Morgunblaðið - 06.03.1983, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. MARZ 1983
41
Iðnaðarráðuneytið svarar Ingólfi Jónssyni,
Jóhannesi Nordal og Steingrími Hermannssyni:
Um endurskoðun samninga
yið Alusuisse frá 1975
Á árinu 1974—1975 fór fram á
vegum þáverandi ríkisstjórnar
endurskoðun á aðalsamningi og
raforkusamningi, sem gerður var
upphaflega árið 1966 milli Islands
og Alusuisse um álbræðslu í
Straumsvík.
Vegna þeirrar umræðu sem far-
ið hefur fram um samningaum-
leitanir við Alusuisse að undan-
förnu, greindi iðnaðarráðherra 16.
og 17. febrúar sl. frá nokkrum
meginatriðum er varða niðurstöð-
ur af endurskoðun samninganna
1975, einkum að því er varðar
skattgreiðslur og raforkuverð.
Aðalsamningamenn íslenska
ríkisins frá 1975, þeir Ingólfur
Jónsson fyrrverandi ráðherra,
Steingrímur Hermannsson ráð-
herra og Jóhannes Nordal seðla-
bankastjóri, stjórnarformaður
Landsvirkjunar, sendu í gær frá
sér greinargerð til fjölmiðla með
athugasemdum varðandi málið.
Af því tilefni telur ráðuneytið
rétt að rifja hér upp nokkrar stað-
reyndir þessa máls og koma á
framfæri athugasemdum við þá
greinargerð.
1. Allar tölur varðandi orkuverð
og skattgreiðslur, sem iðnaðar-
ráðherra greindi frá og fengnar
voru frá Landsvirkjun og Ríkis-
endurskoðun eru ágreiningslaus-
ar, eins og fram kemur í yfirlýs-
ingu samningamannanna.
Af þessum tölum er ljóst, að
lækkun á skattgreiðslum vegna
samninganna 1975 nemur alls 26,7
milljónum dollara á tímabilinu
1975—1982, en hækkun á raforku-
verði á þessu sama tímabili nemur
hins vegar 26,2 milijónum dollara.
Af þessu er ljóst, að töluleg niður-
staða af þeirri endurskoðun ál-
samninganna, sem fram fór árið
1975 varðandi skatta og raforku-
verð er sú, að ríkissjóður hefur
tapað að heita má sömu upphæð í
lækkuðum skattgreiðslum, eins og
Landsvirkjun hefur fengið greitt
með hærra raforkuverði á timabil-
inu 1975 til ársloka 1982.
Námskeið í
aukinni
skyndihjálp
Kauðakrossdeild Kópavogs gef-
ur bæjarbúum og þeim sem hafa
áhuga kost á námskeiði í aukinni
skyndihjálp.
Námskeiðið verður í Víghóla-
skóla og hefst 8. mars kl. 20.00.
I*að verður 8 kvöld, samtals 32
kennslustundir. Námskeiðið er
opið öllum 16 ára og eldri.
Á námskeiðinu verður reynt
að veita sem mesta verklega
þjálfun. Einnig verða sýndar
kvikmyndir um hina ýmsu þætti
skyndihjálpar. Auk þess verða
kenndar nýjungar en þeirra
merkust er „MUNN-VIÐ-
HÁLS-AÐFERÐIN“. Það er að-
ferð sem notuð er við endurlífg-
un fólks sem andar um op á
hálsi vegna þess að barkakýlið
hefur verið numið brott oftast
vegna illkynjaðrar meinsemdar.
Á liðnum árum hefur Kópa-
vogsdeild RKÍ haldið mörg
námskeið í almennri skyndi-
hjálp. Það er mun styttra en það
námskeið sem nú verður haldið.
Þessi námskeið hafa verið nokk-
uð vel sótt. Samt eru þeir of
margir sem hafa ætlað að vera
með en ekki gert það sennilega
vegna trassaskapar en gera sér
eigi að síður grein fyrir mikil-
vægi þess að kunna rétt handtök
þegar í nauðirnar rekur.
