Morgunblaðið - 03.01.1981, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. JANÚAR 1981 13
Hvað segja þeir um efnahagsaðgerðirnar?
Kolbeinn
Friðbjarnarson:
„Sýnist kjara-
skerðing
augljós“
„ Ég hef ekki fengið þessar
efnahagsaðgerðir í hendur enn
og get þvi ekki lagt á þær
raunhæft mat. Þó sýnist mér
augljóst að skerða eigi kaup-
gjaldsvisitöluna 1. marz.
Það er sagt að það eigi að baeta
upp á annan hátt, en hvernig veit
ég ekki. Af þeim sökum treysti ég
mér ekki til að segja meira um
þetta að svo stöddu," sagði Kol-
beinn Friðbjarnarson formaður
verkalýðsfélagsins Vöku á Siglu-
firði.
Árni Benediktsson:
„Þurfum lausn
sem dugar til
frambúðaru
„Niðurtalingarleið sú sem rætt
hefur verið um á undanförnum
misserum er í þvi fólgin að setja
hjöðnunarmörk i öllum þáttum
efnahagsmálanna þannig að
hjöðnun verði því meiri sem
lengra líður og öllum væri ljóst
með nægilegum fyrirvara að
hverju væri stefnt og efnahagslif-
ið gæti aðlagað sig breyttum
aðstæðum hægt, markvisst og
hnökralaust. Ég hefi litið svo á,
að þessi leið sé sú sársauka-
minnsta og i rauninni liði ótrú-
lega stuttur timi þangað til
lifskjörin yrðu betri en þau eru
núna. Mér hefur virst að í
stjórnarsáttmála rikjandi stjórn-
ar væri gert ráð fyrir að þessi
leið yrði farin. En cinhverra
hiuta vegna er svo ekki. Þær
efnahagsráðstafanir sem nú hafa
verið kynntar eiga ekkert skylt
við niðurtalningarleiðina, nema
þvi aðeins að samið hafi verið um
eitthvað fleira en fram hefur
komið,“ sagði Árni Benediktsson
stjórnarformaður Félags sam-
bands fiskframleiðenda.
„Engu að síður er margt gott
um þessar efnahagsráðstafanir að
segja en þó því aðeins að þeim
verði fylgt eftir með frekari að-
gerðum innan skamms. Það skipt-
ir okkur nefnilega ekki máli hvort
dregið er úr verðbólguvexti í
nokkra mánuði eða ekki. Við
þurfum lausn sem dugar til fram-
búðar.
Áður en þessar ráðstafanir voru
gerðar leit út fyrir að lækka þyrfti
gengið í nálega 700 gamlar kr.
dollarann. Nú virðist hins vegar
útlit fyrir að endar geti náð saman
með 650 gamalla kr. gengi eða þar
um bil. Nú hefur hins vegar verið
ákveðið að dollaragengið verði 623
g.kr. á næstu mánuðum. Það
vantar því nokkuð upp á að endar
nái saman í fiskiðnaðinum. Gert
er ráð fyrir því að útvegað verði
fjármagn til verðjöfnunarsjóðs
fiskiðnaðarins á einhvern hátt og
er það vafalaust ætlað til þess að
brúa þetta bil. Almennt er sjávar-
útvegurinn á móti millifærslum,
en þó er hægt að fallast á
millifærslur til bráðabirgða ef það
auðveldar að ná árangri í upphafi.
Þá eru einnig ýmis önnur atriði
sem eru til bóta eins og t.d. þær
skuldabreytingar sem ráðgerðar
eru, svo og aðstoð til að bæta
rekstur. Sama er að segja um
fyrirheitið um vaxtalækkun þó að
tvær hliðar séu á því máli og
raunhæfasta lækkun geti aldrei
orðið nema jafnhliða minnkandi
verðbólgu.
Forsætisráðherra skoraði á alla
að standa fast saman um að ná
niður verðbólgunni. Á því er mikil
nauðsyn og er sjálfsagt að verða
við þeirri áskorun, enda verður þá
að treysta því að ríkisstjórnin geri
þær ráðstafanir sem nauðsynlegar
eru á vordögum til að tryggja
þann árangur, sem næst nú í
upphafi. En hins vegar verð ég að
játa það, þegar það kom í ljós i
hádegisútvarpinu í gær, að for-
sætisráðherra hafði kosið að þegja
um 10% hækkun allrar opinberrar
þjónustu í stað þess að skýra fyrir
öllum almenningi af hverju slík
hækkun væri nauðsynleg þá
fannst mér liðsbón forsætisráð-
herra farin að líkjast allmjög
liðsbón Skarphéðins forðum, og
fór þá jafnframt að óttast um
árangurinn."
Sigurður Óskarsson:
„Tel þessar
ráðstafanir
ekkert sérlega
girnilegar“
„Mér sýnast þessar aðgerðir
vera dæmigerð stjórnarfarsleg
atskípt! af kiarasamningum. sem
réttir aðiTjar hafa þegaí SSáírr!*-
að og við hjá verkalýðshreyfing-
unni erum nú ekki beinlinis
hrifnir af því,“ sagði Sigurður
óskarsson, formaður verkalýðs-
ráðs Sjálfstæðisflokksins.
