Morgunblaðið - 29.09.1982, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 29.09.1982, Blaðsíða 10
42 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. SEPTEMBER 1982 Eftir Þöri S. Gröndal SÍÐARIHLUTI „Allt fo fljótt voru þrjár vikurnar liönar, og tími kominn til að kveðja þetta ævintýraland. Víða ferðuð- umst við, en heimsóttum reyndar rétt suð-austur hornið, lítinn hluta, ef haft er í huga að Ástralía er á stærð við Bandaríkin. Og við vorum þarna um há- vetur og sáum því ekki álf- una baðaða í heitri sumar- sól, sem hún er mikinn hluta ársins." Höfuðborgin Canberra Eftir nokkra dvöl í hinni fögru Sydney, slógumst við í ferðahóp, sem ætlaði í skipulagða vikuför til Canberra og Melbourne og aftur til Sydney. Fyrst átti að fara inn í land til Canberra, en aka svo áfram niður að sjó til Melbourne. Þaðan átti svo að þræða ströndina til baka til Sydney. Vegalengdin var um 2500 km. Mikill rígur er sagður hafa verið lengi milli Sidney og Melbourne. I og með vegna þess var ákveðið 1911 að byggja nýja höfuðborg inni í landi suðvestur af Sydney. Efnt var til alþjóðakeppni um skipulagið, og varð hlutskarpastur Bandaríkjamaðurinn Walter Burl- ey Griffin frá Chicago. En það hefir gengið á ýmsu með byggingu hinnar nýju höfuðborgar. A sl. 20 árum hefir loks farið að koma svipur á þessa borg, og er hún vel þess virði að doka þar við í dag eða tvo. Griffin, sem var sérfræðingur í að skipuleggja garða og land- svæði, lagði aðal áherzluna á að dreifa byggingunum vel og að hafa mikið af görðum, tjörnum og reyndar eitt stöðuvatn, gert af manna höndum, í hjarta borgar- innar. Mikið var auðvitað deilt um þetta skipulag Griffins og sama og ekkert var aðhafst í áratugi. En' nú, þegar góður skriður er kominn á málið, er reynt að fylgja upprunalegu heildarskipulagi, og hafa raddir gagnrýnenda dofnað eftir því sem raunverulega mynd- in verður skýrari. Margar glæsilegar byggingar prýða miðbæinn. Má nefna gamla þinghúsið, sem reyndar var reist til bráðabirgða. Nú er verið að byKKja nýtt þinghús, sem verður kórónan á höfuðborginni, ef svo má að orði komast. Listasafnið og hæstiréttur, sem við heimsóttum, eru til húsa í mjög nýtízkulegum stórhýsum úr steypu, málmi og gleri. Myntsláttuna skoðuðum við og var það fróðlegt. Þar var til sýnis mynt frá ýmsum löndum, og sáum við íslenzku smápeningana. Mikill myndarskapur einkennir öll þessi manvirki og eiga þau eflaust eftir að standa marga manns- aldra. Með því merkilegra, sem við sáum í Canberra, var ástralska stríðsminnismerkið og safnið. Upprunalega var það hugsað sem minnismerki um orustuna í Galli- poii, en síðan var sviðið víkkað til að hleypa inn öðrum orustum og stríðum. Húsið var vígt 1941, en svo var byggð mikil viðbót, sem lokið var við 1971. Vonandi þarf ekki að stækka meira. Nálægt miðbænum er fjöldi er- lendra sendiráða, og gefur þar að líta ýmsar furðulegar byggingar. I Canberra eru nú um 225.000 íbúar og búa flestir þeirra í útborgun- um, sem byggðar hafa verið út frá miðborginni. I»eir, sem stjórna landinu Ástralíumenn hafa mikla ánægju af að sitja inni á hinum rúmgóðu krám sínum, drekka góða bjórinn sinn og ræða um stjórnmál eða íþróttir og veðmál (óaðskiljanlegt í Ástralíu). Að mörgu leyti hefir hinn almenni borgari fram að færa sömu kvart- anir og meðbræður hans í öðrum frjálsum löndum. Honum finnst ekki leiðtogarnir stýra nógu röggsamlega og ekki vera nógu duglegir að leysa efnahagsvanda- málin. Yfirleitt treystir hann stjórnmálamönnum ekki fullkom- lega. Forsætisráðherrann, Malcolm Fraser, hefir stýrt landinu í mörg ár í nafni samsteypustjórnar frjálslyndra og þjóðflokksins. Þykir sú steypa all íhaldssöm. Andstæðingar hennar telja vanta allt framtíðarskipulag, og saka stjórnina um það, að hún láti hverjum degi nægja sína þján- ingu. Þeir halda því fram, að Ástr- alir verði að taka ákvarðanir um framtíð sína og ef það dragist mikið lengur, geti hún orðið döpur og dimm. Verkamannaflokkurinn hefir verið klofinn um tíma, því tveir foringjar berjast þar um völdin. Formaðurinn, Bill