Morgunblaðið - 10.12.1980, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. DESEMBER 1980
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. DESEMBER 1980
17
flfoiqgtiitlFfafetíÞ
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 7.000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 350 kr.
eintakiö.
Sjálfetæðisflokkurmn
og kjördæmamálið
Vorið 1978 samþykkti Alþingi ályktun, þar sem mælt var
fyrir um skipan nýrrar stjórnarskrárnefndar í stað
þeirrar, sem setið hafði síðan 1972. Samkvæmt þingsályktun-
inni átti hin nýja nefnd að ljúka störfum innan tveggja ára.
Fyrsti fundur í henni var haldinn 1. desember 1978 og var
Gunnar Thoroddsen skipaður formaður nefndarinnar. Sér-
staklega skyldi nefndin taka til meðferðar kjördæmaskipan,
kosningaákvæði stjórnskipunarlaga, skipulag og starfshætti
Alþingis og kosningalög. Starfstími nefndarinnar er liðinn.
Engar tillögur liggja fyrir frá henni, en á síðasta hausti
sendi hún þingflokkum til athugunar samantekt úr fundar-
gerðum sínum og hugmyndir um nokkra kosti, sem til álita
þykja koma við breytingu á kosningaákvæðum. Ekki liggja
neinar fastmótaðar hugmyndir fyrir um framtíð nefndarinn-
ar. Samkvæmt þingsályktuninni frá 1978 má ef til vill álykta
sem svo, að starfsgrundvöllur hennar sé brostinn og málið sé
enn á ný komið í hendur Alþingis.
Greinilegt er, að þingflokkar verða að taka afstöðu til
áframhaldandi starfa stjórnarskrárnefndar. Hitt er ekki
síður brýnt, að meðal þingmanna mótist samstaða um
skynsamlegar leiðir til leiðréttingar á því misvægi, sem nú
ríkir í atkvæðum manna, eftir því í hvaða kjördæmi þeir búa.
Ekki er lengur unnt að láta þetta mikilsverða réttlætismál
velkjast áfram í þeim farvegi, sem það hefur verið í.
Almennt orðaðar yfirlýsingar og samantekt hugmynda um
ólíka kosti verða að víkja fyrir markmiðum, sem byggð eru á
stjórnmálalegri samstöðu og framkvæmdavilja. Engir aðrir
en þingmenn geta haft hér frumkvæði, því að góð ráð þeirra,
sem utan þings eru, ná ekki fram nema þau eigi hljómgrunn
meðal þingmanna. Þeir einir geta staðið að breytingum á
kosningalögum og stjórnarskránni. Búa verður þannig um
hnútana, að í næstu almennum kosningum verði stigið skref
til breytinga á stjórnarskránni, telji menn jafnræði í
atkvæðisrétti krefjast slíkra breytinga.
í ræðu, sem Matthías Á. Mathiesen, alþingismaður, flutti á
flokksráðs- og formannaráðstefnu Sjálfstæðisflokksins á
dögunum, lagði hann á það áherslu, að aukið misvægi
atkvæða í kjördæmum breytti ekki aðeins áhrifum kjósenda
á Alþingi heldur leiddi einnig til þess, að styrkur þingflokka
samkvæmt atkvæðamagni hefði skekkst. Sagði Matthías Á.
Mathiesen, að þetta bitnaði fyrst og síðast á Sjálfstæðis-
flokknum, stærsta stjórnmálaflokknum, sem sækir meiri-
hluta fylgis síns til íbúa á þéttbýlissvæðum. Hann sagði
„óumflýjanlegt", að Alþingi tæki málið til úrlausnar á þessu
kjörtímabili. Á sömu ráðstefnu sjálfstæðismanna fjallaði
Matthías Bjarnason, alþingismaður, einnig um kjördæma-
málið. í ræðu sinni lagði hann áherslu á nauðsyn þess, að
sjálfstæðismenn sameinuðust um eina stefnu í málinu. Benti
hann réttilega á, að innan flokksins þarf að sætta sjónarmið
þeirra annars vegar, sem vilja bæta rétt sinn, og hinna hins
vegar, sem telja á rétt sinn gengið með breytingum í þá átt.
Hvatti Matthías Bjarnason til, að Sjálfstæðisflokkurinn
„hafi forustu til lausnar sanngjörnum breytingum í
stjórnarskrármálinu og ræði það síðan við aðra flokka og
hafi jafnframt sveigjanleika til þess að mæta óskum og
kröfum annarra flokka til þess að ná
heildarsamkomulagi í málinu".