Þess má geta að námskeiðinu
lýkur með verkefni sem hægt er
að fá metið í fjölbrautaskólum
og iðnskólum.
Niðurstöður Ríkisendurskoðun-
ar varðandi skattgreiðslur ÍSAL
eru miðaðar við endurskoðun
Coopers & Lybrand, hvað varðar
afkomu ÍSAL á þessu tímabili, þó
að frátöldu árinu 1982, en varð-
andi það ár er byggt á upplýsing-
um ÍSAL, því að reikningar fyrir-
tækisins hafa ekki enn verið
endurskoðaðir.
2. í greinargerð samningamann-
anna er hins vegar í engu tekið
tillit til þeirrar leiðréttingar, sem
framkvæmd hefur verið á árs-
reikningum ÍSAL og endurálagn-
ingar framleiðslugjalds á fyrir-
tækið. Með því komast þeir að
þeirri niðurstöðu, að heildarávinn-
ingur íslendinga af endurskoðun-
inni hafi numið um 6,5 milljónum
dollara eða sem svarar til hækk-
unar á raforkuverði um 0,7 mill á
kílóvattstund að meðaltali á um-
ræddu tímabili.
Samanburður sem ekki tekur
mið af endurálagningu fjármála-
ráðuneytisins á grundvelli niður-
staðna Coopers & Lybrand er vill-
andi, því samkvæmt almennum
reglum íslensks skattaréttar er
endurálagning skatts bindandi
fyrir skattþegninn, nema álagn-
ingunni sé breytt með kæru til úr-
skurðaraðila.
3. í greinargerðinni er það tal-
inn galli á eldra skattkerfi, að
veruleg skattinneign ÍSAL mynd-
aðist hjá ríkissjóði.
Þetta er á misskilningi byggt,
því skattinnstæðan sem myndað-
ist hjá ríkissjóði samkvæmt upp-
haflegum samningi var engan veg-
inn okkur Islendingum í óhag, en
hins vegar mjög íþyngjandi fyrir
Alusuisse, og það í vaxandi mæli.
Með samningunum 1975 féllst ís-
lenska samninganefndin ekki að-
eins á þá kröfu Alusuisse að lækka
stórlega skattstiga ÍSAL, heldur
var einnig látið undan þeirri kröfu
að afnema þetta greiðsluform og
viðurkenna skattinnistæðuna eins
og hún stóð þann 1. október 1975
að upphæð 4,4 milljónir dollara
sem eign Alusuisse. Þetta var
gert, þrátt fyrir að samninga-
nefndin hefði undir höndum álits-
gerðir innlendra og erlendra lög-
fræðiráðunauta, þeirra Hjartar
Torfasonar hrl. og Bandaríkja-
mannsins Charles D. Kyle, þar
sem tekin voru af öll tvímæli um
rétt íslendinga til þessarar
skattinnistæðu. ÍSAL gat einungis
notað innistæðuna til greiðslu
framleiðslugjalds en að öðrum
kosti varð hún eign ríkissjóðs í lok
tímabilsins.
4. I greinargerð samninga-
manna er það talinn einn mikil-
vægasti ávinningur samninganna
1975, að með þeim hafi verið stað-
festur endurskoðunarréttur samn-
ingaaðila.
Meginatriðið er hins vegar það,
að Alusuisse neitaði að setja inn í
aðalsamninginn ákvæði um end-
urskoðun hans og frá þeirri kröfu-
gerð var fallið af Islands hálfu. I
skjóli þessa hefur Alusuisse skák-
að í tvö ár og segist hafa samning
við Islendinga, sem sé bindandi, og
íslendingar eigi ekki rétt til breyt-
inga á.
5.1 greinargerð samningamann-
anna kemur ekki fram að íslenska
samninganefndin hafði árið 1975
undir höndum endurskoðun Coop-
ers & Lybrand á ársreikningum
ÍSAL fyrir árið 1974, sem sýndi
verulegt yfirverð á súráli og van-
taldar tekjur það ár, sem námu
um 3,1 milljón dollara.
