Morgunblaðið - 19.09.1981, Side 20

Morgunblaðið - 19.09.1981, Side 20
20 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. SEPTEMBER 1981 fHíurgjti Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík. Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson. Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson. Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson. Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson. Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, slmi 10100. Auglýsingar: Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskriítargjald 85 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 5 kr. eintakiö. Marklaus „kjarnorkuumræða“ Þegar alþýðubandalagsmenn ræða um það hér á landi, að við þurfum að „komast inn í norrænu umræðuna“ um kjarnorkuvopnalaust svæði á Norðurlöndunum, eru þeir einungis að ræða um það, að þeir sjálfir verði gjaldgengir meðal þeirra minnihlutamanna, sem telja heimsfriðnum borgið með því að Norðurlönd iýsi því einhliða yfir við Sovétríkin, að þau muni ekki verjast af öllum mætti, ef á þau yrði ráðist. Markleysi þessarar „kjarnorkuumræðu" hefur endanlega verið staðfest í þingkosningunum í Noregi. I viðræðum við norræna stjórnarerindreka hefur Igor Semskov, aðstoðarutanríkisráðherra Sovétríkjanna, sá sem fer með Norðurlanda- mál, ekki viljað gefa neitt til kynna um það, hvað fyrir Sovétríkjunum vakir, þegar rætt er um kjarnorkuvopnalaus Norðurlönd. Hann hefur hins vegar sagt: þið á Norðurlöndunum verðið að koma ykkur saman um það, sem þið viljið og svo skulið þið snúa ykkur til okkar í Kreml. Auðvitað vilja Kremlverjar helst fá einhliða yfirlýsingu frá Norðurlönd- unum á silfurbakka og í því skyni veðja þeir á Alþýðubandalagið og önnur álíka stjórnmálaöfl. En hvaða ríkisstjórn á Norðurlöndunum hefur frumkvæði að því samræmingarstarfi, sem Igor Semskov telur nauðsynlegt? Þegar rætt var um kjarnorkuvopnalaus svæði á utanríkisráðherrafundi Norður- landa í Kaupmannahöfn í byrjun þessa mánaðar, var það gert að frumkvæði norsku ríkisstjórnarinnar. Verkamannaflokkurinn norski tapaði meðal annars í kosningunum vegna þess, að hann nýtur ekki sama trausts í utanríkis- og öryggismálum og áður, skoðanabræður Alþýðubandalagsins í Noregi hafa spillt áliti Verkamannaflokksins. Það var til að þóknast þessum skaðlega minnihlutahópi, sem fráfarandi ríkisstjórn í Noregi tók að gefa tvíræðar yfirlýsingar um kjarnorku- vopnalaus Norðurlönd. Ný ríkisstjórn í Noregi mun ekki hafa neitt frumkvæði að umræðum um kjarnorkuvopnalaus Norðurlönd á vettvangi norrænna ríkisstjórna. Sænski utanríkisráðherrann Ola Ullsten hefur gefið til kynna, að það sé brot á sænskri hlutleysisstefnu að lýsa yfir einhliða kjarnorkuvopnaleysi. Finnska ríkisstjórnin vill, að farið sé hægt í þessu máli, henni er ekki um það gefið, að hún sé talin ganga erinda Kremlverja. Anker Jörgensen, forsætisráðherra Dana, hefur engan áhuga á því, að ræða þetta mál frekar. Ummæli Ólafs Jóhannessonar utanríkisráðherra benda síður en svo til þess, að ís- lenska ríkisstjórnin muni hafa hér nokkurt frumkvæði. „Kjarnorkuumræðunni" verður auðvitað haldið áfram af vinstrisinn- um á öllum Norðurlöndum, hún er liður í þeim hræðsluáróðri, sem þessir aðilar telja nauðsynlegan og miðar að því að sannfæra almenning um, að Sovétríkin séu hættuminni en kjarnorkusprengjan, en byggist þó á því, að Sovétmenn muni kasta kjarnorkusprengju á Norðurlöndin! Nýtt frumkvæði stúdenta