Morgunblaðið - 06.03.1983, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. MARZ 1983
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. MARZ 1983
25
Útgefandi iMafrife hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Flaraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö- alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift- argjald 180 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 15 kr. eintakiö.
V erkamannaflokk-
ur veikist
55% af þeim sem afstöðu tóku
styðja ákvörðun NATO frá því
í desember 1979 en 45% voru
andvígir henni. Aðeins 15%
sögðust hafa gert sér glögga
grein fyrir því sem í desem-
ber-ákvörðuninni felst og af
þeim voru 71% henni fylgjandi
en 29% á móti. Góður meiri-
hluti Norðmanna, 62%, var
þeirrar skoðunar, að Sovét-
menn fengju hættulegt forskot
gagnvart Vestur-Evrópu ef
NATO framkvæmdi ekki eld-
flaugaáætlanir sínar. Þetta
eru athyglisverðar niðurstöður
í því nágrannalandi okkar þar
sem deilur hafa orðið mestar
um eldflaugamálin. Ríkis-
stjórn íslands gæti vel við þær
unað hefði hún lagt afstöðu
sína undir í Noregi.
Styrk staða
Morgunblaðsins
Iárlegri utanríkismála-
skýrslu sem Ólafur Jó-
hannesson, utanríkisráðherra,
hefur nýlega lagt fram á al-
þingi er enn staðfest að ríkis-
stjórn íslands stendur með
ríkisstjórnum annarra
aðildarlanda Atlantshafs-
bandalagsins að „núll-lausn-
inni“ svonefndu, það er að
segja þeirri stefnu sem Banda-
ríkjamenn fylgja í viðræðun-
um við Sovétmenn um meðal-
langdrægar kjarnorkueld-
flaugar í Evrópu, INF-viðræð-
unum svonefndu. Um þetta at-
riði segir svo í skýrslu utanrík-
isráðherra: „Ég hlýt fyrir mitt
leyti að taka undir það að
æskilegasta niðurstaða INF-
viðræðnanna væri sú, sem
Bandaríkjamenn hafa gert til-
lögu um og öll bandalagsríki
þeirra hafa margoft lýst
stuðningi við.“ Á þessari af-
stöðu utanríkisráðherra ber
auðvitað öll ríkisstjórnin og
stuðningsaðilar hennar á al-
þingi pólitíska ábyrgð. Og
utanríkisráðherra segir jafn-
framt: „Náist hún (núll-
lausnin innsk. Mbl.) ekki fram
hlýtur næsti kostur að vera að
semja um svo mikla fækkun á
uppsettum og áætluðum eld-
flaugum á báða bóga sem frek-
ast er unnt.“ í þessari yfirlýs-
ingu utanríkisráðherra íslands
felst óbifanlegur stuðningur
við þá ákvörðun sem tekin var
á utanríkisráðherrafundi Atl-
antshafsbandalagsins í des-
ember 1979, þegar hin tvíþætta
samþykkt var gerð um endur-
nýjun bandarískra kjarnorku-
eldflauga í Vestur-Evrópu og
afvopnunarviðræður við Sovét-
menn.
Úrslita í þingkosningunum
sem fram fara í Vestur-Þýska-
landi í dag er beðið með eftir-
væntingu ekki síst vegna þess
að þar er tekist á um ólík sjón-
armið til eldflaugamálanna.
Síðustu daga hafa þessi átök
þó vikið fyrir ágreiningi um
leiðir í efnahagsmálum, enda
er sannast sagna ekki mikill
munur á grundvallarstefnu
stóru þýsku flokkanna til eld-
flaugamálanna, þótt þau hafi
sett mikinn svip á kosninga-
baráttuna. Ágreiningur út af
þessum málum hefur orðið
einna skarpastur í Noregi und-
anfarnar vikur og mánuði, en
þar hefur Verkamannaflokk-
urinn lagst gegn því að Norð-
menn leggi fram fé til sameig-
inlegs framkvæmdasjóðs
NATO sem standa á straum af
kostnaði við smíði geymslna og
skotpalla undir hinar nýju
eldflaugar. íslendingar eiga
ekki aðild að þessum sjóði.
