Morgunblaðið - 31.07.1980, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. JÚLÍ1980
Spjall við Þórhildi Þorsteins-
dóttur, sem hefur verið bú-
sett í Barcelona í 12 ár
GREIN:
JÓHANNA
KRISTJÓNS-
DÓTTIR
Frá Barcelona.
fyrir fimm árum. Hann er ættað-
ur frá Madrid „svo að við erum
bæði hálfgildings útlendingar í
Katalóníu" eins og hún segir. Það
sem hún kann einna bezt við
Spán er eðlisglaðværð fólksins og
streituleysið. Þar er ekki þetta
hamslausa lífsgæðakapphlaup
sem byggist á því að eignast allt,
eða að minnsta kosti eiga jafn-
mikið og fínt og nágrannarnir —
og kannski aðeins fínna. Hún
segir að nú orðið myndi hún
hreint ekki orka að taka þátt í
slíku stríði. En hún er stolt af því
að vera Islendingur og hér á hún
sína fjölskyldu og kemur heim
alténd einu sinni á ári. Síðustu
árin hefur hún verið fararstjóri
Útsýnar, lengst af á Costa Brava,
en nú hefur hún verið á Costa del
Sol frá því á páskum.
— Skæruliðaiðja í Katalóníu
er hverfandi, segir hún aðspurð.
Ég tel að ástandið í heild sé harla
gott. Um margt finnst mér Kata-
lóníumenn líkari Norður Evrópu-
búum en til dæmis Andalúsíu-
menn. Eins og ég sagði eru þeir
jarðbundnari og þeir eru ábyggi-
legri til vinnu og stundvísari.
Barcelona er auðvitað aðalborg-
in, en þrjár aðrar tilheyra Kata-
lóníu. Barcelona er mikil iðnað-
arborg, þar er framleitt nánast
allt milli himins og jarðar. Sum-
um fyndist eðlilegast að Barce-
lona væri höfuðborg Spánar, m.a.
vegna þess að hún er hafnarborg
og vegna þeirrar miklu fram-
leiðslu, sem þar er, en ég hef nú
ekki trú á að svo verði. Katalón-
íumenn segja að þeir framleiði
og Madridbúar eyði síðan því
sem aflað hefur verið. Það er
kannski of mikið sagt, en það eru
mikil umsvif í Barcelona, það er
óhætt að segja. Madrid finnst
mér afar falleg borg, það er yfir
henni reisn og myndugleiki, sem
einnig kemur til af því, að þar er
enginn iðnaður.
— Hvað haldi Spáni í raun
„Katalóníumenn kæra sig ekki um
að segja sig úr lögum við Spán“
KATALÓNÍUMENN vilja ekki
segja sig úr lögum við Spán.
Eftir að látið var að þeim vilja
þeirra að fá heimastjórn, hygg
ég að þeir séu vel ánægðir með
það. Það eru nú gefin út blöð á
katalónsku. og þeir hafa fengið
rás i sjónvarpinu, þar sem
útvarpað er á þeirra máli. Eins
og gefur að skilja hefur margt
breytzt, eftir að Franco hvarf af
sjónarsviðinu. í lýðræðisátt
náttúrlega, þvi að áður var allt
undir hæinum á stjórninni i
Madrid. En hinu er þá ekki að
neita, að með auknu frelsi hafa
færzt i vöxt alis konar ókyrrð
og óeirðir, innbrot og glæpir.
Þetta segir Þórhildur Þor-
steinsdóttir, islenzk kona. bú-
sett í Barcelona, siðan 1968,
þegar ég inni hana eftir þvi
hvort hún telji að Katalóniu-
menn vilji fara sömu leið og
háværar raddir eru um i Baska
landi, að þeir fyrrnefndu segi
skilið við Spán og stofni sitt
eigið riki.
— Það byggist líka á því, að
Katalóníumenn eru allt öðruvísi
að upplagi en Baskar. Þeir eru
glaðværari, jarðbundnari og um
margt kannski traustari og
ábyggilegri en víðar á Spáni.
Fyrir nú utan að þeir eru ekki
herskáir í eðli sínu eins og
Baskarnir.
Þórhildur hafði verið flug-
freyja hjá flugfélagi íslands, en
langaði að kynnast Spáni, fór
þangað í ferð eins og gengur, en
fékk áhuga á að læra málið,
settist á skólabekk og talar nú
bæði spönsku og katalónsku.
