Morgunblaðið - 12.12.1981, Síða 31

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. DESEMBER 1981 63
Leiðréttingar við fyrri hluta
Æviminninga Hannesar Sigfussonar
Eftir Hrefnu
Sigfúsdóttur
Ekki hélt ég að það ætti fyrir
mér að liggja að skrifa í blöðin,
enda rithöfundarhæfileikar mínir
af skornum skammti, sem betur
fer, liggur mér við að segja. Það
var mér mikið áfall er ég las bók
bróður míns „Flökkulíf". Þetta var
svo ólíkt honum að skrifa svona,
hann sem alltaf hefur verið orðvar
maður. Mér finnst mér bera
skylda til að leiðrétta rangmæli í
fyrri hluta bókarinnar, sem eru
særandi og til þess eins að lítil-
lækka þá sem ekki geta borið hönd
fyrir höfuð sér. Mér hefur þótt
vænt um Hannes og verið stolt yf-
ir ljóðunum hans, en ég get ekki
látið það sem vind um eyru þjóta,
þegar þeir sem manni eru kærir,
eru bornir röngum sökum. Við lif-
um á þeim tímum sem mönnum er
ekkert heilagt og allt er gert fyrir
peninga, en ég hef alltaf haft lítið
álit á þeim sem taka fyrir einkalíf
annarra, og þá helst það sem mið-
ur hefur farið í lífi þeirra, og
kasta því fyrir úlfana í gróða-
skyni. Og litla frægð tel ég vera að
því, að feta í fótspor Sigurðar A.
Magnússonar.
Faðir okkar var 55 ára þegar
Hannes fæddist og þá brotinn
maður vegna vonbrigða, sem lífið
hafði fært honum, og sem hann ef
til vill átti nokkra sök á sjálfur.
Hann langaði til að vera stór, en
skorti skapfestu til að fylgja hlut-
unum eftir. Hver er sinnar gæfu
smiður, en það smíða ekki allir
jafn vel. En pabbi var ekki bjáni,
þó skrif Hannesar bendi ótvírætt í
þá átt.
Hannes man fyrst eftir sér þar
sem hann situr og étur fífla, en
fíflaátið hefur farið eitthvað illa í
hann, því hann rankar eiginlega
ekki við sér aftur fyrr en tíu ára,
en þá fer ég fyrst að kannast við
frásögn hans, en þó er stöðugt
rangfærslur að finna i frásögn
hans. Þegar Hannes lýsir ferðinni
á Alþingishátíðina 1930 fer hann
með helber ósannindi. Ég var þá
þrettán ára og nýlega orðinn skáti
og fór með skátunum til Þingvalla,
en Gréta var í för með ungmenna-
félagi og Þráinn var í sveit. Pabbi
og mamma fóru ekkert úr bænum,
og að pabbi hefði átt að spyrja
hvar við værum stödd þegar hann
stóð á Kambabrún, hljóta allir að
sjá að er fjarstæða og einungis
gert til að auðmýkja gamla mann-
inn.
Hvort Hannes hefur haldið
áfram að éta fífla veit ég ekki, en
svo mikið er víst, að þessar svo-
kölluðu æviminningar í fyrri hluta
bókarinnar eru tómar rangfærsl-
ur. Hann man óljóst eftir ýmsu, en
það er allt brenglað og sumt
hreinn tilbúningur. Hann rankar
svolítið við sér á Bjargarstígnum
þegar hann lýsir sölunum, sem
hann kallar svo, og Adele og Páli.
En gluggarnir sneru því miður í
norður svo það var ekki oft sem
sólin flæddi inn, en það skiptir
ekki máli. En hann man ekki eftir
vinstúlku sinni, Stellu, en foreldr-
ar hennar bjuggu hjá okkur á eftir
Adelu og Páli og það voru hennar
föt sem Hannes klæddist þegar
Gréta bjó hann út sem stelpu og
hárborða hennar hafði hann í
hári, en engir hattar frá pabba
komu þar við sögu. Ég man þetta
svona vel, því ég tók þátt í þessu
og færði Stellu í föt Hannesar.
Hattabúð pabba var á fyrstu
hæð í litlu húsi við hliðina á
Reykjavíkurapóteki og þar sat
pabbi ekki sjálfur, heldur kona
sem saumaði hatta, en Gréta af-
greiddi.
Næst er Hannes í Stýrimanna-
skólanum, þar sem hann má ekki
hreyfa sig vegna skólasveina og
kennara, sem þó voru ekki til stað-
ar, því við bjuggum þarna aðeins
yfir blásumarið af því að Páll
Halldórsson, sem þá var skóla-
stjóri, fór í siglingu og það þurfti
einhvern til að líta eftir jarð-
skjálftamælinum.
Hannes taiar um að hann hafi
ekki átt neina vini í æsku, en þar
gleymir hann Golla, en þeir voru
mjög samrýndir og voru mikið
niðri við sjó, þar sem Golli eitt
sinn féll i sjóinn og fékk lungna-
bóigu, sem leiddi hann til dauða,
og tók Hannes sér það mjög nærri.
Ég skrifa þetta hér vegna þess
að það vekur mér furðu að Hannes
skuli ekki muna þetta, en þykist
þó muna samtöl og hreyfingar
pabba viðkomandi. Hann man
ekki eftir neinu góðu í fari föður
okkar, í það minnsta skrifar hann
allt í neikvæðum tón, en allir eiga
sér þó kosti líka og ég á margar og
ljúfar minningar um pabba.
