Morgunblaðið - 20.03.1980, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. MARZ 1980
27
JS - ft Mnpr um touunarromulrtt.
Forsiðu Uggans, ncmenda
blaðs Fiskvinnsluskólans,
prýðir mynd eftir Sigurð Sig-
urðsson listmálara.
Ugginn - blað
nemenda Fisk-
vinnsluskólans
UGGINN heitir nýútkomið
blað nemenda Fiskvinnslu-
skólans, 1. tölublað 1. árg-
angs. Blaðið er gefið út í
fjaröflunarskyni fyrir
Bandarikjaferð nemenda til
að kynnast starfsemi verk-
smiðja SÍS og SH. Flytur það
ýmsan fróðleik um fisk-
vinnslu og fræðslumál tengd
henni.
Ritnefnd blaðsins skipa
Margrét Þórisdóttir, Jóhanna
K. Guðmundsdóttir, Júlíus
Getsson og Hilmar Þór Hilm-
arsson, en hann er jafnframt
ritstjóri blaðsins ásamt
Magnúsi Hilmari Helgasyni.
Af efni blaðsins má m.a.
nefna grein Guðmundar H.
Garðarssonar Mesta stóriðja
Islendinga, grein Sigurðar B.
Haraldssonar skólastjóra um
sjávarútvegsfræðslu í Noregi
og Islandi, grein um tölvu-
notkun í íslenzkum frystihús-
um eftir Bjarna Júlíusson,
grein eftir Hannes Magnússon
gerlafræðing um samanburð
aðferða við fiskgæðamat og
erindi Björns Dagbjartssonar
um þróunarmöguleika fiskiðn-
aðar o.fl.
ISLENDINGAR OG
FÆREYINGAR
HAFA SÝNT FRAM A AÐ
SAMVINNA
á sviði sjávarútvegs
gerir stöðu þeirra
STERKA
— '*« »»•»»»>•
I Ugganum er m.a. að finna
þessa auglýsingu um sam-
vinnu Færeyinga og íslend-
inga frá Föroya Fiskasöla.
Jón er í
3.-5. sæti
JÓN L. Árnason gerði jafntefli
við stórmeistarann Quinteros í 3.
umferð Luis D Statham-skák-
mótsins í Lone Pine i Bandarikj-
unum. Hins vegar tapaði Margeir
Pétursson fyrir stórmeistaranum
Ermenkov.
Jón er nú í 3.-5. sæti ásamt
Quinteros og Larsen með 2'/2
vinning en efstir og jafnir eru
Geller og Whitehead með 3 vinn-
inga. Margeir hefur hálfan vinn-
ing og er í einu af neðstu sætun-
um.
Byrjunin hjá Jóni er mjög góð
en hins vegar veldur frammistaða
Margeirs vonbrigðum. Hann sagði
í samtali við Mbl. í gær, að líklega
væri of mikil taflmennska að
undanförnu ástæðan fyrir slakri
frammistöðu nú.
Kóramót Kötlu
KATLA, samband sunnlenskra
karlakóra, gengst fyrir kóramóti
aðildarkóra sinna í íþróttahús-
inu að Selfossi laugardaginn 22.
mars n.k. og hefjast samsöngv-
arnir kl. 16.00 sd. „
Samsöngvarn-
ir eru haldnir í því tilefni að um
þessar mundir á sambandið 5
ára starfsafmæli en það var
stofnað árið 1975. Sambands-
svæði Kötlu nær frá Hornafirði
til Breiðafjarðar og eru níu
karlakórar í sambandinu. 8 kór-
ar taka þátt í samsöngnum á
Selfossi að þessu sinni, en þeir
eru:
Karlakórinn Jökull, Höfn. Hornafirði,
Kariakórinn Stefnir, Mosfellssveit,
Karlakórinn Svanir, Akranesi.
Karlakórinn Þrestir, Hafnarfirði.
Kariakór Keflavikur,
Karlakór Reykjavikur,
Karlakór Selfoss,
Karlakórinn Fóstbræður. Reykjavik.
Samsöngvarnir fara fram með
þeim hætti að hver kór syngur 2
lög að eigin vali, síðan syngja
kórarnir saman 4 lög. Þetta er
fyrsta stóra söngmótið sem
haldið er fyrir austan Fjall, en
með tilkomu hins nýja og glæsi-
lega íþróttahúss á Selfossi hefur
skapast góð aðstaða fyrir slík
söngmót.
Víkingahóf á
Loftleiðum
VlKINGAHÓF verður haldið á
Hótel Loftleiðum í kvöld, fimmtu-
dagskvöld, og hefst kl. 19 með
borðhaldi.
Mun þar m.a. verða snæddur
fiskréttur víkingsins sem birtast
mun gestum í gervi langskips.
Meðan á snæðingi stendur verða
sýndir þjóðdansar og Sigurður
Guðmundsson leikur á slaghörpu.
Víkingahóf þetta er í framhaldi
af svipuðum mannfagnaði sem
haldinn var á Islandsviku í Lund-
únum nýlega.
