Morgunblaðið - 28.03.1984, Side 14

62
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 28. MARZ 1984
Af Njáli
Sagaen om Njal 1. og 2. del
Fortalt af Keld Belert
Illustreret af Robert Jensen
Útg. Tellerup 1983
í þessari bókaröð hafa komið út
margar {slendingasagnanna,
nefna má Gunnlaugs sögu
ormstungu, Egilssögu, Gíslasögu,
Heiðarvígasögu og fleiri. Þessi bók
er gefin út með fjárstuðningi
Nordisk Ministerraad. Og það er
sem fyrr Keld Belert sem hefur
tekið að sér að koma sögunni yfir
á danska tungu, þar er ekki frekar
en í hinum sem ég hef lesið af
þessari útgáfu um beina þýðingu
að ræða, heldur mjög nákvæma
endursögn. Við lesturinn er
óhjákvæmilegt að manni þyki sem
töluverður safi Njálu hafi farið
forgörðum, en hér er ákaflega
vandað þó til verka og Belert fylg-
Ballaðan
The Ballad of John and Yoko
í útg. Jonathan Cott og
Christine Doudna
Útg. Rolling Stone Press 1982
Morðið á bítlinum og friðar-
sinnanum John Lennon fyrir
þremur árum hafði áhrif á fólk
eiginlega hvar í heiminum sem
það var statt. Þau áhrif sem morð-
ið hafði hafa sem betur fer ekki
dvínað enn.
John Lennon verður í hugum
flestra sjálfsagt einkum minnzt
sem annars aðalbítilsins í The
Beatles, sem allt ærðu á sjötta
áratugnum. Sjálfur kaus hann án
efa að sín hefði verið minnzt ekki
síður fyrir sjálfstæða listsköpun
sem hann fékkst við ásamt konu
sinni, þeirri margumræddu og
umdeildu japönsku listakonu Yoko
Ono, en aðdáendur Bítlanna höfðu
árum saman horn í síðu hennar og
voru þeirrar meiningar, að hún
hefði í reynd eyðilagt samveru
Bítlanna og haft hin ferlegustu
áhrif á John Lennon. Það var
Erlendar
bækur
Jóhanna Kristjónsdóttir
Sagaen om Njal
l.del
Gunnar pá Hlidarende
ir frásögninni og þræðinum af
stakri samvizkusemi. Það er auð-
vitað hægara ort en gert að koma
naumast fyrr en Mark nokkur
Chapman hafði skotið Lennon, að
Yoko Ono fékk eins konar uppreist
æru.
í þessari bók, The Ballad of
John and Yoko, hefur verið safnað
Njálu yfir á önnur tungumál,
kannski er hún vandmeðfarnari
en flestar íslendingasögur,
kannski stafar þessi tilfinning
mín einnig af því að þrátt fyrir
skikkanlega þekkingu á danskri
tungu er vart að búast við að mað-
ur nái stílbrigðum og blæbrigðum,
sem kunna að vera í frásögninni.
Hvað sem öðru líður er frásögnin
ákaflega þægileg aflestrar, mætti
segja mér að fyrir danska lesend-
ur, sem eru ekki sérlega kunnugir
sögunum og hafa þaðan af síður
þessa íslenzku sértilfinningu fyrir
þeim, sé þetta góð lesning. Aftur á
móti má líka velta fyrir sér, hvort
það sé ekki dálítið billegt að af-
greiða íslendingasögurnar á þenn-
an hátt. Þessar perlur — arfleifð-
ina og ég veit ekki hvað. Þannig
kom bókin mér fyrir sjónir — og
skal þó hreint ekki gert lítið úr
verki Belert.
Myndskreytingar Roberts Jen-
sen eru til prýði og gagns.
saman í stóra bók miklum fróðleik
um Bítlana, John Lennon fyrir og
eftir, minningarorð um hann lát-
inn, myndir og ég veit eiginlega
ekki hvað. Margir hafa lagt hönd á
plóg og mikið er endurbirt af eldri
viðtölum við Bítlana eða við þau
John og Yoko sem voru tekin við
þau gegnum tíðina.
Þar af leiðir að hér er mikið um
endurtekningar og oft mikið um
málskrúð og uppsetning bókarinn-
ar er ekki sérlega aðgengileg. En
hér er svo sem nánast hægt að fá
að vita hér um bil allt um John
Lennon sem hægt er að hugsa sér,
það er auðvitað kostur, svo fremi
maður hafi þolinmæði og áhuga til
að pæla í gegnum þessa kafla sem
eru svo fjarskaplega misjafnir að
gæðum. Það er auðvitað kostur
hennar mesti, að hún skilar okkur
þegar öllu er á botninn hvolft
myndinni af John Lennon — bæði
eins og okkur finnst hann hafi
verið og líklega eins og hann var.