Þegar þetta ágreiningsmál
kom til kasta norska stór-
þingsins varð sjónarmið
minnihlutastjórnar Hægri-
flokksins ofan á með aðeins
eins atkvæðis mun og síðan
hefur þessi afstaða Verka-
mannaflokksins sem stafar af
ítökum vinstrisinna í flokkn-
um orðið mikið hitamál í
stjórnmálabaráttunni í Nor-
egi. Talið er að kúvending
Verkamannaflokksins sem
stóð að ákvörðun NATO í des-
ember 1979 hafi valdið mestu
um það að flokkurinn tapaði
4,7% atkvæða í síðustu skoð-
anakönnun um fylgi stjórn-
málaflokka í Noregi. Er eins-
dæmi að nokkur stjórnmála-
flokkur missi jafn mikið fylgi
á jafn skömmum tíma í Noregi
og Verkamannaflokkurinn að
þessu sinni.
Fyrir nokkrum dögum voru
birtar niðurstöður í annarri
skoðanakönnun í Noregi, þar
sem beinlínis var spurt um af-
stöðu manna til eldflaugamál-
anna. í þeirri könnun sögðust
Samband íslenskra auglýs-
ingastofa hefur enn á ný
haft frumkvæði að könnun á
lestri dagblaða og afnotum af
sjónvarpi hér á landi. Hag-
vangur hf. framkvæmdi könn-
unina samkvæmt viðurkennd-
um reglum um skoðanakann-
anir. Það ber að fagna þessu
framtaki auglýsingastofa því
að niðurstöðurnar eru jafnt
viðskiptavinum þeirra og öðr-
um góð leiðsögn. Sú breyting
hefur orðið helst á íslenskum
fjölmiðlamarkaði síðan síðasta
könnun af þessu tagi var fram-
kvæmd, að síðdegisblöðin
Dagblaðið og Vísir hafa sam-
einast undir einn hatt. Milli
þessara blaða var hörð sam-
keppni á markaðnum fyrir
sameiningu og þau voru bæði
mikið lesin og náðu samtals til
um 99% lesenda á höfuðborg-
arsvæðinu fyrir sameiningu en
undir einum hatti eru þau les-
in af 69,85% íbúa svæðisins og
64,17% landsmanna.
Könnunin staðfestir styrka
stöðu Morgunblaðsins sem
blaðs allra landsmanna. Lest-
ur blaðsins hefur aukist jafnt
á höfuðborgarsvæðinu sem um
land allt. 85,01% íbúa höfuð-
borgarsvæðisins lesa Morgun-
blaðið á virkum dögum en
81,43% í síðustu könnun 1981.
69,83% landsmanna lesa
Morgunblaðið en 66,58% í
könnuninni 1981. Um helgar
lesa tæp 90% íbúa höfuðborg-
arsvæðisins Morgunblaðið, í
öðru sæti um helgar er Lesbók
Morgunblaðsins sem 78,90% á
höfuðborgarsvæðinu lesa,
Dagblaðið & Vísir er í þriðja
sæti með 74,61% og Helgar-
pósturinn í fjórða með 35,78%.
Útbreiðsla Þjóðviljans, Tím-
ans og Alþýðublaðsins er svo
lítil jafnt virka daga sem um
helgar að hún kemur ekki til
álita í þessum samanburði.
Tíminn hefur aðeins bætt
stöðu sína á landinu öllu frá
síðustu könnun en hann er
minna lesinn á höfuðborgar-
svæðinu nú en 1981. Áhugi les-
enda á Þjóðviljanum og Al-
þýðublaðinu hefur minnkað
bæði á höfuðborgarsvæðinu og
um land allt.
Útbreiðsla blaða á höfuð-
borgarsvæðinu þar sem íbúa-
fjöldinn er mestur segir auð-
vitað mest um eintakafjölda,
enda er Morgunblaðið nú selt í
tæplega 45 þúsund eintökum
þótt prentuð eintök séu oft
mun fleiri og þá sérstaklega
um helgar eins og skoðana-
könnunin staðfestir.
Já, víst er öldin æriö hjákátleg;
en mönnum hættir til að túlka heiminn
á sína vísu og fjarri forsögn hans.
Mun Sesar koma á Kapitol á morgun?
Ekki er Cicero í þessum orð-
um, sem Shakespeare leggur
honum í munn i leiknum um
Júlíus Sesar, að tala um Alþingi
á því herrans ári 1983, heldur
rómverska þingið á Kapitol.
