Morgunblaðið - 22.04.1982, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. APRÍL 1982
+
Minningarathöfn sonar okkar og bróöur,
ÆVARS RAGNARSSONAR,
Hrísalundi 8e,
sem fórst með ms. Suöurlandi 25. mars sl., fer fram frá Akureyrar-
kirkju laugardaginn 24. apríl kl. 13.30.
Sigriöur Tryggvadóttir, Ragnar Pálsson
og systkini.
Maðurinn minn, fósturfaöir, stjúpfaöir, tengdafaöir og afi,
PÉTUR M. ÓSKARSSON,
Móabaröi 22, Hafnarfiröi,
veröur jarösunginn frá Þjóökirkjunni föstudaginn 23. apríl kl. 2.
Þeim sem vildu minnast hans er bent á styrktarsjóö Sveins
Auðunssonar.
Elísabet Narfadóttir,
Ingibjörg S. Jónsdóttir, Siguróur Jónsson,
Höröur Hallbertsson, Dúfa Kristjónsdóttir
og barnabörn.
Þökkum innilega auösýnda samúö viö andlát og jaröarför litlu
dóttur okkar
KOLBRÚNAR.
Kristinn Skúlason, Anna Pétursdóttir.
Faöir okkar,
MAGNÚS VÍGLUNOSSON,
ræöismaöur Spánar,
Brekkulæk 6,
veröur jarösunginn frá Háteigskirkju, föstudaginn 23. apríl, kl.
15.00.
Geirlaug Herdís Magnúsdóttir,
Magnús Magnússon,
Víglundur Magnússon,
Haraldur Magnússon.
+
Elskulegur eiginmaöur minn, tengdafaöir og afi,
ÁRNI INGVAR VIGFÚSSON,
bifreiöastjóri,
Njörvasundi 9, Rvík,
veröur jarösunginn frá Dómkirkjunni í Reykjavík , föstudaginn 23.
apríl, kl. 13.30.
Hulda Halldórsdóttir,
Gunnar Maggi Árnason, Stefanía Flosadóttir,
Vigfús Þór Arnason, Elín Pálsdóttir,
Halla Vilborg Árnadóttir, Gísli Jónsson,
Rúnar Jón Árnason, Kristín Eiríksdóttir
og barnabörn.
Lokað eftir hádegi
föstudaginn 23. apríl, vegna jaröarfarar
ÁRNA VIGFÚSSONAR.
Prenttækni.
Vegna útfarar
ÞÓRÐAR BENEDIKTSSONAR,
fyrrum formanns SÍBS,
veröa skrifstofur sambandsins í Suöurgötu 10 lokað-
ar eftir hádegi föstudaginn 23. apríl.
SÍBS.
Lokað vegna jarðarfarar
Skrifstofur, söludeild og vöruafgreiösla verða
lokaðar frá hádegi föstudaginn 23. apríl
vegna útfarar
ÞÓRÐAR BENEDIKTSSONAR,
fyrrverandi formanns SÍBS.
Vinnuheimiliö Reykjalundi.
Minning:
Magnús Víglunds-
son stórkaupmaður
Fæddur 24. september 1912
Dáinn 16. apríl 1982
Nú að leiðarlokum get ég ekki
látið hjá líða að skrifa nokkrar
línur í minningu Magnúsar Víg-
lundssonar og þakka honum sam-
fylgdina.
Sem unglingur réðst ég í vinnu
til Magnúsar og ílentist þar í hart-
nær aldarfjórðung.
Er mér minnisstætt hversu
fyrirmannlegur og glæsilegur mér
þótt Magnús vera strax við fyrstu
kynni, enda kom í ljós að hann var
mjög stórbrotinn persónuleiki.
Magnús var mikill hugsjóna-
maður og hafði bjargfasta trú á
íslenskum iðnaði og má segja að
sú trú hafi orðið honum dýrkeypt í
bókstaflegri merkingu.
