Morgunblaðið - 29.08.1981, Page 1

44 SÍÐUR OG LESBÓK
190. tbl. 68. árg.
LAUGARDAGUR 29. ÁGÚST 1981
Prentsmiðja Morgunhlaðsins.
Haig hótar Kúbu
refsiaðgerðum
WashinKton. 28. áKÚst. AP.
ALEXANDER HAIG, utanríkisráð-
herra Bandarikjanna, sa»{ði i das
að ska'ruliðar er Kúbumenn styðja
i E1 Salvador gripu til „hreinna
hryðjuverka“ scm hitnuðu á sak-
lausum borKurum ok hótaði á ný
refsiaðgerðum gcgn Kúbu.
Haig kvað Bandaríkjastjórn hafa
borizt fréttir um að erlendir ráðu-
nautar kynnu að aðstoða skæruliða,
en því hafa bandarískir embættis-
menn ekki áður haldiö fram. Hann
tiltók ekki að þeir væru Kúbumenn,
en lýsti því yfir að Reagan-stjórnin
íhugaði þann möguleika að láta til
skarar skríða gegn Kúbumönnum
vegna stuðnings þeirra við uppreisn-
armenn.
Ný og hörð gagnrýni Haigs á
starfsemi skæruliða í E1 Salvador og
Kúbumenn virðist sýna að Reagan-
stjórnin hafi ákveðið að láta hart
mæta hörðu vegna breyttra aðferða
skæruliða, sem Haig sagði að hefðu
verið sigraðir í beinum hernaðar-
árekstrum.
Samkvæmt fréttum frá landinu
hafa skæruliðar hörfað frá tveimur
þorpum sem þeir höfðu í stuttan
tíma á valdi sínu, en ráðizt á lítið
útvirki þjóðvarðliða í þriðja þorpinu.
Hryðjuverkamenn stóðu fyrir 12
sprengjutilræðum í höfuðborginni.
Ríkisstjórnir Mexíkó og Frakk-
lands tilkynntu í dag, að þær
viðurkenndu opinberlega samsteypu
vinstrisinna í E1 Salvador, sem
semja skuli við um lausn stríðsins í
E1 Salvador.
Norskt
við Jan
Frá fréttaritara MurKunblaðsinK
i Ösló i K» r
NORSKA eftirlitsskipið „Fram“
fylgist með veiðum danskra, fær-
eyskra og rússneskra fiskiskipa á
svæðinu umhverfis Jan Mayen.
Rússnesku skipin mega veiða kol-
munna. eq hin skipin eru að
ólöglegum veiðum á svæðinu, sam-
kvæmt skilgreiningu Norðmanna.
Danir halda því fram að þeir séu
að veiðum innan 200 mílna fiskveiði-
lögsögu Grænlands. Hér er um að
ræða 80.000 ferkílómetra umdeilt
svæði milli Grænlands og Jan May-
en, en Danir halda þvi fram að ekki
sé grundvöllur fyrir kröfu um mið-
línu frá eins lítilli eyju og Jan
Mayen.
Talsmaður norska utanríkisráðu-
neytisins, Geir Grung, sagði í dag,
föstudag, að strandgæzlan hefði
eftirlit
Mayen
fyrst í stað fyrirmæli um að skrá
hvaða bátar væru að veiðum á
svæðinu, án tillits til þess frá hvaða
landi þeir væru.
Undanfarna daga hafa utanríkis-
ráðuneytin í Ósló og Kaupmanna-
höfn haft með sér mjög náið sam-
band vegna deilunnar um Jan May-
en, en ekki hefur verið frá því skýrt
hvað ráðuneytunum hefur farið á
milli. Norðmenn hafa gefið til kynna
að þeir muni standa fast á miðlínu-
reglunni gagnvart Dönum.
Spánskir fiskibátar hafa einnig
verið að ólöglegum veiðum á norsk-
um miðum — umhverfis Svalbarða.
Spánski sendifulltrúinn var í dag,
föstudag, kvaddur í norska utanrík-
isráðuneytið þar sem þess var farið á
leit að dregið yrði úr þessum veiðum.
Lauré.
Norska eftirlitsskipið „Fram“ við Jan Mayen _ Ljósm. Tóm»K HeiKason.
