Morgunblaðið - 27.11.1980, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 27. NÓVEMBER 1980
Hollustuvernd rikisins:
Matvælaeftirlitið, heil-
brigðiseftirlitið og geisla-
varnir í einni stofnun
Hér er sérstæð mynd frá Alþingi. Horft er úr stúku fréttamanna niður i þingsalinn. Nægt lesefni er á
borðum en forsætisráðherra hefur ekki verið í vafa um val sitt: forsíðu Morgunblaðsins.
Eigin ibúðir aldraðra:
10% nýbygginga
í þágu aldraðra
Stjórnarfrumvarp
um stefnumótun í
hollustuvernd
Fram hefur verið lagt stjórnar-
frumvarp um hollustuhætti og
hollustuvernd i niu efnisköflum:
1) um hlutverk laganna. 2) um
stjórn og skipan. 3) Holiustu-
vernd ríkisins, 4) samþykktir
sveitafélaga, 5) hollustueftirlits-
svæði og hollustufulltrúar, 6)
valdsvið og þvingunarúrræði, 7)
málsmeðferð, úrskurðir og viður-
lög, 8) ýmis ákvæði. 9) gildistaka
(1. janúar 1982), auk 7 ákvæða til
bráðabirgða.
Nefnd, sem þáverandi heilbrigð-
is- og tryggingaráðherra, Matthí-
as Bjarnason, skipaði í ágúst 1978,
undir forsæti Ingimars Sigurðs-
sonar deildarstjóra, hefur unnið
að undirbúningi þessa frumvarps í
samráði við þrjá heilbrigðisráð-
herra.
Eitt veigamesta nýmæli frum-
varpsins er ákvæði um stofnun
Hollustuverndar ríkisins, sem hafi
yfirumsjón með hollustueftirliti,
matvælaeftirliti, mengunarvörn-
um og rannsóknum þessum starfs-
sviðum tengdum. Stofnunin á að
sjá um framkvæmd laganna í
samræmi við lög og reglugerðir.
Hún á að vinna að samræmingu
hollustueftirlits í landinu, halda
uppi fræðslu fyrir almenning um
mál er hoilustu varða og standa
fyrir menntun og fræðslu fyrir
hollustufulltrúa.
Stofnuninni er skipt í þrjár
deildir: deild sem annast hollustu-
STJÓRNARFRUMVARP um þre-
földun oliugjalds til fiskiskipa,
fram hjá skiptaverði, var sam-
þykkt sem lög frá Alþingi í gær.
Frumvarpið var samþykkt í efri
deild með 10 atkvæðum gegn 4, 6
sátu hjá eða vóru fjarverandi.
Samkvæmt hinum nýju lögum
hækkar olíugjald úr 2,5% í 7,5%
af fiskverði eins og það er ákveðið
af Verðlagsráði sjávarútvegsins á
eftirlit, deild sem annast rann-
sóknir og deild sem annast meng-
unarvarnir. Gert er ráð fyrir
forstöðumanni við hverja deild,
auk framkvæmdastjóra stofnun-
arinnar. Frumvarpið gerir ráð
fyrir að sameina Matvælarann-
sóknir ríkisins, Heilbrigðiseftirlit
ríkisins og Geislavarnir ríkisins í
eina stofnun. Auk þess gerir
frumvarpið ráð fyrir að Eitur-
nefnd, Afengisvarnaráði og Mann-
eldisráði verði sköpuð aðstaða
innan stofnunarinnar. Stofnunin
hafi nána samvinnu við Náttúru-
verndarráð, Vinnueftirlitið og
Siglingamálastofnun um öll mál,
er varða mengunarvarnir við at-
vinnurekstur o.s.frv.
Frumvarpinu fylgir efnismikil
greinargerð frá nefndinni.
Sigurgeir Sigurðsson.
hverjum tíma. Hið sama gildir
þegar fiskiskip selur afla sinn
öðru skipi til Iöndunar í innlendri
höfn.
Þetta er í þriðja sinn sem
olíugjaldi er breytt með lögum á
þessu ári. Það var ákveðið 5% í
janúar sl. en lækkað, að tiliögu
stjórnvalda í 2,5% í marzmánuði
sl. Samkvæmt hinum nýju lögum
verður það 7,5% sem fyrr segir.
Jómfrúrræða Sig-
urgeirs Sigurðs-
sonar á Alþingi
Ilér fer á eftir jómfrúrræða
Sigurgeirs Sigurðssonar á AI-
þingi er hann mælti fyrir frum-
varpi sínu um breytingu á lögum
um Húsnæðismálastofnun, þess
efnis, að veita megi sveitarfélög-
um eða félagasamtökum einstakl-
inga framkvæmdalán til bygg-
ingar verndaðra sölu- og leigu-
ibúða aldraðra, er nemi 75%
hyggingarkostnaðar.
