28. Kfl-
I)g2!. 29. DxfG —Dxf2+!. 30.
Ke5—De3+. 31. Kf5-Df3+. 32.
Ke5 — De3+. 33. Kf5-Bd3+. 31.
Hxd3—Dxd3+. 35. Kg5-De3+.
3G. Kh5—Be7!
og hvítur gafst upp.
*
Skákþættinum barst nýlega í
hendur nýtt alþjóðlegt skák-
tímarit, The New Chess Plaver.
Ritið er 191 bls. að stærð og er
því ætlað að koma út fjórum
sinnum á ári. Ritið líkist
júgóslavneska Informatornum
að mörgu leyti. I þessu fyrsta
hefti eru 391 skák, flestar með
skýringum auk þess sem fyrstu
30 bls. eru helgaðar nýjungum í
byrjunum. Þá eru birtar móta-
töflur í öllum helstu mótum á
síðasta ári. Skákirnar eru allar
flokkaðar eftir byrjunum og er
því um mjög eigulegt rit að ræða
fyrir alla skákmenn sem vilja
fylgjast með því nýjasta á
skáksviðinu. Meðal þeirra sem
skýra skákir fvrir hið nýja>
tímarit eru þeir Petrosjan.
Browne, Miles, Gheorghiu og
Guðmundur Sigurjónsson auk
margra annarra þekktra skák-
manna. Áskrift er að ritinu má
fá í helstu bókaverzlunum, en
það er brezkt að uppruna.