Orð þingmannanna eru í tíma töluð. Augljóst er, að í þessu
máli eins og öðrum, sem til heilla horfa í landinu, verður
Sjálfstæðisflokkurinn að hafa frumkvæði, eigi viðunandi
niðurstaða að nást. Þingmenn flokksins gera sér grein fyrir
því, að bæði er þetta nauðsynlegt til að flokkurinn hafi þau
áhrif, sem fylgi hans veitir, og til að skipulega verði að lausn
málsins unnið og með þeim hætti, að ólík sjónarmið séu sætt.
Að sjálfsögðu verður ekki komist hjá málamiðlun. Verr er af
stað farið, ef breytingar á kosningaákvæðum yrðu til þess að
skapa óbrúanlegan ágreining milli þéttbýlis og dreifbýlis. Á
flokksráðs- og formannaráðstefnunni ræddu sjálfstæðis-
menn kjördæmamálið og komust að þeirri niðurstöðu, að fela
þingflokki sínum og trúnaðarmönnum alls staðar að af
landinu að leita sameiginlegrar niðurstöðu á flokksvctt-
vangi. Stefna þarf að skjótri niðurstöðu án tillits til þess
hvernig mál fljóta áfram hjá stjórnarskrárnefnd.
Geir Hallgrímsson á fundi SVS og Varðbergs:
Sovétríkin ráða í raun fram-
gangi slökunar í heiminum
Ábyrgð smáríkja hefur aukist og einnig sovéskur þrýstingur á þau
„Ef ég á að svara í stuttu máli spurningunni: Er slökunarstefnan
liðin undir lok? er svarið þetta: Það er undir Sovétríkjunum komið.
Þau ráða þvi i raun, hvort horfið verður frá siökunarstefnunni i
alþjóðamálum. Vestræn ríki eru í þeirri aðstöðu, að þau verða að vera
á varðbergi gegn sífellt meiri hernaðarumsvifum kommúnistarikj-
anna — þau verða að vera undir það búin að mæta hugsanlegum óvini
með hæfilegum vopnabúnaði og staðfestu. Hins vegar geta lýðræðis-
ríkin ekki skorast undan þeirri skyldu að hlúa að jarðvegi fyrir
raunverulega slökun i heiminum og með þeim hætti leggja sitt af
mörkum til að frelsi og lýðræði nái að dafna jafnt i austri sem vestri.
í upphafi máls síns sagði Geir
Hallgrímsson, að á því væri mfkil
hætta, að slökunarstefnan væri að
líða undir lok. Frá lyktum síðari
heimsstyrjaldarinnar hefði sjald-
an verið jafn ófriðvænlegt um að
lítast á jafn mörgum stöðum í
veröldinni. Hann nefndi innrásina
í Afganistan, átök írana og íraka,
skærur milli Israelsmanna og
Araba og óttann um innrás í
Pólland. Vitnaði hann til þeirra
orða Helmut Schmidts kanslara
Vestur-Þýskalands, að „détente"
myndi ekki þola annað eins áfall
og Afganistan. Hann tók undir
þau orð Geir Haardes fundar-
stjóra, er hann setti hádegisverð-
arfundinn, að yfirlýsingar leiðtoga
Varsjárbandalagsríkjanna um að
allt væri með kyrrum kjörum í
afstöðu þeirra til Póllands og því
lítil hætta á innrás sovéskra herja
og leppa þeirra í Pólland, gætu
hæglega verið svikalogn. Reynslan
frá undirbúningi undir innrásina í
Tékkóslóvakíu væri einmitt sú, að
slíkur fagurgali kommúnistaleið-
toga boðaði sjaldan nokkuð gott.
Þeir hefðu ráðist inn í Tékkósló-
vakíu þremur vikum eftir fund í
Bratislava, þar sem vináttu var
lýst í garð Tékkóslóvaka. Við því
væri allt eins að búast, að lyktir
friðarbaráttunnar í Póllandi inn-
sigluðu endalok slökunarstefn-
unnar.
Geir Hallgrímsson sagði, að þær
raddir hefðu heyrst, að kjör Ron-
ald Reagans í forsetaembætti
Bandaríkjanna væri skref í áttina
að lokaþætti slökunarstefnunnar.