r Inærfellt áratug fóru vinstrisinnar með stjórn málefna stúdenta við Háskóla íslands, en eins og menn muna misstu þeir völd sín nú í vor. Stjórnartíð vinstrisinna í stúdentaráði og Félagsstofnun stúdenta einkenndist af frumkvæðisskorti og neikvæðri afstöðu almennt til manna og málefna. Til marks um þetta má geta þess, að ákvarðanir um að ráðast í smíði hjónagarða og rekstur þeirra tveggja barnaheimila, sem starfrækt eru í þágu stúdenta, voru teknar áður en hinn dauði tími vinstri manna hófst. Nú nokkrum mánuðum eftir fall vinstri meirihlutans er kynnt nýtt frumkvæði til að bæta hag stúdenta og gengið til verks með jákvæðu hugarfari, eins og yfirlýsingar forráðamanna stúdentaráðs og félagsstofnunar sýna. Fái andstæðingar róttæklinganna tóm til að vinna að málefnum stúdenta verður þess áreiðanlega ekki langt að bíða, að ráðist verði í nýjar framkvæmdir í þeirra þágu. í því efni er velvilji fjárveitingavaldsins að sjálfsögðu mikilvægur. Fyllsta ástæða er til að gefa því nánar gætur. Enn um sambandsleysi Eins og á hefur verið bent veldur sambandsleysið innan Sambandsins því, að frystihús SÍS í Keflavík er að stöðvast vegna fjárskorts, á sama tíma og SÍS festir ótaldar milljónir í risavöxnum stórmarkaði í Njarðvík. Sambandsleysið innan Sambandsins setur einnig svip sinn á starfsemi SÍS á Vestfjörðum, ótaldar milljónir eru festar í frystihúsi á Suðureyri, á sama tíma og frystihús SÍS á Patreksfirði berst í bökkum, af því að ekki eru til fjármunir til að ljúka smíði þess. Og menn spyrja: hvert er sambandið milli fjármagnsins og þeirrar hugsjónar, að samvinnuhreyfingin tryggi öllum jafnmikið atvinnuöryggi? m alltof langa hríð hafa veður verið válynd í Sjálfstæðisflokknum. Það er hins vegar nátt- úrunnar lögmál, að öll él stytti upp um síðir. Hann er ekki smár sá hópur manna, sem vonar og treystir því, að svo muni einnig verða nú, áður en langt um líður. Það felst í hugtakinu sátt, að allir aðilar að slíkri gjörð verða að leggja eitthvað að mörkum, til þess að hún geti orðið að veru- leika. Menn verða að rifa seglin og slá af kröfum sínum. Menn verða að strika yfir stóru orðin, hvort sem þeim líkar það betur eða verr. Menn verða að rétta andstæðingi sínum sáttarhöndina heils hugar, hvort sem þeir telja hann í raun og veru verðugan sátta eða ekki. Sjálfstæðisflokkurinn er ekki jafn undarlegt fyrirbrigði í tilver- unni og sumir vilja vera láta. Hann á sér hljómgrunn í ýmsum beztu eigindum Islendinga — at- hafnþrá, frelsisvilja, mannúð og umfram allt umburðarlyndi, um- burðarlyndi gagnvart skoðunum annarra og athöfnum, orðum þeirra og gerðum. Það er að vísu rétt, að Sjálfstæðisflokkurinn hef- ur haft á að skipa traustum forystumönnum og sterkum leið- togum, sem svo eru nefndir. Saga flokksins sýnir það hins vegar með óyggjandi hætti, að það er fyrst og fremst umburðarlyndið, sem gert hefur Sjálfstæðisflokkinn stóran og haldið honum saman um æði langt skeið. Hitt er annað' mál og fellur undir frumspeki stjórnmálanna, að menn verða af sjálfstæðum innri hvötum að gera sér grein fyrir því, af hverju þeir eru í stjórnmálaflokki með öðrum mönnum — og hegða sér sam- kvæmt því. Eg hygg, að ekki þurfi að leita langt yfir skammt til þess að komast að raun um það, að stjórnmálasamtökum bindast menn fyrst og fremst til að ná sameiginlcgum markmiðum — ekki hver fyrir sig heldur allir saman Ef viljann til slíkrar sam- stöðu skortir, næst ekki sá árang- ur, sem að var stefnt. Sá