Eitt atriðanna úr kvikmyndinni. Drama gamla mannsins teiknar Per
Aahlin.
Sænsk mynd hjá
Fjalakettinum
í KVÖLD, fimmtudag, kl. 21, á
laugardaginn ki. 17 og á sunnu-
daginn kl. 17, 19:30 og 22 sýnir
Fjalakötturinn í Tjarnarbiói
kvikmyndina „I huvet p& en
gammal gubbe“ (Sem svipt úr
höfði gamals manns) eftir Tage
Danielsson.
Myndin fjallar um gamlan
mann sem á í erfiðleikum með að
sjá um sig sjálfur í stórborginni.
Hann er innritaður á elliheimili
þar sem vel er séð um hann og
farið með hann eins og krakka.
Frá þessu leiðinlega og vanafasta
lífi flýr hann á vald óska og
drauma.
Samkór Rangæinga syngur
á þremur stöðum um helgina
SAMKÓR Rangæinga heldur
tónleika í Stóradalskirkju und-
ir Vestur-Eyjafjöllum föstu-
daginn 21. mars kí. 21.30 og
laugardaginn 22. mars syngur
kórinn i Ilallgrímskirkju. Að
þeim tónleikum ioknum verður
ferðinni heitið upp á Akranes
og sungið í Akraneskirkju kl.
18.
Félagar í kórnum eru 24 úr
sjö hreppum sýslunnar. Hefur
kórinn æft einu sinni í viku í
gagnfræðaskólanum á Hvols-
velli undir stjórn Friðriks
Guðna Þórleifssonar. í vetur
hefur kórinn æft Messa in
honorem Jesu Christi Regis
eftir dr. Victor Urbancis en
þessi messa hefur ekki áður
verið flutt í heild opinberlega.
Auk þess hefur kórinn æft
sálmalög.
Sjómannafélag ísfirðinga:
Tekjur sjómanna haf a ekki aukist
í neinu samræmi við af laaukningu
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi fréttatilkynning frá
Sjómannafélagi ísfirðinga:
„Af marggefnu tilefni telur Sjó-
mannafélag Isfirðinga rétt að skýra
tildrög og ástæður þess að kjara-
samningum milli sjómanna á Vest-
fjörðum og útvegsmannafélags Vest-
fjarða var sagt upp. Ekki síst vegna
þess moldviðris sem þyrlað hefur
verið upp vegna þessa af hálfu
útgerðarmanna, þeirra missagna
sem fram hafa komið og vegna þess
misskilnings sem í mörgum tilfellum
hefur gætt út af fram settum
kröfum.
I fyrsta lagi ber þess að geta, að
vinnufriður hefur að heita má alfar-
ið ríkt síðan vorið 1976, þegar allur
íslenski fiskiskipaflotinn sigldi í
höfn og knúði fram algjöra upp-
stokkun á hinu illræmda sjóðakerfi,
sem meðal annars leiddi til þess að
sjómenn gáfu verulega eftir af
skiptaprósentu. Lækkaði þá skipta-
prósentan hér úr 34,5 niður í 29,3%.
Jafnframt fylgdu loforð frá
stjórnvöldum um enn frekari niður-
skurð á sjóðakerfinu. En við það
hefur ekki verið staðið, 10% af
óskiptum afla til stofnlánadeildar
standa óbreytt og virðist allt benda
til þess að nú eigi að byrja að ganga
á kjör sjómanna með því að vekja
upp þennan gamla draug. Olíugjald-
ið sem tekið er af óskiptu og skilað
aftur til útgerðar í formi olíustyrks
ber þess vitni hvert stefnir. Upphaf-
lega rokkaði gjald þetta upp og niður
og komst hæst í 15%, þar sem 3%
var aftur skilað til skipta. Eftir
standa í dag 5% sem þýðir einfald-
lega 1.5% í lækkaðri skiptaprósentu.
Sjómenn settu fram kröfur um 3%
hækkun á skiptaprósentu en gerðu
útgerðarmönnum jafnframt ljóst að
sú krafa væri byggð á hærra olíu-
gjaldi en nú væri. Væru þeir því
fúsir til að breyta þeirri kröfu til
samræmingar á prósentustigi olíu-
sjóðs ásamt skilyrðum um að eigi
verði gengið lengra í þá átt að hirða
hluti af aflaprósentu sjómanna með
lagaboði.
Af framangreindu ætti öllum að
vera ljóst, að sjómenn eru alls ekki
að fara fram á hækkun á aflahlut,
heldur einungis að krefjast aftur
skila á því sem af þeim hefur verið
tekið með lagaboði og afhent útgerð-
inni.
Greidd frívaktavinna.
Kröfur um að sjómenn fengju
greitt fyrir aukavaktir var alfarið
neitað af hendi útvegsmanna og var
aðalröksemd þeirra sú, að aukin
vinna skapaði sjómönnum aukin
hlut í formi aukins aflaverðmætis.
Þessu er til að svara, að hlutur
sjómanna af aflaverðmæti verður
aðeins lítill hluti af því sem fellur í
hlut útgerðar. Ekki síst ef tillit er
tekið til styttri veiðitíma, minni olíu
og veiðarfærakostnaðar miðað við
aflamagn.