Ætli íslendingum á 20. öldinni
hætti samt ekki líka til að túlka
heiminn fjarri forsögn, eins og
Rómverjar á árunum fyrir
Krists burð. Það er nefnilega oft
svo fjári merkilegt hvað maður
þarf að vita mikið, áður en mað-
ur uppdagar hve lítið maður
veit.
Símtöl í stíl þeirra „Á tali“-
kvenna, rétt þegar þingfundur
var að hverfa af skjánum eitt
kvöldið, minntu á hvað það er
vont að fá ekki svolitla útskýr-
ingu með myndasögunni. Það
rann upp fyrir mér hve lítið fólk
veit í raun um þingstörf, þótt
þingmenn séu eðlilega í þing-
ræðislandi uppgripa umræðu-
efni. Síminn hringir:
— Sæl elskan, sástu þá? Sástu
þetta hneyksli? Hvað það var
óvirðulegt — á sjálfu alþingi.
Þeir gátu ekki einu sinni setið í
sætunum sínum! Sástu öll auðu
sætin?
— Já, en það átti ekki að vera
þingmaður í hverju sæti. Þetta
var fundur í neðri deild í stóra
þingsalnum fyrir sameinað þing.
Tuttugu sæti áttu að vera auð ...
— Ha, áttu ekki að vera jafn
margir þingmenn og sætin? En
sástu ekki þingmennina, sem
stóðu glottandi í dyragættinni?
Þeir gátu þó setið í sætunum sín-
um þegar svona mikilvægt mál
var á dagskrá.
— Nei, það gátu þeir ekki, því
þeir máttu ekki vera inni í saln-
um. Voru þetta ekki þingmenn
efri deildar, sem ekki eiga setu á
fundum neðri deildar? Hann
Sverrir minn forseti og ritararn-
ir hans hefðu nú fyrst lent í
vandræðum með að telja at-
kvæðin, ef fullt af þingmönnum
með engan atkvæðisrétt hefðu
setið innan um þá ábyrgu úr
neðri deild!
— Og dónaskapurinn við for-
sætisráðherrann! Hann var ekki
einu sinni spurður hvort hann
segði já eða nei. Forseti hunds-
aði hann nú alveg. Hann bara
sat þarna þegjandi í sætinu
sínu ...
— Hann Gunnar Thoroddsen
sat í ráðherrastólnum sínum
eins og hinir tímenningarnir úr
stjórninni. Hann á sæti í efri
deild og má ekki greiða atkvæði
þarna líka.
— Mér er alveg sama. Þeir
bara hlógu, þegar svona alvar-
legt mál var á dagskrá! Hvorki
meira né minna en bráðabirgða-
lögin sjálf!
— Satt er það, bráðabirgða-
lögin eru ekki til að brosa að.
Enda hafði enginn brosað að
þeim í þennan sex og hálfan
mánuð, sem þau voru þegar búin
að vera í gildi og gera allt það
illt af sér eða gott — eftir smekk
og trú hvers og eins. Þau eiga nú
ekki eftir nema hálfan mánuð
áður en þau falla úr gildi. Svo
það var kannski sama hvoru
megin hryggjar þau liggja úr
þessu. (Þetta var gott hjá Gáru-
höfundi, því það kom í ljós að
ekkert lá á samþykktinni, þar
sem bráðabirgðalögin voru ekki
endanlega samþykkt frá alþingi
fyrr en hálfum mánuði seinna,
daginn sem þau féllu úr gildi. Og
ekkert sjónarspil í sjónvarpi til
að marka tímamótin.)
— En þessir ábyrgu þing-
menn hlógu! Hvað á maður eig-
inlega að halda!
— Hlógu þeir, hvað ertu að
segja! Gáruhöfundur þorði ekki
fyrir sitt litla líf að viðurkenna
að hann væri nú eiginlega á
sama máli og hann Shakespeare
sálugi og hann Sesar keisari, um
að góðlyndir þingmenn og hold-
ugir, sem sofa rólega um nætur,
séu hættuminni en þeir sem hafa
„magran svip og soltinn; hugsa
of fast; slíkt fólk er varasamt",
eins og þeir orða það Shake-
speare og Helgi Hálfdanarson.
Trúir orðum hans Sesars, sem
ekki þótti neinn asni. A.m.k. gat
hann stjórnað heilu Rómaveldi.
