Morgunblaðið - 25.11.1979, Page 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. NÓVEMBER 1979
Pottarím
Umsjón: SIGRUN
DAVÍÐSDÓTTIR
Það er víst örugglega ekki
bara ég sem er hrifin af
pottaréttum. Hrifningin er líka
auðskilin. Pottaréttir eru bæði
þægilegir í undirbúningi og
einkar bragðgóðir. Löng og
hæg suða svipuð og moðsuða,
gerir það að verkum að kjötið
verður bragðmikið og græn-
metið næstum bráðnar saman,
sem er auðvitað ómissandi hluti
réttarins. Pottrétturinn, sem
ég ætla að rabba um í dag, er
ættaður af sléttum Ungverja-
lands. Þar er einmitt ágætis
lambakjöt, rétt eins og hjá
okkur.
Ungverjaland er ekki ofar-
lega á blaði yfir þekktustu
matarsvæði heimsins. En eins og
á öðrum svæðum er þar auðvit-
að líka að finna býsna góðan
mat. Ungverjar eru ekki sízt
þekktir fyrir gúllasið, sem upp-
haflega var hirðingjamatur, og
gulýas þýðir kúreki. Gúllas
var upphaflega kjöt, sem var
látið malla lengi yfir hægum
eldi, e.t.v. ásamt lauk. Þannig
mátti nefnilega nýta alla þá
bita, sem voru full seigir til að
borða þá glóðarsteikta. Síðan
þegar tómatar, paprikur og
kartöflur bárust til og
breiddust út um Evrópu í
kjölfar Kristófers Kólumbusar
frá Ameríku, létu Ungverjar
þetta grænmeti detta ofan í
gúllaspottinn. Og auðvitað sáu
þeir að það var ekki að marka
lakara. En Ungverjar eru ekki
aðeins lambakjötsþjóð. Þeir
borða mikið svínakjöt, eins og
víða er gert í Mið-Evrópu. Þeir
steikja oft í svínafitu og nota
reykt svínaflesk til bragð-
bætis. Og svo er það enn eitt
sem einkennir gúllasið og það er
kúmen (5 ensku caraway seed),
sem gefur sérstakt milt en
afar gott bragð.
En Ungverjar nota ekki
aðeins lambakjöt. Þeir nota
nefnilega gjarnan kindakjöt í
pottrétti, og það er einkar
skynsamlegt. Kindakjöt er
mun bragðmeira en lambakjöt,
rétt eins og allt kjöt af fullorðn-
um dýrum er bragðmeira held-
ur en af ungviði. En kinda-
kjöt er heldur seigara en
lambakjöt og hentar því ekki vel
til skyndisteikingar. Kindakjöt
er því miður ekki almennt á
boðstólnum í verzlunum hér.
Ég hef aðeins rekizt á kindahakk
Ungverskur
pottréttur
hs«_ efi. ^ gy ~
R.0ukAOO' QrúL.LA6r$
TÍuði/W«(/ír2*0 UÚpfitiLXÚ;
i^>CH PgÆ. rv\G-ö-T ÚTO>r f
fbrriuo.
og svo kindalundir eða — filé.
Kindalundirnar eru aldeilis
kostulega góðar, bæði í pott-
rétti en ekki síður til að létt-
steikja eða — glóðarsteikja. En
ég sakna þess að fá ekki
lærissneiðar eða aðra bita af
kindakjöti til að nota t.d. í
þennan pottrétt og aðra pott-
rétti þar sem annars er
ráðlagt að nota lambakjöt. Það
væri reyndar ekki amalegt að fá
bita eins og þann sem krakk-
arnir syngja um bráðum,
„Væna flís af feitum sauð, sem
fjalla gekk á hólunum...“. Sá
hefur nú verið bragðmikill...
En sem sagt, ef þið náið í
kindakjöt, þá skuluð þið ekki
vera að tvínóna við að nota það í
þennan eða aðra pottrétti.
Góða skemmtun!
Ungverskur
lambakjötréttur
(Handa 8—10)
Eins og þið sjáið er þetta
harla stór uppskrift, sem næg-
ir handa mörgum. Þetta er líka
alveg tilvalinn réttur, ef þið
hafið marga í mat, því hann
má gjarnan sjóða heldur leng-
ur en tiltekið er, og enginn
tímafrekur undirbúningur er á
síðustu stundu. Nú ef þið
viljið hafa forrétt og eftirrétt í
ungverskum stíl, þá er auðvelt
að bæta úr því; á jafn einfald-
an hátt. Forrétturinn, eða
salat á eftir kjötinu getur t.d.
verið rauðrófusalat. Þá eru
rauðrófurnar soðnar, kældar
og skornar niður í ræmur eða
rifnar á rifjárni, sem er auð-
velt. Yfir þær er svo hellt
edikssósu, en gjarnan með
fremur litlu ediki, miðað við
t.d. það sem Frakkar tíðka. Það
er hæfilegt að nota 1 hluta af
ediki, 3 hluta af olíu og 2 af
vatni. Og síðan pipar og svo
gjarnan piparrót, eins og þar-
lenzkir nota. Sýrður rjómi er
vinsæll þarna eins og alls
staðar í Austur-Evrópu, svo
hann má fylgja með í sérstakri
skál. Allt á þetta að vera vel
kælt. Eftirrétturinn getur t.d.
verið súkkulaðikaka, sem er
okkur jafn kunn og Ungverj-
um. Þarna er því tilvalin ung-
versk máltíð, sem má undirbúa
daginn áður að hluta til
(salatið og kakan) og svo kjötið
mörgum klst. áður en sezt er til
borðs. En þá er það kjötréttur-
inn... 1 kg kinda
eða lambakjöt, ekki mjög
feitt (miðað er við beinlaust).