„Annars hef ég ekki haft tæki-
færi til að kanna þessar aðgerðir
nákvæmlega og veit bara það, sem
fram hefur korr.ið í ríkisfjölmiðl-
unum, o" ée get nú ekki sagt að
mér finnist þetta néííí sérstaklega
girnilegt og við forsvarsméii.?
verkafólksins erum ekki sérlega
hamingjusamir með þessar ráð-
stafanir.
Þetta er eins konar vinstri
leiftursókn og það virðist sem
stjórnin hafi því ekki haft önnur
úrræði en úrræði Sjálfstæðis-
flokksins.
Er ekki um kjararýrnun að
ræða að þínu mati?
„Mér sýnist að þarna sé um
nokkra kjararýrnun að ræða, þó
einhverju sé lofað síðar á árinu.
Þess háttar langermaloforð hafa
venjulega efnzt illa og tel ég á því
nokkra hættu að svo verði nú, að
loforðin týnist í erminni.
Telur þú að samningar séu
lausir nú vegna þessara aðgerða?
„Komi það í ljós að þarna sé um
verulega kjaraskerðingu að ræða
þá tel ég svo vera og þá verða
verkalýðsfélögin að taka til sinna
ráða. Þau eru orðin langþreytt á
sífelldum svikum og þetta gengur
auðvitað þvert á kosningaslagorð-
ið „samningana í gildf“ og er
engan veginn samkvæmt fyrri
loforðum."
Kristján Ragnarsson:
Ráðstafanirnar
hindra víxl-
gang kaup-
gjalds og verð-
lags
„Þessar ráðstafanir hindra
víxlgang kaupgjalds og verðlags
og því ber að fagna. Hins vegar
er ekki Ijóst með hvaða hætti
þessar ráðstafanir hafa áhrif á
afkomu sjávarútvegsins og því er
ekki ljóst hver áhrif þeirra
verða,“ sagði Kristján Kagnars-
son, formaður LÍÚ í samtali við
Mbl., en hann var spurður álits á
efnahagsráðstöfunum rikis-
stjórnarinnar sem gildi tóku um
áramót.
„Fiskverð hetur í!£Í verið
ákveðið og endanleg afstaða til
þess vandamáls sem hækkun oliu-
verðs hefur haft liggur ekki fyrir
og því er ekki ljóst hver rekstr-
arskilyrði sjávarútvegsins verða á
þessu ári.Ég vil því sjá hvernig
þessum málum reiðir af við
ákvörðun nýs fiskverðs og vona að
niðurstaða þess verði á þann veg
að útgerðarmenn, sjómenn og
fiskverkendur geti vel við unað.
ViOuu».n^‘ rekstrargrundvöllur
fyrir sjávarútvegi.?.? 1 Heild^ er
mikilvægasti þáttur íslensks en?n'
hagslífs," sagði Kristján Ragn-
arsson.
Jón Helgason:
„Ekkert annað
en tómar
blekkingara
„Mér sýnist þessar efnahags-
ráðstafanir fljótt á litið vera einn
blekkingarvefurinn í viðbót. Ég
hef ekki haft tíma til að kynna
mér þetta nákvæmlega ennþá.
svo það er kannski bezt að biða
með að dæma þessar ráðstafan-
ir,“ sagði Jón Helgason formaður
Verkalýðsfélagsins Einingar á
Akureyri er Morgunblaðið spurði
hann um efnahagsaðgerðir rikis-
stjórnarinnar.
„Ég get ekki séð að þessar
aðgerðir séu nokkuð betri en að
fella gengið í takt við launahækk-
anir eins og verið hefur gert. Nú á
að taka upp millifærslur peninga
sem enginn veit hvaðan eiga að
koma og ég sé ekki betur en að það
eigi hreinlega að prenta þá eftir
þörfum.
Þessi verðstöðvun, sem nú hefur
verið ákveðin til skamms tíma, er
aðeins eins og verið sé að bremsa
aðeins í bili og síðan má búast við
verulegum hækkunum. Eins og
flestum mun vera kunnugt hefur
verið verðstöðvun í gildi undan-
farinn áratug og á síðasta ári
beitti Alþýðuflokkurinn sér fyrir
verðstöðvun, en var álasað fyrir
það. Hún kom heldur ekki að
neinum notum, vegna þess að ekki
fylgdu í kjölfarið nauðsynlegar
hliðarráðstafanir og mér sýnist að
þær vanti enn. Ég treysti ekki
ummælum þessarar ríkisstjórnar
nú frekar en áður, henni hefur enn
ekki tekizt að standa við gefin
loforð um að draga úr verðbólg-
unni.
Þessi vísitöluskerðing kemur
auðvitað illa niður á launafólki og
gengur þvert á loforðið „samning-
ana í gildi". Þarna eru Ólafslögin
einnig afnumin, en þau voru að
mínu mati talsverð trygging fyrir
launþega. Þarna er verið að gefa
með annarri hendinni, en tekið
aftur með hinni. Skuldir launþega
hafa verið verðtryggðar og þar
með verður að tryggja laun þess á
sama hátt.