Þegar umsvif Magnúsar voru
sem mest átti hann verksmiðjur
sem framleiddu alfatnað og
spunavörur og flutti inn vörur til
iðnaðar, allt frá títuprjónum upp í
stærstu vélasamstæður. Þá hefðu
fáir trúað að hann ætti eftir að
loka öllum þessum fyrirtækjum,
sem stofnuð voru af stórhug og
framsýni, en sú varð raunin á, því
allt er í heiminum hverfult.
Kannski er erfiðast af öllu að hafa
þá hugsjón að íslenskur iðnaður
geti dafnað hér á landi.
Margar ferðir fór ég með Magn-
úsi austur að Höfða í Biskups-
tungum, en þar voru æskustöðvar
hans. Fróðlegt var þá að hlusta á
Magnús rifja upp uppvaxtarár sín
þar og hafði hann strax í æsku
haft brennandi áhuga á að komast
til mennta, enda komst Magnús úr
sveitinni sinni alla leið til Spánar
til verslunarnáms og var það ekki
heiglum hent í þá daga.
Magnús var mjög ljóðelskur
maður og dáði Einar Benediktsson
skáld mjög. Ég lýk því þessum fáu
kveðjuorðum mínum með einu af
ljóðum Einars og votta aðstand-
endum Magnúsar samúð mína.
(iengi er vall, þar fé er falt,
fagna skall í hljóAi.
Hitt varð alltaf hundraðfall
sem hjartað galt úr sjóði.
Árni Ferdinandsson
Fyrir tæpum mánuði átti ég er-
indi við Magnús Víglundsson á
skrifstofu hans í Austurstræti 17
og hitti hann þar hressan og kátan
að vanda. Kvaðst hann þá vera
nýkominn úr læknisskoðun og
ekkert amaði að sér. Grunaði mig
þá sízt, að þetta yrðu okkar síð-
ustu fundir. En skjótt skipast veð-
ur í lofti og rétt fyrir páska veikt-
ist hann alvarlega og var fluttur á
Borgarspítalann, þar sem hann
lézt hinn 16. apríl sl. eftir aðeins
nokkurra daga sjúkdómslegu.
Magnús Víglundsson var fædd-
ur að Höfða í Biskupstungum hinn
24. september 1912. Foreldrar
hans voru hjónin Jóhanna Þor-
steinsdóttir og Víglundur Þor-
steinsson bóndi á Höfða. Börn
þeirra hjóna voru átta og lifa
þrjár systur Magnús, þær Guðrún,
Gunnþórunn og Sesselja.
Magnús hélt ungur utan til
náms og stundaði verzlunarnám
við verzlunarháskóla í Bilbao á
Spáni 1933—35. Um skeið rak
hann svo verzlunarskrifstofu í
Barcelona, en kom alkominn heim
1936. Stofnaði hann þá í félagi við
Sigfús heitinn Bjarnason heild-
verzlunina Heklu og starfaði við
það fyrirtæki fram til 1940, að
hann hóf iðnrekstur í stórum stíl.
Stofnaði hann fyrst Verksmiðjuna
Fram hf., en síðan hverja verk-
smiðjuna af annarri og tvær verzl-
anir, alls 11 fyrirtæki.
Kynni okkar Magnúsar hófust
árið 1954, er ég hugði á háskóla-
nám á Spáni. Fann ég fljótt, að
þar fór öðlingur, sem átti fáa sína
líka. Bar öll hans fyrirgreiðsla í
mínum máium vitni góðvild og
höfðingsskapar. Ég hef oft kallað
þetta mín fyrstu beinu kynni af
Spáni og ég man hvað mig furðaði
á því hve kunnuglega og hlýlega
hann talaði um þetta fjarlæga
land eins og Spánn var þá í hug-
skoti manns. Síðan skildist mér
við frekari kynni við Magnús,
hversu djúpt námsdvölin á Spáni
hafði hrifið hann. Er ég viss um að
ég tala fyrir munn allra þeirra
mörgu, sem erindi eða viðskipti
áttu við hann í sambandi við Spán,
að ljúfari fyrirgreiðslu hefði varla
verið völ á hjá nokkrum manni.