Hefði kannski getað ráðið
eitthvað við ísland líka, og þó ...
Kæmist aö mínu nafni nokkur ótti,
veit ég samt ekki hvern ég fældist fremur
en þennan magra Kajus Kassíus.
Ilann les, hann kannar margt, hann rí nir menn
og málefni, hann laðast ekki aó leikjum
eins og þú, og hann hlustar ekki á tónlist,
brosir ekki oft, og brosir sem hann spotti
sjálfan sig, dragi dár ad geói sínu
fyrir þann brest að brosa að nokkrum hlut.
Slíkir menn öðlast aldrei ró í hjarta
meðan þeir vita nokkurn sæmri sér;
og þessvegna eru þeir hættulegir.
Og nú á tímum sjónvarps í
hverri stofu heimtum við að
þingmenn séu súrir á svip, svo að
ábyrgðin sjáist á skerminum.
Líklega hefur verið dægilegra á
þingi, þegar menn máttu leggja
fram frumvörp með léttu hjali,
eins og hann Bjarni Ásgeirsson,
er hann var flutningsmaður að
þremur frumvörpum sama dag-
inn:
Kjórir mættir, fundur settur
fyrir tekið er:
frumvarpsbunki býsna þéttur
framborinn af mér.
Gott að enginn sá á skermi
þegar þingmenn brostu að þess-
ari vísu, svo þeir sluppu við að
verða dæmdir ábyrgðarlausir
aulabárðar.
Kannski ekki að furða þótt
þjóðin fengi sjokk við að fá
óundirbúið þingið inn í stofu hjá
sér, rétt ofan í framhaldsflokk-
inn um gyðingana í útlegð í Par-
ís. Vissu ekkert um hvað var ver-
ið að greiða atkvæði hverju
sinni, ekki hverjir voru ábyrgir í
vinnunni sinni í sætunum og
hverjir bara í fríi í dyragáttum
að horfa á eða hvað menn voru
eiginlega að bardúsa þarna.
Fréttamanni hefur sjálfsagt
ekki dottið í hug að svo djúp gjá
væri milli almennings og þings-
ins að það þyrfti að útskýra.
Benedikt Gröndal flutti ekki alls
fyrir löngu erindaflokk í útvarpi
um hlutverk og störf alþingis.
Væri nú ekki ráð að endurflytja
hann þar eða myndskreyta í
sjónvarpi, áður en fólki verður
næst boðið upp á að gægjast þar
inn um skjáinn.
Læt svo, þrátt fyrir allt, fylgja
þingvísu frá þeim tíma er þing-
menn máttu gera að gamni sínu.
Jónas Jónsson hneykslaðist á því
við afgreiðslu fjárlagafrumvarps
að listamenn eins og Jóhannes
Kjarval hefðu gleymst þinginu
við styrkveitingu. Vísan var
kennd Bjarna Ásgeirssyni:
l^ævi blandið húm af heimsku
hylur allan þingsins heim
síga menn í svefn og gleymsku
svo að Kjarval gleymist þeim.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
j Reykjavíkurbréf í
!♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦ Laugardagur 5 marz ♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦t
Farsæl
utanríkisstefna
í tilefni af sjötugsafmæli Ólafs
Jóhannessonar, utanríkisráð-
herra, nú í vikunni, átti Elías
Snæland Jónsson, ritstjóri Tím-
ans, við hann samtal. Elías spurði
Ólaf meðal annars að því, hvað
hann teldi ríkisstjórn Gunnars
Thoroddsens hafa tekist vel á ferli
sínum, hvort hann gæti talið upp
helstu mál. Utanríkisráðherra
svaraði:
„Ja, það ætti nú að vera nokkuð
fljótlegt að koma með slíka upp-
talningu. Það verður auðvitað
næst það sem ég hef sýslað með,
utanríkis- og varnarmálin. Ég tel
að þar hafi verið fylgt alveg sömu
stefnu og áður, sem er farsæl
stefna, og ég tel að það hafi tekist
sæmilega, og vel í sumum grein-
um. Utanríkis- og varnarmálin
verða æ ríkari þáttur vegna þess,
að við erum, hvort sem okkur líkar
betur eða verr, komnir í þjóð-
braut, tökum meiri og meiri þátt í
alþjóðasamstarfi og verðum að
fylgjast með í þeim og taka þar
afstöðu.