Coe bætti heims-
metið í míluhlaupi
BróKxel. 28. áKÚxt. AP.
BRETINN Sebastian Coe setti í
kvöld heimsmet i míluhlaupi á
minningarmóti Ivo van Dammes á
Ileysel-leikvanginum í Brússel.
Sebastian Coe bætti hcimsmet
landa sins, Steve Ovetts, um rúma
sekúndu, hreint ótrúlegt afrck.
Coe Ovett
Sebastian Coe setti heimsmet í
míluhlaupi þann 18. ágúst síðast-
liðinn, hljóp á 3:48,53 í Sviss.
Helsti keppinautur hans og landi,
Steve Ovett bætti heimsmetið í
Koblenz í V-Þýzkalandi í vikunni,
hljóp á 3:48,40. Og nú bætti Coe
metið á nýjan leik. Einvígi þessara
fræknustu millivegalengdahlaup-
ara allra tíma heldur því áfram.
„Ég mun bæta heimsmetið,"
sagði Coe fyrir hlaupið í Brussel.
Millitími Coes eftir 400 metra var
54,92, eftir 800 metra 1:62,67 og
eftir 1200 metra 2:51,00. Það var
aðeins lakari millitími en Ovett
náði í Koblenz, hans millitími var
2:50,52. En hinir 50 þúsund áhorf-
endur hvöttu Coe ákaft og eftir
1500 metra var millitíminn 3:32,93
og þegar mílan var að baki hafði
nýtt heimsmet litið dagsins ljós,
3:47,33.
Nærmynd sem Voyager II tók af fylgihnetti Satúrnusar, Encela-
dus, þegar geimfarið var i 119.000 km fjarlægð frá fylgihnettinum.
Enceladus er talinn likjast fylgihnetti Júpiters, Ganymede, sem er
að visu 10 sinnum stærri. Fylgihnötturinn baðar sig i „Satúrnus-
arskini“. í gær voru taldar góðar likur á að gert yrði við bilunina i
Voyager II innan skamms.
Samstaða
vöruð við
Varsjá. 28. áKÚst. AP.
PÓLSKIR embættismenn vöruðu
óháðu verkalýðshreyfinguna Sam-
stöðu við þvi i dag að útvarp og
sjónvarp i Póllandi væru hluti af
fjarskiptakerfi Varsjárbandalags-
ins og sögðu að því mætti ekki
stofna í hættu.
Stjórnin tók harðari afstöðu til
kröfu Samstöðu um aðgang að fjöl-
miðlum í dag með yfirlýsingu, sem
var lesin í sjónvarpi, um að lögreglu-
yfirvöldum hefði verið skipað að
xtryggja starf fjölmiðla".
Viðræðurnar eiga að fara fram á
morgun, laugardag, þó að á því
virðist leika nokkur vafi þar sem
fréttaskýrandi sagði að þótt stjórnin
vildi viðræður við Samstöðu um
þátttöku í útvarpi og sjónvarpi vildi
stjórnin ekki viðræður í „andrúms-
lofti hótana um mótmælaaðgerðir og
verkföll".
Fréttaskýrandinn sakaði Sam-
stöðu um að beita blaðamenn
„ógnunum" og taka þátt í „kúgunar-
herferð". Hann sakaði einnig hreyf-
inguna um að sækjast eftir „varan-
legum yfirráðum yfir fjölmiðlum" og
sagði að ef Samstaða fengi ekki vilja
sínum framgengt myndu starfsmenn
ríkissjónvarpsins reyna að trufla
útsendingar með ólöglegum
fréttaskýringum eða loka stöðinni.
Talsmaður Samstöðu sagði að í
viðræðunum yrði lögð áherzla á
sjónvarpsfréttir frá fyrsta þingi
félagsins sem hefst í Gdansk 5.
september — nokkurs konar prófmál
Samstöðu.
S-afríska herliðið
hörfar frá Angóla
IIöfðaborK. 28. áKÚst. AP.
IIERLIÐ Suður-Afrikumanna
hörfaði frá Angola i dag og sneri
aftur til stöðva sinna í Suðvest-
ur-Afriku að sögn yfirmanns
suður-afríska heraflans. Constad
Viljoen hershöfðingja.
