Morgunblaðið - 23.05.1982, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. MAÍ1982
Lesendaþjónusta Morgunblaðsins:
Spurt og svarað
um garðyrkju
Hafliði Jónsson, garðyrkjustjóri Reykjavíkurborgar, hefur tekið að
sér að svara spurningum lesenda Morgunblaðsins um garðyrkju. Þau
verða síðan birt eftir því sem spurningar berast. Lesendur geta lagt
spurningar fyrir Hafliða, jafnt um ræktun matjurta sem trjárækt og
blómarækt. Tekið er á móti spurningum lesenda á ritstjórn Morgun-
blaðsins í síma 10100 á milli kl. 11 og 12 árdegis, mánudaga til
fostudaga. Hafliði Jónsson er landsþekktur garðyrkjufrömuður og
hefur haft yfirumsjón með öllum ræktunarmálum borgarinnar í nær
þrjá áratugi.
Gömul tré,
snarrót
burstormar
og bergflétta
Unnur Hjartardóttir spyr:
Ég er með stórar svalir og lang-
ar til að girða þær af með runn-
um. Hvaða runnategund er
heppilegust? Ég hef ætlað mér
að hafa þá í kössum. Hvernig á
ég að standa að þessu, svo ár-
angur verði sem bestur?
Svar:
Það ætti að geta heppnast vel
að rækta í kössum eða einhvers
konar kerjum á rúmgóðum svöl-
um, einkum ef þær eru á móti
suðri. Þess þarf þó að gæta að
jarðvegur í kössunum sé nægj-
anlegur. Helst þurfa þeir að vera
50x60 sm í ummál og 60 sm djúp-
ir. Bora þarf göt á botninn svo
vatn geti runnið frá rótunum,
t.d. í langvarandi votviðrum. I
botninn þarf að setja grófa möl,
um 10 sm þykkt lag, og ofan á
það pokastriga, sem hindrar
moldina í að stífla þessa fram-
ræsluleið úr kerinu. Síðan setj-
um við kerið á sinn fyrirhugaða
stað á svölunum og látum kubb
eða múrstein undir hvert horn,
þannig að vel lofti undir gróð-
urkassann. Að því loknu er svo
að moka gróðurmold í kerið og
gróðursetja með hefðbundnum
aðferðum. Erfitt er að benda á
einhverja sérstaka runna, það
fer allt eftir því hve skjólsælt er
á svölunum og fjölmargt kemur
til greina. Bendi þó fyrst og
fremst á okkar ágæta ísienska
loðvíði, einnig þyrnirós, og þá er
ekki úr vegi að huga að greni og
furu, sem gætu verið ánægju-
legar kerplöntur í nokkur ár, eða
þann tíma, sem kerin endast.
Næringar-
skortur
llúsfélag í Álfheimunum
spyr:
Lóðin hér við fjölbýlishúsið
hefur verið mjög vel hirt ár eft-
ir ár, en nú er svo komið, að
mosi er farinn að verða óþægi-
lega mikill. Borinn hefur verið
áburður, fiskimjöl, á grasflöt-
ina á hverju ári. Hvað veldur og
hvað getum við gert til að ná
honum úr túninu?
Svar:
Þær fara að verða nokkuð
margar spurningarnar um mos-
ann, en ekki er ósennilegt, að hjá
þeim í Álfheimunum sé fremur
rakt í grasrótinni og einnig að
þrátt fyrir fiskimjölið, sem borið
hefur verið á, sé eftir sem áður
næringarskortur. Ráðlegg ég því
að reynt verði að bera á sem hér
segir:
Nú strax 7 kg pr. 100 fermetra
blönduðum garðáburði og blá-
korni. Um miðjan júní 5 kg pr.
100 fermetra og fyrst í júlí 3 kg
pr. 100 fermetra. Ennfremur
hefði lóðin gott af því að fá sem
svarar 10 kg af svörtum fínp-
ússningarsandi á hverja 100 fer-
metra.
Að sjálfsögðu mega trjá- og
runnabeð fá sinn skammt, ekki
síður en grasflötin. Svo er veru-
legt atriði að stilla sláttuvélina
ekki of nærri rótinni. Ein tomma
frá rót er hæfilegt.