En að öðru leyti, svo að ég bindi
mig nú ekki bara við það sem mér
viðkemur, má nefna ýmis nýmæli í
lögum, sem hafa náðst fram. Það
hafa orðið nokkrar umbætur á
sviði félagsmála, samgöngumála
og dómsmála svo að eitthvað sé
nefnt."
Þá vék Elías Snæland Jónsson
að því, að ólafur hefði orðið fyrir
gagnrýni frá samstarfsaðilum í
ríkisstjórninni úr Alþýðubanda-
laginu vegna afstöðu hans til
framkvæmda á Keflavíkurflug-
velli og í Helguvík og spurði
hvernig hann svaraði þessari
gagnrýni. Og utanríkisráðherra
sagði:
„Ég hef orðið fyrir æði miklu
aðkasti úr þeirri átt, en það er
kannski ekki nema það sem við
mátti búast, því þeir hafa allt aðr-
ar skoðanir á þessum efnum og
það var ekki dregin nein dul á það
í stjórnarsáttmála, að þeir myndu
halda sínum skoðunum ... Þeir
(Alþýðubandalagsmenn innsk.
Mbl.) eru alltaf að berjast við
vindmyllur."
Og þegar utanríkisráðherra var
spurður um neikvæða afstöðu Al-
þýðubandalagsins til smíði nýrrar
flugstöðvar á Keflavíkurflugvelli,
sagðist hann vera „alveg forviða"
á henni.
Sveifia
Framsóknar
Þessar yfirlýsingar ólafs Jó-
hannessonar eru ekki síst merki-
legar fyrir þá sök, að hann var
forsætisráðherra í síðustu ríkis-
stjórn hér á landi, sem hafði þá
stefnu að loka bæri varnarstöð-
inni á Keflavíkurflugvelli. En í
júlí 1971 myndaði Ólafur stjórn
með Alþýðubandalagi og Samtök-
um frjálslyndra og vinstri manna
sem ætlaði að láta bandaríska
varnarliðið hverfa héðan í áföng-
um. f mars 1974 voru samþykktar
tillögur um málið í ríkisstjórninni
og síðan var Einari Ágústssyni,
utanríkisráðherra og varafor-
manni Framsóknarflokksins, falið
að kynna þær fyrir ráðamönnum í
Washington. Áður en málið komst
beinlínis á afgreiðslustig sprakk
ríkisstjórnin vegna ágreinings um
efnahagsmál. Þing var rofið og
efnt til kosninga 30. júní 1974. I
þeim kosningum vann Sjálfstæðis-
flokkurinn stórsigur og myndaði
síðan ríkisstjórn n;eð Framsókn-
arflokknum og hélt Einar Ág-
ústsson áfram að vera utanríkis-
ráðherra. Hann var aftur sendur
til viðræðna við bandaríska ráða-
menn en nú með allt annað vega-
nesti en fyrri hluta ársins. í
október 1974 lyktaði þessum við-
ræðum með samkomulagi um fyr-
irkomulagsbreytingar á Keflavík-
urflugvelli og síðan hafa fram-
sóknarmenn ekki haft það á
stefnuskrá sinni að rifta varnar-
samstarfinu við Bandaríkjamenn.
Þegar Ólafur Jóhannesson
myndaði að nýju ríkisstjórn með
Alþýðubandalaginu sumarið 1978
þá varð Benedikt Gröndal, þáver-
andi formaður Alþýðuflokksins og
nú sendiherra íslands í Stokk-
hólmi, utanríkisráðherra. Þessi
stjórn hróflaði í engu við varnar-
samstarfinu en hins vegar höfðu
lÍÐMIUIHN
l'npir
Da^brúnarmonn
IsTALÍN liggur þungl haldinn
Fékk heilablóðfall, er meðvitundarlaus og lömuð hægn hliðin
. • • •• -1* -1 I__ ...iur oLLi við
.Skarð fyrir skildi ef hons nýtur ekki við'
Slundarf jórðuniti yfir klukknn fjögur í fyrrinútl nflir í.lr.ukum
limn vnr tilkynnl í Mo.k.n, n« tó«f Stnh", for.rturnW.CTr.
So.ilriki.nn. hrfíi fm.ií hoiUbkillf.il o. Uo..
