Morgunblaðið - 06.02.1980, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 6. FEBRUAR 1980

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 4.500,00 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 230
kr. eintakið.
I>rjár yfir-
lýsingar
Yiðhorf manna til stjórnarmyndunartilrauna Gunnars Thorodd-
sens eru tekin að skýrast og eins og við er að búast sýnist sitt
hverjum, þótt margir fagni því út af fyrir sig, að líkindi eru til að
stjórnarkreppunni sé að ljúka. Hér verða nefnd viðbrögð þriggja
ólíkra aðila, sem létu í Ijós álit sitt í Morgunblaðinu í gær.
Ýmsar fyrri tíma yfirlýsingar Alberts Guðmundssonar verða vart
skildar á annan veg en þann, að síst af öllum sé hann sá maður, sem
kaupi köttinn í sekknum. Hann vilji hafa allt á hreinu og sé ákafur
baráttumaður eigin skoðana og stefnumála. Nú bregður hins vegar
svo við, að Albert segist munu verja stjórn Gunnars, Rúbluna,
vantrausti á Alþingi, þótt honum sé ókunnugt um innihald
málefnasamnings hennar eins og hann orðaði það. Þótt þessi
yfirlýsing láti ef til vill lítið yfir sér, þegar hún er lesin, má það ekki
gleymast, að í krafti hennar fékk Gunnar Thoroddsen lykilinn að
stjórnarráðinu. Albert Guðmundsson hefur ritað nafn sitt á auða
ávísun þessarar ríkisstjórnar.
Gunnar Thoroddsen hefur sagt, að Eggert Haukdal hafi hlotið
„einróma samþykki kjósenda sinna fyrir áframhaldandi stuðningi
við mig í sambandi við þessar stjórnarmyndunartilraunir". Þrátt
fyrir þessa ótvíræðu fullyrðingu ber svo við, að Jón Þorgilsson einn
helsti samstarfsmaður Eggerts Haukdals í Rangárvallasýslu, lýsir
því yfir, að á fundi þeim, sem Gunnar gerði að umtalsefni hafi engin
yfirlýsing verið samþykkt, sem talar um stuðning við tilraunir
Gunnars Thoroddsens. Og á þessum sama fundi hvatti Ingólfur
Jónsson til samstöðu sjálfstæðismanna og taldi að þingmenn úr
röðum Sjálfstæðisflokksins gætu ekki staðið að stjórnarmyndun
nema meirihluti þingmanna flokksins stæði þar að baki. Ráðist mat
Gunnars af þeirri óskhyggju, sem kemur fram í ofangreindum
orðum hans, hljóta menn að draga í efa, að stjórn hans, komist hún
á laggirnar, verði á traustum grunni. Það eru ekki aðeins þessi orð,
sem valda þessum vafa, heldur hitt hvernig kommúnistar ræða um
Gunnar Thoroddsen.
Á miðstjórnarfundi Alþýðubandalagsins var það ein höfuðrök-
semd Ragnars Arnalds fyrir stjórnarþátttöku með Gunnari, að
hann yrði einangraður og þess vegna gætu kommúnistar náð fram
ýmsum þeim málum, sem þeim eru hugleikin, þótt ekki séu þau
endilega tíunduð í málefnasamningi. Rétt er að menn hugleiði vel
þessi ummæli Ragnars Arnalds. Þau gefa tvennt til kynna. í fyrsta
lagi, kommúnistar telja sig aldrei hafa komist í jafn góða aðstöðu í
stjórn landsins. I öðru lagi, í stjórnarmyndunarviðræðunum hefur
kommúnistum orðið Ijóst, að Gunnar er orðinn fangi eigin bragða og
þar með þeirra. Þetta eru mikil ótíðindi. Sagan geymir óteljandi
dæmi um það, hvernig kommúnistar hafa notfært sér slíka
óskastöðu út í ystu æsar. Þeim hefur ekki síst orðið ágengt, þar sem
þeir hafa tengst bændaflokkum, veiklunduðum miðflokkum eins og
Framsóknarflokknum, og mönnum, sem tilbúnir eru til að leggja
allt í sölurnar til að svala eigin metnaði.