Það er út af fyrir sig æði nokk.
um John og Yoko
Frábær túlkun
Kristjáns Jóhannssonar
Árni Johnsen
Þáttur Kristjáns Jóhannsson
ar söngvara er frábær á plötunni
sem Veröld gaf út fyrir jól og ber
nafn Kristjáns, en veikleiki plöt-
unnar byggist á því að jafnvægið
milli tónlistarinnar og staðsetn-
ingar á rödd söngvarans er ekki í
lagi, söngur Kristjáns verður of
þröngur í nokkrum laganna og
það er til lýta á plötunni. Stór-
kostleg náttúrurödd, eins og
rödd Kristjáns Jóhannssonar,
verður að fá að njóta sín til fulls
í stað þess að vera staðsett í
fjarska eins og skeður í sumum
laganna. Sömu mistök hentu á
annars ágætri hljómplötu Garð-
ars Cortes fyrir nokkrum árum,
jafnvægið á plötunni brást
vegna tæknilegra mistaka og
misskilnings í staðsetningu
raddarinnar í upptökunni.
Kostir plötu Kristjáns eru þó
miklu fleiri því hann fer á kost-
um, en þó er auðheyrt að honum
fellur betur að syngja móti
áheyrendum á sviði, njóta sín í
návist þeirra um leið og þeir
njóta listrænna hæfileika hans.
„Hann virðist svolítið mikill
fyrir sér, en mér líkar vel slíkt
frjálslegt fas,“ sagði ég við
pabba hans, söngvarann ágæta
Jóhann Konráðsson, þegar ég
hitti hann eitt sinn á förnum
vegi á Akureyri. „Ja, veistu það,“
sagði Jóhann heitinn, „við erum
svona öll í þessari ætt, þetta er
svona og við því er ekkert að
gera, eiginlega." Enda er tign yf-
ir þessum ástsæla söngvara sem
fyrst og fremst er maður lifandi
sviðs.
Seinni hluta ágústmánaðar sl.
var platan hljoðrituð í CBS stud-
io I í Lundúnum. ítalski stjórn-
andinn Maurizio Barbachine var
fenginn til að stjórna London
Symphony Orchestra sem leikur
á plötunni. Kristján og Barbach-
ine hafa starfað mikið saman úti
á Ítalíu og annaðist Barbachine
jafnframt æfingar með Krist-
jáni þar.
Til þess var sérstaklega tekið
við upptökurnar hversu alþjóð-
legt andrúmsloftið var en segja
má að listamenn og tæknilið hafi
komið sitt úr hvoru heimshorn-
inu.
Breska tónskáldið og stjórn-
andinn Ed Welch útsetti 11 ít-
ölsk lög sem eru á plötunni en
Jón Þórarinsson og Jón Sigurðs-
son útsettu íslensku lögin þrjú.
Allar útsetningarnar voru gerð-
ar sérstaklega fyrir þessa
hljómplötuupptöku og vöktu þær
óskipta athygli, ekki síst ís-
lensku útsetningarnar.
Hinn þekkti breski upptöku-
maður Mike Ross Trevor var
fengin'n sérstaklega til að
stjórna upptökunni, sem jafn-
framt er fyrsta Digital-upptak-
an sem íslenskir aðilar standa
að.
Þrátt fyrir fyrrgreinda hnökra
í upptökunni er hér um stór-
kostlega plötu að ræða og túlkun
Kristjáns frábær í fjölmörgum
lögum. Má þar t.d. nefna
Mamma, Musica Proibita, Non ti
scordar di me, 0 sole mio og ís-
lenzku lögin þrjú, Sjá dagar
koma, f fjarlægð og Hamraborg-
in.
Spennandi væri að heyra
Kristján Jóhannsson syngja ein-
göngu íslensk lög á plötu sem svo
er vandað til sem raun ber vitni,
en hins ber að geta að plata með
söng Kristjáns Jóhannssonar má
byggjast nokkuð á flóði og fjöru
í takti við efnisval, slíkt er í stíl
við Kristján sjálfan sem er til-
finningasöngvari og kann að
fanga stemmninguna til þess að
skapa stórvirki.
KLINGER
Gæðavara á góðu verði
Við eigum nú til á lager
8 stærðir af KLINGER
kúlulokum frá W'
til 2".
Mjög hagstætt
verð.
Heildsala —
Smásala
Allt
til pípulagna
Burstafell
Byggingavöruverslun
Bíldshöfða 14
Sími 38840
Hljómplata ársins?
Hljóm-
plotur
Finnbogi Marinósson
The Pretenders.
Learning to Crawl.
Steinar hf.
Sögu hljómsveitarinnar Pre-
tenders má rekja allt aftur til
ársins 1974, en þá vann Chrissie
Hynde í London hjá New Music-
al Express sem er vikulegt tón-
listarblað. Stúlkunni var boðið
að koma til Frakklands og
syngja þar með ókunnum flokki.
