Morgunblaðið - 12.12.1981, Side 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. DESEMBER 1981
51
ará hafði snemma vakið athygli.
Aður var litið á Rauðará sem kot,
en innan fárra ára var þarna risið
stórbýli. Rauðarármjólkin varð
fræg sem mesta kostamjólk, auk
þess tóku Rauðarárkýrnar að
setja mjólkurmet, hvert af öðru.
Búgarðurinn, sem þarna hafði ris-
ið, varð einnig stolt Reykjavíkur.
Bæjarbúar áttu nú kost á meiri og
betri mjólk en áður tíðkaðist, og
litið var með virðingu til manns.-
ins, sem þarna hafði sáð og upp-
skorið. Hann fékk nú öðru sinni
opinbera viðurkenningu fyrir
störf sín, að þessu sinni verðlaun
úr Ræktunarsjóði.
Arið 1908 var lokið við að reisa
mikið og vandað íveruhús á Rauð-
ará. Þaðan mátti líta yfir fagur-
græna túnbreiðuna til allra átta,
— 35 dagsláttur, sem ræktaðar
höfðu verið til viðbótar við gamla
túnið, mest sáð sléttur og einnig
matjurtagarðar. Heyskapur á
heimatúni hafði sexfaldast á
fyrsta áratugnum, var nú 5—600
hestar, kýrnar voru orðnar tutt-
ugu eða rúmlega það, hestar fimm
og allmargt sauðfjár.
Vilhjálmur Bjarnarson lést árið
1912, 66 ára að aldri, en Sigríður,
kona hans, andaðist 1933, áttræð
að aldri.
A leiði þeirra hjóna voru settir
bautasteinar úr Rauðarárlandi.
Þorlákur hafði nú alla búsfor-
ustu í sínum höndum. Tvö systkini
hans voru farin af heimilinu, en
Laufey var enn heima. Auk þess
var á heimilinu Theódór, hálfbróð-
ir hans og Anna Nordal. Bjó Þor-
lákur með móður sinni, þar til
hann kvæntist árið 1919 Sigrúnu
Sigurðardóttur frá Flóagafli í
Sandvíkurhreppi. Foreldrar henn-
ar voru hjónin Ingibjörg Þorkels-
dóttir og Sigurður Þorsteinsson
bóndi, síðar fasteignasali í
Reykjavík. Systkini Sigrúnar voru
Árni fríkirkjuprestur, Ásgeir
skipstjóri, Þorkell vélstjóri, Sig-
urður Ingi, lengi sveitarstjóri á
Selfossi og Steinunn, búsett í
Reykjavík.
Sigrún var glæsileg stúlka. Hún
var fædd 1896, og þegar hún tók
við búsforráðum á Rauðará reynd-
ist hún mikil húsfreyja á alla
lund. Þau bjuggu með myndar-
brag og héldu uppi heiðri Óðals-
ins.
En í þeirra tíð tók borgin mjög
að sækja að Rauðará. Byggðin
færðist hröðum skrefum inn og
austur, og þar kom, að Reykjavík
tók að heimta skika jarðarinnar
undir götur og hús. Og mitt í þess-
ari ásókn féll Þorlákur í valinn,
langt fyrir aldur fram, árið 1932,
fimmtíu og eins árs að aldri.
Þau Sigrún og Þorlákur eignuð-
ust fjögur börn. Elstur var Vil-
hjálmur, sem fluttist vestur um
haf og gerðist umsjónarmaður
Fiske-safnsins við Cornell-háskóla
í Iþöku í New York-ríki. Hann er
kvæntur Dóru Eiríksson, vestur-
íslenskri konu.
Annað barn þeirra Sigrúnar og
Þorláks var Ingibjörg, er giftist
Jóni K. Hafstein tannlækni. Hún
lést 1959.
Þriðji í röðinni er Þorsteinn,
sem er kvæntur Elfu Thoroddsen,
og yngst barnanna er Sigríður Að-
albjörg, gift Sigurði H. Egilssyni
stórkaupmanni.
Sigrún hélt uppi búskapnum af
dugnaði og kom börnum sínum til
mennta.
„En borgin hélt áfram hinni
miskunnarlausu sókn að Rauðará.
Að lokum var jörðin umkringd, og
um stund stóð húsið eins og ein-
mana vin í eyðimörk."
Fólkið varð að flýja. Sigrún
fluttist að Laugabrtkku, sem er
nokkru austar við Suðurlands-
braut. Þar bjó hún með Þorsteini
syni sínum til ársins 1966, er þau
létu af búskap og fluttust vestur á
Kvisthaga. Sigrún lést 10. ágúst
1979.
Þorlákur Bjarnar var fæddur
10. desember 1881. Og í dag minn-
umst við hundrað ára afmælis-
dags þessa íðilmennis.
Og borgin þrengdi sér nær og
nær, þrýsti loks að hjartarótun-
um, skóf burtu hina glæsilegu við-
reisn aldamótaáranna, nagaði
hverja rót, eins og hungrað dýr.