Alvarlegar aðfinnslur
Morgunblaðið birti á sunnudag bréf menntamálaráðherra til
heimspekideildar, sem hefur að geyma aðfinnslur ráðherrans
vegna þess hvernig staðið hefur verið að dómnefndaráliti og
afgreiðslu deildarinnar á umsóknum um prófessorsembætti í
almennri sagnfræði við Háskóla íslands. Aðfinnslur ráðherrans eru
mjög alvarlegar, þar sem hann telur, að „dómnefndin virðist ekki
taka nægilegt tillit til þess að embætti það sem um ræðir er
kennarastóll í almennri sagnfræði" og sérálit formanns dómnefnd-
arinnar eigi ekkert „skylt við hlutlaust álit fræðimanns heldur er
það umbúðalaus áróður fyrir einum umsækjenda gegn öðrum. Er
svo langt gengið að telja doktorspróf frá háskólanum í Edinborg og
Oxford ekki vera fullgild doktorspróf" eins og segir í ráðherrabréf-
inu.
Skiljanlegt .er, að miðað við allan þennan málatilbúnað telji
Vilmundur Gylfason menntamálaráðherra sér skylt að óska þess við
heimspekideild, að hún fjalli að nýju um þetta mál. Morgunblaðið
mun fylgjast náið með framvindu málsins og telur nauðsynlegt, að
öll gögn þess verði birt opinberlega. í sjálfstæði háskóla felst, að í
meðferð mála á vettvangi hans sé gætt fyllstu hlutlægni.
Umsækjendur um stöður við skólann og veitingavaldið eiga að geta
treyst því, að vísindaleg vinnubrögð en ekki hleypidómar séu
forsendur fyrir ákvörðunum háskóladeilda. Bréf menntamálaráð-
herra ber með sér, að í þessu tilviki hafi þessara meginreglna ekki
verið gætt.
Óskað hefur verið eft-
ir viðræðum við Saudi-
Araba um hráolíukaup
Islenzk viðræðu-
nefnd mun væntan-
lega fara til Riyad
á næstunni
— ÞAÐ hefur verið óskað
eftir viðræðum við Saudi-
Araba um hugsanleg
hráolíukaup og það verður
líklega ákveðið á næstu
vikum hvenær teknar
verða upp beinar viðræður
við þá. Það er ljóst að
íslenzk viðræðunefnd verð-
ur að fara til Saudi-Arabíu
því allur olíuútflutningur
er í höndum ríkisfyrirtæk-
is, sem er í höfuðborginni
Riyad og þar verða viðræð-
urnar að fara fram, sagði
Jóhannes Nordal seðla-
bankastjóri, formaður
olíuviðskiptanefndar, þeg-
ar Mbl. spurði hann í gær
um tilboð Saudi-Araba um
að selja okkur 700 þúsund
tonn af hráolíu árlega.
— Á þessu stigi getum við
engan dóm lagt á það hversu
hagkvæmt það yrði að kaupa
hráolíu frá Saudi-Arabíu og
láta vinna hana hér, sagði
Jóhannes. Það eina sem maður
getur sagt er það að Saudi-
Árabar hafa verið með lægsta
Jóhannes Nordal
hráolíuverðið af öllum OPEC-
ríkjunum og ráðamenn þar hafa
reynt að halda aftur af verð-
hækkunum svo að því leyti til
eru viss skilyrði til þess að þetta
gæti orðið hagkvæmt. En hvort
það reynist svo þegar upp er
staðið fer eftir því hvaða samn-
ingum er hægt að ná um
flutninga og vinnslu og hvernig
þetta fellur inn í okkar inn-
flutningsþarfir almennt.
— Þetta tilboð er þannig
tilkomið að viðræðunefndin
óskaði eftir því við íslenzka
sendiráðið í Washington að það
kæmi okkur í samband við
olíuframleiðsluríkin vestan
hafs. Þar sem Saudi-Arabar
hafa stórt sendiráð í Washing-
ton og við höfum ekkert stjórn-
málasamband við þá var rætt
um að sendiráðið tæki einnig
upp málið við sendiráð þeirra
þar í borg.
— Út úr því komu skilaboð
frá þeim um það, að þeir væru
reiðubúnir til að hefja sölu á
hráolíu til okkar. Þetta er ekki
formlegt tilboð en jákvæðar
undirtektir við það að það verði
teknir upp samningar og að
góðir möguleikar séu á slíkum
samningum.
— Þessi tala 700 þúsund
tonn, er þannig tilkomin býst ég
við, að sendiráðið íslenska hefur
látið þá vita hverjar okkar
olíuþarfir væru. Þetta er nánast
þær olíuþarfir sem við höfum í
dag, sé hráolíunni breytt yfir í
þær tegundir sem við notum. í
þessu felst alls ekki neitt mat
olíuviðskiptanefndar á því, að
það sé hagstætt að kaupa neitt
svipað því svona mikið magn
frá Saudi-Arabíu.