Af þeim atriðum, sem hann hefði
upp talið, sagðist Geir telja þetta
síðasta ólíklegast til að spilla fyrir
slökun í heimsmálum. Við stjórn-
arskiptin í Bandaríkjunum yrði
fremur stefnubreyting að formi en
efni í utanríkismálum þeirra. Auk
þess væru litlar forsendur fyrir
fullyrðingum um það, að skýrari
og afdráttarlausari utanríkis-
stefna Bandaríkjanna myndi leiða
til vandræða í heiminum. Miklu
skipti, að þar væri haldið þannig á
utanríkismálum, að komið væri
fram af fullri yfirvegun.
Saga slökunar
Ræðumaður rakti sögu slökun-
arstefnunnar og sagði rangt að
kenna upphaf hennar við Hels-
inki-ráðstefnuna 1975. Rætur
hennar væru eldri. Hann gerði
grein fyrir lokasamþykkt ráð-
stefnunnar og þeirri gagnrýni,
sem fram hefði komið á hana.
Vestrænum leiðtogum hefði frá
upphafi verið ljóst, að þessi sam-
þykkt mætti ekki vera og gæti
ekki orðið neitt skálkaskjól fyrir
Sovétríkin, engin Potemkin-tjöld,
sem þau gætu notað til að fela
aðför sína að mannréttindum og
almennu frelsi. Einmitt um þetta
væri nú fjallað á framhaldsfundi
öryggisráðstefnunnar í Madrid.
Viðbrögð Sovétmanna við gagn-
rýni vegna innrásarinnar í Afgan-
istan væru á margan hátt lær-
dómsrík. Það sýndi ekki mikla
samvinnulipurð af þeirra hálfu að
Við íslendingar getum ekki skotið okkur undan ábyrgð í þessu efni.
Við verðum að tryggja eigið öryggi um leið og við leggjum okkar litla
lóð á vogarskál friðar og slökunar. Ef við gerðum það ekki, værum við
að fyrirgera rétti okkar til frelsisins. Við værum jafnframt að svipta
okkur öllum rétti til að sitja á bekk með öðrum frjálsum ríkjum.“
Þannig komst Geir Hallgrímsson, formaður utanríkisnefndar
Alþingis, að orði á hádegisverðarfundi, sem Varðberg og Samtök um
vestræna samvinnu efndu til laugardaginn 6. desember síðastliðinn.
Bar ræða Geirs Hallgrimssonar einmitt yfirskriftina: Er slökunar-
stefnan (détente) liðin undir lok?
hafa í hótunum um að þverbrjóta
alla þætti lokasamþykktarinnar,
ef menn hættu ekki að finna að
innrás þeirra í Afganistan.
Geir Hallgrímsson sagði, að í
umræðum um slökunarstefnuna
mættu menn ekki gleyma þeim
grundvallarþætti, sem lýst væri
með enska orðinu „deterrence" og
erfitt væri að þýða á íslensku, en
hann hefði heyrt kallað „fjanda-
fæla“. Sagðist hann ekki telja
slökun og viðbúnað til að verjast
ágangi óvinveittra aðila andstæð-
ur, heldur yrði að sinna hvoru-
tveggja í senn. Andstæðingurinn
yrði að gera sér grein fyrir því, að
ofbeldi hans yrði brotið á bak
aftur með fullum þunga. „Ef
slökunarstefnan líður undir lok, er
hinn kosturinn ekki annað en
allsherjar vígbúnaðarkapphlaup
með þeim alvarlegu afleiðingum,
sem það mundi hafa,“ sagði Geir
Hallgrímsson.
Hann bað fundarmenn jafn-
framt að íhuga, hver væri munur
á köldu stríði og slökun með vísan
til vígbúnaðarkapphlaupsins.
Hvort það gæti verið, að vígbúnað-
ur hefði ekkert dregist saman á
tímum slökunar? Munurinn á
þessum tveimur meginskeiðum í
samskiptum austurs og vesturs
fælist í raun í öðru en því, sem
snerti vopnabúnað þeirra. Á tím-
um kulda í samskiptum ræddust
menn ekki við en á tímum slökun-
ar gæfist kostur á að kynnast
hugmyndum hvors annars.
Geir Hallgrimsson
Hagsmunir
Því næst vék Geir Hallgrímsson
að því, hvorum aðila það væri
mikilvægara, Sovétríkjunum eða
Vesturlöndum, að slökun ríkti í
samskiptum þeirra. Hann greindi
frá skipbroti hins kommúníska
hag- og stjórnkerfis, þar sem dauð
hönd miðstýringarinnar lamaði
svo allt atvinnulíf og frumkvæði,
að kommúnistaríkin drægjust aft-
ur úr og gætu ekki haldið í við
Vesturlönd nema með tækni frá
þeim. Viðskiptahagsmunir Sovét-
ríkjanna réðu mestu um það, að
þau vildu halda fast í slökun.
