Morgunblaðið - 02.02.1983, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2. FEBRÚAR 1983
17
Ljósmynd Mbl. KÖE
hluttekning með
'lýjum hugsunum“
munu sjást örin þótt sárin kunni að
gróa með tímanum. Og líka er það
rétt að hér er friðsæl byggð, frið-
samt fólk og seinþreytt til vand-
raeða. Menn una glaðir við sitt. Und-
irstaða mannlífs hér eru fiskveiðar.
Héðan er gott að sækja á auðug
fiskimið. Dugmiklir fiskimenn í
fremstu röð hafa lagt til þjóðarbús-
ins margfalt meiri gjaldeyristekjur
en meðaltalið er á öllu landinu. —
Við höfum látið okkur lynda að að-
eins lítið brot af því skilaði sér
hingað aftur til eflingar byggðinni
hér — og fúslega látið það í hendur
stjórnvalda til ráðstöfunar úr sam-
eiginlegum sjóði allra landsmanna
eftir því sem þeim sýndist. — Hér
eru engir ágengir þrýstihópar með
eigingjarnar kröfur, engir ójafnað-
armenn eða ofstopar til að angra
yfirvöld. Við erum friðelskandi fólk
og þykjumst ekki hafa gert á hluta
annarra. Og við viljum fá að vera í
friði.
Hver er þá sá óvinur, sem ræðst
að okkur óvörum með þeirri ógn og
skelfingu, sem allir vita nú að yfir
okkur dundi? — Já, hver er hann?
Vinargreiði var það ekki.
En gott er að eiga góða vini. Það
fengum við að reyna ógnarhelgina
miklu og alla tíð síðan. Við áttum
þá miklu fleiri en við vissum um.
Guði sé lof og þökk fyrir þá og alla
þeirra miklu og óeigingjörnu hjálp.
En það er líka mikilsvert að
þekkja óvini sína, a.m.k. þá, sem
sækjast eftir því að vinna okkur
mein.
Snjórinn hefur lengi verið bölvað-
ur í lífi kynslóðanna, sem lifað hafa
hér í þessu kalda landi. Líklega veit
enginn hve mörgum mannslífum
hann hefur grandað. En þau eru
legíó. Þessi fjögur eru síðustu fórn-
arlörnb hans. — Er hann þá óvinur-
inn? — Kannski. Og þó ekki einn
saman. Hættulegur er hann okkar
byggð. Við verðum að verjast hon-
um. Við höfum ekki efni á því að
hafa hann til gamans og skemmtun-
ar og dekra við hann eins og aufúsu-
gest, þótt sumsstaðar geti aðrir það
sem óhultir eru fyrir illsku hans.
Það hafa margir oft og mikið
reynt að bera í bætifláka fyrir snjó-
inn. Sjá hve hvítur hann er eins og
sakleysið sjálft. Sjá hve börnin
gleðjast við leik í snjónum. Sjáðu
skíðafólkið í Bláfjöllum með skott-
húfur og hvíta rönd á svörtum bux-
um. Snjórinn er meinlaus, hann
verndar meira að segja gróðurinn.
Við þurfum bara að læra að búa
með honum í landinu.
Já, hann sýnist ekki ógnlegur þeg-
ar hann fellur til jarðar ofan úr
loftinu, eitt og eitt korn í einu, svo
lítil og veikburða að rétti maður út
hönd sína í logndrífu leysast þau
upp og hverfa um leið og þau snerta
lófann.