Coopers & Lybrand var falið að
reikna út viðbótarskatta á
grundvelli endurskoðunarinnar og
var það gert. Skattkrafa íslenska
ríkisins að fjárhæð 550 þúsund
Bandaríkjadala var gefin eftir.
Hvorki Álþingi né almenningur
vissi um þessar samningsaðstæð-
ur.
6. Sérstaka athygli vekur um-
fjöllun samningamannanna
þriggja varðandi verðlagningu á
raforku til þeirrar 20 MW stækk-
unar á ÍSAL, sem samið var um
1975 og komst í gagnið 1980. I
greinargerðinni er sagt, að samið
hafi verið um sérstakt forgangs-
orkuverð upp á 12 mill. Þessa
niðurstöðu fá samningamennirnir
með því að telja 60% af umsam-
inni orku sem afgangsorku og
verðleggja þann hluta á 4
milI/kWh.
Staðreyndin er hins vegar sú, að
hér var ekki um að ræða raun-
verulega afgangsorku og hefur
Landsvirkjun staðfest það í
skýrslu um framkvæmdaþörf frá
arpíl 1982, þar sem sagt er að litið
verði á „60% af þegar umsaminni
afgangsorku sem forgangsorku-
sölu í áætlunum um framkvæmda-
þörf á næstu árum“. Aðalatriði
þessa máls er, að það meðalorku-
verð sem samið var um vegna
stækkunarinnar er nú 6,5
mill/Kwh en kostnaður fyrir
Landsvirkjun að afhenda þessa
orku nemur allt að þrisvar sinnum
hærri upphæð.
Að lokum vill iðnaðarráðuneyt-
ið taka fram, að niðurstöður mik-
ilvægra samninga, eins og þeirra
sem hér um ræðir, eigi að vera
almenningi ljósar og að fráleitt sé
sú skoðun að af hálfu ráðuneytis-
ins sé verið að efna til illdeilna
innanlands, þótt staðið sé fast á
rétti íslenska ríkisins um réttar
skattgreiðslur.
Ráðuneytið telur einmitt brýnt,
að reyna með jákvæðum huga að
læra af reynslunni og mörkuð sé
stefna, sem sameinað geti Islend-
inga um árangursríka samning-
agerð í ljósi hennar.
(Frá idnaðarráAuneytinu.)
Lyfta fyrir fatlaða
í Menntaskólanum við
Hamrahlíð í haust
BÚIST er við að lyfta fyrir fatlaöa verði komin upp í Menntaskólanum við
Hamrahlíð fyrir næsta haust og þá einnig önnur aðstaða, sem gerir fótluðum
kleift að komast ferða sinna án hindrana innan veggja skólans.
Fyrir nokkrum árum gáfu nem-
endur í öldungadeild skólans
myndarlega fjárhæð til kaupa á
lyftu og var þá reiknað með að
ríkið greiddi það, sem á vantaði til
að lyftan kæmist upp. Að sögn
Örnólfs Thorlacius, rektors, hefur
mál þetta verið lengi í athugun, en
nú er undirbúningi að ljúka þann-
ig, að hann sagðist gera sér góðar
vonir um að lyftan yrði tilbúin til
notkunar að sumarleyfum lokn-
um.
I stað þess að leysa málið til
bráðabirgða hefði verið ákveðið að
fá fullkomna lyftu í skólann, en
einnig þyrfti að fá skáborð við
gryfjur á nokkrum stöðum í skóla-
byggingunni og sömuleiðis að
bæta aðstöðu fyrir fólk í hjólastól-
um og aðra fatlaða við stalla fyrir
framan skrifstofur, bókasafn og
víðar í skólanum.
IADDO|
Stórt og greinitegt takkaborð
Vinnsluteljari
•
Strimill og
Ijósaborð
takka
minni
Fjölhæf reiknivél fyrir
allan reikning
KJARAN HF
Áimúlí 22 — Reykjavík — sími 83022