Eg flyt hér frumvarp um breyt-
ingu á lögum nr. 51 frá 9. júní 1980
um Húsnæðisstofnun ríkisins.
Sú breyting er ég legg til með
frumvarpi þessu er viðbót við 17.
grein nefndra laga og fjallar
breyting mín um fjármögnun
íbúðabygginga fyrir aldraða sem
óska þess að eiga íbúðir sínar
sjálfir á þessu æviskeiði sínu svo
sem flestir þeirra hafa átt fram til
þess.
Málefni aldraðra hafa verið
mikið í sviðsljósinu undanfarin ár
og hafa þær umræður verið með
þeim hætti að aldraðir hafa verið
settir á bekk með ýmsum minni-
hlutahópum og opinberir aðilar
ráðskað með mál þeirra án þess að
eftir áliti þeirra væri leitað.
Sérstaða okkar Islendinga hefur
m.a. verið í því fólgin að íbúðaeign
landsmanna er mjög almenn og
hinn almenni borgari hefur kosið
að tryggja hag sinn og fjölskyldu
sinnar með því að eignast eigið
húsnæði þegar á fyrstu árum
hjúskapar. Óhætt er að fullyrða að
þetta er meginregla.
Þessi lagabreyting, ef samþykkt
verður, hefði í för með sér að
landsmenn gætu lengur verið
sjálfs síns herrar og þannig leyst
sjálfir eigin mál svo sem hugur
þeirra stendur til.
Þessi breyting, ef af lögum
verður, hefði ennfremur þau áhrif
að meira yrði byggt af íbúðum
fyrir aldraða, bæði til sölu og leigu
en verið hefur þar sem hér kæmi
til fé væntanlegra kaupenda, en
fjárskortur sveitarfélaga hingað
til hamlað framkvæmdum.
Talið er að byggja þurfi hér á
landi um 1500—1700 íbúðir á ári
til þess að fullnægja íbúðaþörf
landsmanna. Ég tel að æskilegt
væri að ca. 10% af þessum íbúðum
verði næstu ár byggðar sem
verndaðar íbúðir fyrir aldraða og
þá í svipuðum eignahlutföllum og
núverandi íbúðaeign landsmanna
gefur tilefni til.
Ótækt er að neiða aldraða til að
afsala sér þeim mannréttindum að
eiga eigið húsnæði óski þeir þess.
Nýleg könnun, sem að vísu er
bundin við eitt sveitarfélag, sýndi
að aldraðir vilja taka þátt í og
leysa eigin mál þar, sem 21 af 25
umsóknum um elliíbúðir var um
kaup en 4 um leigu. Benda má á
félag aldraðra í Reykjavík, sem
hefur starfað um árabil en ekki
ráðið við byggingaverkefni ennþá
sökum þess að aðilar hafa ekki átt
fé eða haft aðgang að lánum til
þess að brúa bil, sem skapast
meðan á byggingu stendur til þess
tíma að viðkomandi geti selt fyrri
íbúð/eign og greitt fyrir nýja.
Fyrir sveitarfélög er hér um
stórmál að ræða, sem myndi auka
mjög möguleika á byggingu íbúða
í samvinnu við aldraða, og um leið
draga úr eftirspurn eftir lóðum á
almennum markaði, þar sem fleiri
eldri íbúðir kæmu í endursölu
fyrir þá sem á stóru húsnæði
þurfa að halda. Eðlileg staðsetn-
ing íbúða aldraðra er í eldri
hverfum í nágrenni fyrra heimilis
þar sem erfitt er að staðsetja aðra
byggð.
Samþykkt þessa frumvarps, ef
af verður, hefur í för með sér
margháttaðan hagnað fyrr þjóð-
félagið. Við tökum fullt tillit til
þeirra öldruðu, sem bjuggu í
haginn fyrir okkur, sem nú telj-
umst á besta aldri og nýtum
krafta þeirra þeim og okkur í hag.
Við gefam öldruðum í þessu verð-
bólguhrjáða þjóðfélagi jafna
möguleika a við aðra til að varð-
veita fé sitt í fasteign, sem
samfélagið hefur skuldbundið sig
til að endurkaupa á kostnaðar-
verði auk verðbóta hvenær sem af
notum lýkur.
Og síðast en ekki síst, við gerum
haustið í lífi landsmanna að tíma
eftirvæntingar og jafnvel til-
hlökkunar hóps samborgara sem
finna sig fullgilda og eftirsótta
samverkamenn í uppbyggingu
samfélagsins.