En næsta morgun hafa þau
myndað svo þykka snjóskafla að all-
ir vegir eru ófærir svo ekki er hægt
að sækja mjólkina handa börnun-
um. En hvítur er hann enn. Og hvít-
um eða vatnsflóðum af hans völd-
um. — En nú dugir ekkert andvara-
leysi lengur. Við líkbörur þessara
samborgara okkar skyldum við
strengja þess heit að koma upp
snjóflóðavörnum eftir mætti, svo
ekki verði endurtekning á svona
hörmungum í þessari heimabyggð
okkar. — Við vitum nú að margvís-
legum vörnum er hægt að koma við
mismunandi að stærð og gerð eftir
aðstæðum og landslagi. Kannski er
ekki hægt að útiloka flóð með öllu,
en það er hægt að draga mikið úr
krafti þeirra og minnka eyðilegg-
ingarmátt þeirra. — En það kostar
mikið fé. Kannski ættum við að
sækja eilítið meira af þeim gjald-
eyri, sem sjómenn okkar hafa lagt í
sameiginlegan sjóð. Það var í frétt-
um fyrir helgina að á einum stað
var reist skíðalyfta uppá hátt fjall,
þar sem tvær voru fyrir áður. Ég er
viss um, með hliðsjón af því mikla
vinarþeli, sem okkur hefur alls stað-
ar mætt, þá muni það góða fólk sem
er á þessu fjalli fúslega draga
eitthvað að byrja á fjórðu lyftunni,
þótt hún kosti ekki meira en 40
milljón krónur. Við mundum
ábyggilega geta gert mikið
í snjóflóðavörnum hér fyrir slíka
upphæð. — En hvernig verður pen-
inganna aflað? Hvaðan eiga þeir að
koma?
Hér mætti enn hafa um mörg
fleiri orð, en þeim skal nú í hóf
stillt. Engin orð geta heldur breytt
nokkuð því, sem orðið er. Það leyfist
okkur samt að vona að þau orð sem
sögð hafa verið og rituð á blað af
þessu tilefni veki til dáða og raun-
hæfra aðgerða í snjóflóðavörnum.
Samt mun ekkert sem við segjum
eða gerum geta vakið aftur til þessa
lífs þau fjögur, sem við minnumst
og kveðjum hér í dag. En ef dauði
þeirra yrði öðrum til bjargar frá
samskonar voða á komandi dögum,
á ókomnum árum — þá er þeirra
ferð ekki til einskis farin — raunar
orðin að sigurför, — þá hafa þau
líka sigrað dauðann með því að láta
líf sitt fyrir aðra. Slíkt er gott
hlutskipti. — En þau eru frá okkur
farin. Það veldur döpru geði nú. Og
spurningar vakna — af hverju þau
— en ekki einhverjir aðrir? Ekki get
ég svarað því. En var einhver méin-
ing í því að þau eru eins og fulltrúar
fjögurra aldursskeiða í lífi manns?
— Litla stúlkan 6 ára í bernsku
sinni, — ungur maður á miðjum
starfsaldri, — miðaldra húsmóðir á
sextugsaldri og svo ein úr hinni
öldnu sveit, hún hefði orðið 77 ára
næsta dag. Er þetta ábending til
okkar um eitthvað eða bara hend-
ing? Hver getur svarað þvi? — Svo
dag með samúðarhug og vinarþeli.
Það er satt sem segir í hinum fal-
lega Sjömannasálmi:
„iH'gar hendir sorg viA sjóinn
syrgir, tregar þjóóin öll.“
Sameiningartákn þjóðarinnar,
sjálfur þjóðhöfðinginn, okkar ást-
sæli forseti Vigdís Finnbogadóttir,
staðfestir þau orð, með nærveru
sinni hér og þátttöku í þessarri
minningar- og kveðjustund á sorg-
ardegi.
Já, það er sorgardagur.
