Morgunblaðið - 23.12.1982, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. DESEMBER 1982
Guðlaugur Bergmann kaupmaður í Karnabæ:
Það var vel tekið á móti
þeim Hafnfirðingum, sem
lögðu leið sína í Sparisjóð
Hafnarfjarðar í gær, en
sparisjóðurinn átti þá 80
ára afmæli. Ungir sem
aldnir gæddu sér á kaffi
og meðlæti í tilefni dags-
ins og var margt um
manninn.
Morgunblaðið/Kri.stján Örn.
Hjörleifur sendir Alusuisse tillögu að samningsgrimdvelli:
Hefur óskað eftir fundi
aðila 28.-29. desember nk.
Iönaöarráðherra hefur senl Alusuisse tillögu að samningsgrundvelli milli
aðila í framhaldi af sáttatillögu þeirri, sem hann lagði fram á fundi með dr.
Miiller, formanni framkvæmdastjórnar Alusuisse, 7. desember sl. Tillaga þessi
var kynnt og rædd á fundi ríkisstjórnarinnar í gær og send Alusuisse að því
búnu.
Þessar upplýsingar komu fram í máli Hjörleifs Guttormssonar, iðnaðarráð-
herra, á blaðamannafundi í gærdag.
Iðnaðarráðherra sagði: „I tillög-
unni er gert ráð fyrir að Island
fallist í meginatriðum á óskir Alu-
suisse um að ágreiningsefni um
skattamál liðinna ára verði sett í
úrskurð 3ja manna gerðardóms og
verði niðurstöður bindandi fyrir
báða aðila og í samræmi við þær
verði Coopers & Lybrand falið að
endurákvarða skattgreiðslur ÍSAL.
Jafnhliða slíkri meðferð skatta-
málanna samþykkti Alusuisse
byrjunarhækkun á raforkuverði úr
6,45 mill í 10 mill á kílóvattstund
frá og með 1. janúar 1983. Enn-
fremur er lagt til, að raforkuverðið
hækki í 12,5 mill þann 1. apríl 1983,
nema um annað hafi verið samið
áður. Hækkunin er 55% og 94%.
Þegar í stað verði teknir upp
samningar um endurskoðun og
leiðréttingu á rafmagnssamningi
aðila með það að markmiði að
ákvarða raforkuverðið með hlið-
sjón af:
1)
Raforkuverði til áliðnaðar í
viðskiptum óháðra aðila í
Vestur-Evrópu og Norður-
Ameríku.
2) Framleiðslukostnaði raforku
hérlendis.
3) Raforkuverði sem Alusuisse
greiðir í álbræðslum sinum utan
Islands.
4) Samkeppnisaðstöðu álbræðsl-
unnar í Straumsvík."
I þessu samhengi vísaði iðnað-
arráðherra í niðurstöður starfs-
hóps ráðuneytisins um raforku-
verð, dags. 4. ágúst sl., þess efnis að
eðlilegt sé, að raforka til ÍSAL
hækki í 15—20 miil á kílóvattstund
miðað við verðlag á miðju ári 1982.
í frétt iðnaðarráðuneytisins seg-
ir síðan: Þá er lagt til, að samtímis
hefjist viðræður um endurskoðun á
aðalsamningi um álverið i
Straumsvík með tilliti til atriða,
sem fram hafa verið borin af aðil-
um. Þar á meðal má nefna skatt-
greiðslureglur, endurskoðunar-
ákvæði, ákvæði um íslenska lög-
sögu og aðgang islenskra stjórn-
valda að bókum og gögnum, er
varða ÍSAL. Ennfremur rétt ís-
lands til að eignast meirihluta í
ÍSAL og byggingu rafskautaverk-
smiðju í Straumsvík. Einnig er gert
ráð fyrir þvi, að aðilar ræði óskir
Alusuisse um stækkun álversins í
framtíðinni og rétt þeirra til að
selja 50% af hlutafé sínu í ÍSAL.
Gert er ráð fyrir að aðilar leggi
sig fram um að ljúka samningum
fyrir lok mars 1983 og taki nýr raf-
orkuverðssamningur gildi 1. apríl
1983.
Með tilvísun til yfiriýsinga aðila
við lok fundar 7. desember sl. um
að þeir séu báðir reiðubúnir að
mæta til fundar með stuttum fyrir-
vara fyrir lok þessa mánaðar, legg-
ur iðnaðarráðherra til, að haldinn
verði fundur hans og fulltrúa Alu-
suisse í Reykjavík 28. og 29. des-
ember nk. til að ganga endanlega
frá samningsgrundvelli.
Iðnaðarráðuneytið telur að til-
laga sú, sem nú hefur verið send
Alusuisse sé sanngjörn og taki eðli-
legt tillit til sjónarmiða beggja að-
ila.
