Morgunblaðið - 18.08.1983, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. ÁGÚST 1983
31
Ólafur Lárusson, netamaður, tekur á móti nótinni.
V
Hákon Matthíasson, matsveinn, gerir að kolanum.

Baujan tekin inn og þá er bakhorðsvírinn festur inn á spilið og
hífíntrin hefst.
allega í þorski framan af vertíð og
kola seinni hlutann. Það er agalegt
að þurfa nú að fiska með hangandi
hendi meðan þeir á togurunum þurfa
að vera með skorur í aðgerðarborð-
inu til að mæla tittina. Aðalsteinn
Sigurðsson, fiskifræðingur, kom með
okkur í rannsóknarleiðangur í vor og
þá gat hann ekki mælt þorskinn, sem
við fengum vegna þess, að hann
hafði ekki nógu stóran kvarða.
Það er afreksmannskapur hér um
borð, enda gera ekki aðrir en járn-
karlar að öllum þessum kola. Þetta
eru líka allt þaulvanir menn, sem
kunna sitt fag út í yztu æsar. Þá
spillir ekki hve vel er gert út undir
mann. Það er stór hlutur af vel-
gengninni," sagði Kristján.
Um klukkutími fer í hvert kast
Nú vorum við komnir á miðin og
rétt fyrir sjö var kastað fyrst.
Dragnótinni er kastað þannig, að
fyrst er annar togvírinn keyrður út
og endi hans festur við bauju. Þegar
hann hefur verið keyrður út er nót-
inni kastað og síðan er stjórnborðs-
vírinn keyrður út. Oftast er nótin
lögð í sporöskjulaga hring, en hún er
ýmist þrengd eða vfkkuð eftir stærð
bleyðunnar, sem kastað er á. Stjórn-
borðsvírinn er síðan dreginn að
baujunni, bakborðsvírinn settur inn
á tromlu og síðan er keyrt rólega f
um 15 mínútur eða þar til nótin hef-
ur lokazt. Þá er byrjað að hffa og fer
tími í það eftir lengd víra og dýpi.
Ná er nótin að mestu hífð inn og
pokinn keyrður upp að stjórnborðs-
síðunni og aflinn hffður um borð. Að
því loknu er kastað aftur og aðgerðin
hefst. Venjulega fer um það bil
klukkutími í hvert kast, svo betra er
fyrir mannskapinn að vera iðinn við
kolann ef hvfld á að nást milli kasta.
Hvfld er annars lítil meðan á hverj-
um túr stendur, farið er út árla
morguns og komið inn upp úr kvöld-
mat og stíft kastað. Að þessu sinni
var kastað þrettán sinnum og komið
að um klukkan 9 um kvöldið. Drag-
nótin sjálf er 32 faðmar, vírarnir eru
480 faðmar og 60 faðmar af tógi eru
sitt hvoru megin milli nótar og vfra.
Aflinn í þessum túr reyndist tæp 8
tonn, 200 kíló af ýsu og lúðu og litils
háttar af þorski og steinbíti. Þetta
átti að vera síðasti túr vikunnar
vegna aðvffandi verzlunarmanna-
helgar og sagði Kristján að eins og
endranær hefði bolfiskur ekki farið
yfir sett mörk. Eins og áður sagði
var kastað 13 sinnum, tvisvar festist
nótin í botni og rifnaði lftils háttar
en kolaaflinn í kasti reyndist frá 8
körfum upp í 25 en allt að 35 kíló eru
í hverri körfu. Kolinn er viðkvæmur
fiskur og því er aldrei notaður sting-
ur í hann, heldur er gert að honum f
körfur og síðan hellt úr þeim niður í
lest. Kristján sagðist vera ánægður
með afrakstur dagsins, sérstaklega
miðað við brasið og skaksturinn.
Að lokum lagði hann áherzlu á
það, að blaðamennirnir fengju sér af
aflanum í soðið og þurfti ekki að
hvetja okkur mikið til þess. Því verð-
ur ekki neitað að það fannst okkur
góður endir á athyglisverðum
starfsdegi og erum við þakklátir
Kristjáni og áhöfn hans fyrir góðan
viðurgerning um borð og þolinmæði
við stöðugum spurningum.
