Morgunblaðið - 18.11.1983, Blaðsíða 8

40
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. NÓVEMBER 1983
Að ná „karakternum“ á pappír
PÉTUR BRYNJÓLFSSON LJÓSMYNDARI
í LJÓSMYNDASTOFU SINNI
SIGURGEIR í SÖMU SPORUM
TÆPUM 80 ÁRUM SÍÐAR ...
Ljésm. Mbl. RAX.
LITIÐ INN í PORTRET STUDIÓ
SIGURGEIRS SIGURJÓNSSONAR
Á HVERFISGÖTUNNI
í REYKJAVÍK, SEM BYGGT
HEFUR VERIÐ SÉRSTAKLEGA
FYRIR LJÓSMYNDASTOFU
„Þetta er líklega eina
húsiö í Reykjavík, sem
sérstaklega var byggt
fyrir Ijósmyndastofu en
hún var hérna á efri
hæðinni einmitt þar
sem ég er með Portret
studioið," segir Sigur-
geir Sigurjónsson, þeg-
ar við heimsækjum
hann á nýju Ijósmynda-
stofuna hans á Hverf-
isgötunní, þar sem
hann sérhæfir sig í töku
svart/hvítra manna-
mynda. „Það var Pétur
Brynjólfsson, sem var
þekktur Ijósmyndari
hér í bæ, er lét byggja
húsiö árið 1905 og hér
rak hann Ijósmynda-
stofu í 10 ár. Sjálfur bjó
hann á neðri hæö húss-
ins. Þú sérð hvað
gluggarnir eru stórir á
efri hæðinni,“ segir
Geiri og sýnir okkur
gamla mynd af framhlið
hússíns, „en hér áöur
fyrr tóku menn myndir
við dagsljósiö og not-
uðu bleiugas til aö
dempa birtuna. Þeir
nýttu líka dagsljósið til
að kópíera. Nú er öll
birta lokuð úti og menn
nota lampa við tökurn-
ar. Seinna keypti Sig-
ríður Zoöga stofuna og
rak hana í nokkur ár.
Það má því segja að
það ríki Ijósmyndaandi
í þessu húsil“
„Andlitsmyndirnar hans
Geira horfa á okkur frá
veggjunum, þar sem þær
sitja í löngum röðum.
Allar segja þær ein-
hverja sögu og við förum
að velta því fyrir okkur,
hvernig hann fari að því
aö „ná karakternum“ á
pappír.
„Það er oft erfitt, því
oftast þekki ég fólkið
ekki, en þarf á þeim fáu
mínútum, sem þaö er
inni hjá mér, að kynnast
því og reyna aö ná því
besta fram í persónunni
— ég er því alltaf með
svolítinn skrekk, þegar
ég á að fara að mynda.
Ég hef líka ákaflega
gaman af að Ijósmynda
börn, þau eru svo eðli-
leg. Þaö sem gildir í slík-
um myndatökum er að
vera nógu snöggur að
mynda þau á því andar-
taki, sem þau eru
skemmtilegust."
Af hverju svart/hvítar
myndir?
„Það er meiri karakter
í slíkum myndum og
ekkert sem truflar. Auk
þess standast svart/hvít-
ar myndir betur tímans
tönn. Ef þú athugar
myndirnar vel, þá séröu
pínulítinn blá-brúnan
blæ á myndunum, en ég
set svokallaöan selen-
tón í þær, sem eykur
endingu þeirra.“
Ef einhver hefur séð
Sigurgeir úti á víðavangi
bograndi yfir myndavél
með svona harmonikku-
boxi úr rósaviði og á
þrífæti og hann sjálfan
með svartan dúk yfir
höföinu, eins og þeir
höföu í gamla daga,
þegar þeir voru að
mynda, þá er skýringin
sú, aö hann var að taka
landslagsmyndir fyrir
NÝLEGA TEKIN
ANDLITSMYND
sýningu sem haldin
verður í tengslum við ís-
lenska menningardaga í
Berlín, sem verða á
næstunni. Er honum og
Guðmundi Ingólfssyni
Ijósmyndara boðin þátt-
taka. Heitir sýning þeirra
Land og þjóð. Hann mun
því hætta á manna-
myndatökum í nokkra
daga og halda utan.
„Við vorum mikilvægustu
personurnar fe, —
hvort i lifi annars“
gert eitthvaö. Og kringumstæö-
urnar eru mjög óhagstæðar. En
jafnvel í upphafi voru ákveönir
hlutir i hreyfingunni sem ekki voru
af hinu góöa. Til dæmis löngun
sumra kvenna til aö hafna öllu sem
var komiö frá karlmönnum. Ég veit
aö þaö er mikill ágreiningur í flest-
um kvennahreyfingum um hvort
konur eigi aö taka að sér æ fleiri
störf og keppa viö karlmenn, og þá
fá þær vissulega galla karla ásamt
ýmsum góöum kostum, eöa hvort
konur eigi aö afneita öllu slíku. i
fyrra tilvikinu fá þær aukin völd. í
siöara tilvikinu veröa þær alveg
valdalausar. Ef þær hafa aöeins
áhuga á völdunum til aö beita
þeim á sama hátt og karlar, þá er
þaö vissulega ekki leiöin til aö
breyta þjóöfélaginu. Og mín skoö-
un er sú, aö þaö sé tilgangurinn
meö jafnréttisbaráttunni aö breyta
stööu kvenna í heiminum.