— Það er vel kunnugt, að
Saudi-Arabar hafa að undan-
förnu tekið upp þá stefnu að
gera beina samninga við ríkis-
stjórnir, sérstaklega minni
ríkja, um sölu á hráolíu og öll
Norðurlönd hafa verið í slíkum
viðræðum, t.d. hafa Danir verið
í slíkum samningum að undan-
förnu, eins og fram hefur komið
í fréttum.
Miðstjórn Sjálfstæðisflokksins:
Styður Geir, en harm-
ar vinnubrögð Gunnars
„MIÐSTJÓRN Sjálfstæðisflokksins lýs-
ir yfir fyllsta stuðningi við þingflokk
og formann Sjálfstæðisflokksins í und-
angengnum stjórnarmyndunartilraun-
um. Jafnframt harmar miðstjórnin
vinnubrögð Gunnars Thoroddsens og
skorar á alla þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins að hlýta niðurstöðum meiri-
hlutans.“ Svo hljóðar samþykkt mið-
stjórnarfundar Sjálfstæðisflokksins,
sem gerð var síðdegis í gær og var
samþykkt samhjóða.
Samkvæmt upplýsingum Morgunblaðsins var
tillagan borin upp í tvennu lagi, fyrst stuðningsyf-
irlýsingin við þingflokk og formann og hlaut hún
öll atkvæði fundarmanna. Síðan var borinn upp
síðari hluti ályktunarinnar, þar sem hörmuð eru
vinnubrögð Gunnars Thoroddsens, varaformanns
flokksins. Hlaut hún öll greidd atkvæði, en þrir
sátu hjá: Stefán Jónsson frá Kagaðarhóli, formað-
ur kjördæmisráðs í Norðurlandi vestra, Björn
Þórhallsson, formaður LÍV og Jóhann Sæmunds-
son, formaður kjördæmisráðs Vesturlandskjör-
dæmis.
Rétt til setu á miðstjórnarfundum Sjálfstæðis-
flokksins á 31 maður, þar af 28 með atkvæðisrétti,
fulltrúar úr öllum kjördæmum landsins. Á fundin-
um í gær voru rúmlega 20 manns. Hvorki Gunnar
Thoroddsen né Albert Guðmundsson sátu fundinn,
en þeir eru báðir í miðstjórn.
Friðjón og Pálmi:
Kynna sér málefnasamn-
inginn - eru óráðnir ennþá
„ÞETTA mál er alveg í sömu stöðu
og það var f gær,“ sagði Pálmi
Jónsson, alþingismaður, er Morg-
unblaðið spurði hann, hvort hann
væri búinn að gera upp sinn hug
um stuðning við stjórnarmyndun
Gunnars Thoroddsens. „Málin
standa enn þannig, að ég tel engin
úrslit komin um það, hvort sam-
komulag getur tekizt.“
Morgunblaðið spurði Pálma, hvort
hann hefði kynnt sér málefnasamn-
inginn, sem er í smíðum. Hann
sagði: „Ekki hef ég gert það nægi-
lega, en ég fór í dag og leit á þau
drög, sem liggja fyrir. Ég hef ekki
kynnt mér þau nægilega."
Hvernig leizt þér á þau við fyrstu
sýn? Pálmi svaraði: „Ég fór inn á
fund, þar sem þetta var lagt fyrir.
Ég óskaði eftir trúnaði við aðila, sem
ég talaði þar við um ýmsa hluti, sem
ég spurði um í þessum grundvelli og
ég undirgekkst á þessu stigi algjöran
trúnað um það mál líka. Það er
ekkert af því að frétta."
Þá sagði Morgunblaðið, að því
hefði verið fleygt, að samþykkti
hann stuðning við stjórnarmyndun-
ina, yæri honum heitið ráðherra-
embætti. „Það hefur ekkert verið
talað um það,“ sagði Pálmi.
„Ég hef verið að kynna mér þau
drög að málefnasamningi, sem fyrir
liggja, og ég mun fá frekari upplýs-
ingar á morgun. A þessu stigi vil ég
ekkert um málið segja,“ sagði Frið-
jón Þórðarson, alþingismaður, er
Mbl. spurði hann í gærkvöldi, hvort
hann hefði gert upp sinn hug
varðandi stjórnarmyndunartilraun
Gunnars Thoroddsens.
Þá spurði Mbl. Albert Guð-
mundsson alþingismann, sem heitið
hefur því að verja stjórn Gunnars
Thoroddsen vantrausti, hvort honum
hefðu verið kynnt drög að málefna-
samningi Gunnars, framsóknar-
manna og alþýðubandalagsmanna.
Albert svaraði: „Ég hef hvorki séð né
heyrt nokkuð um þau og ekki komið
nálægt þessum stjórnarmyndunar-
viðræðum á einn eða annan hátt.“