Morgunblaðið - 26.10.1983, Qupperneq 6

38
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. OKTÓBER 1983
Brullaup
í Islands
Kulturhus
Kaupinhafnarbréf
frá Steingrími
Sigurðssyni
Lífvörðurinn sefur svefni hinna
réttlátu. Það er miður morgunn og
vertinnan, hún Annegret, er nátt-
úrlega sprottin á fætur eins og
stálfjöður og þýzkur eða öllu held-
ur meginlands — (continental)
árbítur kominn á borð: Danische
Brot, sem Ditrich maður önnu
Grétu sækir að öllum jafnaði á
hverjum morgni fyrir allar aldir
til dönsku landamæraborgarinn-
ar; svo er náttúrlega sterkt kaffi,
marmelaði, hindberja-, jarðar-
berja- og plómusulta og alltaf eitt
egg og það er hægt að fá ávaxta-
safa, ef rétt er að farið.
Það er tuttugasti og fyrsti sept-
ember — sjöundi dagur í Þýzka-
landsför bréfritara — og Hotel
Pension Ziesemer við Wilhelm-
strasse Zwei í Hansakaupstaðnum
gamla, Flensborg, lifnar snemma
eins og Þýzkarar, sem rísa yfir-
leitt árla úr rekkju fyrir átök
dagsins. Þeir eru morgunhressir
eins og allt duglegt fólk. Umferðin
er byrjuð. Þá litið er út um glugg-
ann í borðstofunni sjást bílarnir
æða áfram, mercedesbenzar, ópel-
ar, béemmvaffar og folksvagenar.
Og þá litið er upp skógi vaxna
hæðina öndvert við l’hotel, í átt að
Brixstrasse, gamla bænahúsinu,
þar sem söguhetjan hún Brynhild-
ur býr, í númer vier und dreizig, er
allt baðað í morgunsól.
Það á að vinna skarpt í dag að
lífsbók hennar Brynhildar, — sem
hefur lifað ellefu líf. Vinkonan
ætlaði að láta til sín heyra um
tíu-leytið.
Wir mussen arbeiten!
Eftir morgunverðinn var stund-
uð líkamsrækt að vanda og íhugun
og svo tók við röskur göngutúr.
Klukkan var tíu og ekki bólaði á
Brynhildi Georgíu, sem ýmist
gengur undir nafninu Hildí meðal
þýzkra vina eða undir forn-
norræna nafninu Brunhild, — hið
síðargreinda minnir á fornar kvið-
ur og hetjusagnir.
Valkyrjan hún Annegret hreyfir
sig eins og engispretta. Hótelið er
á mörgum hæðum — og hún hafði
erft það á sínum tíma eftir stönd-
ugan frænda sinn. Niðri er Rest-
aurant Harmonie, og þar fæst
bezta mokkakaffi í heimi með
þeyttum rjóma eins og tíðkast í
Austurríki. Hún Annegret rekur
ekki ristorante. Tíminn leið. Líf-
vörður var fyrir löngu kominn á
fætur og karate-sveifla komin í yf-
irbragð hans.
Skyndilega æpir Anna Gréta:
„Telefón." Það var til bréfritara.
„Nú er það S.O.S." er sagt hinum
megin á línunni. „Þessir helvítis
búrókratar hér í Þýzkalandi eru
snargeggjaðir. Þeir heimta nýja
og nýja pappíra — meira að segja
leyfi frá aðstandendum ... Nú
verður þú, Steingrímur, að hringja
eins og skot í íslenzka sendiráðið í
Kjöben og tala við hann Einar
Ágústsson sendiherra fyrir mig
... við erum að hugsa um að láta
gifta okkur í Danmörku.”
„Eru pappírar ykkar Hermanns
beggja í lagi?“
„Hundrað prósent," segir
Brynhildur ákveðið, „við erum
bæði með okkar skilnaðarplögg í
lagi.“
ACHTUNG! ... ACHTUNG er
oft sagt á styrjaldartímum og í
öðrum hernaði. Það var hringt í
Einar og spil lögð á borðið. Hann
var að vanda elskulegur og visaði
á prestinn íslenzka, sem starfar á
vegum sendiráðsins og býr ásamt
fjölskyldu sinni í Islands Kultur-
hus við Ostervoldgade 12, gamla
húsinu hans Jóns Sigurðssonar
forseta.
Síra Ágúst, sem nú er kenndur
við Mælifell í Skagafirði, en var
áður kenndur við Möðruvelli í
Hörgárdal, tók málaleitan vel, en
kvaðst þurfa smátíma til að at-
huga nokkur atriði og sagðist
mundu hringja eftir vissan tíma.