„ÉG LEGG til að Morgunblaðið fari af
stað og tali við það fólk sem eni taldir
þolendurnir i þessu máli, þ.e. starfs-
fólk verslana i Miðbænum, frá
Hlemmtorgi og niður að Aðalstræti, því
kaupmenn á þessu svæði höfðu fullt
samstarf við starfsfólk sitt áður en út í
þetta var farið og fengu frábærar und-
irtektir, sem eðlilegt er, þar sem verið
er að skipta á 4 klukkutímum fyrir 8
klukkutíma og ekki síst vegna þess aö
þessir 8 timar eru á 3. í jólum og fram-
lengir annars mjög stutt jólafrí, og
starfsfólki í verslunum veitir svo sann-
arlega ekki af,“ sagði Guðlaugur
Bergmann, kaupmaður i Karnabæ í
samtali við Mbl.
„Mér finnst Magnús L. Sveinsson
hafa vægast sagt hagað sér undar-
lega og hef ég megnustu skömm á
hans málflutningi og verð að viður-
kenna að ég bjóst við meiri skynsemi
af hans hálfu. Ég tala fyrir mína
hönd, en ekki annarra klaupmanna,"
sagði Guðlaugur.
„Upphaf þessa máls er að kaup-
menn við Laugaveg, sem kalla mætti
forsvarsmenn Laugavegssamtak-
anna, tóku höndum saman vegna
slæms veðurfars sl. laugardag, og
fóru þess á leit við starfsfólk sitt að
það ynni til kl. 22.00 á miðvikudag og
fengi frí mánudaginn 27. des. í stað-
inn. Við töldum okkur slá þrjár flug-
ur í einu höggi; okkar eigin hag, hag
starfsfólksins og síðast en ekki síst
hag viðskiptavinarins, sem reyndar
verslunarfólk og verslunareigendur
lifa á. Eins og ég sagði tóku allir vel
í það. í framhaldi af því höfðum við
samband við Magnús E. Finnsson
hjá Kaupmannasamtökunum, okkar
samtökum, og báðum hann um að
sjá um hina lagalegu hlið málsins.
Aður en auglýsingar og fréttatil-
kynningar voru sendar höfðum við
fengið staðfest að ekkert virtist
mæla á móti því að við gætum haft
opið. Eins og öllum ætti að vera Ijóst
er ekki verið að auka við vinnutíma
fólks í desember, heldur að stytta
hann um 4 tíma. Okkur finnst það
ósmekklegt, svo ekki sé meira sagt,
af Magnúsi L. Sveinssyni, að líkja
verslunum við þrælabúðir, eins og
hann gerði í DV í gær og rangtúlka
svo herfilega, eins og raun ber vitni,
málstað kaupmanna í þessu máli.
Einnig finnst mér þáttur útvarps og
annarra fjölmiðla einkennast af
löngun til mistúlkunar á þessu,
kaupmönnum í óhag. Skora ég á fjöl-
miðla að nota heiðarlega frétta-
mennsku og tala við það fólk, sem
sagðir eru þolendur í þessu máli,
starfsfólkið sjálft," sagði Guðlaugur
Bergmann.
Vöruskiptajöfnuðurinn:
Óhagstæður um
3.253,7 milljónir
VÖRIJSKIPTAJÖFNUÐUR fslendinga
var neikvæður um tæplega 3.253,8
milljónir króna fyrstu ellefu mánuði
ársins, en til samanburðar var hann
ncikvæður um liðlega 831,6 milljónir á
sama tíma í fyrra. V öruskiptahallinn er
því nær fjórfalt meiri í ár, en hann var
í fyrra. í nóvembermánuði einum var
vöruskiptahallinn liðlega 444,6 milljón-
ir króna, en til samanburðar liðlega
28,6 milljónir króna á sama tíma í
fyrra.
Verðmæti innflutnings fyrstu ell-
efu mánuði ársins er liðlega 10.508,1
milljónir króna, en vérðmæti út-
flutnings hins vegar 7.254,4 milljónir
króna á sama tíma. Verðmæti inn-
Ragnar Halldórsson um tillögur iðnaðarráðherra:
Orkuverð ISAL er nú sambærilegt
og hjá öðrum útflutningsálverum
„ Þegar rætt er um orkuverð til álversins í Straumsvík, verðum við að taka
mið af verðlagi og þróun heimsmarkaöar," sagði Ragnar Halldórs.son, forstjóri
ÍSAL, þegar Morgunblaðið sneri sér til hans í gær og leitaði álits á nýjustu
tillögum Hjörleifs Guttormssonar, iðnaðarráðherra, sem sendar hafa verið
Alusuisse.
„I hinum vestræna heimi eru ál-
verksmiðjur sem gætu framleitt 14
milljónir tonna af áli á ári ef þær
væru allar starfræktar," sagði
Ragnar Halldórsson. „Vegna
ástandsins í markaðsmálum og gíf-
urlegra hækkana sem orðið hafa a
orkuverði er búið að loka 30% af
verksmiðjunum sem framleitt
gætu rúmlega 4 milljónir tonna.