Innflutningur þeirra frá Vestur-
löndum hefði fjórfaldast á árun-
um 1965 til 1978 á sama tíma og
útflutningur þeirra vestur á bóg-
inn hefði aðeins tvöfaldast. Þá
hefðu þær raddir og heyrst, að um
að gera væri að nota tímann á
meðan Brezhnev væri við völd til
að nálgast Sovétríkin, því að
þróunin væri sú innan Sovétríkj-
anna, að öldungaveldið í æðstu
stjórn flokksins væri að renna sitt
skeið, á méðan harðlínumenn
væru að komast til valda í hernum
og þeir myndu ráða ferðinni fyrr
en seinna. Ýmsar vangaveltur
mætti sjá í þessu samhengi um
það, að með nánari tengslum við
Sovétríkin nú, væri unnt að stuðla
gegn áhrifum harðlínumannanna
síðar auk þess sem breytingar
innan kommúnísku landanna
hlytu að leiða til meira frjálsræð-
is. Varaði Geir Hallgrímsson við
bjartsýni í þessu efni og minnti á
Frá fundinum i Átthagasal Hótel Sögu
dæmin um hve hart hrammur
hins sovéska bjarnar gæti skollið
á svonefndum vinaþjóðum hans.
Hann sagði, að Vesturlönd litu
til slökunar í von um, að á tímum
hennar þyrfti ekki að verja eins
miklu fé til hernaðarútgjalda.
Þetta gæti þó verið tálvon eins og
hann hefði áður vakið máls á. Auk
þess gæti of mikið tal um slökun
leitt til þess, að íbúar á Vestur-
löndum hættu að skilja nauðsyn
þess að halda uppi öflugum vörn-
um og leggja fram fé til þeirra.
Efnahagsvandi, sem stafaði af
olíuverðshækkunum og þróun vel-
ferðarríkisins, leiddi til þess, að
vestrænar þjóðir gætu ekki lagt
eins mikið fé af mörkum til
varnarmála og nauðsyn krefði.
Minnti Geir Hallgrímsson á þau
gagnrýnisorð Alexander Solsén-
itsyns, að Vesturlandabúar væru
orðnir svo vanir hóglífi, að þeir
væru ekki lengur til þess búnir að
verja frelsi sitt og þjóðskipulag.
Að þessu leyti mætti að nokkru
bera saman vanda Pólverja og
Vesturlandabúa. Þá skorti lífs-
þurftir en við værum búnir að
gera svo miklar kröfur til hins
opinbera, að stöðnun hefði orðið í
framleiðslu, sem væri forsenda
góðra lífskjara. Af þessum sökum
væri varnarþrek okkar gegn ein-
ræðisöflunum minna en góðu hófi
gegndi. Og hitt væri ekki síður
alvarlegt, að okkur skorti á ýmsan
hátt siðferðilegt þrek.
Gildi varna
Því næst fjallaði ræðumaður
um samskipti Vesturlanda inn-
byrðis og sagði það niðurstöðu
ráðamanna bæði austan hafs og
vestan, að styrkur Atlantshafs-
ríkjanna fælist í samstöðu þeirra.
Ekkert ríkjanna gæti án hinna
verið, ef það ætlaði að tryggja
öryggi sitt og sjálfstæði. Þessi
staðreynd legði þyngri skyldur á
smáríkin en þau hefðu mörg hver
haft áður. Sovétríkin hefðu komið
auga á aukið mikilvægi smáþjóða í
samstarfi vestrænna ríkja. Það
væri greinilegt á þeirri áherslu,
sem þau legðu á að beita þau
margvíslegum þrýstingi. Nefndi
ræðumaður sérstaklega Noreg í
því sambandi og herferð Sovét-
manna gegn þeirri ákvörðun
Norðmanna að koma á fót stöðv-
um fyrir birgðir handa bandarísk-
um liðsauka í landi sínu. Það væri
líklega engin tilviljun heldur hluti
samræmdra aðgerða þeirra afla,
sem vilja varnarleysi vestrænna
þjóða, að hér á landi hafi á síðasta
sumri verið efnt til sérstakrar
herferðar til að telja mönnum trú
um, að kjarnorkuvopn væru á
Keflavíkurflugvelli. Nú einblíndu
þessi sömu öfl á fyrirhugaðar
framkvæmdir í Helguvík og nýja
flugstöð á Keflavíkurflugvelli.