Ferðin misheppnaðist gersam-
lega og Chrissie flutti til Amer-
íku og gekk til liðs við Jack
Rabbit. Síðan átti hún eftir að
snúa til Frakklands aftur og
spila með hljómsveit sem kallaði
sig Gallic og var rokksveit af
gömlu gerðinni. En allt kom
fyrir ekki og stúlkan flutti til
Londön og söng bakraddir á
hljómleikaferðalagi útgáfufyr-
irtækisins Stiff. Það var síðasta
tilboð um að stofna hljómsveit
fyrir nýstofnað útgáfufyrirtæki
sem leiddi fyrst saman fjór-
menningana sem tóku sér nafnið
The Pretenders.
Fyrsta smáskífa flokksins fór
inn á „topp 30“ en á henni er
lagið „Stop your sobbing", gam-
alt Kinks-lag, samið af Ray Dav-
ies sem nú er eiginmaður
Chrissie. Þar með var hljóm-
sveitin farin af stað og síðan
hefur hún hægt og rólega verið
að vinna sér sess sem ein eftir-
tektarverðasta hljómsveitin nú
og í framtíðinni.
í janúar 1980 kom út fyrsta
breiðskífa Pretenders og bar hún
einfaldlega nafn hljómsveitar-
innar. Lögin eru tólf að tölu en
samanlagður spilatími þeirra er
næstum klukkutími og telst það
óvenju langt. Næsta breiðskífa
leit dagsins ljós í júlí 1981 og
heitir Pretenders 2. Báðar þess-
ar plötur eru mjög góðar og
björt framtíð blasti við hljóm-
sveitinni. En það átti ekki eftir
að verða hlutskipti þessara fjór-
menninga að höndla hamingj-
una. Á stuttum tíma létust þeir
James Honeyman-Scott gítar-
leikari og Peter Farndon bassa-
leikari. Orsökin var ofneysla eit-
urlyfja. En Chrissie gafst ekki
upp þó móti blési. Arið 1982
sendi Pretenders frá sér lagið
„Back on the Chain Gang“. Lagið
er perla og til aðstoðar við sig og
Martin Chambers fékk hún gít-
arleikarann Billy Bremmer og
bassaleikarann Tony Butler, en
hann er nú i hljómsveitinni Big
Counrty. Síðan gerðist ekkert
innan flokksins fyrr en í nóv-
ember 1983. Þá kom út ný lítil
plata og á henni lagið „2000 mil-
es“. Þetta er rólegt og fallegt lag
sem minnir lítið eitt á jólin.
Sömu sögu er að segja um b-hlið
plötunnar. Það lag heitir „Fast
or Slow, the Law’s the Law“. Ef
til vill ekki eins jólalegt en gefur
ekkert eftir í gæðum. Á tólf
tommu útgáfunni er aukalag
sem heitir „Money", tileinkað
hljómsveitunum sem spiluðu á
US Festival (þar fékk hljóm-
sveitin Clash 5555 dollara á mín-
útu).
Á nýbyrjuðu ári kom út þriðja
breiðskífan. Hún heitir „Learn-
ing to crawl“ og inniheldur 10 ný
og „gömul" lög. Það sem átt er
við með „gömul" er að „Back on
the Chain Gang" og b-hlið sömu
smáskífu, „My City Was Gone“
eru á plötunni. Þetta kemur
frekar undarlega fyrir eyru til
að byrja með. Þetta eru ein tvö
bestu lögin og þau falla á allan
hátt mjög vel inn í annað sem er
að gerast á plötunni og því væri
í raun óeðlilegt ef þau hljómuðu
ekki með. Og þá ætti framhaldið
að vera ljóst. Platan er meist-
araverk og lögin eru hvert öðru
betra. Upp til hópa er platan
léttari og aðgengilegri en fyrstu
plöturnar en rokkið á sama stað.
Hlið 2 er á einhvern hátt
skemmtilegri en hlið 1. Fyrsta
lagið heitir „Thumbelina" og í
einhverskonar kántrý-rokk stíl.
Næst er „My City Was Gone" og
er bassaleikur Tony Butler stór-
kostlegur. „Thin Line Between
Love and Hate“ er rólegt og hér
er notast við píanó. Einstaklega
smekklegt fallegt lag og rödd
Chrissie nýtur sín frábærlega. „I
Hurt You“ er gott og sýnir að
mikil blóðtaka hefur ekki skaðað
tónlist Pretenders nema síður sé.
Síðasta lagið er síðan „2000 mil-
es“, rólegt og hæfir vel sem loka-
lag. Af þeim sem eru á hlið 1 ber
hæst „Back on the Chain Gang“
og önnur lög fylgja fast á
eftir. „Show Me“ og „Watching
the Clothes" hafa þegar náð at-
hyglinni en hliðin í heild hljóm-
ar ekki eins vel og hlið 2, ennþá.
En platan í heild virkar stór-
kostlega og enginn vafi á að
þetta er besta plata Pretenders.
Nýju strákarnir í flokknum
komast frábærlega frá sínu og
falla eins og englar að hópnum.
Tónlistin ★ ★ ★ ★ ★
Hljómgæðin ★ ★ ★ ★ ★