Samningsbundinn vinnutími sjó-
manna er 12 klukkustundir á sólar-
hring, alla daga á sjó. Hlýtur því sú
vinna sem innt er af hendi fram yfir
þann tíma að vera greiðsluskyld.
Óheimilt er samkvæmt lögum að
skrá á togskip lengri vinnutíma en
12 klukkustunda, en þó verður eigi
séð í þeirri löggjöf að sjómenn brjóti
lög ef þeir leggja á sig meiri vinnu
en samningur segir til um svo
framarlega sem þeir eru þar sjálf-
ráðir.
Kristján Ragnarsson fram-
kvæmdastjóri LÍU hafði meðal ann-
ars það til málanna að leggja, að
hann tryði því ekki að íslenskir
fiskimenn neituðu að vinna umfram
samningsbundinn vinnutíma án þess
að greiðsla kæmi fyrir væri þess af
þeim krafist. Hvort það er skoðun
Kristjáns að íslenskir sjómenn séu
algjör vinnudýr sem þrælka megi út
endalaust viljum við engan dóm á
leggja. En við bendum hins vegar á
að greiðsla fyrir aukavaktir á stærri
togurum tíðkast nú í flestum eða
öllum tilfellum og hefur svo verið
um áraraðir. Ef vökulögin eru bein
eða óbein orsök þess að sjómenn á
minni togurum vinna nú í allt að því
ómannlegan vinnutíma í aflahrotum
án aukagreiðslu, er illa farið og
kominn tími til að spyrna við fótum
og koma hlutum í viðunandi horf.
Frítt fæði.
Krafa sjómanna um frítt fæði
byggist eingöngu á því að útgerð
greiði þann mismun sem sjómenn fá
greiddan á dag úr áhafnardeild
aflatryggingasjóðs, og er þeirra eigið
fé. Er því aðeins lítill hluti fæðis-
kostnaðar sem útgerðin myndi
greiða, en sjómenn eru eina stétt
landsins sem ekki fær greitt fullt
fæði þegar vinna er stunduð fjarri
heimili. Einungis hluti íslenskra
sjómanna fær fæði greitt að fullu á
stærri skuttogurunum svo dæmi sé
nefnt. Annars má geta þess að
útvegsmenn hafa alfarið hafnað
öllum umræðum um kröfur sjó-
manna, en hampa þess í stað í
fjölmiðlum tímabundnum aflahrot-
um aflahæstu skipanna.
Sannleikurinn er hins vegar sá, ef
mið er tekið af almennum launa-
hækkunum undanfarinna ára, og
fiskverðshækkana á sama tíma, hef-
ur verið um verulega kjararýrnun að
ræða hjá sjómönnum.
Við viljum leggja sérstaka áherslu
á að ekki er einungis verið að reyna
að ná fram samningum við útgerð-
armenn vegna aflahæstu skuttogar-
anna, heldur einnig og ekki síður
vegna línubáta og annarra sem
stunda fiskveiðar frá vestfirskum
höfnum. Kristján Ragnarsson hefur
enn ekki upplýst blaðalesendur og
sjónvarpsáhorfendur um það að á
sumum verstöðvum hér á Vestfjörð-
um hafa útgerðarmenn greitt hærri
aflahlut en nú er farið fram á að
samið verði um einungis til þess að
geta mannað bátana. Kristján Ragn-
arsson hefur ekki upplýst hver
útkoma útgerðar er úr þeim topptúr-
um sem honum verður svo tíðrætt
um. En sjómenn eru ekki og verða
ekki fúsir til þess að fallast á þau
rök að aukinn afli og aukin vinna sé
forsenda fyrir lækkun aflaprósentu
sjómanna. Þegar Kristján Ragnars-
son matar fólk á tekjum sjómanna á
skuttogurum frá ísafirði kemur
hann hvergi nálægt staðreyndum
málsins. Hið mikla vinnuálag og
aflaaukning hefur kallað á fleiri og
fleiri aukamenn í borð í skipin. Hafa
tekjur sjómanna því ekki aukist í
neinu samræmi við aflaaukningu.
Enginn háseti á ísfirskum togara
hefur haft þær tekjur sem Kristján
Ragnarsson mataði sjónvarpshlust-
endur á í kvöld, þriðjudagskvöld.
Einfaldlega vegna þess að tekjur
háseta skiptast í miklu fleiri en tíu
staði. Hér er um mismun að ræða
eftir því hvað menn vilja og geta lagt
á sig mikið vinnuálag. Æsifrétta-
mennska af þessu tagi er ekki til
þess fallin að leysa vinnudeilur. Er
það von okkar að þeir sem þessar
línur lesa og líta á þessi mál af
réttsýni og sanngirni, sjái það.
Allt að því ósæmileg framkoma
Kristjáns Ragnarssonar á samn-
ingafundi með sjómönnum á ísafirði
bendir ekki til þess að hann hafi
hingað komið til að semja um hluti
og leysa deilur, heldur hafi þar að
baki legið aðrar hvatir.