En þegar herstöðvaandstæð-
ingar segðust ætla að hefja nýja
aðför að vörnum landsins, væri
gott að hafa í huga þau ráð, sem
Þjóðviljinn hafi nefnt, þegar hann
fjallaði um frelsisbaráttu Pólverja_
í forystugrein 4. desember sl., en
þar stóð:
„Hitt má vera að Kremlverjar
hugsi sig tvisvar um áður en þeir
senda skriðdrekasveitir inn í Pól-
land vegna þess að þar vænti þeir
mun harðari andstöðu en raun
varð á í Tékkóslóvakíu á sínum
tíma.
Það er ekkert spaug fyrir Sovét-
herinn að eiga von á langvarandi
skæruhernaði í hjarta Evrópu,
þótt þeir þykist hafa mátt til að
murka lífið úr fjallabændum í
Afganistan án þess að heimurinn
veiti því mikla athygli.
Pólverjar skáka nú í því eina
skjóli, að þeir eru reiðubúnir að
leggja líf sitt að veði. Þeir hafa
barist fyrr með vopn í hönd gegn
ofurefli og sigrað. Sagan lifir í
blóðinu og býður pólskri alþýðu
enga mjúkláta kosti, heldur þrot-
lausa baráttu með lífið sjálft að
veði.“
Sagðist Geir Hallgrímsson vilja
vekja athygli á þessum orðum, því
að þau segðu, að það eina, sem
gæti haldið Sovétmönnum frá
Póllandi væri varnarmáttur Pól-
verja sjálfra. Hér á landi hlytum
við að spyrja; Hvers vegna heldur
Þjóðviljinn þessu fram um Pól-
land um leið og blaðið hamrar á
nauðsyn þess, að íslenska þjóðin
sé varnarlaus gegn sama ofurefli
og ógnar Pólverjum nú? Hvers
vegna á það ekki alveg eins við um
ísland og Pólland, að öflugur
viðbúnaður í landinu sjálfu sé
besta vörn þess?
Áður en ræðumaður flutti loka-
orð sín, sem getið var i upphafi
þessarar frásagnar, drap hann á
önnur þau atriði, sem óhjákvæmi-
lega hefðu áhrif á framgang
slökunarstefnunnar eins og áróður
fyrir samheldni gegn utanaðkom-
andi hættu, sem fælist í því að
þjappa þjóðum saman með því að
draga upp sem ljótasta mynd af
andstæðingi sínum. Samskipti
þróaðra ríkja og vanþróaðra, sem
Sovétríkin misnotuðu til að koma
illu af stað, ekki síst fyrir tilstilli
Kúbumanna, og stöðu Kína, sem
væri andvígt slökunarstefnunni,
en þyldi lítinn andblástur, einkum
frá Bandaríkjamönnum.
Fundurinn var fjölsóttur. Eins
og áður sagði var Geir Haarde,
hagfræðingur, fundarstjóri, en
hann er varaformaður Varðbergs.
Borgarspítalinn:
Slysa- og sjúkravakt
flutt í nýtt húsnæði
OPNUÐ hefur verið í Borg-
arspítalanum i Reykjavik ný
þjónustuálma og hefur slysa-
og sjúkravaktin þar nú aðstöðu
sína, áður nefnd slysadeild, og
þar verður einnig til húsa
heilsugæzlustöð fyrir Fossvogs-
hverfi, sem tekur til starfa
innan skamms. Forráðamenn
Borgarspítalans sýndu frétta-
mönnum og öðrum gestum hið
nýja húsnæði, en byggingar-
framkvæmdir hófust i ágúst
1975.
Adda Bára Sigfúsdóttir formað-
ur heilbrigðismálaráðs Reykjavík-
ur flutti ávarp við upphaf athafn-
arinnar, síðan lýstu þeir Haukur
Benediktsson framkvæmdastjóri
Borgarspítalans og Haukur Krist-
jánsson yfirlæknir slysadeildar
húsnæðinu. Þá flutti Svavar
Gestsson heilbrigðisráðherra
ávarp og færði starfsfólki árnað-
aróskir.