Það er ekki búist við að meira en 1
milljón tonna ársframleiðslugeta
fari aftur í gang, þegar markaðs-
ástandið batnar. Af þeim 10 millj-
ón tonna sem framleidd eru í heim-
inum eru rúmlega 4 milljónir tonna
framleiddar af 32 álverksmiðjum
sem aðallega flytja álið út eins og
ÍSAL. Meðalorkuverð til þessara 32
verksmiðja eru 7,2 mill. En ef ein-
ungis er litið á þær verksmiðjur
sem hafa vatnsorku er meðalverðið
6,4 mill. Við hjá ÍSAL borgum 6,475
mill., og erum við þar af leiðandi
algjörlega sambærilegir við önnur
útflutningsálver.
Meðalverð, sem iðnaðarráðherra
hefur látið reikna út að gildi í
heiminum, tekur ekki tillit til
þeirrar staðreyndar að búið er að
loka 4 milljónum tonna fram-
leiðslugetu þar sem orkuverðið er
hæst. Hann tekur heldur ekki tillit
til þess að Alusuisse er búið að loka
2 af 10 verksmiðjum sínum, þar
sem orkuverðið er hæst. Þar af
leiðandi er meðalverð Alusuisse og
í heiminum ekki um 22—24 mill.
eins og ráðherrann vill vera láta,
heldur milli 16 og 17 rnill."
Þá sagði Ragnar Halldórsson, að
nýlega hefði verið skýrt frá því í
Metal Bulletin, að í Kanada hefði
verið boðin raforka á verðbilinu
7—8 mill. bæði vegna stækkunar
eldri verksmiðju og smíði nýrrar.
Hann sagði, að nákvæm skýrsla um
þessi mál væri í vinnslu og yrði hún
kynnt í byrjun næsta árs. Ragnar
benti á, að yfir hátíðarnar væri
skrifstofum Alusuisse lokað og all-
an janúarmánuð yrði dr. Paul
Múller, aðalsamningamaður Alu-
suisse, á ferðalagi utan Evrópu.
Þetta hefði legið fyrir í lok fundar
aðila hér í Reykjavík 7. desember.
Taldi Ragnar því ólíklegt, að aðilar
gætu hist til formlegra samninga-
viðræðna fyrr en í byrjun febrúar
en á hinn bóginn kynnu sérfræð-
ingar þeirra að ræða um orkuverð-
ið og skiptast á upplýsingum um
það.
flutningsins á sama tíma í fyrra var
liðlega 6.487,2 milljónir króna og
verðmæti útflutnings liðlega 5.655,6
milljónir króna. Verðmætaaukning-
in í innflutningi milli ára er tæplega
62%, en hins vegar tæplega 28,3% í
útflutningi landsmanna.
Útflutningur á áli og álmálmi veg-
ur þyngst í útflutningi, en verðmæti
hans fyrstu ellefu mánuðina var
tæplega 703,7 milljónir króna, sam-
anborið við tæplega 585,9 milljónir
króna á sama tíma í fyrra. Kísil-
járnsútflutningur hefur aukist úr
112,9 milljónum króna í fyrra í tæp-
lega 207,9 milljónir króna í ár.
I innflutningi vegur hráefni til ÍS-
AL þyngzt, en verðmæti þess inn-
flutnings var tæplega 635,5 milljónir
króna á fyrstu ellefu mánuðum árs-
ins. Á sama tíma í fyrra var þessi
innflutningur að verðmæti um 433,9
milljónir króna. Innflutningur fyrir
íslenzka járnblendifélagið var að
upphæð liðlega 121,6 milljónir króna
í ár, en var til samanburðar liðlega
90 milljónir á sama tíma í fyrra. Þá
má nefna innflutning fyrir Lands-
virkjun, en verðmæti hans í ár er
liðlega 98,5 milljónir króna, saman-
borið við tæplega 138 milljónir
króna á sama tíma í fyrra. Skip voru
flutt inn fyrir liðlega 252,8 milljónir
fyrstu ellefu mánuði ársins í ár, en
fyrir 42,2 milljónir króna á sama
tíma í fyrra.
Við smanburð á utanríkisverzlun-
artölum 1981 verður að hafa í huga,
að meðalgengi erlends gjaldeyris í
janúar-nóvember 1982 er talið vera
57,8% hærra en það var í sömu mán-
uðum 1981.
Leiðrétting
í UMSÖGN um hljómplötu á blað-
síðu 41 í Mbl. í dag hefur fallið
niður nafn höfundar, sem er Árni
Johnsen.
Hef megnustu skömm á málflutningi
Magnúsar L. Sveinssonar formanns VR
Ég skora á fjöl-
miðla að tala
við starfsfólkið