Um kl. hálf tólf hringir síra Ágúst
og segir, að ekkert sé að vanbún-
aði. Brynhildur hringdi andartaki
síðar og varð harla glöð. Og nú var
farið að verzla ... kaupa brúðar-
klæði og sitthvað fleira þurfti að
gera eins og gengur, þá svoddan
nokkuð eins og skyndibrullaup á
sér stað. Samkvæmt dagbók bréf-
ritara höfðu Brynhildur og Frís-
lendingurinn Hermann Wilhelm
Borger gengið í festar hinn sext-
ánda september á föstudegi og
sett þá upp hringana — sama dag
og rekizt var á skáldið Hjört
Pálsson og frú hans, Steinunni
Bjarman, á sprangi í hjarta
Flensborgar. Hjörtur hefur um
langa hríð dvalizt á dönsku skáld-
eyjunni Fano og fengizt þar við
yrkingar af lífs- og sálarkröftum,
og mágur hans að fornum sið,
Ragnar Lár skopteiknari (kvænt-
ur dóttur frú Steinunnar og nú
búsettur á Ak.) var þar hjá þeim
hjónum um skeið í sumar er leið,
til þess að láta inspírerast. Þetta
var nú útúrdúr að vísu. En sum-
sagt, festar fóru fram hinn sext-
ánda, og svo líða þessir dagar í
milli, og nú átti alvöru-brullaup
að fara fram í Kóngsins Kaup-
inhavn — hið fimmta í röðinni hjá
Hildi og númer tvö hjá brúðguma.
Lagt var upp frá Flensburg um
tvö-leytið með Schnellzug — hrað-
lest. Þetta var ósköp notaleg ferð.
Fagurt veður, og í járnbrautar-
ferjunni Kronprins Frederik var
snætt og talað við bandarískan
kvenmann, sem býr í State of
Denmark. Hún er frá Phila-
delphia.
Kl. 7:15 Hovedbanegárden ... og
þaðan tekinn taxi beint í Islands
Kulturhus við 0stervoldgade. Á
leiðinni þangað hugðist Brynhild-
ur sjá skólann kaþólska, St. Petri,
sem hún var í síðasta stríðsárið
við feiknlega erfiðar aðstæður
eins og mun koma fram i lífsbók
hennar, Ellefu líf. Taxi-ekillinn ók
þangað. Þar var enginn skóli leng-
ur. Húsið hafði verið rifið.
Brynhildur var þögul. Svo sagði
hún: „Skelfing er þetta allt öðru-
vísi hér en var ...“
Jóns Sigurðssonar-húsið er
hornhús — það er ekkert sérstakt
í útliti en ekki óreisulegt. Þegar
inn er komið, líður manni hins
vegar strax vel. Því er þannig var-
ið um hús eins og manneskjur, að
annaðhvort býr í þeim sál eður ei.
Það er sál í þessu húsi. Niðri er
félagsheimili íslendinga. Þar ræð-
ur ríkjum hann Gulli eins og sagði
í Kaupinhafnarbréfi I, kokkur á
heimsmælikvarða — jafnvígur á
hollustumat og mat fyrir munað-
arseggi, og hið síðargreinda sann-
aðist, þá hann bauð upp á kalkún,
sem hann matreiddi með töfrum
og suðurfrönsku ívafi. Brúðhjónin
tilvonandi og le bodyguard skál-
uðu í dönsku öli og bréfritari í
límonaði frá Tuborg. Beðið eftir
presti og frú. Svo birtust þau eins
og inngönguvers — le pasteur með
manndrápara, í æðifögrum blazer
og röndóttum diplómatabuxum
eins og Thorsarar og Barði Frið-
riksson hafa oft gengið í — það er
óvanalegt að sjá þjóna íslenzku
þjóðkirkjunnar jafn-elegant í
klæðaburði og síra Ágúst er —
maðurinn hefur stíl eins og sagt
var um Kennedy heitinn forseta.
Þau hjón klæða hvort annað, því
lafðin prestfrúin er forkunnar-
myndar- og gjörvileg og auk þess
hefðarkonuleg — ladylike — með
„Þýzkan virðist hæfa
vel guðrækni og söng og
hljómlist — og er glæsi-
legt mál, en töluvert
hernaðarlegt.“
tignarsvip aftan úr öldum. Frís-
lendingurinn virtist feiminn
vegna þessa elskulega íslenzka
viðmóts, sem mætti honum. Bryn-
hildur hélt sinni persónulegu
reisn, enda vön ýmsum skikkum
gegnum árin.
Giftingin fór fram á skrifstofu
Jóns Sigurðssonar. Sverrir Hólm-
arsson aðjúnkt við Menntaskólann
við Sund dvelst í Kaupinhavn um
þessar mundir eins og segir f
fyrsta bréfi héðan og birst hefur í
Mbl. Hann var óðara fús til þess
að syngja sálma við athöfnina —
og þá minntist maður þess, að í
Þjóðviljanum hafði verið birt
mynd af trúbróður hans í pólitík-
inni, Jónasi Árnasyni á Kópa-
reykjum í Borgarfirði, rithöfundi
og fyrrum þingmanni, þar sem
hann stóð upp á endann við grátur
f sveitakirkju ábúðarmikill og
kyrjandi „Víst ertu Jesú kóngur
klár“. Trúlega hefur Jónas sungið
sálminn með kósakkabassa þeirra
Reykjahlfðarættarmanna sem
þeir eru þekktir fyrir. Sverrir að-
júnkt er hins vegar Skagfirðingur
að uppruna og fór vel á því að
njóta söngkrafta hans, en sem
kunnugt er þjónaði síra Ágúst
lengi á Mælifelli í Skagafirði.
