Morgunblaðið - 08.02.1981, Page 21

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. FEBRÚAR 1981
21
GUNNAR SNORRASON:
Of strangt eftirlit gæti
fælt viðskiptavinina frá
Með speglum og sjónvarpsvélum má fá yfirsýn yfir nær alla
verzlunina, en Gunnar segir þetta ekki siður vera til þess að fylgjast
með starfinu og hvernig gangi á hinum ýmsu stöðum en fylgjast með
fingralöngum. Ljósm. Kristján.
BÚÐARIfNUPL er nú heldur
óskemmtilegt umræðuefni og
mjög viðkvæmt mál, en sennilega
er það fyrir hendi í nokkrum
undantekningartilvikum þótt það
sé ekki orðið sama vandamál hjá
okkur eins og hjá mörgum ná-
grannaþjóðanna, sagði Gunnar
Snorrason kaupmaður og formað-
ur Kaupmannasamtaka Islands er
við hann var rætt. Gunnar rekur
verzlunina Hólagarð i Breiðholts-
hverfi i Reykjavík og var rætt við
hann á vinnustað hans.
— Kaupmannasamtökin hafa
ekki mikið látið búðarhnupl til sín
taka, en þó hafa verið fluttir
fyrirlestrar á fundum hjá okkur
um varnir gegn þjófnaði og við
fylgjumst með og lesum erlend
tímarit frá hliðstæðum félögum,
t.d. á Norðuriöndum, segir Gunnar
einnig. — Ég held að það sé mjög
erfitt að finna út hvort og þá hve
mikið kann að hverfa af vörum, en
hitt er annað, að rýrnun er fyrir
hendi hjá öllum verzlunum og
mikilvægt er að sjálfsögðu að hún
sé sem minnst og við þurfum helzt
að vita af hverju hún stafar. I því
sambandi hafa grannþjóðir okkar
lagt áherzlu á þrjú atriði og spyrja
hvert má rekja rýrnunina: Stafar
hún af slæmum innkaupum, er
starfsfólk ekki nægilega aðgætið og
fer illa með vöruna þannig að hún
skemmist og kemur rýrnunin að
innan eða stafar hún af einhverjum
ytri orsökum.
— Talið hefur verið, að rýrnun sé
almennt 1—2% af veltu, þó mis-
munandi eftir því hvaða tegund
verzlunar er um að ræða. Öll
rýrnun lækkar auðvitað nettóhagn-
Gunnar Snorrason
að eða laun kaupmannsins þannig
að mikilvægt er að kanna hvort og
hvernig hægt er að minnka rýrnun-
ina. Rýrnunin er misjöfn m.a.
vegna þess að misjafnt er hvernig
tekst að geyma vörur. Avextir og
grænmeti eru viðkvæmar vörur,
sem skemmast fljótt og það er allt
undir vandvirkni komið hversu vel
tekst að nýta kjöt og vinna úr því,
en hráefnið getur að sjálfsögðu
verið misjafnt einnig. Erlendis er
hnupl í verzlunum það almennt og
alvarlegur hlutur, að litið er á það
sem lögreglumál og tekið hart á
slíkum brotum. Hér á landi eru
málin oft gerð upp á staðnum, enda
hef ég lítið orðið fyrir þessu nema
að krakkar hafa verið að læðast í
gosflöskur og eftir að hafa talað þá
til er málið fellt niður og þetta
kemur í flestum tilfellum ekki fyrir
aftur.
Hvernig má koma í veg fyrir
hnupl?
— Ákveðið eftirlit þarf náttúr-
lega til, það er gott og gilt, en ég
legg áherzlu á, að það verði ekki of
mikið. Ef eftirlitið verður of stíft
er hætt við að það fæli viðskipta-
vininn frá og of mikið eftirlit er
neikvætt. Við höfum sjónvarps-
kerfi í gangi hér, en það er ekki
síður til að fylgjast með hvernig
störfin í búðinni gangi. Ef ég sé að
langar raðir eru að myndast við
kassana kalla ég til fleiri starfs-
menn og hef þannig not af kerfinu
til að geta betur þjónað viðskipta-
vinum, en ekki fyrst og fremst til
að líta eftir þeim.
Einnig má nefna, að kjörbúðar-
menning hér hefur breytzt mjög til
batnaðar og það má segja að
nokkra kunnáttu þurfi til að verzla
í kjörbúð. Menn komu kannski áður
fyrr úr einni búð í aðra, bættu
nýjum og nýjum vörum við og
síðan þegar kom að kassanum var
ómögulegt að vita hvað var keypt á
hvaða stað. Þetta kemur ekki fyrir
lengur og nú er algengt í stórverzl-
unum að töskur séu geymdar með-
an verzlað er og menn nota vagna
og körfur í staðinn. En þó að
búðarhnupl sé kannski fyrir hendi
þá er enn mikilvægara að ég held,
að reyna að fyrirbyggja innbrot og
þjófnaði og er t.d. fullkomið þjófa-
og brunavarnarkerfi fyrir hendi í
þessari verzlun.