Það er fráleitt að vera að skerða
samninga svona skömmu eftir
undirritun þeirra og manni dettur
í hug að þær aðgerðir, sem nú er
gripið til, hafi legið að baki þegar
menn settust skyndilega niður til
að undirskrifa, ef svo er eru þetta
ekkert annað en tómar blekkingar.
Kjarián JÓhannsson
Efnahags-
ráðstafanirnar
dæmigerðar
skammtíma-
lausnir
Efnahagsráðstafanirnar hafa
;-"Wð kynntar sem víðtækar
ráðstafamT, ?n éK tel að það sé
fjarri lagi. Það geín.r au^v^a^
verið að þeir menn sem eK^?rt
hafa gert, tclji smákrukk viðtæk-
ar ráðstafanir,“ sagði Kjartan
Jóhannsson formaður Alþýðu-
flokksins í samtali við Morgun-
blaðið, en álits hans á efnahags-
ráðstöfunum rikisstjórnarinnar
var leitað.
„Hinar raunverulegu ráðstafan-
ir eru i rauninni aðeins tvær. Það
er framlenging á því marki að
verðtryggja sparifé, en þetta
mátti vita, enda löngu tilkynnt af
hálfu ríkisstjórnarinnar í stefnu-
ræðu forsætisráðherra. í öðru lagi
er um að ræða 7% vísitöluskerð-
ingu, en með því liggja óbættar
kauphækkanir sem gerðar voru í
nóvember og desember. Þetta er
það tvennt sem í bráðabirgðalög-
unum felst, annað sem látið er
fylgja með er miklu losaralegra,
það er talað um að stefna að ýmsu
eða að útvega skuli fjármagn til
ýmissa hluta, en ekkert er um það
sagt hvaðan eða hvernig pen-
ingarnir eiga að koma. Það er
einnig talað um aðhald í ríkis-
búskapnum og peningamálum.
Manni finnst nú að þetta hafi
einhverntíma heyrst áður, án þess
að þetta hafi borið einhvern sér-
stakan árangur og í ráðstöfunun-
um eru engin ný tæki eða aðferðir
til að beita í þessum málum.
Meðal þeirra ráðstafana sem boð-
aðar eru er einhverskonar styrkja-
kerfi í sjávarútvegi og að ein-
hverju leyti í iðnaði. Það er
auðvitað í ætt við þann bátagjald-
eyri sem við bjuggum við fyrir
tuttugu árum síðan og allir þökk-
uðu sínum sæla fyrir að losna
undan. Ég get t.d. ekki séð hvernig
maður eins og Albert Guðmunds-
son getur notað atkvæði til þess að
komið verði fram þessháttar að-
gerðum, — að styrkjakerfið verði
tekið upp að nýju,“ sagði Kjartan.
„Þessar efnahagsráðstafanir
eru að öðru leyti dæmigerðar
skammtímalausnir og ég geri ráð
fyrir að verðbólgan á næsta ári
verði svipuð og hún var á síðasta
ári. Þá er enn einu sinni verið að
skerða kaupið eitt í staðinn fyrir
að setja saman heildstæðar að-
gerðir til að ná varanlegum ár-
angri. Það er verið að krefjast
fórna af launafólki án þess að
varanlegur árangur sé tryggður.
Þetta dregur væntanlega eitthvað
úr verðbólgunni næstu fjóra mán-
uði, svona fram yfir Landsfund
Sjálfstæðisflokksins. Þá finnst
mér ótækt af ríkisstjórninni að
krefjast fórna af launafólki, en
hækka á sama tíma verð á opin-
berri þjónustu um 10%. í stað þess
að ríkið gangi á undan með góðu
fordæmi, þá er hér farið í þann
farveg að heimta allt til ríkisins, á
meðan aðrir eiga að fórna. Ljósi
punkturinn í þessu er sá að
ríkisstjórnin virðist hafa áttað sig
á því að það þurfi að koma til móts
við húsbyggjendur, en ég held
samt að nær sé fyrir stjórnina að
ganga inn á frumvarp okkar
alþýðuflokksmanna þar sem allt
er hreint og klárt í þessum efnum
og gert ráð fyrir viðbótarlánum úr
bankakerfinu til húsbyggjenda, til
15 ára, sem nemur hálfu húsnæð-
isstjórnarláni. Samkvæmt frum-
varpinu yrðu þá heildarlán úr
bankakerfinu og frá húsnæðis-
málastjórn 52,5% af íbúðar-
verði," sagði Kjartan.
„í vaxtamálum er talað um
styttingu binditíma, en í tillögum
okaér Álþýðuflokksmanna er tal-
að um að stcfna sérsiaka reikn-
inga af því tagi ao fé sem ef
óhreyft á þeim í hverja 3 máuúði
sé verðtryggt, en ekki sé um
bindingu að ræða þannig að fólk
geti ævinlega gengið að þessum
peningum, en breytilegi hluti inni-
stæðunnar taki sparisjóðsvexti,“
sagði Kjartan.
Kjartan sagði að sér fyndist
SJÁ NÆSTU SÍÐU