Lmin ..r upp tilk.nnin. fri n.i».t|örr, Konununut.flokk. o.
rUi'.riiÓCT, ".Sovótrikjnnn. „ hljód.* hun í bou.Jodl,
Hnkkur oklur <* öll «ovétÞJ*»- únlstaflokks SovétHR^nna o« rin V-
ln"k.lor o.W U* MStwl.u'*, rik,M>Om,o h.l.
ra-ru fflaet SUIIn befor trkM* wwvljornm‘T'T., htn.
Mln. »l..rl«nr tron.olr l»l. .orto, .«JiUri
tenltofl. T.mOfr. FllCT,olf. Oto- ono í'JlíSI
KssSsrS
*|.nn. TrotUknlt « jKíS," n f..Ur ..
’mllhrlíðlsniala I Kreml. Kúperin. PJ rtklwtjóm-
IrlcJavt me« IIAan hans, oK hann er KommunteUllonKMn* n* n«
1 ' eftlrllti mtðstjómar Komm- tna.
■ «*«■ ét rfUrf.r

jóskf vis&ARioNovrraj stai.in
Druniuveðiir austanfjalls
«»||i rafmayítiNhilun. níma-
Irnflunum utf hrauf skorsloln
Vlfoaat Fri MtUrMara
• n.lpa.t & itf.lthnii
Skl|»«l|«rinn
JálaAi í
MAl •hlprtJAram *
n |„„A|f,h6(A. vmr trhlð
r h*r I „er
MI|«()Artan JA«a* “«
fTLoimlkr Afll ratfnrfer
'"r'MI^VMÍn AfrtúAl AAntl
■ raAUI rhhl meln * <
UHP Ulhr""l««u >«" •l*hh“»
». t hrnrl wa.i. •» nú hra»r
, ».*• C hlHk HMrtt hrh-r
I* «rrAnr III aA c'f»
tuaat hm.ann nfUr"
•hfrnlkn V •"*rrRM "f
rhAlrKt hrut.im aA I.
utAi rfilr viAUUA •» •'
r UU AAnr mj«t lh
JÓSEF STALÍM LATINN
Milljon manna hclur streymt
iram hjó líkbörum hans
Jóoof VUoorionoriUi StoKn, «”1—
y ííi'srSissStrfE m -■* ■ <*■
h.rnarhörum brtB I T »«at*n ^ ,8 mm,An manna myndl
efur að voUa mmnintu hans vlr«ln«u .Ino BÖW »ar
hala Atreymt fram hjá Ukbörunum rr morfnab! #
, tuhrt-öo « <— Helztu æviatriöi
l*bi nl«•«■*• »■«» ' . ri.MU-uu o* tj_. vumrtnmviuj D)*F»-
rarA Jm Vrt »A h>ru« rar
radulxrt tm* Fflr Uuh
h*tt tvA bArn RUltm. «rm
Klnhhutlmn nlAir rar ■■>
V««ra*A I M«hra tl.hs-muj^J M. K»-
- p hArttnnm
----- I Uh Sultn. bvillr I 0f*»m
Molenkoff forsœiisriðherra Sovétrik|anna
Molofoff utanrlklsráSh.i Voroshlloff forset,
rftlr »rt«jA Ara "*m fyrtr •»
•lofm frlrAolt.hrtn. I mnnt-
PramMM A l
Sósíalistiflokkur-
inn vottar umn6
sini
nýlr rAAhrrrar •*ta"»‘r
Iv.rAonlr um brrrSmfr A rt
mtJArnlrn. «* ftohWJAr
toW tll •» tryppj. fullt mt
hrnpl I olJAn<»rat«rf«m
VIA fom—trtrAAhrrrarmb*
rt„, arm SUlin prpmli
ihttAnttapi. trhnr Crrapt M
rnhoff tlunrthlrriðhrrra vr
,r VNUMav Molotnfl
Antlral Vtahlmhi vrrAnr fyi
sovAtrthJomrt
hM M* trtnAranurAíhr- -
rartht, N.holrt Cilp.nl" ■
•hhlhur rn mnr»kHh»mlr V
llrrahl OP RAhoff fyratn
MoAor tanftramorAAhrr
Lavranti Brri» vrrAtir Im
Forsetinn sendir
sjmú6ark*e6jr
loff ... upCTfi n.un u
JAmarlnmr vrrtlnr Krtaén
JMA.U r*A RovAtrló).""* hrf
r vrrtA hratt ■»*> '1 "
»f li mort o« vrrA. I
Ar.A IWI Mh M.lmhofl •
avrltlr Mk» An •ftéta »or*»r
U« «11 SovAtrlhln btahU
■r mrA .vArtnm ralfum o*
hirkjnr krtaftam mm-
impAmt htfrn OP >
ln yflratJAra »krl«Arah»lr»m rartA 011«» t« •» 1
Mötamrtr m -> -SELtT
fr»mlr4A»lumt»r «P »«ti tar- rart» "'*•»"» 1
Móttaka i So*ít-
sendiráöinu i da{
og á morjun -
Rryhjavlh trhur I Am o» *