En þetta er líka dagur til þakk-
argjörðar. Þegar um hægðist og
menn litu í kringum sig eftir að
ósköpin voru um garð gengin, kom í
ljós að margfalt fleiri höfðu bjarg-
ast en hinir sem fórust og sumir á
undursamlegan hátt, sem ofvaxið er
þeirra skilningi. Dæmin eru fleiri
um þetta en hægt er upp að telja
hér. En skiljanlega er allt það fólk
þakklátt fyrir björgun sína. Ég
nefni sem dæmi — og sem fulltrúa
allra þeirra sem björguðust, Rósu
Hjartardóttur. Hún var á göngu
með grannkonu sinni og vinkonu,
Sigurbjörgu Sigurðardóttur. Hönd í
hönd gengu þær eftir götunni, þegar
flóðið kom æðandi og sleit þær í
sundur. Þær áttu enga undankomu-
leið og Sigurbjörg hvarf í ólgandi
flauminn og lét lífið. Rósu skolaði
inn um lokaðar dyr og bjargaðist
hún úr flóðinu með svo undursam-
legum hætti að hún telur sjálf að
það hafi verið ekkert minna en
kraftaverk. — Hún syrgir og tregar
vinkonu sína og þá aðra sem fórust
og samhryggist ástvinum þeirra,
eins og allir aðrir. En þakklæti
svellur samt í brjósti hennar fyrir
að bjargast og hún biður þess að
þakkarbæn verði hér flutt — og
þakkarbæn skal flutt fyrir hana og
þá mörgu, sem björguðust um leið
og við biðjum fyrir þeim, sem um
sárast eiga að binda og þakkargjörð
skal fylgja bænum vorum og bless-
unaróskum til hinna látnu, er við
felum sálir þeirra í almáttugar
kærleikshendur Guðs á himnum.
Við, sem hér eigum heima og upp-
lifðum þann skelfingardag og þá
ógnarnótt sem aldrei mun úr minni
líða, viljum á þessum vettvangi nú
minnast allra og þakka þeim sem
lögðu lið. Það var stórfengleg upp-
lifun að vera vitni að því, hvernig
menn dreif að úr öllum áttum, suma
langar leiðir, og lögðu fram alla
krafta sína við björgunarstarfið.
Þögulir og einbeittir gengu þeir til
verks undir styrkri stjórn æðru-
lausra manna, lögðu nótt við dag og
iem létu lífið
Kista Sigrúnar Guðbrandsdóttur, 6 ára, borin úr Félagsheimilinu á Patreksfirði í gær.
með sæmd. Hégómalaus kona og
hreinskiptin.
Ófús flutti hún úr sveitinni af
ættaróðali sínu, en undi sér þó all-
vel hér. Nú verður líkami hennar
fluttur aftur heim á Barðaströnd,
heimasveit hennar sem hún unni,
og þar verður hún lögð til hvíldar í
reit ættmenna sinna í Hagakirkju-
garði.
Marteinn Ólafur Pétursson
var fæddur á Skriðnafelli 9. des-
ember árið 1941. Foreldrar hans
voru Pétur Bjarnason bóndi á
Skriðnafelli og Valgerður Jónsdótt-
ir, sem nú var nefnd. Hann var
yngstur systkina sinna og átti alla
tíð heima á Skriðnafelli utan þann
tæplega hálfa áratug, sem hann átti
heima hér á Patreksfirði. 1 frum-
bernsku sinni veiktist hann af
hættulegum sjúkdómi og missti
heyrn. Af því var hann alla ævi með
móður sinni, fyrst heima á ættar-
jörð þeirra en síðan hér á Patreks-
firði eins og áður segir. — Hér undi
Ólafur allvel sínum hag. Hann vann
í hraðfrystihúsinu og reyndist þar
nýtur starfsmaður, samvizkusamur
og skyldurækinn. Hann eignaðist
vini og kunningja og var vel látinn
enda hrekklaus maður og ljúflynd-
ur.
í harmi sínum yfir sviplegum
dauða þessara mæðgina hafa þó
ættmenn þeirra og vinir fundið til
þess, sem þakkarvert má teljast, að
fyrst svona fór, að tveir skyldu
deyja úr þessari fjölskyldu í nátt-
úruhamförunum — þá var það bezt
að þau tvö skyldu fara saman. Alla
ævi Ólafs voru þau saman, móðir
hans og hann, og skildu aldrei svo
heitið geti. Hún annaðist hann og
bar umhyggju fyrir honum allt frá
fæðingu. Ög mundi henni ekki hafa
þótt gott til þess að hugsa að þurfa
að skilja hann eftir hjá vandalaus-
um, þegar hennar tími kæmi að
hlýða því kalli, sem enginn kemst
hjá að heyra, hver á sínum tíma, og
hún bjóst við að heyra löngu á und-
an honum. Nú þarf hún ekki að
kvíða því framar. Saman voru þau
allt lífið. Saman fóru þau í dauð-
ann. Saman verða líkamsleifar
þeirra fluttar til Barðastrandar og
lagðar til hinstu hvílu hlið við hlið í
faðm fósturjarðar. Og saman ganga
þau til fundar við skapara sinn og
frelsara — móðir og sonur — hönd
i hönd.