Gömul tré flutt
Jóhanna Markúsdóttir,
Kópavogi, spyr:
Mig langar til að vita hvort
flutningar á stórum trjám séu
mögulegir. Hvernig er best að
flytja þau. Ég er t.d. með 2
metra háar birkiplöntur, sem
hafa verið í limgerði. Hverjar
eru líkurnar á, að slíkt tré lifi
eftir flutning og hversu langan
aðlögunartíma má búast við að
Þessi mynd er af einu hæsta trénu,
sem til er í Reykjavík. Stendur það
við Laufásveg 43. Mikið er spurt
um flutning stórra trjáa.
trén þurfi á nýja staðnum áður
en þau taka almennilega við
sér?
Svar:
Vissulega eru flutningar á
stórum og jafnvel'mjög gömlum
trjám mögulegir. Það er hins
vegar mjög hæpið að leggja
vinnu og fjármuni í slíka flutn-
inga. Ef vel ætti að vera, kostar
það langan undirbúning, eitt eða
tvö ár eða jafnvel lengri tíma.
Ekkert er þó til fyrirstöðu að
flytja tveggja metra há tré, en
afar ólíklegt er, að tré, sem stað-
ið hafa í limgerði, séu það eftir-
sóknarverð, að þau verði mikill
ánægjuauki á öðrum vaxtarstað.
Slíkt verður þó hver og einn að
meta. Séu gömul tré flutt verður
að búa vel í haginn fyrir þau á
nýja staðnum hvað jarðvegs-
hræringar snertir. Eins er nauð-
synlegt að veita þeim góðan
stuðning fyrstu árin svo ekki
reyni á ræturnar. Reynslan hef-
ur sýnt, að gömul tré, sem flutt
eru, eru i mörg ár að jafna sig
eftir tilfærsluna og oft standa
þau í stað í áratug eða meira. Sé
t.d. plantað 50 sm hárri birki-
plöntu sólarmegin við 2 m háa
birkitréð sem flutt var þá eru
miklar líkur til að ungplantan
hafi vaxið aldna trénu upp fyrir
efstu sprota á sex til sjö árum.
Viðauki:
Hér langar mig til að fara ör-
lítið lengra en spurning Jóhönnu
gefur tilefni til að svarað sé. Til-
efnið er, að í mörgum nýrri
hverfum er það ekki fátítt að
flutt séu hávaxin tré á lóðir
nýrra húsa. Oftast er þetta í
miklu ósamræmi við umhverfið
og er vægast sagt lítið augna-
yndi. Þetta er svipað og að taka
kjörbörn sem komin eru yfir
fermingaraldur. Uppalendurnir
fara á mis við sjálft barnið og
uppeldi þess og verða þar af leið-
andi aldrei raunverulegir rækt-
endur hversu heitt, sem þeir þrá
að verða það. Þeir einir fá notið
ánægjunnar jafnt af gróðri sem
börnum er annast vöxt þeirra og
tilveru frá bernsku að ávaxta-
aldri.
Burstormar
Kristín Björnsdóttir spyr:
1. Ég var að vinna í garðinum
mínum og fann þá skyndilega
fullt af hvítum ormum í einu
beðanna. Ég hef ekki séð þá í
garðinum áður. Hvað get ég
gert til að útrýma þeim?
2. Ég er með animónur, sem ég
er búin að koma til. Þær eru í
litlum potti, sem ég er hrædd
um að sé of smár fyrir þær.
Mér sýnist sem ræturnar séu
um það bil að koma í gegnum
botninn. Á ég að skipta um
pott?
Svar:
1. Burstorma mun ég hafa
minnst á lítillega í svari sl. laug-
ardag. Ormar þessir valda
sjaldnast skaða en geta þó ef
mikið af þeim hópast saman við
rótarávexti, t.d. kartöflur, gefið
frá sér slím, sem orsakar rot í
hýði kartöflunnar. Helsta ráðið
til að draga úr sókn þeirra er að
bera kalk í jarðveginn eða gera
hann loftmeiri, t.d. með því að
setja grófan sand í moldina.
Éins og ánamaðkurinn sækist
burstormurinn fyrst of fremst
eftir því að dveljast þar sem
mikið er af rotnandi lífrænum
næringarefnum.
2. Allt er í góðu lagi með ani-
mónurnar, en þær mun Jesús
hafa haft fyri augunum er hann
ræddi um liljur vallarins á sín-
um tíma. Nú er bara að gróður-
setja þær út í garðinn. Það eina,
sem þarf að hafa í huga er að
þær séu í beði þar sem vatn get-
ur ekki safnast fyrir. Séu þær í
upphækkuðu beði og sett yfir
þær fölnuð lauf á haustin eru
miklar líkur á, að ræturnar lifi
næsta vetur og skjóti frjóöngum
sem blómstra annað sumar,
jafnvel lengur.