2 sneiðar reykt svínaflesk
3 vænir iaukar
2—3 hvítlauksrif
3 grænar paprikur
3 msk. tómatmauk (ekki sæt
tómatsósa)
2 dl vatn eða þurrt hvítvín
500 gr kartöflur
'k —1 msk. kúmen (caraway
seed)
pipar, nýmalaður
1) Setjið ofninn á 100°. Ég
kýs að láta þetta malla í
ofninum, en þið getið einnig
notað eldavélina. í ofninum er
nefnilega hitinn jafn og eng-
in hætta á að nokkuð brenni
við botninn. Auk þess ku það
vera heppilegra með tilliti til
orkusparnaðar. Skerið kjötið
niður í væna bita, ca. 4 x 4 cm á
stærð. Skerið fleskið niður í litla
bita. Skerið laukinn, hvítlauk-
inn og paprikuna niður,
hvítlaukinn í litla bita, en hitt
í vænar sneiðar. Ungverjar sjálf-
ir steikja gjarnan laukinn,
fleskið og kjötið fyrst í feiti,
en ég kýs að setja þetta allt í
smurðan pott, ásamt paprik-
unni. Þarna eru því fleiri leiðir
færar... Hrærið nú tómat-
maukinu saman við vatnið eða
vínið og hellið. Tómatmaukið á
að vera ókryddað, og er einung-
is tómatar sem hafa verið
soðnir í þykkt mauk. Nú auk
þess að nota bara vatn eða vín,
getið þið blandað þessu saman.
Aðalatriðið er að vínið sé
þurrt, það er alls ekki sætt. En
vínið er hreint ekki ómissandi!
Setjið þetta nú inn í ofn og
látið það malla þar í um 2
klst.
2) Eftir þennan tíma er
kartöflunum bætt í, eftir að
þær hafa verið afhýddar og
skornar í vænar sneiðar. Nú á
rétturinn enn að bakast í um
1 klst., eða þar til kartöflurnar
eru soðnar. Um 10 mín áður en
þið berið réttinn fram bætið
þið steyttu kúmeninu út í og
hrærið í. Piprið og bragðið á.
Ef ykkur finnst sósan of mikil
getið þið sett loklausan pottinn
á vel heita plötu og látið
eitthvað af vökvanum gufa
upp. En annars er soðið auðvitað
ekki það lakasta við þennan
rétt. Gott heimabakað brauð
á sjaldan eins vel við og með
pottréttum, svo það er sannar-
lega ekki úr vegi að hnoða
saman góðu brauði af þessu
tilefni.
Til þess að missa sem
minnst af bragðefnunum úr
pottinum meðan á suðu stendur,
er sjálfsagt að loka pottinum
vel. Ef þið viljið ganga mjög
tryggilega frá, er stundum
settur tvöfaldur smjörpappír
undir pottlokið og hann látinn
standa út undan lokinu.
Ef ykkur fýsir í gúllassúpu,
þá er bara að skera kjötið í
minni bita og hafa meira vatn,
ca. 1—1'Æ l.,5 heldur meira
tómatmauk. Já og það er
tilvalið að gera súpu úr af-
ganginum...
Ath. í síðasta þætti lædd-
ist inn smá prentvilla. Hún er
svo sem ekkert meginmál, en
gæti þó valdið misskilningi.
Þar stendur, að þegar búið sé
að fletja út stollendeigið, verði
þetta heljar flétta. Þetta lítur
svolítið undarlega út, því
hvergi er talað um að það eigi
að flétta deigið. í stað fléttu
átti að standa flátta. Flátta á við
það sem er stórt og víðáttu-
mikið, og því býsna góð
lýsing á útflöttu stollendeig-
inu.
I
$
Hverju spá leikmenn
Ég þekki
bæöi liöin og
viö í FH erum
yfirvegaöir og
sigrum því ör-
ugglega.
Allar deildir
KR klæöast
Nú veröur
tekiö hraust-
lega á FH. Viö
munum sýna
þeim hvar
Davíö keypti
öliö og sigra
23—18.
göllum
Litirnir eru til FH-ingar velja KR-ingar Allirí FHIeikaí
i Lækjarkoti Lækjargötu 37. Hafnarfiröi Sími 50449. Grundig frá drekka líka mm
iiISCOHF PEPSI frálngólfi Óskarssyni
Rlúltóurinn S
U wii'.iruini Á2 Mini í V ^
Á leiö 5
S
uri
í Klúbbinn