rnorpun, T op I nrtra, A mótl
(irta, rr votU vKJ. mmAA Mm
alþýðubandalagsmenn neitunar-
vald um meiriháttar framkvæmd-
ir á Keflavíkurflugvelli. Enn lenti
ólafur Jóhannesson í ríkisstjórn
með Alþýðubandalaginu í febrúar
1980 þegar Gunnar Thoroddsen
varð forsætisráðherra. Þá var Al-
þýðubandalaginu veitt neitunar-
vaid um smíði nýrrar flugstöðvar
á Keflavíkurflugvelli, en Ólafur
Jóhannesson hefur sem utanríkis-
ráðherra heimilað varnarliðinu að
hefja smíði nýrra flugskýla fyrir
orrustuþotur og nýrrar olíustöðv-
ar við Helguvík.
Hvort Framsóknarflokkurinn
heldur áfram að vera jafn einarð-
ur við að fylgja fram hinni „far-
sælu stefnu“, sem ólafur Jóhann-
esson nefnir svo, eftir að hann
hættir að vera utanríkisráðherra
skal ósagt látið. Innan flokksins
eru óræð öfl í varnar- og örygg-
ismálum. Til dæmis væri forvitni-
legt að kynnast sjónarmiðum
Helga H. Jónssonar, fréttamanns,
sem skipar annað sætið á lista
Framsóknar í Reykjaneskjördæmi
til þessara mála.
Én framsóknarmenn ættu að
hafa í huga þá niðurstöðu sem
Ólafur Jóhannesson dregur af ára-
löngu samstarfi sínu við alþýðu-
bandalagsmenn, þegar hann segir:
„En það er bara staðreynd, að þeir
hafa svo ólík sjónarmið, að því er
mér finnst, og ólíkar skoðanir á
ýmsum hlutum, að það er erfitt að
starfa með þeim.“
30 ár frá
dauða Stalíns
í dag laugardaginn 5. mars eru
30 ár liðin frá því að Jósef Stalín,
einræðisherra í Sovétríkjunum,
féll frá. Af þessu tilefni er rétt að
rifja það upp, sem Einar Olgeirs-
son sagði í forystugrein Þjóðvilj-
ans í tilefni af andlátinu:
„Stalín er látinn ... Einhverri
stórbrotnustu ævi, sem lifað hefur
verið er lokið ...
Vér minnumst mannsins Stal-
íns, sem hefur verið elskaður og
dáður meira en flestir menn í
mannkynssögunni áður og naut
slíks trúnaðartrausts sem fáir
menn nokkru sinni hafa notið, —
en lét sér aldrei stíga þá ást og
aðdáun til höfuðs, heldur var til
síðustu stundar sami góði félag-
inn, sem mat manngildið ofar öllu
öðru, eins og þá er hann fyrst hóf
starf sitt.“
Þessi orð Einars Olgeirssonar,
sem enn er í hávegum hafður í
Alþýðubandalaginu þegar menn
hittast þar við hátíðleg tækifæri
og minnast uppruna flokksins,
Kommúnistaflokks íslands og
Sósíalistaflokksins, eru besta
staðfestingin á því hvers vegna al-
þýðubandalagsmenn hafa svo
„ólíkar skoðanir á ýmsum hlutum,
að það er erfitt að starfa með
þeim“. Alþýðubandalagið hefur
aldrei slitið tengslin við stalínísk-
an uppruna sinn og flokksforystan
vill ekki slíta þessi tengsl því að
þá hyggi hún á eigin rætur. Það er
til að mynda staðreynd, sem aldrei
hefur verið véfengd, að Svavar
Tvær forsíður Þjóöviljans frá því
fyrir 30 árum. Það fer ekki á milli
mála að með dauða Stalíns féll í
valinn átrúnaðargoð blaðsins, sem
enn er „málgagn sósíalisma, verka-
lýðshreyfingar og þjóðfrelsis“.