Ég vona að sá dagur komi ekki að
hér verði búðarhnupl að verulegu
vandamáli.
Ekki fer mikið fyrir hinu
„alsjáandi auga“
anlegt er að menn geti athafnað
sig í friði, en þar verður árvekni
okkar að bæta úr og líklegt er
líka að ég fjölgi linsunum. Yfir-
leitt held ég að ekki sé reynt að
stela þegar margt fólk er í
verzluninni, þá er hætt við að
nálægir viðskiptavinir verði varir
við eitthvað misjafnt og þeir hafa
látið mig vita, ef þeir verða varir
við eitthvað grunsamlegt. Þess
vegna held ég að frekar sé hætt
við stuldi þegar lítið er að gera.
Ólafur Torfason sagði að
kostnaðurinn við að koma upp
þessu varnarkerfi hefði verið um
tíu þúsund nýkrónur og sæi hann
ekki eftir þeirri fjárfestingu, hún
væri heldur ekki svo ýkja mikil.
— Og þó mér hafi fundist þetta
hálfruddalegt í upphafi þá fer
það ekki á milli mála að svona
viðvörunarkerfi er nauðsynlegt,
það hefur því miður sýnt sig og
við það verðum við og viðskipta-
vinir að búa, enda er þetta orðið
nokkuð algengt í stórverzlunum,
sagði Ólafur að lokum.
Þorvaldur Þorvaldsson verzlunarstjóri. Ljosm. Kristján.
Séð yfir búðarkassana
— Það er kannski erfitt að segja
það, en hins vegar fer ekki hjá því,
að stundum finnum við og sjáum
það á fólki ef það er eitthvað að
pukra, ef það er á ferð og flugi um
búðina, lítur mikið í kringum sig
o.þ.h. og þá fylgjumst við vel með.
Fyrir kemur að menn eru með
vörur í vagni, t.d. á litlu hillunni
þar sem börn eru oft látin sitja,
vagninum er ekið í hvarf, t.d. milli
fatahengjanna og þegar hann sést
næst eru vörurnar á þessari hillu
horfnar. Ef þessar sömu vörur
koma ekki í ljós við kassann
sjáum við að verið er að gera
tilraun til þjófnaðar.
Þá fáum við viðkomandi til að
tala við okkur á skrifstofunni og
við teljum að ekki sé nema eitt að
gera, hringja á lögregluna og láta
hana tala við fólkið. í framhaldi af
því erum við spurðir hvort við
viljum halda málinu áfram og
kæra og metum við það í hvert
einstakt skipti, teljum kannski
ekki ástæðu til þess ef um lítilræði
er að ræða, en hugsum málið ef
eitthvað mikið er á ferðinni. En
flestir vilja borga og ljúka málinu
þannig.
Hafið þið oft afskipti af fólki
vegna gruns um stuld?
— Það er mjög misjafnt, stund-
um eru það tvö til þrjú tilfelli á
dag á hverjum degi í hálfan
mánuð, en stundum er langt hlé og
við höfum t.d. ekki gripið neinn nú
eftir áramótin. En kannski fer
þetta líka eftir því hversu mikið
við sinnum eftirlitinu. Auk þess að
starfsmönnum er uppálagt að
fylgjast vel með, höfum við sjón-
varpsvélar á „hættulegustu" stöð-
unum og í jólaösinni réðum við
menn til þess eins að líta eftir. Ég
er ekki í vafa um að þessir menn
unnu fyrir kaupinu sínu. En á
þessum sveiflum hef ég annars
engar skýringar.
En hefurðu skýringar á ástæð-
um til þjófnaðar?
— Ekki beint, en ég held þó að í
fæstum tilfellum séu menn að
stela af hreinni fátækt. Við höfum
t.d. tekið kleinujárn af manni og
manni dettur ekki í hug annað en
hér sé á ferðinni einhvers konar
ævintýramennska, en hér getur
líka verið um sjúkdóm að ræða eða
einhvern veikleika. Það er mjög
erfitt að gera sér grein fyrir
ástæðunum, búðarhnupl hér er
a.m.k. ekki orðið sams konar
vandamál og erlendis, en það er
samt full ástæða til að haida vöku
sinni, sagði Þorvaldur að lokum.