Næst er það Ránargata 10, sem
er ein hæð, kjallari og ris, þó að
Hannes hafi aldrei tekið eftir ris-
inu. Leiðinleg skrif og ómakleg um
Sveinbjörgu systur eru honum til
lítils sóma. Hún var myndarkona,
kannski svolítið skapstór, en opin
og einörð. Hún var gift drykkju-
manni og það skarst stundum í
odda eins og gengur og gerist, en
hún reyndist okkur vel í eymd
okkar, og mamma og hún voru
mestu mátar. Að Gréta hafi kallað
börn hennar horgemlinga á ég
bágt með að trúa, því Gréta og
Sveinbjörg voru vinkonur og börn-
in fimm voru engir horgemlingar
og alltaf hrein og vel til fara.
Mér þykir leitt ef Sigfús bróðir
tekur nærri sér umsögn Hannesar
um móður þeirra, en hann er sá
eini sem er eftir á lífi af hálfsyst-
kinunum. Móðir þeirra var ráðs-
kona hjá pabba og aldrei heyrði ég
getið um lauslæti í sambandi við
hana. Heyrn Hannesar og sjón
hefur ekki verið upp á það besta,
þar sem hann allt í einu skýtur
upp kollinum, en þetta píanó hafði
verið okkur tryggur förunautur
um minnst fjögur íbúðaskipti.
Pabbi gaf Grétu orgel í ferming-
argjöf og sjálfur kenndi hann
henni nóturnar, en þegar við
bjuggum í litla bænum á Hverf-
isgötu 32 kom Eggert Gilfer
píanóleikari í spilið og taldi Grétu
hafa hæfileika, og skyldi hann
kenna henni fengi hún píanó.
Pabbi seldi þá orgelið og gat keypt
notað píanó og það fór ekki fram-
hjá neinum í fjölskyldunni að pí-
anó var til staðar, því svo þröngt
bjuggum við og alltaf var einhver
að glamra á það, svo hinar ill-
kvitnislegu athugasemdir um til-
komu píanósins, þar sem hann ýj-
ar að því að Gréta hefði jafnvel
komizt yfir það á óskemmtilegan
máta er hreinn ótuktarskapur, og
er ég ekki grunlaus um að þar hafi
gætt áhrifa annarrar manneskju.
Og ef einhverjum leikur hugur á
að feðra barn Grétu er hægðar-
leikur að fletta upp í þjóðskránni.
Hannes fer fögrum orðum um
mig, en því miður verðskulda ég
ekki það hrós, því sumarið sem
pabbi lá banaleguna vorum við öll
send í burtu. Gréta fór í kaupa-
vinnu að Steindórsstöðum í Borg-
arfirði, Hannes var sendur að
Stóru-Skógum, Þráinn fór á síld,
en ég að Silungapolli sem þá var
barnaheimili. Pabbi dó tveim dög-
um eftir heimkomu mína, en það
sem hann segir um Þráin og fötin,
sem hann gaf pabba, er satt, þó ég
skilji ekki hvernig hann getur
munað heil samtöl, svo óminnugur
sem hann er á annað.
En þegar ég hafði lokið lestri
bókarinnar, gat ég ekki séð annað
en að pabbi og Hannes hafi átt
margt sameiginlegt. Báðir áttu
þeir draum um að verða stórir í
augum heimsins, en vildu þó lítið
leggja á sig til að svo gæti orðið.
Litu þeir ekki báðir niður á fólk
sem þeir töldu ekki sína andlegu
jafningja eða sem vann erfiðis-
vinnu og hafði rauðar og þrútnar
hendur, eins og Hannes nefnir í
sambandi við Jóhönnu barnsmóð-
ur sína? Mér finnst það þó ekki
samrýmast hans pólitísku skoðun-
um.
Ég held ég láti nú staðar numið,
enda hef ég fengið útrás fyrir
mestu særindin.
Hrefna Sigfúsdóttir (Gógó)
Leiðrétting
Ég undirrituð lýsi því hér með
yfir að frásögn bróður míns, Hann-
esar Sigfússonar, af brunanum á
Arnarstapa er helber rangfærsla.
Ég var fimm ára þegar þetta gerð-
ist, en bróðir okkar Þráinn var
þriggja. Við vorum ekki send í
berjamó, eins og segir í frásögn
Hannesar, en vorum stödd í eldhús-
inu hjá mömmu þegar eldsins varð
vart. Það kviknaði ekki í rusli í
kjallaranum, heldur í skáp eða
skonsu uppi á loftinu þar sem
geymdir voru bensínbrúsar, því
pabbi átti vélbát. Þegar sýnt var að
pabbi réð ekki við eldinn fór
mamma með okkur börnin út og
hringdi skipsklukku, sem hékk þar
á snúrustaur, til að kalla á hjálp.
Fimm ára barni hlýtur að vera
minnisstæður slíkur atburður, og
hvaðan Hannes hefur frásögn sína
er mér hulin gáta.
Gréta Sigfúsdóttir.
Sýnum í dag, laugardag frá 10-17 og morgun,sunnudag 10-17
1982 árg. Opel Kadett og Rekord
íomiö og kynnist bíl sem býdur bér og farpegum
pínum fullkomin pægindi samfara hagkvæmni
&

VÉLADEILD SAMBANDSINS
Armúla 3 Reykjavík
I HALLAR
MULAMEGIN
Sími38900