Gestsson, núverandi formaður Al-
þýðubandalagsins, er fulltrúi
þeirra afla innan flokksins sem
staðið hafa vörð um baráttumál
Kommúnistaflokks íslands allt
síðan hann var stofnaður 1930 en
þar var Einar Olgeirsson einmitt
fremstur í flokki.
Þegar þau ummæli Einars um
Stalín, sem að ofan eru birt, eru
skoðuð í ljósi þeirra upplýsinga
um ævi einræðisherrans sem þá
þegar lágu fyrir, en kommúnistar
viðurkenndu ekki þótt þeir hafi
gert það síðar, sjá allir að allt hól-
ið um Stalín er alrangt. En þegar
menn íhuga öll þau sögulegu rang-
indi sem kommúnistar hér á landi
og annars staðar hafa haldið á loft
skilja þeir ef til vill betur blygðun-
arleysi forkólfa Alþýðubandalags-
ins, þegar þeir láta eins og
ófremdarástandið á íslandi komi
þeim ekki við, þótt þeir hafi verið
fjögur síðustu árin í stjórn. Að
tala um að Stalín hafi metið
„manngildið ofar öllu öðru“ er
hróplegt öfugmæli þegar litið er
til þeirra milljónatuga manna sem
voru teknir af lífi eða fórust vegna
ofbeldisstjórnar hans.
Ótrúleg blinda
í franska vikurítinu l’Express
var í tilefni af því að 30 ár eru
iiðin frá dauða Stalíns rifjuð upp
nokkur lofsyrði sem kommúnistar
bæði austan og vestan járntjalds
viðhöfðu þegar þeir minntust
Stalíns á meðan hann stjórnaði
Sovétríkjunum. Þar á meðal voru
þessi:
• Ódauðlegur leiðbeinandi
mannkyns.
• Ljós vort.
• Stórhuga upphafsmaður komm-
únismans.
• Hinn snjalli sporgöngumaður
Marx, Engels og Leníns.
• Mesta ofurmenni alíra tíma.
• Jöfur í anda og verki.
• Óviðjafnanlegur snillingur
marxískra vísinda.
• Öflugasti heili vorra daga.
• Uppspretta ljóss vors og afls.
• Besti vinur gyðinga.
• Viska, heiður og samviska vorra
daga.
• Leiðarljósið.
• Heilinn sem brýtur öll vanda-
mál samtímans til mergjar.
• Hinn fágæti heili þar sem safn-
ast hefur öll byltingarreynslan
sem öreigastéttin hefur öðlast á
hundrað árum.
• Sólin og sannleikurinn.
• Regnbogi hins framsækna
mannkyns.
í lExpress eru síðan rakin fleiri
dæmi um hina ótrúlegu blindu en
siðan segir, að í sovéskum blöðum
hafi nafn Stalíns ekki sést þegar
mánuður var liðinn frá dauða
hans. Kremlverjar hafi bannað
blöðunum á minnast á hann. En
þá fóru að sjást á prenti tvö orð
sem Stalín þoldi ekki, „persónu-
dýrkun“ og „samvirk stjórn“. Stal-
ín hvarf smátt og smátt alveg úr
sovéskum fjölmiðlum og tekið er
til þess, að á stjórnarskrárdegin-
um 5. desember 1953 nefndi hvorki
sovéska útvarpið, Tass, Pravda né
Isvestía Stalín. Stjórnarskráin
hans „hin lýðræðislegasta i heirni"
sem hann setti þegar ógnarstjórn-
in var sem mest á árinu 1936 hætti
að vera stalínsk. Ekkert var gert á
afmælisdaginn hans 21. desember
1953. Það var þó ekki fyrr en 1956
sem Krútsjev hóf sjálfan sig til
æðstu valda með því að afhjúpa
einræðisherrann í hinni frægu
„leyniræðu" á 20. þingi sovéska
kommúnistaflokksins.