Næstu árin dvaldist ég erlendis,
en Iauslegt samband hélst þó,
enda hafði Magnús ánægju af að
fylgjast með atburðum í hinum
rómanska heimi. Eftir heimkomu
mína urðu þessi kynni nánari og
þar kom, að ég réðist til starfa hjá
Magnúsi á miðju ári 1963 og hélst
það samstarf meira og minna í
röskan áratug.
Þegar hér var komið, höfðu orð-
ið veigamikil straumhvörf í ís-
lensku viðskiptalífi. Ymis við-
skiptahöft, sem lengi höfðu verið
við lýði, sum allt frá kreppuárun-
um eftir 1930, voru nú afnumin og
innflutningshömlum að mestu af-
létt eftir 1960. Þetta nýfengna
viðskiptafrelsi notfærðu menn sér
auðvitað fegins hendi og þurfti
ekki að hvetja Magnús til stórræð-
anna, hvorki þá né endranær.
Endurnýjaði hann vélakost allra
iðnfyrirtækja sinna á mjög
skömmum tíma og af þeim mynd-
arskap, sem hann átti vanda til.
En ýmsir samverkandi þættir
reyndust viðkvæmum samkeppn-
isiðnaði skeinuhættir og átti iðn-
aður þessi brátt í vök að verjast.
Frjáls innflutningsverzlun varð
þess valdandi, að inn í landið tóku
að streyma alls kyns ódýrar iðnað-
arvörur, sem innlendum iðnaði
reyndist erfitt að keppa við. Þar
að auki jókst eftirspurn eftir
lánsfé mjög, þannig að fjármagnið
dreifðist víðar og liðu jafnvel gró-
in fyrirtæki fyrir það. Enn eitt
veigamikið atriði var sá allt of
skammi umþóttunartími, sem til
féll að reyna hinar nýju vélar og
búnað og setja á laggirnar ný
framleiðslukerfi.
Að lokum fór svo, að rekstrar-
stöðvun blasti við og áður en mál-
in herptust í óleysanlegan hnút
brá Magnús á það ráð að hætta
iðnrekstri og leysa upp fyrirtækin
og láta af hendi fasteignir sínar til
að leysa úr skuldaflækjunni. Þetta
voru að sjálfsögðu sársaukafullar
ráðstafanir og hefðu vafalaust
brotið minni bóga en Magnús.
Hann brást hins vegar við af karl-
mennsku og sneri sér nú alfarið að
umboðs- og heildverzlun.
Meðan fyrirtæki Magnús stóðu
með sem mestum blóma mynduðu
þau sannkallað iðjuver. Og þegar
umsvifin voru hvað mest, störfuðu
við þau hátt á annað hundrað
manns. í stuttu máli var skipulag-
ið þannig, að firmað Magnús Víg-
lundsson hf. sá um innflutning á
hráefnum og hafði með höndum
stjórn verksmiðjanna, en þær
voru: Fram hf., Herkúles hf., Nýja
skóverksmiðjan hf., Sokkaverk-
smiðjan hf., Nærfata- og prjónles-
verksmiðjan hf., Minerva hf., íris
hf. og Sjófataverksmiðjan hf.
Sameinaða verksmiðjuafgreiðslan
(SAVA) sá um dreifingu fram-
leiðslunnar. Ennfremur eignaðist
Magnús og rak Vöruhúsið hf. og
Skóbúð Reykjavíkur hf. ásamt úti-
búum og Leðurverzlun Magnúsar
Víglundssonar hf., sem var bæði
smásölu- og heildverzlun.
Magnús Víglundsson var fyrst
og fremst maður starfsins, enda
voru dugnaður hans og atorka
annáluð. Hann gekk jafnan víg-
reifur til starfs og hreif aðra með
sér. Slíkir menn veljast jafnan
sjálfkrafa til forystu. Það var því
ekki að undra, þótt á hann hlæð-
ust ýmis trúnaðarstörf og hann
væri eftirsóttur til ýmissa félags-
mála. Hann átti sæti í stjórn Fé-
lags islenzkra iðnrekenda um
langt árabil, var kosinn í Verzlun-
arráð og var varaformaður þess
um skeið, átti lengi sæti í blað-
stjórn Vísis og var lengi í Full-
trúaráði Sjálfstæðisflokksins.