Það er fögur hugarsýn. Megi hún
verða ykkur ástvinum þeirra til
huggunar og hugarléttis. Við kveðj-
um mæðginin frá Skriðnafelli, Val-
gerði Jónsdóttur og Ólaf Pétursson.
Blessuð sé minning þeirra.
í Jesú nafni. Amen.
ar eru snjóhengjurnar sem safnast
saman í giljum og fjallsbrúnum. —
En svo kemur þíða og hlýindin, sem
allir hafa þráð. — Þá kemur í ljós
hið sanna eðli þessa hættulega óvin-
ar, sem var svo saklaus, hreinn og
hvítur, sem kætti börnin og skíða-
fólkið í Bláfjöllum. Hvíti liturinn
hverfur og breytist í ógeðslegt eðju-
slabb, — eða hann tekur sig upp í
fjallinu og steypist kolmórauður og
ógnandi niður hlíðina, magnar sig
upp með aur og grjóti og eyðileggur
allt á sinni leið og tortímir öllu lífi,
sem á vegi hans verður, jafnt börn-
um sem gamalmennum og jafnvel
skíðafólki líka. — Kolsvört var slóð
hans og ljót í gegnum þorpið okkar
og sást vel á myndum.
En þetta er hans eðli og það ætt-
um við að þekkja eftir margra alda
sambúð. — En kannski er það
andvaraleysi okkar sjálfra sem er
okkar versti óvinur. Við höfum ekki
gætt þess að koma upp vörnum þar
sem hætta er á snjóflóðum, aurflóð-
margar spurningar vakna — svo
margt, sem við ekki skiljum. — Svo
margt, sem er erfitt fyrir aug-
um vorum, — felum það allt Guði í
trausti og trú. Og hyggjum að því
hvað Jesús frelsarinn mundi segja.
Biðjum hann að lesa rúnir þessar;
heyrum hvað hann kenndi:
„Hór þóll lífið endi,
rís það upp í drottins dyrðarhendi.“
Þarna kom til eyrna eitt fagnað-
arerindi hins mikla gleðiboðskapar
— kristinnar trúar.
Og það er sú trú sem reyndar
skiptir nú mestu máli, fyrir ykkur
nánustu ástvini hinna látnu og
okkur öll hin, sem finnum til með
ykkur í sorg ykkar og söknuði og
vildum sýna ykkur samúð og hlut-
tekningu með góðvild og hlýjum
hugsunum. — Það gera reyndar
margfalt fleiri en við, sem hér kom-
um saman nú. Allir tslendingar
heima og erlendis hugsa hingað í
stofnuðu sér í lífshættu. Ég kann
ekki að telja þá alla upp, en nöfn
þeirra eru öll á vísum stað skrifuð á
blöð hjá okkur og geymd í hjarta
Guðs, sem við biðjum að launa þeim
öllum að verðleikum af ríkdómi
náðar sinnar.
Margar samúðarkveðjur hafa
borizt, sem sýna hve margir hugsa
til okkar af góðvild og eru enn að
berast kveðjur. Forseti íslands
sendi samúðarskeyti strax daginn
eftir, þegar fréttir bárust um slysið.
Og sjálf er hún nú komin hér til að
árétta orð sín, forsetinn Vigdís
Finnbogadóttir, og sýna hug sinn í
verki. Okkur er mikill styrkur að
nærveru hennar hér við þessa at-
höfn og þakklát fyrir góðvild henn-
ar og kærleiksþel. Guð blessi hana
nú og ævinlega.
Nú mun ég ekki lengja mál mitt.
Við kveðjum í Jesú nafni þau fjögur
sem hér hvíla og biðjum þeim bless-
unar á eilífðarbraut.
{ Jesú nafni. Amen.