Frumvarp Alþýðuflokks:
Frestun myntbreytingar um eitt ár
Engar efnahagsráðstafanir í tengslum
við myntbreytingu fyrirsjáanlegar
um næstu áramót, segir í greinargerð
í KJÖLFAR fyrirspurnar Þorvalds Garðars Kristjánssonar (S),
þess efnis, hvort ekki sé rétt að fresta ráðgerðri myntbreytingu
unz rikisstjórnin hafi tiltækar samhliða og samræmdar efnahags-
ráðstafanir til að hamla gegn verðbólgu og til að treysta stöðu
nýkrónunnar — og mikilla umræðna um það efni — hafa sjö
þingmenn Alþýðuflokks (fyrsti flutningsmaður Ágúst Einarsson)
lagt fram frumvarp til laga um frestun hennar til 1. janúar 1982
eða um eitt ár frá því sem fyrri ákvörðun segir til um.
í greinargerð með frumvarpinu
er vitnað til umræðna á Alþingi í
janúar 1979, sem vóru undanfari
ákvörðunar um myntbreytingu,
og sagt m.a.:
„Þorvaldur Garðar Kristjáns-
son sagði m.a. við þá umræðu: „En
forsenda þess, að aukning verð-
gildis íslensku krónunnar hafi hin
hagstæðu sálrænu áhrif sem von-
ast er til, hlýtur að vera sú, að
aðgerðin sé liður í víðtækri
stefnumótun og framkvæmd til að
ráða bót á verðbólgunni og koma
á stöðugleika og jafnvægi í efna-
hagslífi þjóðarinnar."
Ljóst er, að í tengslum við
gjaldmiðilsbreytinguna um
næstkomandi áramót verða eng-
ar ráðstafanir gerðar í efna-
hagsmálum.
Núverandi ríkisstjórn kveður
ýmsar aðgerðir í undirbúningi og
skal ekki lagður dómur á það hér,
hvort svo sé. En ljóst er, að
hverjar aðgerðir sem ríkisstjórn-
in hefur í undirbúningi, þá verða
þær ekki komnar til framkvæmda
við gjaldmiðilsbreytinguna. Þar
• með er brostin meginforsenda
fyrir samþykkt laganna á vordög-
um 1979.
Það er ekki tilgangur þessa
frumvarps á nokkurn hátt að
reyna að knýja fram hjá ríkis-
stjórninni einhverjar efnahagsað-
gerðir, heldur er hér miklu frem-
ur um það að ræða, að menn taki
höndum saman og reyni að leysa
þetta vandamá! sameiginlega, því
að nú þegar er gjaldmiðilsbreyt-
ingin orðin vandamál. Ekki er
umdeilt meðal þingmanna, að
gjaldmiðilsbreyting er heppileg
aðgerð í tengslum við samhliða
efnahagsráðstafanir. Raunar má
kveða svo fast að orði, að það væri
ófyrirgefanlegt ef það tækifæri
væri ekki nýtt.
Það er ekki heldur ágreinings-
efni meðal stjórnmálaflokkanna á
Alþingi, að það sé heppilegt við
réttar aðstæður að breyta verð-
gildi gjaldmiðilsins, eins og gert
er ráð fyrir í lögum nr. 35 frá 29.
maí 1979. Ljóst er, að gjaldmiðils-
breyting nú um áramótin án
samhliða aðgerða í efnahagsmál-
um gerir sáralítið gagn miðað við
upphaflegan tilgang. Jafnframt
glatast það góða tækifæri að nýta
hin jákvæðu áhrif gjaldmiðils-
breytinga til róttækra efnahags-
aðgerða."
Þá hefur Matthías Á Mathiesen
(S) borið fram eftirfarandi spurn-
ingar til viðskiptaráðherra og
fjármálaráðherra:
1. „Hver er áætlaður heildar-
kostnaður við framkvæmd
myntbreytingarinnar 1. jan.
1981:
a) Kostnaður við myntsláttuna;
b) kostnaður opinberra aðila,
annar en myntsláttan;
c) kostnaður einkaaðila?"
2. Á hvern hátt fyrirhugar ríkis-
sjóður að framkvæma upptöku
aura vegna myntbreytingar-
innar:
a) Við greiðslu almennra
krafna;
b) við greiðsiu launa og bóta
almannatrygginga;
c) við skráningu fjárhæða í
bókhaldi ríkissjóðs og ríkis-
stofnana?
Alþingi í gær:
Þreföldun olíugjalds lögfest