Morgunblaðið - 30.03.1984, Blaðsíða 2
50
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. MARZ 1984
Gísli Rúnar Jónsson snarast
inn úr dyrununum. Hann er
í síöum gaberdín-frakka og
meó baröastóran flókahatt á höfö-
inu, sem slúttir yfir andlitiö svo aö-
eins sést í mjótt yfirvaraskeggið,
sem er eins og mjó, svört lina, sem
dregin hefur veriö meö pensli. Þeg-
ar hann birtist þarna í dyragættinni
minnir hann óneitanlega á snuörara
úr leynilögreglumynd. Hann heilsar,
fer úr frakkanum, tekur af sér hatt-
inn og sest í stól. Á móti mér situr
nú hár, frekar grannvaxinn þrifa-
legur maöur um þrítugt, með gyö-
inglegan boga í nefi, Ijóst litaö hár
og vind í vöngum. Ég tek eftir að
hann er meö hring á næstum hverj-
um fingri hægri handar Glysgjarn
maöur — semsé í flestu afar ólíkur
þeim Gtsla Rúnari, sem ég man eft-
ir, stórum, þrekvöxnum, brúnhærö-
um meö kaskeiti og útdregna neóri
skúffu. Þó svo þeir, sem fyrir eru
þarna inni, auk mtn, eigi aö þekkja
Gísla Rúnar, þá viröist þaó eitthvaó
vefjast fyrir mönnum hver hann sé.
„Nei, ert þetta þú,“ segir loks einn
samstarfsmanna minna. „Ég ætlaói
ekki aö þekkja þig ... djöfull flott
showið þitt á Hótel Sögu, þaö
besta, sem ég hef séö í mörg ár,“
bætir hann við. Gísli þakkar hóliö
og sjónhverfingarnar halda áfram
og nú er það leikarinn, leikstjórinn
og skríbentinn m.m. sem talar.
„Já, stendur heima. Ég dró mig
alfariö út úr hinum svokallaöa
skemmtana-.iönaöi" fyrir u.þ.b.
átta árum — klippti alveg á. Þaö
geröi ég af hreinum og klárum
ásetningi og fór m.a. í framhaldi af
því í framhaldsnám í minni listgrein
til London, þar sem ég dvaldi i eitt
ár. Nú ég hef svona heldur látiö
minna á mér kræla á sjálfu leiksviö-
inu meö heiðarlegum undantekn-
ingum aó vísu, þegar girnileg hlut-
verk hafa komið upp í hendurnar,
en unniö æ meira hinumegin viö
„stakketiö“ sem leikstjóri og skríb-
ent. Fært upp og skrifaö leikrit,
revíur og kabaretta fyrir ýmsa aðila,
m.a. fyrir Þjóöleikhúsiö, nú og svo
þennan á Sögu,“ segir Gísli Rúnar í
framhaldi af hólinu góöa og hann
heldur áfram: „Nú, meö þessu hef
ég ekki hvaö síst veriö aó reyna aö
losa mig viö eða í það minnsta losa
um „kómikímyndina“ eöa „klysj-
una“ sem ekki hefur verió and-
skotalaust og birtist til aö mynda í
því aö mér er sýknt og heilagt aö
bjóöast allskyns starfi á þessum
óskemmtilega vettvangi. Af fram-
angreindum orsökum hef ég í mörg
ár (gerist reyndar æ sjaldnar, sem
betur fer) staöiö í ströngu viö aö
sannfæra allskyns fólk, fyrirtæki og
stofnanir um aö ég sé hættur og
hafi fyrir löngu snúiö mér að ööru."
— Er skemmtanabransinn
m.ö.o. ekki lengur fyrir þinn
smekk?
„Nei, og hefur reyndar aldrei ver-
iö. Þetta varö nú einu sinni allt sam-
an til fyrir hreina tilviljun, sem sner-
ist á tímabili upp í illa nauðsyn en
var aldrei mín tóbakstegund. Þeir
sem kæra sig kollótta geta aö
skaölausu skemmt öldurhúsagest-
um í tilraunaskyni eöa af annarri
glæframennsku einhvern hluta
starfsævi sinnar ef þeim liggur
óskaplega mikió á hjarta en ef viö-
komandi hefur giska fokheldan
metnaö til handa sjálfum sér sem
leikara þá lýkst þaö uþp fyrir hon-
um einn góöan veöurdag að þetta
er bara tóm eftirsókn eftir vindi."