Hula tímans og skurn borgarinnar
liggur yfir gömlu Rauðará.
Fyrirheit
um frið og
afvopnun
Andlegt þjóðráð Bahá’ía á íslandi
hefur gefið út bæklinginn: Fyrirheit
um frið og afvopnun. I honum er að
finna yfirlýsingu, sem alþjóðlega Ba-
há’ía samfélagið lagði fyrir aukaþing
Sameinuðu þjóðanna um afvopnun
fyrir röskum þremur árum.
í bréfi, sem fylgdi bæklingnum
til Morgunblaðsins, segir að hann
sé gefinn út „vegna umræðnanna
að undanförnu um friðarhreyf-
ingar í heiminum og þá miklu ógn,
sem mannkynið stendur frammi
fyrir vegna vígbúnaðarkapphlaups
stórveldanna.” Einnig að líta megi
á yfirlýsinguna „sem framlag Ba-
há’ía um heim allan til umræðn-
anna um frið og afvopnun í Vest-
urálfu“.
Eðvarð T. Jónsson hefur þýtt
bæklinginn Fyrirheit um frið og
afvopnun, þar segir meðal annars:
„Alþjóðlega Bahá’í-samfélagið
telur, að afvopnun sé meginfor-
senda fyrir upprætingu styrjalda
sem lausnar við vandamálum
mannkynsins. Við — eitt samháð
mannkyn — byggjum eina litla
plánetu á öld, sem mótast af þróun
frá þjóðernisstefnu til alþjóða-
hyggju, þegar þarfir eins lands og
þjóðar hafa enn forgang yfir þarf-
ir mannkynsins í heild.
Gjörtæk allsherjarafvopnun
þjóða heimsins krefst þess þar af
leiðandi, að þjóðir og ríkisstjórnir
öðlist aukna vitund um lífræna
einingu mannkynsins: sérhver
maður er eins og fruma í líkama
mannkynsins, sérhver þjóð frumu-
hópur í líkama plánetunnar, og
aðeins þegar líkaminn sjálfur er
heilbrigður, geta allir notið heilsu
og hamingju.
Afvopnun útheimtir ennfremur
stofnun heimsbandalags, sem
stjórnar réttlátlega ineð tilstyrk
nauðsynlegra stofnana í umboði
allra stjórna og þjóða. Bahá’íar
álíta, að heilbrigði þjóðríkisins og
heimsins alls sé áframhaldandi
hætta búin, uns allar ríkisstjórnir
koma sér saman um stofnun slíks
yfirþjóðlegs þings, sem bolmagn
hefur til að halda í skefjum — og
uppræta smám saman — sundr-
ung þjóða í milli.
Slíkt heimsþing verður að hafa
til umráða nægilegan vopnabúnað
og herafla til að koma í veg fyrir
árásarstyrjöld einnar þjóðar gegn
annarri, eða, ef til slíkrar styrj-
aldar kemur, að stöðva árásaraðil-
ann; og sérhver þjóð mun einungis
hafa þau vopn undir höndum, sem
nægja til að halda uppi lögum og
reglu innan eigin landamæra. Að-
eins með þessu móti verður komið
í veg fyrir eyðileggjandi heims-
styrjöld og takmörkuð stríð stöðv-
uð þegar í stað. Þjóðirnar munu
taka höndum saman, ekki einung-
is um lausn hnattvíðra vandamála
menntunar, fæðuöflunar, atvinnu
o.s.frv., heldur einnig hinn brenn-
andi vanda alþjóðlegs siðgæðis,
laga og reglu, en án þessa getur
aldrei orðið um varanlegan frið að
ræða.“
Gösta Berlings saga
eftir Selmu Lagerlöf
Bókin kom fyrst út 1891 og
hlaut heimsfrægð og var
strax þýdd á fjölda tungu-
mála og er nú fyrir löngu
klassisk og gefin út í nýjum
og nýjum útgáfum víða um
heim.
Selma Lagerlöf fékk Nóbels-
verðlaunin árið 1909, fyrst
kvenna.
Islenska þýðingin er gerð af
Haraldi Sigurðssyni fyrrum
bókaverði og kom út 1940.
Henni var frábærlega vel
tekið, enda seldist hún upp á
skömmum tíma.
Bókina príða 16 litmyndir úr
sögunni eftir Anton Pieck.
SelmaLagerlöf
V íkurútgáfan
The Best of Ottawan heitir þessi bráðskemmtilega plata. Enda er hér að finna öll þeirra
beitu iög s.s. Hands Up, D.I.S.C.O., Crazy Music, You’re OK o.fl.
Einnig inniheldur platan nýjasta laga þeira, Heip, get me some help, en það lag rýkur nú
upp vinsældarlista í Englandi og Evrópu.
Þannig að ef þú ert að leita eftir hressri og upplífgandi tónlist er The Best of Ottawan
kjörin.
Upp með hendur
Geffö,
tónlistargjöf öfe
g sUÍAOf M
KARNABÆR