Morgunblaðið - 29.08.1981, Page 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. ÁGÚST 1981
13
Lax veiddur í hafbeitarstöðvum hefur verið allt að 10% af árlegri veiði
miðað við fjölda. Myndin er tekin við kistuna i Laxeldisstöðinni i
Kollafirði. (Ljósm. Arni ísakssun)
ur á smálaxi í Lárósstöðina á
Snæfellsnesi, þar sem fengist hafa
yfir 10% heimtur á gönguseiðum
sem keypt voru í Kollafirði 1980.
Þessi mismunur á milli hafbeit-
arstöðvanna og laxveiðiánna
bendir óneitanlega til þess, að
afföll í seiðunum hafi frekar orðið
í ferskvatni en í sjó.
Könnun á laxi
við Færeyjar
Gagnstætt því sem Jakob V.
Hafstein hefur haldið fram und-
anfarin ár, er nú merkt verulegt
magn gönguseiða á vegum Veiði-
málastofnunarinnar, ýmist til
sleppinga í Kollafirði eða í aðrar
ár. Síðastliðin 10 ár hafa verið
merkt um 40.000 eldisseiði með
útvortis merkjum og tæplega
250.000 seiði með örmerkjum, sem
skotið er inn í haus seiðanna. Á
sama tíma hafa Norðmenn, sem
merkja hvað mest af okkar ná-
grannaþjóðum, merkt um 160.000
gönguseiði með útvortis merkjum
en þeirra laxveiði er nærri sexfallt
meiri en hjá okkur. Síðan 1974
hafa merkingar hérlendis verið
mest með svokölluðum örmerkj-
um, en það eru segulmagnaðar
málmflísar, sem skotið er inn í
trjónu laxaseiðanna. Lífslíkur
seiða sem merkt eru með þessari
tækni, eru að minnsta kosti tvö-
faldar miðað við fyrri aðferðir og
má því segja, að 50.000 seiða
merking vorið 1980 samsvari
100.000 seiða merkingu með út-
vortis merkjum.
íslendingar hafa einir notað
þessa tækni á Atlantshafslax allt
frá 1974, en á síðasta ári hófu írar
einnig merkingar með þessari
aðferð. Þar sem merkið er inni í
haus laxins, kemur það nær aldrei
fram í úthafsveiðum, en allir laxar
merktir með þessari tækni hafa
jafnframt ytri einkenni, þar sem
veiðiuggi er í öllum tilfellum
stýfður af.
Nú hagar þannig til með veiði
Færeyinga að mestöllum laxi er
landað á tiltölulga fáum stöðum.
Ætti því að vera auðvelt og ekki
fram úr hófi dýrt að semja við
Færeyinga um það að íslenzkir
eftirlitsmenn fengju að skoða
veiddan lax, leita að veiðiugga-
klipptum löxum, og fjarlægja
merkin ef einhver eru. Þannig
gætu örfáir eftirlitsmenn haft
yfirsýn yfir megnið af þeim laxi
sem landað er í Færeyjum. Vísir
að slíku eftirliti fór fram í Fær-
eyjum síðastliðið vor á vegum
Veiðimálastofnunar, en þá voru
5.500 laxar, eða um 22 tonn,
grandskoðuð með tilliti til merk-
inga. Aðeins 12 veiðiuggaklipptir
laxar fundust, en enginn þeirra
var með merki í hausnum, enda er
veiðiuggi klipptur í flestum lönd-
um við Atlantshaf, án þess að
önnur merking fylgi með. Æski-
legt væri, að eftirlit af þessu tagi
gæti hafist strax á þessu hausti.
Samhliða eftirlitinu þyrfti að
stórauka örmerkingar á norðan-
verðu landinu og sleppa merktum
seiðum á lykilstöðum. Örmerk-
ingar eru fljótlegar, miðað við
fyrri aðferðir, þar sem tveir menn
geta merkt 100.000 laxaseiði á
einum mánuði, en það hefði tekið
þrjá mánuði með eldri aðferðum.