— Hvers vegna?
„Þaö einfaldlega gildir einu hvort
þú gerir vel eöa illa. Öldurhúsagest-
ir gera engan greinarmun hvort
heldur er. Svo einfalt er þaö nú —
liggur í augum úti eins og skáldiö
sagði.“
— Hvað meö alla þá, sem eru í
þessum bransa ár eftir ár?
„Þaö ætti aö verölauna þá.“
— En þetta viröist fullnægja
þeim?
„Fjárhagslega áreiðanlega,
lengra nær sú fullnægja ekkil"
— Þú viröist ekki sáttur viö grín-
ímyndina?
„Nei — ekki síst fyrir þær sakir
aö í þessu tilfelli sem þú hefur fyrir
framan þig er um aö ræöa leikara-
grey, sem í upphafi síns ferils lendir
í því, fyrir klára tilviljun, aö tiltekin
leikpersóna, skopkarakter, nær
slíkum vinsældum og um leió grát-
legri útbreiöslu aö varla eru dæmi
tiltæk um annaö eins. Nú, leikara-
vesalingurinn situr uppi meó þetta
óviljaverk sitt, sem áhorfendum
víöa um land ætlar seint aö líöa úr
minni og er hann aö vonum heldur
ósáttur með sitt hlutskipti. Til að
dramatísera þetta rækilega þá er
þetta í rauninni harmsaga tveggja
ungra og óharönaöra leikara, sem í
upphafi hyggja á „alvöruþrungin og
metnaöarfullan „karríer" en sitja
svo allt t einu uppi meö „Lepp,
Skrepp og Leióindaskjóöu" til fram-
búóar. Eins tragt-kómískt og þaö
kann aö hljóma, þá ætluðum viö
Júlíus Brjánsson, sem lenti í þess-
um hrakningum meö mér, ( upphafi
fyrst og fremst aö veröa kynngi-
magnaöir túlkendur heimsbók-
menntanna á leiksvióinu og helst aó
draga línurnar, í vandlætingarfullu
vali okkar, aldrei neöar en viö
höföalagiö hjá Shakespeare og
O'Neil, svo dæmi sé tekiö. Gísli
brosir. Þaö veröur að teljast ógæfa
og í raun martröö hvers leikara að
festast í ákveönu hlutverki á leik-
sviöinu og í hugum fólks, sem ef til
vill tekur langan tíma að losna und-
an ef þaö lukkast þá nokkurn tima.
Nú, ef draga má lærdóm af framan-
greindu getum viö bókaó aö starfs-
ævi þó nokkuö margra leikara sé
ein samfelld martröö." Gísli glottir.
„Síöan er þetta fyrst og fremst
spurningin um þaö hvort áhorfend-
ur sætta sig viö leikarann í annars
konar hlutverkum — hvort þeir
gefa honum „séns“ ef hann hefur á
annað borö veriö svo stálheppinn
aö einhver leikstjórinn hefur gefið
honum „séns". Þaö er nú oft þannig
meö þá, sem unnið hafa sér ein-
hvers konar sess i hugum fólks sem
kómíkerar, aö um leiö og sést í
snjáldriö á þeim fara áhorfendur aö
kíma. Síöan er skuldinni skellt á
leikarann og sagt sem svo: Greyiö
— hann getur bara leikiö kómik.
Þar eru hans takmörk."
— Hefur þú aldrei fengiö aö
spreyta þig á alvarlegum hlutverk-
um?
„Tjaa ... alvarlegum ... þau
hlutverk, sem óg hef fengist viö,
hafa verið misjafnlega alvarleg, nú
eöa mismunandi skopleg, alit eftir
því hvernig þau eru skoöuö — og
býsna margvísleg held ég, ekki síst
nú í seinni tíó, þó flestum séu vísast
„kómísku" rullurnar ríkari í minni.
— En ef þú átt viö há-tragísk hlut-
verk, þá verður aö viöurkennast aö
þau hafa því miður veriö í minni-
hluta, nema þá helst í leikskólanum
í gamla daga. Nú og svo náttúru-