Hayden, eyðir miklum tíma í að halda keppinaut sínum, Bob Hawke, í skefjum. Svo gengur flokknum illa að hemja verkalýðsfélögin, sem mörg hver virðast vera með verkfallssýki. Árið 1979 voru rúmlega 2000 verk- föll og töpuðust 4 milljónir vinnu- daga. Mörg verkföllin eru stutt skyndiverkföll, og virðist forysta verkalýðsfélaganna grípa til þeirra í tíma og ótíma. Ýmsar kenningar eru á lofti um það, hvers vegna verkalýðsforystu og stjórnendum fyrirtækja komi svona illa saman. Ein er á þá leið, að enn eimi eftir af þeim liðnu dögum, þegar landið var saka- mannanýlenda, og skiljanlega var sakamönnunum ekkert vel við yf- irvaldið. Svo segja sumir, að þús- undir herskárra verkalýðssinna, sem fluttust frá Englandi, hafi stýrt félögunum út í styrinn. Kerfið er ekki niskt á atvinnu- leysisstyrki handa þeim, sem ekki geta fundið starf. Þannig mun fólk, sem útskrifast úr skólum, stundum geta komist beint í styrkinn, þangað til það hefir fundið vinnu við sitt hæfi. Unga fólkið er ekki hrifið af tilbreyt- ingarlausri verksmiðjuvinnu, sem oft er það eina, sem hægt er að finna. Innflutningi svartra og gulra hefir, að miklu leyti, verið haldið í skefjum, svo við er að bú- ast, að einhverjir aðrir verði að vinna „óæðri" störfin. Margir góðir menn hafa helgað sig stjórnmálum í Ástralíu og er ekki ástæða til að óttast, að leið- togarnir geti ekki stýrt landinu inn á réttar brautir. Það var trú og von flestra þarlendra, sem við ræddum við. Ekið um sveitirnar Margar blómlegar sveitir sáum við, sérstaklega þegar ekið var frá Canberra til Melbourne. Mest bar á sauðfénu, en einnig var mikið af nautpeningi og líka sáum við marga búgarða þar sem ræktaðir voru veðhlaupahestar, enda eru ekki færri en 600 skeiðvellir í landinu. Ekki veitir af, því Ástral- ir veðja meira en nokkur önnur þjóð. Einn daginn heimsóttum við stórbónda, sem átti þúsundir fjár. Hann sýndi okkur hinar kollóttu Merínó kindur sínar, og rúði eina okkur til upplýsingar og menntun- ar. Einnig útskýrði hann hinar mismunandi tegundir sauðfjár og ullarflokka. Var sú heimsókn mjög fróðleg. I Brogo-dalnum heimsóttum við nýstárlegt kúabú. Ég viðurkenni fúslega fávizku mína í landbúnað- armáium almennt og mjaltamál- um sér í lagi, en samt held ég, að hér hafi verið á ferðinni nýlunda, sem ekki hefir heyrzt um á ís- landi. Þarna sáum við sem sé mjalta-hringekju (rotolactor). Á bænum voru 350 kýr, en 32 þeirra voru mjólkaðar í einu í hringekj- unni. Ekja þessi var í gólfhæð, en allt í kringum hana, eins og metra niður, var athafnasvæðið fyrir vinnumennina. Þeir tengdu belj- urnar inn á mjaltavélina um leið og þær komu inn á ekjuna, og tóku þær aftur úr sambandi, þegar þær voru komnar heilan hring. Frá hringekjunni rann svo mjólkin í stóra tanka. Aðdáunarverðast var að sjá, hve kýrnar voru æstar að komast í hringekjuna, og smeygðu þær sér inn í básana um leið og þeir losnuðu. Var okkur sagt, að þessi mjaltaaðferð gæfist mjög vel og væri talin hagkvæmari en aðr- ar aðferðir. Næstu tegund „landbúnaðar", sem við sáum, tel ég mig hafa ör- lítið meira vit á. Þar á ég við vín- ræktarhéruðin í Goulburn-daln- um, sem er skammt norðan við Melbourne í Viktoríufylki. Þarna fengum við að skoða Mitchelton Winery og fengum líka að smakka örlítið á framleiðslunni. Ástralíu- menn hafa komið sér upp vaxandi víniðnaði og þykja afurðirnar mjög góðar, enda eykst salan og neyzlan. Nýnæmi var að sjá ástr- ölsku vín-fernurnar eða vín- pakkana, sem seldir eru til heima- brúks. Fernur þessar eða pakkar passa inn í kæliskápana, og hægt er að tappa af þeim á auðveldan máta með litlum krana. Svona myndi verða vinsælt á íslandi! Um 150 km austur af Mel- bourne, í Latrobe dalnum, var stanzað til að skoða feiki stórt raf- orkuver, sem brennir kolum. Þetta voru reyndar 5 orkuver, sem byggð höfðu verið í kringum ofboðslega stóra kolanámu eða reyndar kola- gryfju. Risaskóflur, sem afkastað geta 200 smálestum á klukkutíma, moka brúnkolum á breið færi-

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.