Hún kynntist manni sínum Juan
Carlos Roldan, sem var þá að
læra verkfræði, og þau giftu sig
saman? Út á við eru allir íbúar
Spánar Spánverjar, þótt þeir séu
að argast þetta innbyrðis. Aðeins
katalónska og baskneska eru
viðurkennd sérstök mál utan
spönskunnar, á hitt galiskuna,
asturiskuna o.fl. landshlutamál
er litið sem mállízkur. Og ég held
að hvert hérað á Spáni þurfi á
hinu að halda og ég staðhæfi að
það er hvergi ríkjandi nein al-
vöru aðskilnaðarstefna nema í
Elín Benediktsdóttir:
.. fyrir munn allrar þjóÖarinnar“
Ólafur M. Jóhannesson fyllir
þann flokk pennaglaðra manna
sem í blaðagreinum finna sig
iðulega knúna til að tala fyrir
munn margra, og gerast jafnvel
stundum sérlegir talsmenn al-
mennings i landinu. Það er nánast
aukaatriði um hvað boðskapur
þeirra snýst, eftir því sem þeim
hitnar meir í hamsi er gripið til
þess ráðs að herma hann uppá
stöðugt fleiri, og hann endar að
lokum sem vilji almennings, krafa
þjóðarinnar eða eitthvað í þeim
dúr. En hver er sá sem ekki gín við
honum stendur um leið berskjald-
aður andspænis þessum almenn-
ingsþurs og meðreiðarsveinum
hans á dagblöðunum.
Þegar Ólafur gerir tónlistar-
dagskrá Ríkisútvarpsins að um-
talsefni í Morgunblaðinu þann 24.
júli talar hann, eins og við mátti
búast, fyrir munn allrar þjóðar-
innar. En hjá honum helst slappur
ritstíll í hendur við þrálátar til-
raunir til öfgakenndrar gaman-
semi sem leiðir hann út i hálfgerð-
ar ógöngur þó honum sé mikið
niðri fyrir.
Ef til vill er þessi gamansemi
einráð þegar hann snemma í grein
sinni lætur þess getið að sér hafi
tekist „eftir margra mánaða með-
vituð (og margra ára ómeðvituð)
heilabrot að leysa gátuna: Hvers-
vegna er svo mikið magn klass-
ískrar tónlistar til útsendingar
hjá íslenska Ríkisútvarpinu". En
svo mikið er víst að einhver hefði
þagað yfir niðurstöðunni eða gert
minna úr erfiðinu ella. Því öll
sleikjan er sú að einhverjir af
starfsmönnum Riíkisútvarpsins
geri sig seka um að flokka tónlist
rangt. Eftir að hafa flokkað þessa
tónlist sem klassíska sé hún kom-
in í einhvern yfirflokk æðri tón-
listar.
Og sú fullyrðing fylgir að engin
tónlist sé annarri æðri. Ég geri
mér auðvitað fullkomlega ljóst
hvílík fásinna það væri að reyna
að hrekja svona tal, en ekki er úr
vegi að spyrja hvernig hægt er að
flokka tónlist rangt ef engin
tegund er annarri æðri, eða hvern-
ig skyldi þá rétt flokkun vera. En
sjálfsagt er þetta gamansemi og
má þá segja að honum séu jafn
mislagðar hendur í gamni og
alvöru.
Því þegar hann segir skömmu
síðar að tónlist lifi og verði til á
því augnabliki og við þær aðstæð-
ur sem hún er leikin, þá blandast
mér ekki hugur um alvöruna sem
að baki býr. Einhverjum kann að
þykja það spámannlega sagt að
tónlist verði til við þær aðstæður
sem hún er leikin, en setningin
skýtur samt einkennilega skökku
við það sem á undan er komið. Eða
hverjum finnst ekki fráleitt að
tónlist sem „lifir og verður til“ öld
fram af öld með síungri reisn skuli
látin sæta því að vera lögð til
jafns við þá semm heyrist i mánuð
eða svo og sjaldan eða aldrei eftir
það, með þeirri fullyrðingu að
engin tónlist sé annarri æðri.
Og hverjum finnst jafnvel ekki
enn fráleitara að hægt sé að taka
alvarlega grein sem að stórum
hluta fjallar um klassíska tónlist
þegar í öðru orðinu segir að hún sé
sömu ættar og seigdrepandi
skammdegið, en höfundurinn lýsi
sig í hinu einlægan aðdáanda
hennar. Og varla bætir úr skák að
hann virðist auk þess hafa næsta
þokukenndar hugmyndir um þetta
viðfangsefni sitt.
Allir sem einhver kynni hafa
haft af tónlistardagskrá útvarps-
ins vita að stór hluti t.d sinfón-