Dragnótin mjög
gott veiðarfæri
— segja Bjarni Jóhannsson og Hákon Matthíasson
„ÞKlTA var þokkalegur túr og við
kunnum mjög vel við okkur á drag-
nótinni, sem er mjög gott veiðarfæri.
Þó sumum vaxi í augum að gera að
miklu af kola komast menn upp á
lagið og þá gengur þetta allt vel,“
sögðu þeir Bjarni Jóhannsson, vél-
stjóri, og Hákon Matthíasson, mat-
sveinn, er við ræddum við þá á land-
leiðinni.
„Dragnótin gefur góðan hlut og
góð frf um helgar og því er allt í
lagi að leggja talsvert á sig meðan
við erum úti. Þetta getur orðið
langur vinnudagur, en það er gott
að vinna við nótina. Hún er alveg
skaðlaust veiðarfæri og út í hött að
segja, að hún eyðileggi allt, sem f
hana kemur. Þá finnst okkur það
hart að fá ekki að veiða stóra
þorskinn hér þegar togararnir
moka upp smáfiskinum fyrir vest-
an. Þetta er eina svæðið, þar sem
ekki má drepa þorsk í dragnót.
Ætli það séu ekki sportveiðimenn-
irnir í landi, sem vinna fulla vinnu
þar og fiska síðan um helgar, sem
hafi þessi áhrif og ráði mestu. Það
er spurning hvort þjóðin hefur efni
á því að veiða ekki þennan stóra
fisk í veiðarfæri, sem skilar fyrsta
flokks hráefni," sögðu þeir Bjarni
og Hákon.
Vænn poki kominn inn fyrir. Kallinn leysir fri og kokkurinn fylgist mei
Þegar híft er er nótin að mestu tekin inn fyrir svo aflinn renni niður f
pokann. Þegar pokinn hefur verið tæmdur er öll nótin tekin inn fyrir uns
kastað er aftur.
Guðni Þorsteinsson, fiskifræðingur um dragnótina:
Smáfiskur veiðist í minna mæii í hana
en botnvörpu af sömu möskvastærð
í RITI sínu FiskveiAar og veið-
arfæri fjallar GuAni Þorsteins-
son, fiskifræðingur, meðal
annars um dragnótina. Honum
segist svo frá er hann fjallar
um kosti hennar:
Helstu kostir dragnótar eru
þeir hversu góðum fiski hún skil-
ar. Kjörhæfnin er góð, sem þýðir
að smáfiskur veiðist í minna
mæli en í botnvörpu af sömu
möskvastærð. Einkum á þetta
við um þorsk (38). Þá er unnt að
nota afllítil skip við þessar veið-
ar og nýta smábleyður, þar sem
trolli verður tæpast komið við.
Loks er svo að geta þess, að
dragnótin er létt veiðarfæri, sem
eyðileggur ekki botninn, eins og
þung botntroll geta gert (99).
Nokkuð hefur borið á and-
stöðu gegn dragnótaveiðum á ís-
landi, og er þá vægt til orða tek-
ið. Ástæðan er sú, að á árum áð-
ur voru leyfðar taumlausar
dragnótaveiðar með smáum
möskvum víðast hvar á grunn-
slóð, þar sem fiskislóðir teljast.
Veiddist þá mikið af ungviði, og
voru slíkar veiðar því fávíslegar.
Möskvar hafa nú verið stækkað-
ir mjög verulega, upp í 155 mm
og er þá ekki um veiðar á smá-
fiski að ræða. Um tíma var
möskvastærð í poka reyndar 170
mm. Engu að síður hafa margir
horn í síðu þessa veiðarfæris og
telja, að ýsa og þorskur flýi þau
svæði, þar sem dragnótaveiðar
eru stundaðar, vegna þess að
botninn rótist svo mjög upp. Þær
athuganir, sem gerðar hafa ver-
ið, benda þó eindregið til hins
gagnstæða — hið létta veiðar-
færi róti mjög lítið upp botnin-
um og er sýnt, að botnvarpan er
þar mun skæðari. Ástæðan til
þess að dragnótaveiðar eru
leyfðár á grunnslóð, þar sem
botnvörpuveiðar eru yfirleitt
bannaðar, er að nýta skarkola-
stofninn betur en nú er gert.
Víða er stærsti hluti aflans þó
þorskur, yfirleitt töluvert vænni
en sá er á króka veiðist.