Meira að segja orgelið litla, sem
dóttir þeirra hjóna, fimmtán vetra
menntaskóla-lærimeyja lék á, er
upphaflega úr Árbæjarkirkju í
Austurdal í Skagafirði, frá slóðum
Uglu í Atómstöð Laxness.
Brynhildur og Hermann frá
norðurfrísknesku eyjunni Amrum
voru pússuð saman eftir gömlu
ritúali. Þetta var látlaus athöfn.
Þau sátu þarna, parið, undir
klassískri mynd af Jóni Sig^urðs-
syni forseta frá Rafnseyri við
Arnarfjörð og héldust í hendur:
Brynhildur í fötum, sem maðurinn
hennar hafði valið á hana (fengið
til þess einræðisvald, að því er
vinan sagði) og keypt þá um morg-
uninn í Flensborg. Brynhildur var
klædd marzsvartri blússu úr fín-
legu efni í klassískum frönskum
stíl (sbr. portrett impressjónista
frá 1880—90) og hún var í dökk-
leitu pilsi víðu með okkurgullnu og
karrýgulu litaívafi. Um hálsinn
bar hún gullið perluband, sem fór
henni vel. Hermann var í ljósum
þýzkaralegum jakka og dökkum
buxum og ljós-fjólulitaðri skyrtu
með ísgrátt bindi — raunar ekki
úr leðri, sem hefði verið smart.
Faðir Hermanns var herlögreglu-
maður á striðsárunum — Suður-
Deutscher. Hann vann á sínum
tíma mikið við rafvæðingu eyjar-
innar Amrum. Brynhildur og Her-
mann kynntust fyrst á slökkvi-
liðsballi fyrir tveimur árum —
einmitt í Amrum, en þar dvaldist
Brynhildur næstsíðasta stríðsárið.
Farið hennar kom henni þar fyrir
á tiltölulega friðsælli eyjunni til
þess að veita henni öryggi á
ógnar- og hættutímum. Eins og að
framan greinir, þá sá Brynhildur
fimmta eiginmann sinn í fyrsta
skipti þarna á dansiballi eldvarn-
armanna á norðurfrísnesku eyj-
unni, en Hermann starfaði þá sem
slökkviliðsmaður og skartaði í
fullu úniformi — að sjálfsögðu.
Hins vegar er Fríslendingurinn
bæði múrari og trésmiður að
mennt, en þurfti að gegna skyldu-
herþjónustu á Festland um átján
mánaða skeið eins og þýzkurum er
lögboðið. Var hann sérstaklega
þjálfaður sem leyniskytta.
Síra Ágúst á Mælifelli sálusorg-
ari íslendinga á Norðurlöndum fór
með mikinn hluta af ritúalinu á
þýzku. Hún hljómaði vel af vörum
hans. Þýzkan virðist hæfa vel guð-
rækni og söng og tónlist — og er
glæsilegt mál, en töluvert hernað-
arlegt. Svaramaður Frau Bryn-
hildar Georgíu Björnsson-Borger
var undirskráður bréfritari, en
svaramaður Herr Hermann Wil-
helm Björnsson-Borger var llf-
vörðurinn f ferðinni Jón Jón
Thomas Steingrímsson, stud. art.
Eftir athöfnina bauð frú Guð-
rún Lára kona síra Ágústs upp á
kaffi og beztu pönnukökur í heimi.
Skálað var til heilla í kirsuberja-
líkjör. Pöntuð verelsi á Park Hotel
við Jarmers Plads 3, sem er byggt
1812 og því æði fornemmt. Þar
buðu þau nýgiftu í veizlu með
fokdýru frönsku champagne.
Sverrir lerer og söngvari hafði sig
afsakaðan og hvarf á braut. Þetta
var stutt en góð veizla og fór vel
fram. Nokkrir síðbúnir íslend-
ingar sátu þarna f veitingasalnum
að drukk, fólk, sem hafði komið
með skemmtiferðaskipinu Edd-
unni. íslenzkan þeirra minnti á
blokkir í Breiðholti — Gólan-
hæðum öðru nafni ... og maður
var kominn töluvert heim til ís-
lands — gamla Fróns. Danirnir
eru stimamjúkir á þessu l’hotel,
enda vissara fyrir þá.
Farið að sofa snemma á her-
bergi 506, sem minnti einhvern
veginn á svítu á Hótel Borg sællar
minningar. Hvílzt fyrir næsta
dag, en þá haldið til gamla Hansa-
kaupstaðarins Flensborgar til
þess að skrifa æ meira og meira
um litríkt líf Brynhildar Georgíu
Björnsson-Borger.
Staddur á norðurfrísnesku
eyjunni Amrum í Norður-
sjó, 29. sept. 1983.
Steingrímur Sigurðsson er iistmái-
ari og rithöíundur.
Veizlan i Park Hotel í algleymingi.