Á þann hátt, sem hér hefur verið
lýst, ætti að fást góð vitneskja um
hlutfall íslenzkra laxa í þessum
veiðum. Þar sem írar hafa nú
hafið merkingar með þessari
tækni mætti hafa samvinnu við þá
um mál þetta. Jafnframt þarf að
knýja á um það að þessar veiðar
verði stöðvaðar, þótt slíkt kosti
vafalítið nokkra baráttu. Við ís-
lendinga höfum þó fram yfir aðrar
þjóðir hreinan skjöld hvað sjávar-
veiði á laxi varðar.
Heildarúthafsveiði á laxi i Atlantshafi síðustu 10 ár i tonnum.
Ár Netaveiði við Vestur- Grænland (tonn) Línuveiði austur af Jan Mayen (tonn) Línuveiði við Færeyjar (tonn) Heildarveiði. í úthafinu (tonn)
1970 2146 946 12 3104
1971 2689 488 0 3177
1972 2113 506 9 1628
1973 2341 533 28 2902
1974 1917 373 20 2310
1975 2030 475 28 2533
1976 1175 289 40 1504
1977 1420 192 40 1652
1978 984 124 51 1159
1979 1395 118 194 1707
1980 1194 155 718 2067
1981 áætlaö 1000
Skattahalaskrímsl-
ið og gamla fólkið
eftir Svein ólafsson,
Silfurtúni:
Grein sú um ráð til úrlausnar er
undirritaður lét frá sér fara fyrir
skömmu vegna þess hneykslunar-
lega ástands í skattamálum, sem
bitnað hefir á eldra fólki um
árabil eða siðan það var í lög leitt
að fólk skyldi hætta störfum á
ákveðnum aldri, virðist hafa
hreyft verulega við almenningi.
Þar var bent á auðvelda lausn til
að rétta hlut þessa fólks, svo það í
raun gæti hætt að vinna eins og
opinberir aðilar höfðu stefnt að,
en í raunveruleika ekki gert fólki
kleift að gera, vegna þess að
skattaskrímslið hélt og heldur
áfram, fyrir athugunarleysi, að
þjaka þetta fólk. Það er von mín
að þær hugleiðingar sem fram
komu hafi einnig hreyft við
stjórnmálamönnum, það eru þeir
sem þurfa að bregða hér við, en
almenningur er sá aðili, sem þetta
bitnar á.
í umræðum, sem ég hefi séð um
þetta er þó eitt atriði, sem ég
minntist ekki á í fyrri grein, en er
verulega mikið alvörumál útaf
fyrir sig, en það er hvernig þær
reglur eru sem gilda um niðurfell-
ingu skatta á ellilífeyrisþegum.
Þær eru þannig að ellilífeyriþeg-
um sé heimilt að sækja um, ég
segir aftur sækja um, niðurfell-
ingu skatta. Þá kom og fram að
fáir hefðu gert þetta, ekki kunnað
til þess, eða ekki viljað standa í
Sveinn ólafsson
Ef þjóðfélagið ætlar
að fella niður skatta
eldra fólks þegar það
hættir vinnu, þá á að
gera það vafninga-
laust.
því „betli", sem mörgum finnst
þetta eiga sammerkt við.
Það, sem ég vildi nú nefna og
gerði ekki áður, er einmitt um
þetta atriði. Mér sýnist, að ef
þjóðfélagið meini í alvöru að það
vilji eitthvað gera í því, sem ég
nefndi, þá eigi ekki að þurfa að
standa í einhverjum bréfaskrift-
um um svona mál, — með allri
þeirri vinnu, bæði fyrir umsækj-"
endur og opinbera aðila, seina-
gangi og vafstri, sem slíku fylgir,
— heldur eigi þetta að ganga
sjálfkrafa fyrir sig og opinberum
aðilum, þ.e. skattayfirvöld, ein-
faldlega vera falið að sjá um
framkvæmd með kerfisbundnum
hætti. — Annaðhvort hafa menn
þessi réttindi eða ekki, og hálfkák,
sem leiðir af sér mismunun, á ekki
að viðgangast í hlutum sem þess-
um.