Hann var einn af aðalhvatamönn-
um stofnunar Almenna Bókafé-
lagsins og var stjórnarmaður í
Stuðlum hf. frá upphafi og um
skeið varaformaður.
Sem ungur maður lagði hann
stund á íþróttir, einkum sund og
glímu og hélt hann alltaf tryggð
við íþróttahreyfinguna. Síðar á
. æfinni tók hann að stunda golf og
var í stjórn Golfklúbbs Reykjavík-
ur um skeið.
Magnús varð stjórnarformaður
Útgáfufélagsins Braga hf. árið
1956 og var það, meðan honum
entist aldur til. Hvers kyns
skáldskapur og sér í lagi ljóðlist
voru hans hugðarefni og þótt hann
væri enginn einstefnumaður í
þeim efnum, mat hann engan
meira en skáldjöfurinn Einar
Benediktsson. Útgáfufélagið Bragi
beitti sér fyrir hátíðarútgáfu á
verkum Einars Benediktssonar á
aldarafmæli hans árið 1964. Við
það tækifæri, hinn 31. október
1964, gaf Útgáfufélagið Bragi
Reykjavíkurborg minnismerki um
Einar Benediktsson, sem stendur
við Miklatún. Tel ég mig ekki halla
á neinn, þótt ég segi Magnús for-
vígismann þessara mála og reynd-
ar miklu fleiri, sem stuðluðu að
því að halda á loft minningu Ein-
ars Benediktssonar.
Allt frá unglingsárum var
Magnús mikill tungumálamaður
og lagði sig fram um að nema
helstu þjóðtungur, jafnvel á efri
árum. En það er kunn staðreynd,
að fæstir verða góðir málamenn
nema kunna vel sitt eigið móð-
urmál. Og Magnús kunni þá list að
auka stöðugt við þekkingu sína á
eigin máli og leitaði víða fanga.
Upp kemur í hugann erindi úr
Stefjahreimi Einars Benedikts-
sonar:
Oj» feðratungan tignarfríð, —
hver (aug mín vill því máli unna;
þe.sN va-ngur hefNt um hvolfin víð,
þe.ss hljómtak snertir nedstu grunna. —
1'aA ortu guóir lífs vió lag;
ég lifi í því minn ævidag
og dey vió auðs þess djúpu hrunna.
Rómönsku málin voru honum
einkar hugleikin og var hann t.d.
endurskoðandi Alliance Francaise
um áraraðir.
Árið 1948 varð hann ræðismað-
ur Spánar og gegndi því starfi til
dauðadags. Fyrir störf sín að mál-
efnum Spánar á Islandi hlaut
Magnús ýmsa viðurkenningu og
meðal annars tvær orður frá
spönskum stjórnvöldum.
Meðan Magnús rak iðnfyrirtæk-
in var starfsvettvangur hans á
Bræðraborgarstíg 7, en er þeirri
starfsemi var hætt, flutti hann
skrifstofur sínar að Austurstræti
17, þar sem hann rak fyrirtækið
Magnús Víglundsson hf., meðan
kraftar entust. Hófst hann handa
um að kynna spánskar skipasmíð-
ar hérlendis og átti hlut að inn-
flutningi skuttogara frá Spáni,
bæði stórra og smárra. Var þetta
brauðryðjandastarf, sem krafðist
mikillar og strangrar vinnu.
Magnús Víglundsson var tví-
kvæntur. Fyrri kona hans var
Ragnheiður Guðmundsdóttir
augnlæknir og er dóttir þeirra
Geirlaug Herdís, nú búsett í
Kanada. Þau Ragnheiður skildu.
Síðari kona Magnúsar var Þór-
halla Haraldsdóttir og eignuðust
þau þrjá syni, sem enn eru á ungl-
ingsaldri, en þeir eru Magnús,
Víglundur og Haraldur. Þau Þór-
halla slitu samvistum á sl. ári.
Bornum Magnúsar og öðrum
ástvinum votta ég, og fjölskylda
mín, dýpstu samúð á þessari ör-
lagastundu. Minningin um góðan
mann mun lifa. þórjr Á. Ólafsson