Ýmsir mögu-
leikar
Guðrún Þorsteinsdóttir,
Brúnsstöðum v/Undraland, spyr:
Mig vantar mann til að laga til
í garðinum hjá mér þar sem ég
get það ekki sjálf vegna veik-
inda. Hvar get ég fengið mann
til að vinna þetta fyrir mig?
Svar:
Margir garðyrkjumenn aug-
lýsa þjónustu sína hér í Reykja-
vík, en einnig hefur borgin veitt
ellilífeyrisþegum og sjúku fólki
aðstoð við hreinsun og umhirðu
lóða eftir að vinnuskólaungl-
ingar hefja sumarstarf. Slík
þjónusta fer fram fyrir milli-
göngu heimilishjálpar borgar-
innar, sem kannar kringum-
stæður þess fólks, sem um slíka
aðstoð biður.
Bergfiétta
Vilborg Sigurðardóttir spyr:
Ég ætlaði að planta bergfléttu
við fúavarðan skjólvegg, en mér
hefur verið sagt, að hún fari
ekki upp fúavarða veggi. Er
þetta rétt? Eru þá einhverjar
klifurjurtir eða hávaxnir runn-
ar, sem koma til greina, sem
eru fallegir á vetrum — helst
sígrænir.
Svan
Bergflétta þarf helst að hafa
samfelldan (massívan) vegg, sem
hún getur bundið heftirætur sín-
ar við. Sé þeim ætlað að vaxa
upp við skjólþil þá þarf að huga
að þessu. Það er öllum gróðri
viðsjárvert að vaxa fast við girð-
ingu eða veggi, sem borin hafa
verið á fúavarnarefni. í þessum
efnum eru olíur sem viðurinn
drekkur í sig og olían getur vald-
ið bruna jafnt í rótum sem blöð-
um jurtar þannig að þær hljóti
skaða af. Get því miður ekki
bent Vilborgu á aðrar klifurjurt-
ir er halda blöðunum árið um
kring er hér gætu komið til
greina.
Snarrót í túni
Guðbjörg Böðvarsdóttir,
Njarðvík, spyr:
Hvernig er hægt að uppræta
snarrótarþýfi í blettinum hjá
mér?
Svar:
Til eru efni, sem drepa snarrót
og önnur grös, en öll eru þau
vandmeðfarin og nokkuð dýr þar
sem þau eru sjaldnast seld nema
í stórum pakkningum. Ef áhugi
er fyrir notkun slíkra efna er
hyggilegast að hafa samband við
garðyrkjumenn og fá leiðsögn
þeirra eða aðstoð við að fram-
kvæma verkið. En ekki er úr vegi
fyrir Guðbjörgu að reyna gamlar
en að vísu nokkuð seinvirkar að-
ferðir við að eyða snarrótinni og
þá er að gera tíðar árásir á
grasbrúskana með búrhníf og
bera annað hvort tröllamjöl í
rótarsárið eða matarsalt. Þegar
svo mikið hefur verið skorið upp
af snarrót að grasflötin nálgast
það að vera orðin samfellt flak-
andi sár, þá er ekki um annað að
gera en bera mold í sárin og
sáldra yfir grasfræi. Grær þá
um heilt á tveimur eða þremur
vikum.
25. maí
3 vikur fullbókaö
2 vikur fullbókaö
8. júní
15. júní
2 vikur fullbókai
29. júní
6. júlí
2 vikur fullbókaö
20. júlí
3 vikur fullbókaö 3 vikur 13 sæti iaus 3 vikur fullbókaö
1 vika nokkur sæti » 1 vika laus sæti 1 vika laus sæti
laus
27. júlí
2 vlkur biöllsti
10. ágúst
3 vikur biölisti
1 vika biölisti
17. ágúst
2 vikur biöfísti
31. ágúst
3 vikur biölisti
1 vika 4 sæti laus
3 vikur laus sæti
1 vika laus sæti
URVAL
VID AUSTURVÖLl^
SIMI: 26900 ,
7. sept. 12. okt.
2 vikur biölisti 2 vikur laus sæti
21. sept.
* Tryggöu þór far atrax
tlll mm I Ifmn Iifftfff* m mnmm* * I«mm * • 1