Ef þjóðfélagið ætlar að fella
niður skatta eldra fólks þegar það
hættir vinnu, þá á að gera það
vafningalaust. Ef þjóðfélagið vill
lofa þessu fólki að fá að njóta
einhverra annarra kjara, eins og
að fá að borga illviðráðanlega
skatta með afborgunum, eins og
ég var að benda á, þá á slíkt að
vera sjálfvirkt. Það á ekki að vera
með neinn tvískinnung í þessum
efnum eins og greinilega hefir
verið, eitthvert „haltu mér,
slepptu mér“ fyrirkomulag. Það á
að ganga hreint til verks og sýna
futlkominn heiðarleika í svona
málum. Annað sæmir ekki þeim er
annast eiga forsjá og velferðarmál
fólksins í landinu, þ.e. landsfeðr-
unum, sem stjórna málum þjóðar-
innar.
Enn verður að vona, að Guð láti
gott á vita, og góðir menn láti ekki
sitt eftir liggja.
Hcrmann R. Stefánsson, Fjóla Guðrún Friðriksdóttir, snyrtisérfræðingur, Unnur Arngrimsdóttir,
framkvæmdastjóri, og Hilmar Jónsson, ritstjóri Gestgjafans, á blaðamannafundi hjá Modelsamtökunum.
Ljósm. Guðjón.
Þjónustumiðstöð Módelsamtakanna:
„Herranámskeið í framkomu,
snyrtingu og siðvenjum“
ÞJÓNUSTUMIÐSTÖÐ Módel-
samtakanna mun bæta við starf-
scmina margskonar þjónustu í
haust. Meðal annars hefur verið
ráðinn snyrtiséríræðingur, Fjóla
Guðrún Friðriksdóttir, og mun
hún annast kennslu og ráðgjöf á
því sviði á námskeiðum. Einnig
verður boðið uppá herranám-
skeið i framkomu, snyrtingu og
siðvenjum og stendur innritun í
það nú yfir.
Þjónustumiðstöð Módelsamtak-
anna hefur í mörg ár staðið fyrir
námskeiðum fyrir ungar stúlkur
og konur til að „skapa konunni
öryggi og eðlilega framkomu í
umgengni sinni við aðra og auð-
velda þannig mannleg samskipti".
Það er nýjung að körlum skuli
boðið uppá slíkt. Framkvæmda-
stjóri Módelsamtakanna, Unnur
Arngrímsdóttir, sagði að þarna
gæfist körlum kostur á að fága
sína framkomu, meðal annars
gagnvart hinu kyninu, en þeir
yrðu að gera sér grein fyrir því að
þeir væru verndarar konunnar,
hvað sem allri jafnréttisbaráttu
liði.
Hilmar Jónsson, ritstjóri
Gestgjafans, mun annast sýni-
kennslu í tilbúningi og fram-
reiðslu samkvæmisrétta á nám-
skeiðum þjónustumiðstöðvarinn-
ar. Unnur sagði að þjónustumið-
stöðin muni einnig veita ýmiskon-
ar þjónustu í sambandi við brúð-
kaup, snyrta og klæða brúðina,
hjálpa við val á brúðarblómum
með aðstoð sérfræðings og ýmis-
legt fleira. í undirbúningi er að
annast leigu á brúðarkjólum.
Unnur sagði að nafn Módel-
samtakanna gæfi ranga mynd af
starfseminni því að hún væri ekki
eingöngu fyrir sýningarstúlkur
heldur væru námskeiðin ætluð
konum og körlum á öllum aldri.