í máli Hauks Benediktssonar og
Hauks Kristjánssonar kom m.a.
eftirfarandi fram: í október 1979
flutti eftirmeðferð slysadeildar í
bráðabirgðaaðstöðu í nýbyggingu
og í nóvember í ár flutti öll
starfsemi slysa- og sjúkravaktar í
bygginguna. Slysa- og sjúkra-
móttakan fer nú fram á 2. hæð og
í beinum tengslum við hana er
húsnæði fyrir vistun sjúklinga í
einn dag, meðan fram fer athugun
á því hvort þeir skuli vistast á
almennri sjúkradeild eða útskrif-
ast. Starfsemi þessi er ekki enn
hafin þar sem heimild er ekki
fyrir ráðningu starfsliðs. í tengsl-
um við slysa- og sjúkravakt er
einnig gert ráð fyrir aðstöðu fyrir
starfslið bæjarvaktarinnar. Á 3.
hæð fer fram eftirmeðferð sjúkl-
inga, sem komið hafa á slysadeild
svo og göngudeildarstarfsemi ann-
arra deilda, t.d. röntgendeildar.
Þar er einnig aðstaða heilsugæzlu-
stöðvarinnar, sem hefst á næst-
unni og hafa verið ráðnir 2 læknar
og annað starfslið.
Byggingin er 4330 fermetrar og
var kostnaður í árslok orðinn 981
milljón kr. og á þessu ári hefur
verið unnið fyrir rúmar 482 millj-
ónir. Ólokið er frágangi í austur-
enda hússins og kaupum á ýmsum
tækjum og enn hefur ekki verið
ákveðið hvernig ráðstafað verður
austurhlið 1. hæðar hússins, en nú
fer fram athugun á því. Bygg-
ingaforsögn að þessu húsi og
öðrum, sem eiga að rísa við það
annaðist finnska ráðgjafarfyrir-
tækið Mec Rastor, hönnuðir þess
eru Jón Björnsson arkitekt og
starfslið Teiknistofu Borgarspítal-
ans.

Haukur Bene-
diktsson fram-
kvæmdastjóri
Borgarspitalans
greindi frá húsa-
kynnum hinnar
nýju deildar spítal-
ans.
Starfsfólk spítal-
ans sýndi gestum
húsnæðið. Ljósm.
Rax
Frumvarp Vilmundar og fleiri:
Forréttindi ráðherra
í ræðustól verði skert
VILMUNDUR Gylfason og þrír
aðrir þingmenn Alþýðuflokksins
hafa flutt á Alþingi tillögu til
laga, um að tryggja jafnrétti
þingmanna á við ráðherra i
umræðum á þingi. Lagt er til að
2. málsgrein 36. greinar laganna
um þingsköp orðist svo:
„Ráðherrar mega taka til máls
svo oft sem þeim þykir þurfa, til
jafns við aðra þingmenn. Ráðherr-
ar skulu njóta forgangs til að svara
spurningum eða bera af sér ámæli,
en þó aðeins í þrjár mínútur eða
skemur hvert sinn.“
í greinargerð með frumvarpinu
segja flutningsmenn svo um til-
gang og tilefni frumvarpsins:
Þetta frumvarp er sett fram til
þess að tryggja jafnrétti þing-
manna í ríkari mæli en nú er. Gert
er ráð fyrir því, að þó svo þing-
menn séu ráðherrar skulu þeir ekki
njóta eins mikilla forréttinda að
því er ræðutíma varðar og þeir nú
gera. Þó er gert ráð fyrir því, að
ráðherrar njóti þeirra forréttinda
að geta hvenær sem er kvatt sér
hljóðs og vera þá næstir á dagskrá
til þess að svara spurningum eða
bera af sér ámæli.
Flutningsmenn telja, að bæði
samkv. þingsköpum og samkv. hefð
njóti ráðherrar nú of mikilla for-
réttinda. Slík forréttindi séu til
þess fallin að auka mjög hlut
framkvæmdavaldsins á kostnað
löggjafarvaldsins. Þessari þróun er
reynt að snúa við að nokkru með
flutningi þessa frumvarps.
Á það skal lögð áhersla, að réttur
ráðherra er hvergi meiri en ann-
arra þingmanna, til dæmis við
útvarpsumræður. Þar er réttur
þeirra sem hvers annars þing-
manns, en ekki meiri.
Frá sjónarhorni þingræðis og
þingsögu er óeðlilegt, að einn hópur
þingmanna hafi meiri ræðutíma og
rýmri heldur en annar á Alþingi.
Ráðherrar eru fyrst og fremst sveit
manna og kvenna, sem löggjafar-
valdið hefur kosið til þess að
framkvæma þær lagareglur, sem
Alþingi kann að setja hverju sinni.
Eins má gera ráð fyrir, að þessi
breyting flýti umræðum og geri
þær efnismeiri en þær hafa verið
nú um nokkurt skeið.