Hann sagði að hluti herliðsins
væri þegar kominn aftur til Suð-
vestur-Afríku að loknu „takmörk-
uðu verkefni" og brottflutningn-
um mundi ljúka fljótlega ef engar
fleiri árásir yrðu gerðar á suður-
afrískar hersveitir.
Hann vísaði á bug staðhæfing-
um Angolamanna að 45.000 suð-
ur-afrískir hermenn hefðu tekið
þátt í aðgerðunum og kvað þá tölu
„hiægilega". Viljoen sagði að
„mörg hundruð" skæruliðar
SWAPO hefðu verið felldir og
“gífurlegt magn“ jarðsprengja,
vopna og skotfæra eyðilagt. Atta
suður-afrískir hermenn féllu,
sagði hann.
Angólska fréttastofan sagði í
gær að suður-afrískt skriðdrekalið
ætti í hörðum bardögum í útjöðr-
um Njiva (Vila Pereira d’Eca)
sem er fylkishöfuðstaður 30 km
norður af landamærunum. Viljoen
hershöfðingi minntist ekki á
Njiva, en sagði að Suður-Afríku-
menn hefðu eytt vopnageymslum
SWAPO og aðalstöðvum nálægt
Zangongo (Villa Rocadas), 80 km
norður af landamærunum.
Angplska fréttastofan sakaði
Suður-Afríkumenn um að reyna
að mynda einskismannsland milli
Suðvestur-Afríku og Angola og
rökstuddi það með því að þeir
hefðu eytt tveimur þorpum og brú
nálægt landamærunum er hefðu
ekki staðið í nokkru sambandi við
SWAPO.
Alexander Haig, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, sagði í dag,
að þótt herhlaup Suður-Afríku-
manna væri „hörmulegt áfall"
fyrir friðarþróunina, væri ekki
hægt að dæma það án hliðsjónar
Genf. 28. áKÚst. AP.
FJÖGURRA vikna fundi hafrétt-
arráðstefnunnar lauk i dag og
fulltrúarnir hétu þvi i annað
skipti á 12 mánuðum að ljúka við
gerð hafréttarsáttmála „á næsta
ári í New York“.
Þegar fundi ráðstefnunnar lauk
í ágúst í fyrra virtist samkomulag
sama sem hafa náðst um nýjan
sáttmála, en málið hefur verið í
sjálfheldu síðan Reagan-stjórnin
fyrirskipaði athugun á samnings-
drögunum, sem voru nánast full-
gerð.
Mikilvægasti árangur Genfar-
fundarins er lauk í dag var sá, að
ákveðið var að „lokasamninga-
fundurinn“ skyldi fara fram í New
York 8. marz til 20. apríl 1982.
Gert er ráð fyrir að sáttmálinn
verði undirritaður snemma í sept-
ember 1982 í Caracas þar sem
ráðstefnan hófst 1975.
Forseti ráðstefnunnar, Tommy
af ógnaraðferðum skæruliða.
Áhrif aðgerðanna yrði að skoða í
ljósi áframhaldandi nærveru mik-
ils fjölda kúbanskra hermanna,
sem Rússar styddu, i Angola.
Angólskur fulltrúi sagði í dag
að hann færi fram á harðorða
fordæmingu Öryggisráðsins á her-
hlaupinu og hugsanlegar alþjóð-
legar refsiaðgerðir.
T.B. Koh frá Singapore, kallaði
ákvörðunina „skýra bendingu“ til
Washington um að fulltrúarnir
stefndu ótrauðir að því að fullgera
samninginn „með eða án Banda-
ríkjanna".
Bandaríska sendinefndin hefur
sagt að athugun Reagan-stjórnar-
innar verði lokið seint í haust og
þá verði tekin um það ákvörðun
hvernig — eða hvort — áfram
skuli haldið í viðræðunum um
sáttmálann.
Flestir telja að Bandaríkjamenn
muni krefjast mikilvægra tilslak-
ana í sambandi við vinnslu málma
á hafsbotni. Sem stendur vill
yfirgnæfandi meirihluti full-
trúanna ekki láta undan. Þó segist
aðalfulltrúi Bandaríkjanna hafa
orðið var við „nokkurn sveigjan-
leika" á ráðstefnunni í sambandi
við „mikilvægar breytingar" á
ákvæðum um málmvinnslu.
Hafréttarsáttmála
heitið á næsta ári