A.S. Þú hefur sjálf kosiö fyrri
leiöina í þínu starfi. Þú skrifaöir og
samdir eins og karlmaöur, og um
leiö reyndiröu að breyta heiminum.
S. de B. Já, og ég held aö þann-
ig vinna á tvennum vígstöövum sé
eina leiðin.
A.S. Hefur tilvist samvirkrar
kvennahreyfingar breytt einhverju
fyrir þér sem konu?
S. de B. Hún hefur gert mig
næmari fyrir smáatriöum, venju-
legri hversdagslegri mismunun
sem maöur tekur varla eftir af því
aö hún er svo sjálfsögö.
A.S. Áöur en hreyfingin varö til,
varstu vön aö segja „þær“ þegar
þú talaöir um konur, nú segiröu
„við“.
S. de B. Þegar ég segi „viö“, þá
meina ég ekki „viö konur“ heldur
„viö kvenréttindakonur".
A.S. Nú eru í Vestur-Þýskalandi
konur í hinni öflugu friðarhreyfingu
sem krefjast friöar i nafni kvenna-
baráttu, sem „mæöur sem vilja
bjarga framtíðinni fyrir börnin sín“
eöa sem konur „því viö erum ná-
komnari lífinu“ eöa af því aö konur
eru „aö eölisfari meira friöelskandi
en karlar", sem þær telja „eyöend-
ur af eölishvöt“.
S. de B. Þaö er fáránlegt. Fár-
ánlegt af því aö konur ættu aö
sækjast eftir friöi sem manneskjur
en ekki sem konur. Öll sú stefna er
andstæö allri skynsemi. Karlmenn
eru nú líka feöur. Konur, jafnt og
karlar, sem eru friöarsinnar geta
hreinlega sagt aö þær vilji ekki aö
fleiri ungum kynslóöum veröi fórn-
aö. Vissulega er ekki aöalatriöiö
aö þaö sé mitt barn, fætt af mér,
eöa aö þaö sé verra aö hann deyi
en sonur nágrannans . . . Svo kon-
ur ættu alveg aö sleppa svona lög-
uðu. Og ef verið er aö hvetja þær
til aö vera friöarsinna vegna þess
aö þær séu mæöur, þá er þaö
bara kænskubragö hjá körlum
sem eru aö reyna aö leiða konur
aftur til móöurskautsins. Þar fyrir
utan er augljóst aö þegar konur ná
völdum eru þær alveg eins og karl-
ar. Þaö er nóg aö líta á Indiru
Gandhi, Goldu Meir, Margareth
Thatcher o.s.frv., þær eru nú engir
englar miskunnsemi, fyrirgefningar
og friðar...
A.S. Alveg frá lokum síöari
heimsstyrjaldar voruö þiö Sartre
ákaflega pólitískt virkir rithöfundar
sem tóku málstaö aukins frelsis og
réttlætis í heiminum. Þiö áttuö
saman vissar vonir vegna bylt-
ingarinnar f Rússlandi, Kína og á
Kúbu; og nú hefur þú misst trúna á
hugsjónirnar. Meöan nýlendu-
glæpir Frakka í Alsír áttu sór staö,
eins og segir í endurminningum
þínum, þá baröistu opinberlega og
grést í einrúmi af skömm og kvöl
nótt eftir nótt. En í dag. Hvaö
finnst þér um stjórnmálaþróunina í
heiminum og einkum í Frakklandi?
Kaustu Mitterrand?
S. de B. Já, af því aö þaö er þó
meira réttlæti sem fylgir honum og
einnig hærri skattar á hátekjufólki
og hærri ellilaun. Þaö eru ennþá
jafnmargir atvinnulausir. Frá sjón-
armiöi kvennabaráttunnar hefur
ýmislegt áunnist. Yvette Roudy
(ráöherra kvenréttinda) er ráö-
herra meö fjárveitingar. Hún hefur
veitt konum veruleg lán, einkum
kvenréttindakonum, sem hafa get-
aö opnaö rannsóknamiöstöövar
og hafiö útgáfu blaða. Hún hefur
variö réttinn til getnaöarvarna og
konur geta jafnvel fengiö endur-
greiddan kostnaö viö fóstureyö-
ingar. Hvaö ööru viökemur. .. ég
bjóst ekki viö kraftaverkum. Eng-
inn getur gert kraftaverk, sérstak-
lega ekki þegar efnahagsástandiö
er svona slæmt. Þessi sósíalista-
stjórn þarf aö vera mjög hófsöm
og mjög varkár. Hún getur ekki
annaö, því ef hún væri ööruvísi, þá