maður, sem lýtur ekki af sjálfsdáðum slíku lögmáli, vegna þess að samvizka og skynsemi bjóða honum að gera svo, beygir sig ennþá síður undir boðreglur og kennisetningar annarra manna, jafnvel þótt hann hafi sjálfur átt nokkurn þátt í því að skapa þær. Vissulega veit slíkt hverflyndi ekki á gott og boðar ekki langlífi þeirra stjórnmálasamtaka, er hafa marga slíka menn innan vébanda sinna. Á þingi ungra sjálfstæðismanna á Isafirði fyrir skömmu voru samþykkt tilmæli í tveimur liðum til landsfundar Sjálfstæðisflokks- ins um breytingar á skipulagsregl- um flokksins. Þessar tillögur hafa vakið nokkra athygli fyrir ýmissa hluta sakir. Þær eru sprottnar úr grýttum jarðvegi dapurlegrar reynslu sjálfstæðismanna síðustu misseri. Þær eiga annars vegar að vera andsvar við óheillaþróun í framboðsmálum Sjálfstæðis- flokksins við síðustu alþingiskosn- ingar. Á hinn bóginn vísa þær beinlínis til myndunar núverandi ríkisstjórnar, sem mörgum sjálf- stæðismönnum að minnsta kosti þótti hvíla yfir sérstæðari svika- glæra en dæmi eru til um í íslenzkri stjórnmálasögu síðustu áratuga. í fyrri lið tillögu ungra sjálf- stæðismanna er lagt til, að það verði gert ótvírætt, að þingmenn flokksins séu bundnir af sam- þykktum þingflokks og flokksráðs um samstarf við aðra flokka um myndun eða setu í ríkisstjórn. Litið verði á brot á þessum reglum sem úrsögn viðkomandi þing- manns úr Sjálfstæðisflokknum. í síðari lið tillögunnar er ráð fyrir því gert, að litið verði svo á, að sjálfstæðismenn, sem í almennum kosningum taki sæti á framboðs- listum, sem réttkjörnar stofnanir flokksins standa ekki að og þar sem flokkurinn býður sjálfur fram, hafi þar með sagt sig úr Sjálfstæðisflokknum. Það er út af fyrir sig skiljanlegt, að tillögur af þessu tagi skuli verða til og hljóta brautargengi í samtökum sjálfstæðismanna. Það kemur að vísu nokkuð á óvart, að það skuli vera hinir yngri menn í flokknum, sem taka vilja af skarið með svo harkalegum hætti. Það eru ekki ýkjamörg ár, síðan dómsmálaráðherra úr röðum sjálfstæðismanna varð fyrir snarpri gagnrýni hinna yngri flokksbræðra sinna fyrir það að standa að breytingu á kosninga- lögum, er laut að því að tryggja ráð stjórnmálaflokka yfir því, hverjir byðu fram í þeirra nafni. Ákvæði kosningalaga mæla því svo fyrir nú, að beri sá aðili, sem eftir Pétur Kr. Hafstein samkvæmt reglum flokks er ætlað að ákveða framboðslista eða stað- festa hann endanlega, fram mót- mæli gegn þvi, að listinn sé í framboði fyrir flokkinn, skuli yfir- kjörstjórn úrskurða slíkan lista utan flokka og landskjörstjórn úthluta uppbótarþingsætum í samræmi við það. Eins og kunnugt er, var þessi breyting gerð í kjölfar framboðs Hannibals Valdimarssonar í nafni Alþýðu- bandalagsins árið 1967 í óþökk þeirra samtaka. Þegar hún var til meðferðar á Alþingi, varð hugtak- ið flokksræði mörgum tamt á tungu, ekki sízt ungum sjálfstæð- ismönnum. Með þessari skipan mála, sem ég hygg, að hafi nú áunnið sér almenna viðurkenn- ingu, var þó aðeins verið að koma í veg fyrir, að stjórnmálasamtök manna þyrftu að þola það, að einhverjir aðrir byðu fram í þeirra nafni. Þarna var hvergi tæpt á úrsögn úr flokki, heldur var aðeins verið að vernda næsta sjálfsagðan rétt meirihlutans til að ráða málefnum samtaka sinna. Nú vilja Ávísun sundrit Séð yfir Reykjarétt í gær, en vinstra megin sést á hluta hestagirðingarinnar. bað var margt um manninn í þes gær.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.